Daniyeli
2 Eyaakha ya nenli ya olamulelo awe, Nabukodonosori aahiloha itthu saamwiirinhe oxanka vanceene,+ ohinawerya orupa. 2 Siiso, mwene aahiruma wiitthaniwa anahako, anamaxintta,* akulukhana, ni akhaldeya,* wiira amuleele mwene itthu aalonhe awe. Tivo, awo yaahirwa yeemela ohoolo wa mwene.+ 3 Nto mwene aahaaleela wiira: “Miyo kirooloha, nto kooxanka okhala wiira kiniphavela osuwela itthu kilonhe aka”. 4 Akhaldeya, yaahimwaakhula mwene ni nttaava na aramaiko,*+ yiiraka: “Khoo mwene, mukhaleke mahiku ootheene. Mwaaleele arumeyi anyu etthu mulonhe anyu, nto hiyo nnimooleelani etthu enitaphulela aya”.
5 Mwene aahiwaakhula akhaldeya wiira: “Ala moolumo aka ookiserya mwaahikileele etthu kilonhe aka ni etthu enitaphulela aya, munrowa wiikitthiwa ipetaaso sene ni ipa sanyu sinrowa okhalihiwa ilatiriina sa atthu ootheene.* 6 Masi, akhala wiira munookileela etthu kilonhe aka ni etthu enitaphulela aya, kinimootthuvelani ni kinimoottittimihani vanceene.+ Tivo, mukileele etthu kilonhe aka ni etthu enitaphulela aya”.
7 Awo yaahimwaakhula ekwaha ya nenli yiiraka: “Nyuwo mwene munileele etthu mulonhe anyu, vano hiyo nnimooleelani etthu enitaphulela aya”.
8 Mwene aahiwaakhula, iiraka: “Miyo koosuwela wiira muniphavela okhalana okathi, okhala wiira moosuwela etthu ethanlale aka opaka. 9 Mwaahikileele etthu kilonhe aka, ootheene anyu munrowa waakhela ehukhumu emosa-ru. Masi kihoona wiira muhiiwanana okiwoka ni okikuxerya olavilavi, mpakha itthu oturukeya. Tivonto, mukileele etthu kilonhe aka. Nuumala-vo, kinoosuwela wiira munoowerya ohimya etthu enitaphulela aya”.
10 Akhaldeya yaahimwaakhula mwene wiira: “Elapo ya vathi, khuuvo mutthu oniwerya opaka etthu nyuwo mwene muniveka anyu, okhala wiira khuuvo mwene muulupale aahiiso oowerya otonko waavekela etthu siisa anahako aahiiso anamaxintta, nnakhala akhaldeya. 11 Etthu mwene muniveka anyu ti yootepa oxankiha. Nave khuuvo mutthu oniwerya wooleelani ahikhanle amuluku paahi. Masi amuluku khanikhala vathi vaava wiira yooleeleni”.
12 Vaiwale awe eyo, mwene aahinanariwa vanceene, nto aahiruma wiiviwa asuweli ootheene a oBabiloonia.+ 13 Okathi naakumiheriwe aya nlamulo nle ni vaahala aya vakhaani wiira asuweli yiiviwe, Daniyeli ni apatthani awe yaahiphavelasiwa wiira yiiviwe.
14 Vano, Daniyeli aahilavula ni Ariyoki, xeefi a makwarta a mwene, yoowo aakhumme wiira awiive asuweli a oBabiloonia. Owo aalavulanne mwa miruku ni iikasoopaka. 15 Aahimukoha Ariyoki, xeefi a makwarta a mwene, oriki: “Xeeni mwene ohalaka okumiherya nlamulo nootakhala siisa?” Vano, Ariyoki aahimuleela Daniyeli mwaha ene.+ 16 Tivonto, Daniyeli aahirowa wa mwene ni aahinvekela wiira onvahe okathi wiira omutaphulele mwene etthu aalonhe awe.
17 Nuumala-vo, Daniyeli aahirowa owaani ni aahaaleela mwaha ole apatthani awe, Hananiya, Mixayeli ni Azariya. 18 Owo aahaaleela wiira anvekeleke Muluku a wiirimu para aamorele ikharari, ni aasuwelihe esiiri ele, wiira Daniyeli ni apatthani awe ahipwetexiwe vamosa ni asuweli akina a oBabiloonia.
