Watchtower EBIBLIOTEKA ONLAINE
Watchtower
EBIBLIOTEKA ONLAINE
Emakhuwa
  • BIIBILIYA
  • ILIIVURU
  • MITHUKUMANO
  • bh muru 19 ipaax. 184-193
  • Mukhaleke Moophentani Mwa Muluku

Mpantta ola khekhanle eviidiyu.

Muniswaamihe, khivaniweryaneya orumiha eviidiyu ela.

  • Mukhaleke Moophentani Mwa Muluku
  • Biibiliya Oniixuttiha Exeeni Tthiri?
  • Miru Saamukhaani
  • Mwaha Onlikana Nuula
  • WIIWEXEXA NI WAAKHULELA OPHENTA WA MULUKU
  • MUTEPEKE OMWAATTAMELA YEHOVA
  • MUHAKALALEKE NI OLAPELA OPHWANNY’ANYU
  • MPHAVELE OPHWANYA “EKUMI YEKEKHAI”
  • Mmwaattameleke Yehova
    Biibiliya Onniixuttiha Exeeni?
  • ‘Mumphenteke Yehova Muluku Anyu’
    Owehaweha Elaleyaka Omwene wa Yehova—2014
  • Muhihiye Ophenta Wanyu Ovukuwaka
    Owehaweha Elaleyaka Omwene Wa Yehova (Yoosoma)—2017
  • “Kinnaphenta Atithi”
    ‘Murwé Mukitthareke’
Nwehe Sikina
Biibiliya Oniixuttiha Exeeni Tthiri?
bh muru 19 ipaax. 184-193

Muruu Wa Namuloko Neethanu Neexexe

Mukhaleke Moophentani Mwa Muluku

Omphenta Muluku ontaphulela exeeni?

Ninrowa okhala sai moophentani mwa Muluku?

Yehova onrowa waatthuvela sai ale anikhala moophentani mwawe?

NIIRE wira muneetta mphironi nihiku na munamukhaya. Meeku annipacerya oriipihana. Vannipacerya overunya ni woopa etari, moottharelana ennipacerya orupa epula yinceene. Mooxenkereya, nyuwo munneetta mowiituperya muhaayasaka nipuro nootthyawela. Muri mphironi nyuwo munnoona wira nookhala nipuro nootthyawela naattamenle vale. Nno nipuro noovareleleya, noohinaana, ni nooreerela otthyawela. Nto nyuwo munnoona okhala waya wootthuneya otthyawela opuro ole!

2 Hiyo ninkhala okathi wooxankiha. Mikhalelo sa valaponi sinootepa otakhala. Masi nookhala nipuro noovareleleya, ninwerya onsuka wira nihipwetexiwe. Nipuro xeeni? Nkahaya moone ele Biibiliya eniixuttih’awe: “Mwahimerye Apwiya wira: ‘Nyuwo ntthyawelo naka n’ulipa waka: nyuwo Muluku aka kinimuroromelaka’”.—Esalimo 91:2.

3 Nkahaya muupuwelele eyo! Yehova, yoowo ori Mpattuxa ni Mukhulupale a moolumwenkuni, onoowerya okhala ntthyawelo nahu. Okhala wira Yehova tooweryexa onvikana mutthu aahiiso etthu ekina eniphavela oniiriha yootakhala, owo onniwerya onoopola. Hataa niirihiwaka etthu yootakhala, Yehova onoowerya omaliha yootakhala eyo yiireliwa ahu. Ninwerya sai ompaka Yehova okhala ntthyawelo nahu? Hiyo nohaana omuroromela. Ohiya vo, Nuulumo na Muluku ninnitumererya so: “Mukhaleke mophentani mwa Muluku”. (Yuda 21) Aayo, hiyo nohaana okhala moophentani mwa Muluku, nivikanihaka okhalana wataana wooloka ni Tiith’ihu a wirimu. Vanonto, hiyo pooti okupali wira owo ntthyawelo nahu. Masi ninwerya sai okhalana wataana iwo?

