Watchtower EBIBLIOTEKA ONLAINE
Watchtower
EBIBLIOTEKA ONLAINE
Emakhuwa
  • BIIBILIYA
  • ILIIVURU
  • MITHUKUMANO
  • fy muru 13 ipaax. 153-162
  • Vakhala Wira Ekasamento Enihala Vakhaani Omala-mala

Mpantta ola khekhanle eviidiyu.

Muniswaamihe, khivaniweryaneya orumiha eviidiyu ela.

  • Vakhala Wira Ekasamento Enihala Vakhaani Omala-mala
  • Esiiri ya Etthoko Yoohakalala
  • Miru Saamukhaani
  • Mwaha Onlikana Nuula
  • MUKHALANE MUUPUWELO WOOLOKA
  • OPHUKA MIXANKIHO
  • OVAHANA SOOTTHUNEYA SA OTHELANA
  • MATHIPELO A MBIIBILIYANI A OMWALANA
  • MATHOWA ANIWIIRIHA ANAMATHELANA OVALAANA
  • MOOTA YOOPOLIWA AYA EKASAMENTO YAAHANLE OMALA-MALA
  • Mwiirihe Ekasamento Anyu Okhumela Saana
    Owehaweha Elaleyaka Omwene Wa Yehova (Yoosoma)—2016
  • Nuuvira Nihiku na Ekasamento
    Muhihiye Omphenta Muluku
  • Muttittimiheke Ele “Muluku Ephitanyalyawe”
    Owehaweha Elaleyaka Omwene Wa Yehova (Yoosoma)—2018
  • Ekasamento Yoovaha Ya Muluku
    Muhihiye Omphenta Muluku
Nwehe Sikina
Esiiri ya Etthoko Yoohakalala
fy muru 13 ipaax. 153-162

MURU 13

Vakhala Wira Ekasamento Enihala Vakhaani Omala-mala

1, 2. Vaavo ekasamento erina aya mixankiho, nikoho xeeni nnireerela opaka?

MWAAKHA wa 1988, muthiyana mmosa a wItália oniihaniwa Lúcia, aahiriipiwa murima vanceene.a Nuuvira iyaakha muloko ekasamento awe yaaniphavela omala. Ikwaha sinceene aaheererya wira otthikelane ni iyawe, masi khivaaweryanen’ye. Siiso, yaahivalaana mwaha woowi khiyaiwanana, nto aahaana waahuwa mekhawe anaawe anli aaxithiyana. Uupuwelaka okathi ole, Lúcia onihimya so: “Tthiri kaahikupali wira khiivo yaarowa woopola ekasamento ahu”.

2 Akhala wira mookhalana mixankiho vatthokoni vanyu, waaniheryasa nyuwo pooti okupali masu a Lúcia. Waaniheryasa ekasamento anyu yookhalana mixankiho, nto nyuwo pooti wuupuwelaka wira khivaniweryaneya woopola. Akhala wira ti siiso, vanooloka othokorerya nikoho nna: Niireke wira koovarihela muteko miruku sotheene sa Muluku siri mBiibiliyani, wira ekasamento ekhumele saana?​—Esalimo 119:105.

3. Nnaamwi omwalana wuulanne, soohimmwa sinooniherya exeeni wa atthu anceene amwalanne, ni atthu akina a vatthokoni vo?

3 Vaavo onyakulihana vanitepa aya eriyari ya mulopwana ni mwaarawe, omala-maliha ekasamento pooti wooniwaka okhala etthu yookhweya opaka. Masi, nnaamwi ilapo sinceene itthoko simala-malaka, soohimmwa sa niinano sinooniherya wira alopwana ni athiyana anceene amwalanne, anniikhupanyerya mwaha wa opaka eyo. Atthu ala annihaawa mweekumini mwaya ni mmuupuweleloni, ovikana ale ahimwalanne. Anamwane anikhala ntthoko noomwalaniwa, ikwaha sinceene annixankiheya ni oriipiwa murima mu iyaakha sinceene. Anamuyari ni apatthani a ntthoko nimwalaniwe annihaawa-tho. Nto onoonela sai Muluku, yoowo Okumihenrye othelana?

