Ninrowa Waakhaliherya Sai Ale Amwalaniwe?
Waaniheryasa nyuwo munnimusuwela mutthu mmosa, hata atthu anceene amwalaniwe. Eyo enniiraneya okhala wira mahiku ala omwalana ohuulaana. Mwa ntakiheryo, okathi waatokosiwe awe mwaha wa omwalana oPolônia, ehooniherya wira atthu arina munnuwelo wa iyaakha 30 yaawo yaatonko othelana khukhalana mutthu owo iyaakha 3 mpakha 6 towaakuva omwalana, nnaamwi atthu a munnuwelo owo ahikhanle tanimwalana paahi.
Mutthenkeso Onikhapelela Myaha sa Emusi wEspanha onihimya so: “wEuropa nimeya na atthu yaale anithelana khula mwaakha annimwalana”. Etthu emosaru enniiraneya ilapo sikina hata iye soothaaciri.
MUXANKIHO ONIKHUMELELA MOOTUTUXERYA
Exeeni enikumiherya makhalelo ala oriipiha murima masi ahireere wuulaana? Namavaha miruku oosuweliwa a mpantta Onikhuma Nsuwa wa Europa onihimya so: “Omwalana yoowoniherya ya ele ekhumelenle khalairu, eyo piiyo, ohiiwanana ni ovalaana weiwo onikumiherya maxakha ni oniwereiha murima”. Owo onnihimya-tho so “Eyo yookhalana ikuru sa okumiherya esara, wiikhupanyiha, ovololiheya, ohikhalana nlipelelo, ehaaya” ni omakelaka otthara-ttharana. Okathi mukina onnikumiherya muupuwelelo wa wiixiiva. “Vakhala wira atthu awo animwalana otribunali nto onnipacerya mpantta mukina wa muxankiho owo. Eyo enihela muhina omeekha ni woova weiwo onimwiiriha mutthu owo omwalaniwe wiikohaka so ‘Vano vamwalaniwe aka, kamutthu a mukhalelo xeeni? Yoolakela xeeni erinaaka mweekumini mwaka?’”.
Wuupuwelaka etthu yaamukhumelenle iyaakha vakhaani sivinre, Eva onihimya so: “kaanoona ehaaya, nuumala omwalana, vaavo anamaattamanana ni apatthani oomutekoni vaakiirela aya ‘nammwalaniwa’. Eyo yaanikisarya owali. Okhala wira kaahihiyeriwa anamwane anli, nto kaahaana okhala maama ni tiithi okathi omosaru”a. Adamu yoowo aarumenle ntoko mutokweene oottittimihiwa iyaakha 12, onihimya so: “Kaahiyeleela nttittimiho naka, ni kaahisareya owali ni kaanisyaka okumana ni atthu akina”.
MOOTA WOOWANANA MUXANKIHO OWO
Ahaawaka mwaha woohisuwela makhalelo aya muhoolo, anamunceene annimananiha olokiherya ekumi aya hata siviraka iyaakha sinceene nuumala omwalana. Akina a yaawo anuupuwela wira atthu akina khanaaphenta. Mutthu mmosa onilepa myaha mujornaleni onihimya so: “Awo annituruka soolema saya nto khiyiixutta owanana mixankiho saya mekhaya”.
Stanisław onihimya so: “Nuumala omwalana, amilepa aka yaahikikhoottiherya omuxekurya mwanaka mwaamuthiyana mwaamukhaani. Eyo yaahikiiriha wuupuwela wira khuuvo mutthu aakiphavela hata kaanoona wira Yehova ookinyanyala. Nkaaphavela ovikaniha okhala mukumi. Nuuvira okathi kaahoona wira muupuwelo ole waari woohiloka”. Murokora mmosa oniireliwa Wanda yoowo aaxankiheya mwaha woomwalaniwa aahimmye so: “Kaanoona wira nuuvira okathi atthu otheene waahela muhina anna khiyaarowa oniphentaka miyo ni mwanaka. Masi olelo-va kinnoona moota anna animananiha aya okikhaliherya miyo ni omukhaliherya mwanaka wira omurumeeleke Yehova”.