WIIWEXEXA NI WAAKHULELA OPHENTA WA MULUKU

4 Wira nikhalee moophentani mwa Muluku, nohaana oxukhuru moota Yehova sinooniherya awe oniphenta. Nkahaya muupuwele sowiixuttiha sa Biibiliya seiyo siixuntta anyu mukhaliheriwaka ni eliivuru ela. Okhala wira Mpattuxaa, Yehova oonivaha elapo ya vathii wira ekhalee etthoko ahu yooreera okhala. Owo oopaka yoolya ni maasi manceene valaponi, ni itthu sinikhaliherya okumi, ni inamaa soovirikana, ni mapuro ooloka. Okhala wira Muluku ti Mwaneene Biibiliya, owo oonooniherya nsina nawe ni mikhalelo sawe. Ohiya vo, Nuulumo nawe ninnooniherya wira Muluku aahimurumiha valaponi Mwanawe oophentiwa, eemereryaka wira Yesu ohaawe ni onikhwele hiyo. (Yohani 3:16) Okhwa wa Yesu ontaphulela exeeni wa hiyo? Onninivaha nlipelelo nooreera na muhoolo.

5 Nave-tho nlipelelo nahu na muhoolo ninlipa ni etthu ekina yeeyo Muluku epanke awe. Yehova ootikitherya ekuvernu awe wirimu, Omwene wa oMesiya. Moohipisa, Omwene owo onrowa omaliha ohaawa wotheene wa apinaatamu ni onrowa wiiriha elapo okhala eparayiisu. Nkahaya muupuwelele ela! Hiyo nnoowerya okhalaka mparayiisu mmo ni murettele ni ohakalala moohimala. (Esalimo 37:29) Olelo va, Muluku oonivaha malakiheryo a moota wookhala mmukhalelo woolokexa. Owo oonivaha-tho eparakha ya ovekela, okhanle mukhora woohuleya wa olavula n’uwo. Iya mikhalelo vakhaani seiyo Yehova soonihenrya awe wira onnaaphenta apinaatamu otheene ni wira onnoophentani nyuwo.

 6 Nikoho nuulupale nintthuneya anyu othokorerya ti nna: Kinrowa weemererya sai ophenta wa Yehova? Atthu anceene pooti ohimya so: “Saana, miyo koohaana omphenta Yehova okhala wira owo ookiphenta”. Nyuwo munuupuwela siiso? Yesu aahimmye wira ela yooruma yuulupale ovikana sooruma sotheene, oriki: “Mwaphenteke Apwiya Muluku anyu ni murim’anyu wothene n’iroho anyu yothene n’usuwela wanyu wothene”. (Matheyo 22:37) Tthiri nyuwo mookhalana mathowa manceene wira mumphenteke Yehova Muluku. Masi niireke wira omphenta Yehova ni murima anyu wotheene, ni erooho anyu yotheene, ni muupuwelo anyu wotheene, ontaphulela ohimya paahi wira munnimphenta Yehova?

7 Ntoko sitthokiheriwa aya mBiibiliyani, omphenta Muluku khahiyo ohimya paahi wira kinnimphenta. Tthiri, nnaamwi muupuwelelo owo wa omphenta Yehova oryeene wootthuneya, muupuwelelo owo ipacereryo paahi sa omphenta mwekeekhai. Enukuu ya masaa etthu yootthuneya wira omele mwirii wa masaa. Masi, akhala wira muniphavela masaa, niireke wira mwaamutteeliwa murima mwaavahiwe paahi enukuu ya masaa awo? Nnaari! Moolikanasa, muupuwelo wa omphenta Yehova Muluku mapacereryo paahi. Biibiliya oniixuttiha wira: “Nnimphenta sai Muluku? Nnimphenta nettelaka soruma sawe. Vano, soruma sa Muluku khasinnirikela wettela”. (1 Yohani 5:3) Ohimya ekeekhai, omphenta Muluku wohaana okumiherya mihokorokho sooloka. Ophenta iwo wohaana wooniheriwa ni miteko.—Matheyo 7:16-20.