4. Sithokoreriweke sai mixankiho sa ekasamento?

4 Ntoko soonale ahu mmiru sivinre, Muluku aaphavela wira ekasamento ekhaleke okathi wotheene. (Maphattuwelo 2:24) Vano, xeeni anamathelana anceene animwalana aya? Ela khahiyo etthu eniiraneya mootutuxerya. Mweephattu sookhala ithoonyeryo sinooniherya wira ekasamento ehanle omala-mala. Mixankiho saamukhaani sinikhumelela moothelanani, pooti wunnuwaka khiyakhala ntoko khivaniweryaneya oxintta. Masi vaakhanle wira mixankiho iyo sinniphukiwa moohipisa nnikhaliheryo na Biibiliya, ikasamento sinceene khisaamalaka.

MUKHALANE MUUPUWELO WOOLOKA

5. Ekeekhai xeeni enikhumelela moothelanani?

5 Ikwaha sikina, etthu emosa enikumiherya mixankiho ti muupuwelo woohiloka onikhalana aya ale athelanne. Iliivuru sinilavula sa osivelana, irevista sa mulaponi, iprograma sa televisau, ni ifilme, pooti okumiherya nlipelelo ni muupuwelo woohikhala wekeekhai. Vaavo miyuupuwelo iyo sihiniiraneya aya, mutthu pooti woonaka wira oroowokiwa, pooti ohihakalala, hata-tho onyoonyiheya. Vano, vaniweryaneya sai atthu anli oottheka okhala oohakalala moothelanani mwaya? Ela enivekela wiimananiha wira wataana nno okhumele saana.

6. (a) Moonelo xeeni woweereryaneya voohimya sa ekasamento onooniherya awe Biibiliya? (b) Mathowa xeeni anikumiherya muupuwelo woovirikana moothelanani?

6 Biibiliya onnivareleya muteko. Onnooniherya ohakalala wa anamathelana, masi-tho onnilopola wira ale anithelana “anophwanya maxakha [mwerutthuni mwaya]”. (1 aKorinto 7:28) Ntoko noonale ahu, anamathelana awo atthu oottheka ni annivonya. Muupuwelo aya, mahuweliwo ni moonelo aya ti woovirikana. Ikwaha sikina annikhalana muupuwelo woovirikana mmyaha sa musurukhu, anamwane, ni amusi aya. Ohivara muteko hoothe mu okathi munceene, mixankiho sa orupihana, pooti-tho okhala etthu enikumiherya owana-wana.b Onivekela okathi munceene wira silokiheriwe myaha iya, masi etthu eniweryaneya! Anamathelana anceene annikumana mixankiho iyo, masi anniimananiha ophuka mooreerela.

OPHUKA MIXANKIHO

Elatarato epaaxina 154

Mphukeke myaha mowaakuveya. Muhihiye nsuwa nikelaka nlelo munanariwe ene

7, 8. Akhala wira mmosa a anamathelana ootthekeliwa aahiiso moonelo aya woovirikana, Biibiliya onooniherya wira siphukiweke sai itthu iyo?

7 Atthu akina vannaavila okhala oomaala vaavo vanithokorerya aya itthu sinaawereya, mixankiho, aahiiso soovonya sa mutthu mwaneene. Ohiya ohimya wira: “Miyo kinoona wira nkiwiriyaniwe saana”, waaniheryasa ole othelanne anyu pooti onanariwa ni otepiha muxankiho owo. Anceene anrowa ohimya so: “Nyuwo muniithokorerya mekhinyu paahi”, aahiiso “Nyuwo khamunkiphenta”. Akina anoomaala paahi aphavelaka osyaka onyakulihana.

8 Etthu yooloka ti otthara muruku wa Biibiliya oni: “Mwananariwa vale, mwipasopeke wira muhittheké. Onanariwa wanyu omaleke vahinatthi wila”. (aÉfeso 4:26) Anamathelana amosa oohakalala, nuumala ophiyeriha iyaakha 60 athelanne ene, yaahikohiwa esiiri ya ohakalala waya. Mulopwana aakhunle so: “Etthu enipaka ahu ti ophuka mixankiho sahu nihinatthi orowa orupa, hata siri saamukhaani”.