Mwaha wa soohimmwa iyo, nyuwo munoowerya woona wira anamunceene yamwalaniwa annikhalana miyuupuwelelo soohiloka. Awo anniixoona ohikhalana efaita, annuupuwela wira khanireerela ophentiwa ni atthu akina. Ohiya-vo, awo annaakhupanya atthu otheene. Mwaha wa eyo awo pooti opacerya woonaka wira muloko khoniwoonela vatthu ni khaniphentiwa. Hata vari siiso, nuuvira okathi, moovarihana ni yowiiraneya ya Stanisław ni Wanda awo annoona wira anna ni arokora annaakhapelela tthiri. Tthiri anna a mmulokoni yaanaakhaliherya okhuma khalai, masi awo khiyaawerya woona nikhaliheryo nlo.
VAAVO VANIKHUMELELA AYA OMEEKHA NI WOONAKA WIRA MUTTHU KHONIPHINTIWA
Nihaana osuwela wira hata niimananihaka vanceene, onoophiya okathi anna ni arokora oomwalaniwa anirowa aya ohaawaka mwaha wa omeekha. Vanceenexa arokora aatepa woonaka wira khanikhapeleliwa. Alicia onihimya so: “Olelo-va soovira iyaakha 8 kimwalaniwe. Nlelo, vannikiwereya omwalaniwa. Okathi mukina, kinniipitha wira kinleke ni wiikhupanyerya”.
Okhala wira sookhumelela sihimmwale sinnaakhumelela atthu ale animwalaniwa, nto Biibiliya onnivaha miruku sooloka wira nihisyakeke okhala ni anna. Ohittharihela saana miruku iyo onooniiriha waayeleela ankhili otheene yaarina ahu. (Mir. 18:1) Ale arina omeekha, ahaana osuwela waavarihela muteko ankhili a osyaka onvekela miruku ni nimaaliho mutthu a enoka yoovirikana. Hata atthu awo ahiphavelaka ovekana.
Annihu oomwalaniwa okathi mukina pooti ohasuwa mwaha wa ohisuwelexa makhalelo aya muhoolo, omeekha ni woonaka wira khaniphentiwa. Mwaha wa osuwela wahu wira anna awo anniwanana mixankiho iyo ni ti soovila oxintta, nihaana omutakiha Yehova naakhaliheryaka anna ni arokora awo. (Esal. 55:23; 1 Ped. 5:6, 7) Tthiri nihaana osuwela wira khula etthu enipaka ahu wira naakhaliherye anna ni arokora awo annixukhurela vanceene. Tthiri awo ahaana waaphwanya mmulokoni apatthani anaaphenta ni waakhaliherya!—Mir. 17:17; 18:24.
[Enoota]
a Masina makina aaturukiwa.
[Ekaaxa epaaxina 9]
Moonelo Wooloka Voohimya sa Omwalana
Arumeyi a Yehova annoona ekasamento okhala etthu yootthuneya vanceene. Nniira siiso okhala wira ninnivarihela muteko miruku sa mBiibiliyani. Mwa ntakiheryo, va Malakhiya 2:16, hiyo ninnisoma miruku soowiiwanyeya sa Yehova sini: “Muhimwalaneke”. Biibiliya oneemererya omwalaniwa paahi, akhala wira mmosa wa ale athelanne ooraruwa. Okhala wira Biibiliya onihimya siiso, khivanireerela mutthu wuupuwelaka wira pooti omwalana ohittharihelaka masu a Biibiliya, owehasa wene ophavelaka othelana ni mutthu mukina.—Maph. 2:22-24; Otum. 5:21; Math. 19:4-6, 9.
Masi vaavo vanimwalaniwa, nto nuuvira okathi khiyooniwa wira mmosa a atthu awo amwalanne opanke eyo moohikhalela, ole omwalaniwe mwa enamuna eyo ohaana okhaliheriwa ni muloko. Muloko onnipaka eyo omutakihaka Yehova yoowo onaakhaliherya anaxariya “òtemwa”.—Esal. 34:16, 19; Yes. 41:10.
[Ekaaxa ipaaxina 10, 11]
MUNROWA OKHALIHERYA SAI?
Niireke nyuwo munoowerya waakhaliherya atthu akina? Exeeni ekhanle anyu oopaka wira mwaakhaliherye atthu arina mixankiho seiye siromoliwe wanipacerya wa mwaha ola? Muthokorerye ele Biibiliya onihimya awe, ni moone moota anna akina awenrye aya waakhaliherya akhwaaya.