8 Hiyo ninnooniherya wira ninnimphenta Muluku vaavo vaniiwelela ahu sooruma sawe ni ovarihela muteko malamulo awe. Ela khahiyo etthu yoovila opaka. Ohiya vo, Yehova oopaka malamulo awe wira anikhaliheryeke okhala saana, otteeliwa murima, ni ohakalaliha okumi ahu. (Yesaya 48:17, 18) Vaavo vanikhala ahu moovarihana ni soolakiherya sa Yehova, hiyo ninnimooniherya Tiith’ihu a wirimu wira ninnixukhurela tthiri itthu sotheene sipanke awe wa hiyo. Mooriipiha murima, elapo ya olelo va, atthu vakhaani paahi tanimuxukhuru. Hiyo khinniphavela okhala atthu ahinxukhuru, ntoko atthu akina a okathi wa Yesu. Yesu aahaavoniha anamakokho mulokoo, masi mmosaa paahi taahokolonwe wira omuxukhurele. (Luka 17:12-17) Mwekeekhai hiyo nimphavela okhala ntoko ole aaxukhurenle, ohiya ntoko ale athanuu ni axexee yahaaxukhurenle!

9 Vano, sooruma xeeni sa Yehova nintthuneya ahu wiiwelelaka? Hiyo noothokorerya sikina sa seiyo mu eliivuru ela, masi nrowee nuluule itthu sikina sithokorenry’ahu. Wiiwelela sooruma sa Muluku onrowa onikhaliherya okhala moophentani mwa Muluku.

MUTEPEKE OMWAATTAMELA YEHOVA

10 Wiixutta voohimya sa Yehova nrii nivalo nootthuneya wira nimwaattameleke. Nohaana ovikanihaka wiixutta voohimya sa Yehova. Akhala wira munimoora vatee ohiyu wooriirya, niireke wira mwaamuhiyererya mooro owo ottiphaka? Nnaari. Nyuwo mwaarowa otetheereryaka ikhuni wira mooro otepeke ovarela ni wira vaviheke. Okumi anyu onilipa ni ovikaniha wanyu otetheererya ntoko mooro! Ntoko siisaale ikhuni vanipattiha aya mooro, “wasuwela Apwiya” mookhalela onnilipiha omphenta wahu Yehova.—Miruku 2:1-5.

11 Yesu aaphavela wira atthareli awe avikaniheke omphenta Yehova, ni wira ophenta waya Nuulumo Nawe na faita ovikaniheke ovarela ntoko mooro. Nuumala ohihimuwa, Yesu aahiwiixuttiha awiixutti awe anli voohimya sa iprofecia sikina siri mu Soolempwa sa eHeeberi seiyo saakhwanenle mwa owo. Yowiixuttiha ela yaakumihenrye exeeni? Valokenle ene awo yaahimmye so: “Khinòna murim’ahu oviha, vanilavulihawe mphironi, antaphulelaka Solempwa?”—Luka 24:32.

12 Okathi waapacenrye anyu osuwela ele Biibiliya eniixuttih’awe tthiri, niireke wira murima anyu waahipacerya ohakalala, mooniheryaka nthiti, ni omphenta Muluku? Tthiri nyuwo mwaahihakalala. Nave-tho atthu anceene yaahoona siiso. Vano etthu enixankiha ovikaniha omphenta ni wunnuuherya ophenta iwo. Hiyo khinniphavela otthara mweettelo wa elapo ela. Yesu aahihimya vahinatthi wira: “Ophentana w’atthu anjene onovukuwa”. (Matheyo 24:12) Mpakee exeeni wira omphenta wanyu Yehova ni ekeekhai ya Biibiliya ohivukuwe?

13 Nvikaniheke wiixutta voohimya sa Yehova Muluku ni Yesu Kristu. (Yohani 17:3) Muupuweleleke moowiixerya ele eniixutta anyu mu Nuulumo na Muluku, mwiikohaka so: ‘Ele esommya aka enkileela exeeni voohimya sa Yehova Muluku? Ele esommya aka enkivaha mathowa xeeni makina wira kimphenteke Muluku ni murima aka wotheene, mupuwelelo wotheene ni erooho yotheene?’ (1 Timótheyo 4:15) Wuupuwelela iwo onrowa okhaliherya olipiha omphenta wanyu Yehova.