9. (a) Moota xeeni wa ovaanela Biibiliya onooniherya awe? (b) Exeeni ikwaha sinceene anamathelana anitthuneya aya opaka, nnaamwi ovekelaka olipiha murima ni wiiyeviha?

9 Vaavo anamathelana vanivaanyihana aya, khuta mmosa ohaana “wakuvela owiriyana, masi apiseke olavula, apiseke onanariwa”. (Yakobo 1:19) Nuumala owiriyana oratteene, oowanli aya ahaana woona otthuneya waya ovekela oleveleliwa. (Yakobo 5:16) Enivekela wiiyeviha ni olipiha murima, olavula ni murima wotheene wira “Mukilevelele, mwaha wa wootthekelani”. Masi wira siiso, onnikhaliherya ohiya paahi ophuka mixankiho, masi-tho onnilipiha wataana waya ni onnaaphwanyiha ohakalala wunceene, ni osiveliwa okhala hoothe.

OVAHANA SOOTTHUNEYA SA OTHELANA

10. Etthu xeeni Paulo aatumerenrye awe maKristau a oKorinto, eniwerya aya ovarihela muteko maKristau olelo va?

10 Vaavo murummwa Paulo aalepenle awe maKristau a oKorinto, aahaatumererya othela “wira atthyawé [itthu] s’ekhapa”. (1 aKorinto 7:2) Olelo va, olumwenku ti woohiloka, aahiiso wootepa otakhala ovikana okathi ole wa atthu a oKorinto. Myaha sa ekhapa atthu anilavula aya mapuro otheene, mawarelo aya oohiloka, ihantisi sa ekhapa siri murevistani ni muliivuruni, sinooniheriwa mutelevisauni, nfilmeni, sotheene iyo sinnitumererya oraruwa. Murummwa Paulo aahaahimeerya atthu a oKorinto yaakhala elapo ntoko eyo wira: “Fatari othela, ohikhanle opaha [owereiha] murim’anyu!”​—1 aKorinto 7:9.

11, 12. (a) Anamathelana yiirelaneke exeeni, ni mu enamuna xeeni? (b) Anamathelana apakeke exeeni akhala wira ole othelanne aya khonoona saana aahiiso ookhulumuwa vanceene, nto khihiyawerya opaka ele eninvekela awe?

11 Ti maana aya, Biibiliya vanaaruma awe maKristau wira: “Mulopwana aivahererye wa mwar’awe ntoko simphwanelawe, siso-tho muthiyana aivahererye wa iy’awe ntoko simphwanelawe”. (1 aKorinto 7:3) Nwehe wira etthu enitumereriwa ti ovaha, ohiya oveka mookhanyererya. Nto orupihana wa anamathelana onniphwanyiha ohakalaliha vaavo oowanli aya vaniphavela aya ohakalala wa mukina, ohiya wawawe paahi. Mwa ntakiheryo, Biibiliya onaaruma alopwana oothela wira aweettiheke axaara aya “ntoko vamphwanelaya”. (1 Pedru 3:7) Moolumo ala annivareleya muteko okathi anivahana aya itthu sa moothelanani. Akhala wira mulopwana khonimuthokorerya moophenta mwaarawe, muthiyana owo pooti onvila okhala oohakalala okathi owo.

12 Wookhala okathi anamathelana waaniheryasa ahinrowa aya orupihanaka. Eyo pooti wiiraneyaka okathi muthiyana onikhala awe mmweerini, aahiiso akhala wira ookhulumuwa vanceene. (Munwehe Onamukuttho 18:19.) Nave-tho, pooti okhala okathi yoole iyawe onikumana awe muxankiho muulupalexa omutekoni, ni muupuwelo awe onikhala aya wooxankiheya vanceene. Okathi owo, ti vooloka ovaanela oratteene mwaha owo, ni ‘wiwanana’ mmahiku awo anitthuneya aya wooniherya wiihiiha. (1 aKorinto 7:5) Wira siiso onimwaakhaliherya otheene aya ohuupuwela mmukhalelo woohiloka. Nto, akhala wira muthiyana onimukhoottiherya iyawe, wala mulopwana moolakelela onnimukhoottiherya mwaarawe, vano ole onikhoottiheriwa pooti weeherereya. Eyo pooti okumiherya mixankiho moothelanani.

