“Mukixuttihe Wettela Otthuna Wanyu”
“Mukixuttihe wettela otthuna wanyu, okhala wira nyuwo mwá Muluku aka”.—ESAL. 143:10.
IPONTO SUULUPALE SINIREERELA WUUPUWELA
Itthu xeeni saamwiiranenle Davidi sinooniherya wira aanikhalana moonelo wa Yehova?
Exeeni yaamukhalihenrye Davidi osuwela saana yootthuna ya Muluku?
Exeeni enrowa onikhaliherya ovikaniha ophentiwa ni Yehova.
1, 2. Weettela yootthuna ya Muluku onniphwanyiha mureerelo xeeni, nto ntakiheryo na Mwene Davidi ninrowa oniixuttiha exeeni?
VAAKHANLE wira munitthara ephiro enivira mmiyaakoni, khiyaphiya onivalaana iphiro, mwaarowa otthara ephiro xeeni? Vaamuloka owela vanlukuni noorakama wira nwehe ephiro yootthara enkela woopixani onrowa anyu. Ntakiheryo nla ninninikhaliherya moota woopaka soothanla sahu suulupale. Owehaka itthu ntoko siisaale Mpattuxa sinoonela awe, onooniiriha ‘wettela iphiro’ seiyo sinimusivela Yehova.—Yes. 30:21.
2 Sowiiraneya sinceene sa okumi wa Mwene Davidi a wIsarayeli a khalai, sinnivaha ntakiheryo nooloka na weettela otthuna ya Muluku. Nkahaya nuluule itthu saamukhumelenle Davidi wira noone moota mulopwana ola oonihenrye awe omurumeela Yehova ni murima wotheene.—1 Mam. 11:4.
DAVIDI AANITTITTIMIHA NI OPHENTA VANCEENE NSINA NA YEHOVA
3, 4. (a) Exeeni yaamwiirinhe Davidi owana ni Goliyathi? (b) Davidi oonela sai nsina na Yehova?
3 Nkuupuwelani okathi Davidi aawana awe ni nFilisti ootupexa iihaniwa Goliyathi. Exeeni yamwiiriha Davidi ophavela owana ni nakhotto ootupexa aarina ikaruma suulupale, ni orakama wawe waatthimakela imeeturu tthaaru? (1 Sam. 17:4) Exeeni yamwiiriha Davidi olipa murima? Niireke waari mwaha wa omwaamini Muluku? Olipa murima ni omwaamini Muluku, saahimwiiriha opaka itthu sa efaita yuulupale. Masi etthu yuulupale yaamwiirinhe owana ni nakhotto ole oorekamexa, waari omuttittimiha Yehova ni nsina nawe nuulupale. Otikinihiwe ene, Davidi aahikoha: ‘Tani nFilisti ule òhinnuwihiwa (oohithikiliwa), ohinòva wapaja anakhotto a Muluku mukumi?’—1 Sam. 17:26.
4 Anvaanyihaka Goliyathi, Davidi aahilavula oriki: ‘Nyuwo munnikirwela n’ikuru s’ekatan’anyu ni sa nivaka nanyu ni ekaruma anyu ya ophula, nto miyo kinorwelani n’ikuru sa nsina na [Yehova] onwerya sothene, ori Muluku anakhotto a Isarayeli, yowo omuruwanalyanyu’. (1 Sam. 17:45) Mwaha wa omuroromelaka Muluku, Davidi aahimwiiva nakhotto ootupexa a aFilisti ni nluku nimosa paahi. Khahiyo okathi yoole paahi, masi okumi awe wotheene, Davidi aahimuroromela Yehova, ni ovaha efaita yuulupale nsina na Muluku. Tivonto, Davidi ahaatumererya anaIsarayeli ‘otthapela’ nsina na Yehova.—Mmusome 1 Wahala 16:8-10.
5. Muxankiho xeeni oniwerya woophwanyani onlikana ni oruwana wa Goliyathi?
5 Niireke munnoona oreera Yehova okhala Muluku anyu? (Yer. 9:24) Munoonela sai okathi anamwaattamananiinyu, ale aneettana anyu oxikola, anisomana anyu esaala emosa, wala amusi anyu yaapaceryaka onveeha Yehova ni waathanya Anamoona awe? Niireke munnimuroromela Yehova ni waakiha nsina nawe okathi ninveehiwa aya? Ekeekhai wira wookhala ‘okathi wa omála’, masi nihuuleliweke muru okhala Anamona a Yehova ni atthareli a Yesu. (Mus. 3:1, 7; Mar. 8:38) Masi, nipixeke murima vaavo vanilavula ahu ni atthu ahinisiveliwa, nihikhaleke ntoko anaIsarayeli yaawo ‘yoovale vaalupale’ okathi yiiwale aya oruwana wuulupale wa Goliyathi. (1 Sam. 17:11) Masi, nikhaleke oolipa murima wira nivuwihe nsina na Yehova Muluku. Yoophavela ahu ori waasuweliha ekeekhai voohimya sa Yehova Muluku. Tivonto ninrumeela ahu Nuulumo nawe wira naakhaliherye atthu ovaha efaita wataana ni Muluku.—Yak. 4:8.