14 Ephiro ekina enookhaliheryani olipiha omphenta wanyu Yehova, ovekela moohihiyererya. (1 aTesalonika 5:17) Mmuruu wa 17 a eliivuru ela, hiyo nihiixutta wira nivekelo eparakha yuulupale enikhuma wa Muluku. Ntoko siisaale wataana wa apinaatamu vanlipa aya ni olavulihana khuta nihiku, wataana wahu ni Yehova onoolipaka vaavo vaninvekela ahu moohihiyererya. Ela etthu yootthuneya wira nihikhala-khalee nipakaka mavekelo okhala ntoko etthu ya muhapo, eyo piiyo, opaka mavekelo ootakiha, ni omakela ohimya etthu emosaru paahi. Hiyo nohaana olavulaka ni Yehova ntoko siiso mwaana saarowa awe omulavuliha tiithi awe oophenta. Tthiri, hiyo nohaana olavulaka ni nttittimiho, masi mohoova, ni nlavulaka ni murima ahu wotheene ni ekeekhai. (Esalimo 62:9) Aayo, yoosoma ya Biibiliya ya mutthu mwaneene ni mavekelo anikhuma vamurimani vahu, itthu sootthuneya mu okokhorela wahu, nto iyo sinninikhaliherya okhala moophentani mwa Muluku.

MUHAKALALEKE NI OLAPELA OPHWANNY’ANYU

15 Yoosoma ya Biibiliya ya mutthu mwaneene ni ovekela, sirii miteko sa olapela seiyo sinwerya ahu ovara mmensihu. Vanonto, nrowee nthokorerye mikhalelo sikina sa olapela seiyo siniira ahu vanlakani vene, okhanle waaleela atthu akina sookupali sahu. Niireke wira nyuwo moopacerya waaleela atthu akina ekeekhai ya Biibiliya? Vakhala wira ti siiso, nyuwo mookhalana eparakha yuulupale. (Luka 1:74) Vaavo vanaaleela ahu atthu akina ekeekhai yiixuntta ahu voohimya sa Yehova Muluku, hiyo nnaakhwaniherya muteko muulupale yoowo ovahiwe maKristau otheene eekeekhai, eyo piiyo, olaleerya ihapari sooreera sa Omwene wa Muluku.—Matheyo 24:14; 28:19, 20.

16 Murummwa Paulo aanithokorerya orummwa awe ntoko etthu ya faita, khuhimya okhala muhakhu. (2 aKorinto 4:7) Waaleela atthu akina voohimya sa Yehova Muluku ni soolakela sawe, orii muteko wooloka onitthuneya anyu ovara. Owo ti muteko wa Pwiya ootepa oloka, ni onnikumiherya mareeliho ooreerexa. Vaavo vanivara anyu muteko ola, nyuwo munaakhaliherya atthu a murima wooloka wira amwaattamele Tiith’ihu a wirimu, ni wira atthareke ephiro ya okumi woohimala! Muteko woolaleerya etthu yootepa ohakalaliha. Ohiya vo, olaleerya voohimya sa Yehova ni Nuulumo nawe onnincererya nroromelo nanyu ni onnilipiha omphenta wanyu Muluku. Nto Yehova onnivaha efaita wiimananiha wanyu. (aHéberi 6:10) Ovikaniha ovara muteko ola onimookhaliheryani okhala moophentani mwa Muluku.—1 aKorinto 15:58.

17 Ti vootthuneya wuupuwelaka wira olaleerya Omwene muteko onitthuneya ohipiserya. Biibiliya onihimya wira: “Mulaleye masu a Muluku” moohipiserya. (2 Timótheyo 4:2) Nthowa xeeni olelo va vanitthuneya aya ohipiserya olaleerya masuu ala? Nuulumo na Muluku ninnileela wira: “Nihiku nulupale n’Apwiya nri vakhiviru: nihanle ophiya vowakuveya”. (Sofoniya 1:14) Aayo, okathi owo onnoorwa mowaakuveya vaavo Yehova vanrowa awe omaliha mukhalelo ola wotheene wa itthu. Atthu ahaana olopoliwa! Awo ahaana osuwela wira ola okathi wa omuthanla Yehova ntoko Mukhulupale aya. Wanikisa “khivaninteya”.—Habakuki 2:3.

18 Yehova oniphavela wira nimurumeeleke vamosaa ni maKristau eekeekhai. Ti mulattu aya Nuulumo nawe nnihimya aya wira: “Nùpuxeryaneke mukina ni mukhw’awe, wira nakuviheryaneke ophenta n’uvara miteko sorera. Nihijompeleké orowa omuthukumanoni, nihatthariheké ale ahinrowa-tho. Ohiya vo, nlipiheryaneke, votepa-tho vavo vanònanyu wira nihiku n’Apwiya nri vakhiviru”. (aHéberi 10:24, 25) Vaavo vanithukumana ahu ni maKristau akhw’ihu, hiyo ninnikhalana okathi wooreerela wira ninvuwihe ni nimukokhorele Muluku ahu oophenta. Nave-tho, ninnilipihana ni otumereryana mukina ni mukhw’awe.