13. MaKristau anrowa opaka exeeni wira muupuwelo aya okhale wooloka?

13 Ntoko maKristau otheene, anamathelana ari arumeyi a Muluku ahaana osyaka oweha epwitikiri, yeeyo eniwerya okumiherya soophavela soonanara ni soohiloka. (aKolosi 3:5) Nave-tho ahaana osuka muupuwelo aya ni osyaka sowiira soohiloka vaavo anikhala aya n’ale a enoka yoovirikana. Yesu aaloponle so: ‘Ole oninwehexexa muthiyana [mpakha] onwereiha murima, òraruwana muthiyan’owo ni murima’. (Matheyo 5:28) Ovarihela muteko muruku ola wa Biibiliya voohimya sa enoka, anamathelana anoowerya osyaka yoweeha ya oraruwa. Anoowerya ophwanya ohakalala ntoko anamathelana, vaavo orupihana vanithokorerya aya okhala etthu evahiwa aya ni Yehova, yoowo Okumihenrye murehereryo wa othela.​—Miruku 5:15-19.

MATHIPELO A MBIIBILIYANI A OMWALANA

14. Mukhalelo xeeni wooriipiha murima ikwaha sikina onikhumelela? Nthowa xeeni?

14 Etthu yoohakalaliha tiila: eriyari ya anamathelana anceene ari maKristau, anniwerya ophuka mixankiho sinikhumelela. Nto, okathi mukina eyo kheniiraneya. Okhala wira apinaatamu atthu oottheka ni anikhala elapo eneettihiwa ni Satana, ikasamento sikina sinnimala. (1 Yohani 5:19) MaKristau anrowa oxinttaka sai muxankiho owo?

15. (a) Nthowa xeeni nimosa Biibiliya nneemererya awe wira anamathelana amwalane, wira atheleke wala otheliwa vasya-tho? (b) Exeeni ewiirinhe anamathelana akina ohimwalana n’ule orarunwe?

15 Ntoko sihimmwale aya mMuru 2 wa eliivuru ela, onamuttompe ti nthowa paahi Biibiliya oneemererya awe omwalana, wira mutthu otheleke aahiiso otheliweke vasya-tho.c (Matheyo 19:9) Akhala wira vaakhala onamoona onooniherya wira ole othelanne anyu ooraruwa, nto nyuwo mookhalana etthu yoovila othanla. Niireke wira munrowa ovikaniha othelana wanyu aahiiso munrowa omwalana? Khinikhanle nlamulo mmwaha owo. MaKristau makina aamulevelela ole othelanne aya, vaavo woonihenrya awe ottharuwa wekeekhai, khivikaniha ekasamento aya mmukhalelo wooloka. Akina khamwalanne mwaha wa anamwane.

16. (a) Itthu xeeni siwiirinhe akina omwalana n’ule aathelanne aya? (b) Akhala wira ole oraruweliwe onithanla omwalana aahiiso ohimwalana, nthowa xeeni mutthu mukina ohintthuneya awe ovaanyiha yoothanla awe?

16 Masi, oraruwa iwo khino wookumiherya erukulu aahiiso iretta siniraviwa mooraruwani. Wala anamwane anitthuneya okhapeleliwa wira ahirupihiwe ni atthu a vatthokoni-vo. Tthiri, sookhala itthu sinceene sinitthuneya othokorerya muhinatthi opaka yoothanla. Masi, mwasuwela wira ole othelanne anyu ooraruwa, nto nyuwo muneemererya orupihana n’uwo, eyo ethoonyeryo yoowi moomulevelela ni muniphavela ovikaniha ekasamento anyu. Nto, wira siiso, ele Biibiliya eneemererya awe wira mmwalane wira muthele aahiiso otheliwa, khenivareleya-tho muteko. Ohikhale mutthu onrowa weererya weettiha muupuwelo ni yoothanla anyu, nnakhala ovaanya ele enrowa anyu ophavela opaka mmwaha owo. Nyuwo muhaana ovilelaka sookhumelela sa yoothanla anyu. “Khula mutthu onokohiwa mwaha wa mwettelo awe”.​—aGalasia 6:5.