19 Ohiyu ole, Daniyeli aahisuwelihiwa esiiri ele moolohani.+ Tivo, aahimuttottopela Muluku a wiirimu. 20 Daniyeli aahihimya wiira:
21 Owo onnituruka okathi,+
Onnaakumiha mamwene ni onnaakhaliha mamwene,+
Onnaavaha miruku asuweli, nave onnaavaha osuwela ale arina ankhili.+
22 Onnisuweliha itthu soowiixerya, ni itthu siipithihiwe,+
Onnisuwela itthu siri mweepiphini,+
Nave waarya woomurukurerya.+
23 Nyuwo Muluku a amuhavinre aka, kinnooxukhuruni ni woottottopelani,
Okhala wiira mookivaha miruku ni owerya.
Nyuwo moonisuweliha etthu noovekenlyaahuni;
Nave moonisuweliha etthu mwene olonhe awe”.+
24 Nuumala-vo, Daniyeli aahirowa okumana ni Ariyoki, yoowo mwene aamuthanlale awe wiira aapwetexe asuweli a oBabiloonia.+ Daniyeli aahimuleela wiira: “Muhimpwetexe nnakhala musuweli mmosa a oBabiloonia. Mukiroihe ohoolo wa mwene, miyo kinoomutaphulela mwene etthu elonhe awe”.
25 Niinaano-ru, Ariyoki aahimukuxa Daniyeli omuroiha ohoolo wa mwene, onamuleela wiira: “Eriyari ya ayuda avariwe,+ komphwanya mulopwana mmosa oniwerya otaphulela etthu mwene olonhe awe”. 26 Mwene aahimukoha Daniyeli, yoowo aavahiwe nsina noowi Belitesazari,+ wiira: “Niireke munniwerya okisuweliha etthu kilonhe aka ni etthu enitaphulela aya?”+ 27 Daniyeli aahimwaakhula mwene wiira: “Khuuvo musuweli, aahiiso anamaxintta, nnakhala anahako, wala ale anisoma itheneeri aniwerya omuleela mwene esiiri oniphavela awe osuwela.+ 28 Masi, wiirimu ookhala Muluku onisuweliha isiiri.+ Nave owo oomusuweliha mwene Nabukodonosori etthu enkela wiiraneya mahiku ookiserya. Etthu mulonhe anyu ni itthu moonale anyu okathi mwaaloha anyu mummaathale ene vakhaamani vanyu, tiiya:
29 Nyuwo mwene, mooloha vakhaamani vanyu itthu sinrowa wiiraneya ohoolo. Vano, Muluku yoowo onsuweliha isiiri, ohoosuwelihani etthu enrowa wiiraneya. 30 Miyo koosuwelihiwa esiiri ela ohiya mwaha woowi kirina miruku sinceene waavikana atthu akina, masi kooleeliwa wiira nyuwo mwene musuwelihiwe etthu enitaphulela aya, ni wiira musuwele etthu eri vamurimani vanyu.+
31 Nyuwo mwene, mwaahoona elatarato yuulupale. Elatarato eyo yaanaarya vanceene, nave yaari ohoolo wanyu ni yaanoopiha vanceene. 32 Muru wa elatarato eyo waari wa eweero yooreera.+ Epeeto ni miyoono saya saari sa eparatha.+ Vano, erukulu ni itara saya saari sa ekoopiri.+ 33 Metto saya saari sa eyuuma,+ nave inawu saya saari sa eyuuma yootakaaheriwa ni oloko.+ 34 Nyuwo mwaahiweha nluku nimosa nipasuwaka vamwaako, nihivariwe ni matata. Vano, nluku nlo naahimana inawu sa elatarato yaari ya eyuuma yootakaaheriwa ni oloko, khunyaanya.+ 35 Nto eyuuma, ni oloko, ni ekoopiri, ni eparatha ni eweero, saahinyaanyiwa ekwaha emosa paahi, khukhala ntoko malaxi anivava nipuro nneepetthiwa ipyo elimwe. Epheyo yaahivaviha itthu iyo sootheene, khuhihala etthu. Masi nluku naamanne elatarato ele, naahikhala mwaako muulupale, yoowo waasanrye elapo yootheene.