19 Vaavo vanithukumana ahu ni anamakokhorela akina a Yehova, ninnilipiha nlutte na ophentana ni wataana wahu mmulokoni. Ti vootthuneya ophavelasa oweha itthu sooreera sinipaka akhw’ihu, ntoko siisaale Yehova siniweha awe sooreera sinipaka ahu. Nihiwehereryeke wira annihu anrowa opaka itthu sotheene mooloka. Muupuweleke wira annihu akina yiixuntte niinano ekeekhai akina yiixuntte khalai, ni wira otheene ahu ninnivonya. (aKolosi 3:13) Mphavelaseke olipiha ompatthani anyu ni ale animukokhorela Yehova ni murima wotheene, nto nyuwo munrowa wunnuwa momunepani. Aayo, omukokhorela Yehova vamosaa ni anninyu ni arokorinyu a eKristau, onrowa wookhaliheryani okhala moophentani mwa Muluku. Yehova onaatthuvela sai ale animukokhorela moororomeleya ni anikhala moophentani mwawe?

MPHAVELE OPHWANYA “EKUMI YEKEKHAI”

20 Yehova onnaatthuvela ni okumi arumeyi awe oororomeleya. Masi ni okumi wa muthinto xeeni? Saana, niireke wira nyuwo mookhalana okumi olelo va? Anamunceene a hiyo anoowerya ohimya wira aayo, naakumii. Tthiri, hiyo ninnimumula, ninnoolya, ni ninniwurya maasi. Mwekeekhai okhala wira ninnipaka itthu iya vanitaphulela wi naakumi. Nto okathi onikhala ahu oohakalala, hiyo pooti ohimya so: “Tthiri okumi tuula!” Hataa vari siiso, Biibiliya onooniherya wira, tthiri, olelo va khuuvo pinaatamu orina okumi wekeekhai.

21 Nuulumo na Muluku ninnitumererya wira ‘niphwanye ekumi yekekhai’. (1 Timótheyo 6:19) Masuu awo anooniherya wira “ekumi yekekhai” etthu enlipelela ahu ophwanya muhoolo. Aayo, vaavo vanrowa ahu okhala atthu oomalela, ti vanrowa ahu okhalana tthiri okumi wekeekhai, okhala wira ninrowa okhalaka ntoko Muluku saaphavela awe. Muhoolo okathi yoowo vanrowa ahu okhalana ekumi yooloka mparayiisu valaponi, ni murettele, ni ohakalala, ti vanrowa ahu nto okhalana “ekumi yekekhai”, ekhanle ekumi yoohimala. (1 Timótheyo 6:12) Tthiri eyo yoolipelela yooreera!

22 Ninrowa ‘ophwanya [sai] ekumi yekekhai’? Paulo aatumerenrye maKristau wira “ewireleke sorera akhw’aya”, ni “ekhaleke athajiri ni miteko saya sorera”. (1 Timótheyo 6:18) Nto, moowiiwanyeya, sotheene sinlipa ni moota onivarihela ahu muteko ekeekhai yiixuntte ahu mBiibiliya. Masi niireke wi Paulo aaphavela ohimya wira nnoowerya ophwanya “ekumi yekekhai” mwaha wa ovara miteko sooreera paahi? Nnaari, okhala wira yoolipelela eyo yooreera eniweryaneya tthiri mwaha wa waakhela wahu “eparakha [ikharari] ya Muluku”. (aRoma 5:15) Hataa vari siiso, Yehova onnisiveliwa waatthuvela ale animurumeela moororomeleya. Owo oniphavela wira mukhalane “ekumi yekekhai”. Ale anikhala moophentani mwa Muluku tanrowa ophwanya ohakalala, murettele, ni okumi owo woohimala.