6. Etthu xeeni Davidi aphavela awe opaka vaavo aawana awe ni Goliyathi, nto etthu xeeni enitthuneya okhalana yoopacerya wa hiyo?
6 Owana wa Davidi ni Goliyathi onniniixuttiha etthu ekina yuulupale. Okathi Davidi aarwaale awe atthimakaka muliinyani mwa anakhotto, owo aahikoha: “Onrowa wireliwa exeni mutthu ontthuna omwiva nFilisti ule n’umaliha wuliwa muru wa Isarayeli?” Atthu ale yahaakhula ele yaiwale aya khalai wira mulopwana onkela omwiiva Goliyathi, mwene onrowa onvaha mihakhu sinceene ni ononvaha mwanawe mwaamwali. (1 Sam. 17:25-27) Ophwanya mihakhu, khahiyo ti etthu Davidi aaphavela awe. Yaahikhala etthu ekina yuulupale yaaphavela awe. Davidi aaphavela onvuwiha Muluku ekeekhai. (Mmusome 1 Samuweli 17:46, 47.) Ankhi hiyo? Niireke nimphavela ovuwiha nsina nahu orweela mwa wuukela mihakhu sa mulaponi? Tthiri hiyo nimphavela omutakiha Davidi iipale so: ‘Mulaleye ni miyo ovuwa wa Muluku, othene vamosá nivuwihe nsina nawe’. (Esal. 34:3) Tivonto nihaana omuroromela Muluku, ni opweha nsina nawe opuro woopacerya wa soophavela sahu.—Math. 6:9.
7. Ninrowa olipiha sai nroromelo nahu okathi onaaphwanya ahu atthu ahinsiveliwa ni ihapari?
7 Olipa murima wa Davidi wira owane ni Goliyathi, waavekela omuroromela Yehova. Hata oryeene mmiravo Davidi aahikhalana nroromelo noolipa. Etthu emosa yaalipinhe nroromelo nawe waari omukupali Muluku vaavo aaryaawe makampusi. (1 Sam. 17:34-37) Hiyo-tho, nikhalaneke nroromelo noolipa wira nivikaniheke olaleerya okathi nnaaphwanya ahu ale ahiniphavela wiiwa. Nnoolipiha waamini wahu naamuroromelaka Muluku mmiteko ninvara ahu khula nihiku. Mwa ntakiheryo, niimananiheke olavula myaha sa Biibiliya ni atthu akilanthe ni hiyo neettaka ekwaha mukaaroni wala ni mukomboi. Tthiri nihiliyaleke waalaleerya atthu anikumanana ahu mphironi okathi woolaleerya khuta empa!—Mit. 20:20,21.
DAVIDI ANWEHERERYA YEHOVA
8, 9. Davidi ooniherya sai wira aanivikaniha omwiiwelela Yehova okathi aamutthyawa awe Davidi?
8 Ntakiheryo nikina na Davidi na wiiwelela ni omuroromela wawe Yehova, waari moota aamoonela awe Sawuli, mwene oopacerya a wIsarayeli. Nanrima ole Sawuli, aheererya ikwaha tthaaru wira amuhome Davidi nnivaka vaxirini, masi Davidi aanitthyawa khula okathi akhoottaka omuttikiherya yoonanara. Wookiseryani waya Davidi aahitthyawa wira ahooniwe-tho ni Sawuli. (1 Sam. 18:7-11; 19:10) Nto Sawuli ahaathanla anakhotto 3.000 a Isarayeli wira yamwaavye Davidi mutakwani. (1 Sam. 24:2) Moohisuwela, Sawuli aahivolowa nikhuku nenle Davidi aiphinte awe. Vaakhanle wira Davidi aaniphavela, ammwiiva mwene ole aaphavela omukumiherya eharasa Davidi. Ohiya-vo, Muluku taahimyale wira Davidi ahaana omuranttela Sawuli, okhala mwene a wIsarayeli. (1 Sam. 16:1, 13) Tthiri vakhanle wira Davidi aahiwiiwelela alopwana yaamutthara, mwene Sawuli aamwiiviwa. Masi Davidi aahimyale so: ‘Apwiya ehikihiyé kimwirihaka sotakhala mwené aka’, yoowo amuthanlale aya. (Mmusome 1 Samuweli 24:4-7.) Nlelo Sawuli aari mwene oothanliwa ni Muluku. Davidi khaaphavela omwiiyerya omwene Sawuli, aahinwehererya Yehova paahi omukumiha omwene. Mwaha wa othikila nlaya na ekuwo ya Sawuli yaari yowooniherya wira Davidi khaaphavela omwiiriha etthu yootakhala.—1 Sam. 24:11.