MATHOWA ANIWIIRIHA ANAMATHELANA OVALAANA

17. Akhala wira khuuvo orarunwe, mikano xeeni Biibiliya onivaha awe voohimya sa ovalaana aahiiso omwalana?

17 Niireke wira sookhala itthu siniiriha okhala vootthuneya mutthu ovalaana aahiiso omwalana n’ule othelanne awe hata ohirarunwe? Aayo, masi eyo khentaphulela wira muKristau ohaana othela aahiiso otheliwa. (Matheyo 5:32) Nnaamwi Biibiliya eemereryaka ovalaana iwo, onnihimya-tho wira “ahitheliweké-tho ni mulopwana [aahiiso omuthela muthiyana] mukina: ohiya vo, atthikelane n’iy’awe [wala mwaarawe]”. (1 aKorinto 7:11) Itthu xeeni sootakhala siniiriha okhala vooloka ovalaana?

18, 19. Itthu xeeni sootakhala waaniheryasa saarowa omwiiriha ole onihaaxiwa ophavela ovalaana aahiiso omwalana, nnaamwi ohirowaka othela vasya-tho?

18 Saana, etthoko pooti okhala mmaxakhani akhala wira mulopwana oothela khomphavela ovara etthu aahiiso ookhalana soolema soohiloka.d Khino onikuxa musurukhu onithumeliwa yoolya vatthokoni ophavelaka omweetta xooku, aahiiso othuma mirette soohapala wala eviinyu. Biibiliya onihimya wira: “Akhalá mutthu ohinimuthokorerya mmusi awe, vanjenexa a vatthokoni vawe, mutth’uwo òhiya wamini wawe: owo t’òtakhala murima onvikana mutthu ohinamini”. (1 Timótheyo 5:8) Akhala wira mulopwana owo onnikhootta ottharuwa mukhalelo awe, waaniheryasa khiyarumeela musurukhu wa amwaarawe wira omweetteke xooku ni othuma mirette iyo soohapala, muthiyana owo pooti ophavela ovalaana moovarihana ni nlamulo na kuvernu wira osuke okumi awe ni wa anaawe.

19 Muthiyana pooti othanla ovalaana ni iyawe, akhala wira mulopwana owo mootakhala onnaakhalela owali amwaarawe, waaniheryasa ikwaha sinceene onnaamana, ni akhala wira owali awe onooniherya wira pooti omphwanyiha owereya aahiiso omwiiva muthiyana owo. Nave-tho, akhala wira iyawe onimukhanyererya opaka etthu enitthekela nlamulo na Muluku, muthiyana pooti ophavela ovalaana, vanceenexa akhala wira mukhalelo awe womunepani onnoopopiheya. Ole onihaaxiwa pooti woona wira etthu enireerela opaka wira ‘omwiwelele Muluku ovikana owiwelela atthu’, ti ovekela ovalaana moovarihana ni nlamulo.​—Miteko s’Arummwa 5:29.

20. (a) Vaavo etthoko vanimala-mala aya, waaniheryasa apatthani ni axitokweene apakeke exeeni, masi exeeni ahintthuneya aya opaka? (b) Mutthu oothela aahiiso ootheliwa ahirumeeleke ele Biibiliya enilavula awe voohimya sa ovalaana ni omwalana wira oothererye opaka exeeni?

20 Mmikhalelo sotheene sootakhala, khuuvo mutthu onitthuneya omukhanyererya ole onihaaxiwa wira ovalaane aahiiso ohivalaane. Nnaamwi apatthani ni axitokweene oottokotthela waaniheryasa arowaka ovaha nikhaliheryo ni miruku siri mBiibiliyani, atthu awo khansuwela itthu sotheene siniiraneya eriyari ya anamathelana. Paahi Yehova toniwerya oweha itthu sotheene. Aayo, muthiyana muKristau ootheliwa khaarowa ottittimiha murehereryo wa Muluku voohimya sa othelana, akhala wira onoothererya itthu soohikhalela ophavelaka omwalana. Masi akhala wira itthu sootakhala sinnivikaniha, khuuvo onitthuneya ompwapwela vaavo vanithanla awe ovalaana. Itthu imosaru sinnivariheleya muteko wa mulopwana muKristau oothela onithanla ovalaana. “Othene hiyo nihana okhumelela oholo wa Muluku, wira niphukiwe ni yowo”.​—aRoma 14:10.