36 “Ela ti etthu mulonhe anyu, vano nnimooleelani etthu enitaphulela aya. 37 Nyuwo mwene, mwa mwene a mamwene, yoowo Muluku a wiirimu onvanhe awe omwene,+ owerya, ikuru ni ovuwa. 38 Nave owo ohoovahani owerya wa waalamulela atthu khula opuro anikhala aya, vamosa ni olamulela inama sa mutakhwani ni axipalame anivava musulu. Nave-tho, ti yoowo ookhalinheni namalamulela a itthu iyo sootheene.+ Tivo, muru wa eweero ti nyuwo.+
39 “Masi, nuumala omwene anyu, onookhumelela omwene mukina+ mwaamukhaani. Nuumala-vo, onookhumelela omwene mukina wa neeraru. Owo onrowa okhala wa ekoopiri ni onrowa olamulelaka elapo yootheene.+
40 “Vano, omwene wa neexexe, onrowa okhala woolipa ntoko eyuuma.+ Ntoko siisaale eyuuma enipwexakasa aya ni onyakatta khula etthu, omwene owo onoopwexakasa ni opwetexa moomalela omwene wootheene.+
41 “Nave, ntoko siisaale nwenhe anyu inawu ni ilipwi saari sa eyuuma yootakaaheriwa ni oloko,* omwene owo onookawanyiwa. Masi ntoko nwenhe anyu wiira eyuuma eyo yaahitakaaheriwa ni oloko woowoolowa, omwene owo onoolipa vakhaani mwaha wa eyuuma eyo. 42 Ntoko siisaale ilipwi iyo saari aya sa eyuuma yootakaaheriwa ni oloko, omwene owo onrowa okhala woolipa ni woohilipa. 43 Ntoko siisaale moonale anyu eyuuma etakaaheriwe ene ni oloko woowoolowa, epantte eyo yoolipa enrowa otakaaheriwa ni atthu.* Masi awo khanrowa wiiwanana mukina ni mukhwaawe, siisaale eyuuma ehinivaraana aya ni oloko.
44 Mahiku a mamwene awo, Muluku a wiirimu onrowa okumiherya omwene+ ohinrowa-tho opwetexiwa.+ Omwene owo khonrowa ovahereriwa atthu akina.+ Nave onrowa onyaanya ni omaliha omwene wootheene.+ Nto onrowa okhalaka mahiku ootheene.+ 45 Nave, ntoko siisaale moonale anyu wiira nluku naapasunwe vamwaako nihivariwe ni matata naahinyakatta eyuuma, ni ekoopiri, ni oloko, ni eparatha ni eweero,+ nto Muluku Muulupalexa, oomusuweliha mwene etthu enrowa wiiraneya ohoolo.+ Etthu mulonhe anyu ti yeekeekhai, nave ele enitaphulela aya ti yoororomeleya”.
46 Vano, mwene Nabukodonosori aahikokhora, uurama mpakha vathi ohoolo wa Daniyeli, ni aahimuttittimiha vanceene. Nave aahiruma wiira Daniyeli ovahiwe itthu ni opaheriwe nsenso.* 47 Mwene aahimuleela Daniyeli wiira: “Mweekeekhai Muluku anyu ti Muluku a amuluku, nave ti Pwiya a mamwene. Owo Mulipa-onisuweliha isiiri, okhala wiira moowerya okisuweliha esiiri ela”.+ 48 Mwene aahinvaha Daniyeli okhulupale ni itthu sinceene sooreera. Nave-tho, aahimukhaliha namalamulela a eprovinsia yootheene ya oBabiloonia,+ ni xeefi muulupale a asuweli ootheene a oBabiloonia. 49 Nave-tho, Daniyeli aahinvekela mwene, nto mwene owo aahimuthanla Xadraki, Mexaki, ni Abedinego+ wiira aweheryeke myaha sa eprovinsia ya oBabiloonia. Masi Daniyeli aarumeela vatthokoni va mwene.*