9 Davidi aahooniherya-tho omuttittimiha mwene athanliwe ni Muluku vaavo aamoonale awe Sawuli okathi wookiserya. Okathi ole Davidi ni mukhulupale aanakhotto awe aitthaniwa Abixayi aahiphiya mmuxaxani khimphwanya Sawuli arupaka. Nto Abixayi oona wira Muluku aahinvahererya mmatatani mwa Davidi awanani awe, khiyaphavela omuhomeerya Sawuli vatthayani nnivaka, masi Davidi aahimukhoottiherya. (1 Sam. 26:8-11) Okhala wira aahivikaniha weettela malakiheryo a Muluku, owo khaatthikenle ottuli, masi aahivikaniha opaka yootthuna ya Yehova nnaamwi Abixayi aamutumererya omwiiva Sawuli.
10. Mixankiho xeeni sikhanle ookhumelela, nto exeeni enrowa onikhaliherya oxintta?
10 Hiyo-tho pooti oniphwanya mixankiho ni sookhanyererya mwaha wa apatthani ahu a muupuwelo woopinaatamu. Masi nivikaniheke okhaliherya yootthuna ya Yehova. Ntoko Abixayi, atthu akina pooti waatumereryaka akina opaka etthu ehuupuwenle toko yoophavela ya Muluku. Wira nikhale oolipa, nihaana wuupuwelaka saana moonelo wa Yehova ni ovarexexa iphiro sawe wa khula etthu enivara ahu.
11. Ntakiheryo na Davidi ninwiixuttihani exeeni voohimya sa opweha nipuro noopacerya yootthuna ya Muluku?
11 Davidi aahinvekela Yehova Muluku iiraka: “Mukixuttihe wettela otthuna wanyu”. (Musome Esalimo 143:5, 8, 10.) Ohiya ororomela osuwela wawe wala malakiheryo a atthu akina, Davidi aiwelela sowiixuttiha sa Muluku. Owo anuupuwelela miteko sothene sa Yehova ni ocalela miteko sa Muluku. Nnoowerya osuwela yootthuna ya Muluku akhala wira ninnisiveliwa wuupuwelelaka masu a Biibiliya ni oweha saana moota Yehova aakhapelela awe apinaatamu khalai.
DAVIDI AANISIVELIWA SOORUMA SINIKHUMA MUNLAMULONI
12, 13. Xeeni Davidi amwaraxelaka vathi maasi yaruuhiwe ni alopwana ale araru?
12 Etthu enooniherya wira Davidi aanivaha efaita malakiheryo anikhuma munlamuloni, mwaha woowi owo aaniiwelela; nto hiyo nimutakiheke. Nkahaya moone masu aalavunle awe vaavale aakhontte awe ‘owurya masi a ehime ya oBethelehemu’. Alopwana araru a Davidi yaahikhanyererya orowa osidade weiwe waari aFilisti, khurowa orika maasi. Masi, Davidi ‘khatthunne owurya, ahiyeherya vathí màsi awo vomuttittimiha’ Yehova. Nthowa xeeni? Davidi aahitthokiherya wira: ‘Apwiya ekitakhalihe, kawuryaru mási ala: wamulikana n’uwuruya ephome y’athu ala araru: yalenve ekumi aya erowaka orika!’ Tthiri awosa yaalenve ikumi saya wira ewerye orika maasi ale”.—1 Wah. 11:15-19.
13 Davidi aanisuwela Nlamulo ninlavula wira ephome ehaana omwaraxeliwa Yehova, ehilyiweke. Nave aanisuwela nthowa naya. Davidi aanisuwela wira: ‘ekumi enikhala mphomeni’. Masi, ala yaari maasi ohiya ephome. Xeeni Davidi aakhontte awe owurya? Owo aanittittimiha malakiheryo anikhuma munlamuloni. Moonelo wa Davidi, maasi ale yaahikhalana efaita ntoko ephome ya alopwana ale araru. Ti nthowa naya ahaawunrye awe maasi awo. Owo aahimwaraxela vatthayani.—Onam. 17:11; Otum. 12:23, 24.