MOOTA YOOPOLIWA AYA EKASAMENTO YAAHANLE OMALA-MALA

21. Yowiiraneya xeeni enooniherya wira malamulo a Biibiliya annivareleya muteko?

21 Lúcia oromoliwe wanipacerya wa muru ola, nuumala omaliha myeeri miraru ovalanne ni iyawe, aahikumana ni Anamoona a Yehova khupacerya omusoma Biibiliya n’awo. Owo onihimya wira: “Etthu ekitikininhe vanceene tiila; Biibiliya ookooniherya etthu eniphuka muxankiho aka. Nuuvira esumana emosa paahi kimusomaka Biibiliya, mowaakuveya miyo kaahiphavela wira kitthikelane ni iyaka. Olelo va kinniwerya ohimya wira Yehova onnisuwela moota wowoopola itthoko siri mmixankihoni, mwaha woowi sowiixuttiha sawe sinnaakhaliherya anamathelana wiixutta osivelana mukina ni mukhw’awe. Khahiyo ekeekhai ele atthu akina anihimya aya wira Anamoona a Yehova animwalaniha itthoko. Wa miyo, etthoko aka ehiiraana”. Lúcia ohiixutta ovarihela muteko malamulo a Biibiliya mookumini mwawe.

22. Anamathelana aroromeleke exeeni?

22 Etthu ela khemwiiranenle Lúcia mekhawe paahi. Ekasamento ehaana okhala mareeliho, ohiya muritti woolemela. Nto wira eyo yiiraneye, Yehova oovaha eliivuru yoolokexa, yeeyo enivaha miruku wa anamathelana, eyo piiyo, Biibiliya. Nto Biibiliya onniwerya ‘wavaha miruku atthu òwiyeviha’. (Esalimo 19:8-12) Biibiliya ohoopola ikasamento sinceene seiyo saahanle omala-mala, ni ookhaliherya itthoko sinceene saarina mixankiho suulupale. Nto, anamathelana otheene ahaana ororomela ni murima wotheene miruku sinivaha Yehova Muluku, voohimya sa ekasamento. Tthiri, miruku iyo sinnivareleya muteko!

a Nsina nno nrooturukiwa.

b Mikhalelo sikina soothokoreriwa miru sivinre.

c Nuulumo nri mBiibiliyani noowi “onamuttompe” nnihela muhina oraruwa, orupihana alopwana-ru aahiiso athiyana-ru, orupiha inama, ni sowiira sikina soohiloka sinipakiwa erumeeliwaka enoka.

d Ela khenihela muhina mikhalelo seiye mulopwana oothela, nnaamwi iimananihaka ohiniwerya awe olyiha etthoko mwaha wa mathowa ohiniwerya awe weettiherya, ntoko owereiwa aahiiso othowa muteko.

MOOTA XEENI MALAMULO ALA A BIIBILIYA ANIWERYA AYA OKHALIHERYA . . . OSYAKA WIRA EKASAMENTO EHIMALA-MALE?

Othela onniruuha ohakalala ni mixankiho.​—Miruku 5:18, 19; 1 aKorinto 7:28.

Ohiiwanana ohaana ophukiwa mowaakuveya.​—aÉfeso 4:26.

Okathi woovaanela, owiriyana ti wootthuneya vanceene ntoko olavula.​—Yakobo 1:19.

Anamathelana ahaana ovahanaka sootthuneya sa moothelanani mookhalela ni moophenta, ohiya mwa nrima.​—1 aKorinto 7:3-5.

    Watchtower EBIBILIOTEKA ONLAINE (1982-2025)
    Okhuma
    Okela
    • Emakhuwa
    • Ovaha
    • Siniphavela Anyu
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Malamulo Oorumeela
    • Mwaha Woosuka Isiiri
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Okela
    Ovaha