Mukhale mutthu oowiriyana a miruku. (Mir. 16:20, 23)
Muhaana osuwela wira nuumala omwalana, mutthu pooti ohiphavelaka otthokiherya itthu sotheene simwiirinhe omwalaniwa. Omwiiriha mutthu owo ohimya itthu iyo khonikhaliherya hata khonimaliha mixankiho. (Mir. 12:25; aRom. 12:15) Michał, yoowo aamukhalihenrye Adamu, yoole oromoliwe wanipacerya, oneemererya wira, nyuwo pooti wiimananiha okhala mutthu owiriyana saana, khamunrowa wiiwexexa sotheene sinihimmwa, owo oni: “Miyo kaahimananiha omuleela Adamu wira okathi ole owo ari awe onyoonyiwa, moohilakela anwerya okileela itthu seiyo muhoolo sahaarowa omusivela osuwela wira oohimya”. Nto Michal aahimuleela wira khaaphavela osuwela itthu sotheene simwiirinhe omwalaniwa. Masi aaniphavela onwiriyana ntoko mpatthani ooloka. Hiyo nnoowerya waakhaliherya atthu awo vanceene, vakhala wira wuupaceryani wala wuukiseryani wa mithukumano sa mmulokoni ninnilavula masu oreerela murima ntoko ala ‘Muni sai mahiku ala? Kinnisuwela wira ola okathi wooxankiha tthiri oniviriha anyu. Miyo kiri ni nyuwo’.
Mukhale oreera murima. (aFil. 2:4)
Mirosław onihimya so: “Miyo ni mwaaraka naaniphavelasa okathi wira nimukhaliherye murokora oomwalaniwa. Mwa ntakiheryo, nihiku nimosa naahilokiha ekhattiyatto awe. Nave naahimpakhira nimuroihaka oxipitaali”. Iyo itthu saamukhaani naapanke ahu, masi saahimukhaliherya tthiri. Murokora ole yaamukhalihenrye aya mowaakuveya aahixintta mixankiho sawe. Etthu yoohakalaliha, okhala wira murokora owo ookela epioneero ni mwanawe mwaamuthiyana orina iyaakha 11 oobatiziwa.
Mmulipiherye mutthu owo omwalaniwe wira Yehova onnoona oxanka wawe.
Vakhala wira mutthu owo oroovololiheya, nyuwo pooti omuleela wira Muluku onnaavaha efaita arumeyi awe otheene. Hiyo tthiri nookhalana efaita yuulupale waavikana “axipalame òwatta”, vamaithoni va Yehova. (Math. 10:29-31) Okhala wira “Yehova” tonitokosa mirima, owo onniwerya osuwela makhalelo aya ale amwalaniwe. Owo khonirowa omunyanyala murumeyi awe oororomeleya. (Mir. 17:3; Esal. 145:18; aHéb. 13:5) Nto muhaana wooniherya wira munnaaphenta, waaroromeliha wira Yehova onnaavaha efaita ni waaphenta ni wira wiimananiha waya omukokhorela onnooniwa ni Muluku.—aFil. 2:29.
Mmulipiheke ole omwalaniwe wira weetteke vamosa ni muloko.
Anamunceene yakhalana mixankiho vannaavila orowa omuthukumanoni. Masi mithukumano iyo siniireliwa waatumererya ni ‘waalipiha’ anna awo. (1 aKor. 14:26; Esal. 122:1) Wira naakhaliherye anna awo axitokweene ahaana ohoolela muteko owo. Wanda, yoole oromoliwe woopaceryani onihimya so: “Nlelo kinnuupuwela okiphenta waya anna ale”.
Mwaatumererye ale amwalaniwe wira alipihe waataana waya ni Muloko arumeelaka mavekelo, omusoma Biibiliya ni otthokelela ele enisoma aya. (Yak. 4:8)
Nnaamwi Yehova okhalaka wiirimu, owo ookhalana ikuru soomukhapelela ole “onittettemela okupaliki masu” a Yehova. Mwaatumererye ale oomwalaniwa wira khula mmosa a hiyo onoowerya omwaatamela Muluku orweela mwa mavekelo ni osoma nuulumo nawe.—Yes. 66:2.
Mwiivahererye ovara muteko woolaleerya wala olokiherya mithukumano ni anna awo.
Wira siiso onimwaakhaliherya anna awo waakhweyerya oroihela vahoolo okumi aya. Marta, yoowo aatoko omukhaliherya murokora a nthiti yoowo aariipiwe murima mwaha woomwalaniwa onihimya so: “Hiyo naanirowa olaleerya hoothe ikwaha sinci. Eyo yaaninikhaliherya ophwanya ohakalala mwaha woosuwela wira naahipaka ele yaalakenle ahu. Okathi mukina hiyo pooti osoma, olokiherya mithukumano hoothe, hata olya yoolya ni anna awo”.