14. Exeeni yaamukhalihenrye Davidi okhalana moonelo wa Yehova?
14 Davidi aaroromela nlamulo na Muluku. Aahiipa ariki: ‘Muluku aka! Wira otthuna wanyu t’unikisivela. Kinnettela ikano sanyu ni murim’aka wothene’. (Esal. 40:9) Davidi aanisoma nlamulo na Muluku anuupuwelela vanceene. Owo aaroromela miruku sa malamulo a Yehova. Nto, Davidi aanisiveliwa wiiwelela ohiya paahi vapapheloni valempwe nlamulo, masi ele Nlamulo na Moise naahimya aya. Okathi onimusoma ahu Biibiliya, ti vamiruku wuupuwelelaka saana vamurimani vahu etthu enimusivela Yehova wa khuta enamuna.
15. Moota xeeni Salomoni aahiyale awe ottittimiha Nlamulo na Muluku.
15 Mwanawe Davidi oniihaniwa Salomoni, aaniphentiwa vanceene ni Yehova Muluku. Nuuvira okathi, Salomoni aahihiya ottittimiha Nlamulo na Muluku. Owo khiiwelenle nlamulo naahimya wira mwene a wIsarayeli ohaathele athiyana “anjene”. (Otum. 17:17) Masi Salomoni ahaathela athiyana anceene a ilapo sikina. Okathi apacenrye awe wuuluvala, ‘athiyana awe yahihapuxa murima awe wira arumeleke amuluku akina’. Nnaamwi nihisuwenle etthu yuupuwela awe, Salomoni aahipacerya opaka ‘sotakhala vamaithoni v’Apwiya, khàtthanre Apwiya ni murima awe wothene, ntoko sìralyawe Davidi, titthi awe’. (1 Mam. 11:1-6) Tthiri, ti vootthuneya osuwela malakiheryo aniphwanyaneya muNuulumo na Muluku! Mwa ntakiheryo, ti vootthuneya opaka eyo okathi mutthu oniphavela awe othela.
16. Wuupuwelela yooruma ya ‘othelana aKristu-ru’ paahi, onrowa waakhaliherya sai ale aniphavela othela?
16 Okathi atthu ohaamini anipacerya aya osiveliwa moohiloka ni hiyo, niireke ninnikhalana moonelo wa Davidi, wala ninkhalana moonelo wa Salomoni? Anamakokhorela ekeekhai anileeliwa wira ‘ethelaneke aKristu-ru’ paahi. (1 aKor. 7:39) MuKristau oniphavela othela wala otheliwa, ohaana othelana ni muKristau mukhwaawe. Akhala wira ninnuupuwelela saana yooveka ela ya Yoolepa, khahiyo ninrowa okhootta othelana ni mutthu ohinaamini paahi, masi-tho, khaninrowa wuupuwelelaka ophavela orupa ni mutthu owo.
17. Exeeni enrowa onikhaliherya osyaka muraakho wa epornokrafia?
17 Moone-tho ntakiheryo na wiiwelela wa Davidi ni otthara malakiheryo a Muluku onnikhaliherya aya osyaka muraakho wa oweha epornokrafia. Musome soolepa sinittharelana, muupuwelele malakiheryo arina aya, nto mwiilipihe otthara yootthuna ya Yehova mmyaha iyo. (Musome Esalimo 119:37; Matheyo 5:28, 29; aKolosi 3:5.) Wuupuwelela malakiheryo awe maalupalexa, anoonikhaliherya osyaka oweha epornokrafia.
OKATHI WOTHEENE MUKHALANEKE MOONELO WA MULUKU
18, 19. (a) Nnaamwi Davidi aari mulipa oottheka, exeeni yaamukhalihenrye ovikaniha ororomeleya? (b) Nenla va, yoolakela anyu tiivi?
18 Nnaamwi Davidi aarina ntakiheyo nooloka, owo aahipaka soottheka sinceene. (2 Sam. 11:2-4, 14, 15, 22-27; 1 Wah. 21:1, 7) Masi, okathi aattheka awe anooniherya ottharuwa. Owo aahimweettela Muluku ‘ni murima awe wothene’. (1 Mam. 9:4) Ninlavulelani siiso? Mwaha woowi owo ahiimananiha weettela otthuna wa Yehova.
19 Nnaamwi niri ene alipa oottheka, vanniweryaneya ophentiwa ni Yehova. Nto, mwaha woosuwela wira Muluku onniniphenta, nihaana olipiherya saana osoma Nuulumo nawe, wuupuwelelaka saana ele enniixuttiha aya, ni ovarihelaka muteko ni murima ahu wotheene. Wira siiso nnoomuhakalaliha Yehova ntoko nasalimo avekenle moowiiyeviha wira: ‘Mukixuttihe wettela otthuna wanyu’.
[Elatarato epaaxina 10]
Exeeni yaamwiirinhe Davidi osyaka omwiiva Sawuli nnaamwi vaaweryaneya?
[Elatarato epaaxina 11]
Nniixutta exeeni vaavo Davidi aakhontte awe owurya maasi yaaruuhiwe ni alopwana ala?