23 Khuta mmosaa a hiyo ohaana wiikoha so: ‘Kiireke wira kinnimukokhorela Muluku ntoko owo sihimmya awe mBiibiliya?’ Akhala wira waakhula wahu ti woowi aayo, ni ninnimukokhorela Muluku khuta nihiku ntoko sihimmya awe, nto hiyo nrii ephiro yekeekhai. Hiyo nnoowerya okupali wira Yehova ntthyawelo nahu. Owo onrowa osuka muxovo awe woororomeleya mmahiku ala ookiserya a mukhalelo ola wa itthu sootakhala. Nave-tho, Yehova onrowa onoopola wira nikele mu elapo esyaa yooreera yaattamenle. Okhala okathi owo moota vanrowa aya okhala voohakalaliha! Nto ohakalala xeeni onrowa ahu okhalana okhala wira noopaka soothanla sooloka mahiku ala ookiserya! Akhala wira munoopaka soothanla iyo vano, nyuwo munrowa ophwanya “ekumi yekekhai”, ekumi moovarihana ni muupuwelelo a Yehova Muluku, mmahiku oohimala!

ELE BIIBILIYA ENIIXUTTIH’AWE

▪ Hiyo ninnooniherya omphenta Muluku mwekeekhai, niiwelelaka sooruma sawe ni neettelaka malamulo awe.—1 Yohani 5:3.

▪ Osoma Nuulumo na Muluku, onvekela Yehova mmukhalelo wooloka, owiixuttiha atthu akina voohimya sa owo, ni omukokhorela mmithukumanoni sa eKristau, sinrowa onikhaliherya okhala moophentani mwa Muluku.—Matheyo 24:14; 28:19, 20; Yohani 17:3; 1 aTesalonika 5:17; aHéberi 10:24, 25.

▪ Atthu yaale anikhala moophentani mwa Muluku aakhalana nlipelelo na “ekumi yekekhai”.—1 Timótheyo 6:12, 19; Yuda 21.

[Study Questions]

1, 2. Olelo va, ninrowa ophwanya woowi nipuro nootthyawela?

3. Ninwerya sai ompaka Yehova okhala ntthyawelo nahu?

4, 5. Iphiro xeeni sikina seiyo Yehova soonihenrya awe oniphenta wawe?

6. Munrowa weemererya sai ophenta weiwo Yehova oniwoonihery’aweni?

7. Niireke wira omphenta Muluku ontaphulela ohimya paahi wira kinnimphenta? Mutthokiherye.

8, 9. Ninrowa wooniherya sai omphenta ni omuxukhurela wahu Muluku?

10. Mutthokiherye nthowa naya vary’aya vootthuneya ovikaniha wiixutta voohimya sa Yehova Muluku.

11. Yowiixuttiha ya Yesu yaakumihenrye exeeni wa atthareli awe?

12, 13. (a) Eriyari ya apinaatamu anceene olelo va, orii sai omphenta waya Muluku ni Biibiliya? (b) Wira ophenta wahu ohivukuwe, nipakee exeeni?

14. Moota xeeni ovekela onlipiha aya omphenta wahu Yehova?

15, 16. Nthowa xeeni vanitthuneya ahu othokoreryaka muteko wa olaleerya Omwene ntoko eparakha ni muhakhu?

17. Nthowa xeeni muteko wa eKristau onitthuneya aya ohipiserya olelo?

18. Nthowa xeeni vanitthuneya ahu omurumeelaka Yehova vamosaa ni maKristau eekeekhai?

19. Ninrowa olipiha sai nlutte na ophentana mmulokoni mwa eKristau?

20, 21. “Ekumi yekekhai” exeeni, ni nthowa xeeni ery’aya yoolipelela yooreera?

22. Nyuwo munrowa ‘ophwanya [sai] ekumi yekekhai’?

23. Nthowa xeeni vary’aya vootthuneya okhala moophentani mwa Muluku?

[Picture on page 184]

Niireke wira munompaka Yehova okhala ntthyawelo nanyu okathi ola wa mixankiho?

[Picture on page 187]

Ntoko mooro, omphenta wanyu Yehova ohaana otetheereriwaka

[Picture on page 190]

Yehova oniphavela wira mphwanye “ekumi yekekhai”. Niireke wira nyuwo munrowa ophwanya nto?

    Watchtower EBIBILIOTEKA ONLAINE (1982-2025)
    Okhuma
    Okela
    • Emakhuwa
    • Ovaha
    • Siniphavela Anyu
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Malamulo Oorumeela
    • Mwaha Woosuka Isiiri
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Okela
    Ovaha