-
Tani Ori Mwene a oNorte Mahiku Ala Ookiserya?Owehaweha (Onisommwa)—2020 | Maio
-
-
MWAHA ONITHOKORERIWA 19
Tani Ori Mwene a oNorte Mahiku Ala Ookiserya?
“Okathi wokiserya, mwené òkusini [osul] onimorwa omutuphela mwené [onorte]”.—DAN. 11:40.
NSIPO 150 Mumphavele Muluku Wira Moopoliwe
ELE NINROWA AHU WIIXUTTAa
1. Iprofesia sa mBiibiliyani sinnikhaliherya osuwela exeeni?
EXEENI enrowa owiiraneela arumeyi a Yehova muhoolo? Vanniweryaneya osuwela waakhuliwa wa nikoho nno. MBiibiliyani sookhala iprofesia sinnikhaliherya osuwela itthu sinrowa onikhumelela. Eprofesia emosa enninikhaliherya osuwela itthu ikuvernu soowerya sinrowa aya opaka valaponi. Nto eprofesia emosa, eri ekapiitulu 11 ya eliivuru ya Daniyeli. Eyo ennilavula sa mamwene manli, mwene a onorte ni mwene a osul. Mpantta munceene wa eprofesia ela ohiiraneya. Tthiri ninnikupali wira, mpantta mukina wa eprofesia ela onimwiiraneya.
2. Moovarihana ni Maphattuwelo 3:15 ni Wisupulula 11:7; 12:17, itthu xeeni piili ninreerela ahu wuupuwela wira niiwexexe eprofesia ya Daniyeli?
2 Wira niiwexexe eprofesia ya Daniyeli ekapiitulu 11, nihaana osuwela itthu piili. Yoopacerya: Eprofesia ela, enaalavula mamwene manli aahiiso anamalamulela yaawo yaalupattha atthu a Muluku. Ekeekhai wira okhuma khalai, atthu a Muluku yaari vakhaani naalikanyiha ni atthu a olumwenku wotheene. Hata vari siiso, awo yaamakela olupatthiwa ni anamalamulela. Mwaha wa xeeni? Mwaha woowi, Satana ni mutthenkeso awe arina yoolakela emosaru, yoolakela ene tiila: Waamalamaliha atthu otheene animurumeela Yehova ni Yesu. (Musome Maphattuwelo 3:15 ni Wisupulula 11:7; 12:17.) Ya nenli, eprofesia ya Daniyeli ehaana ovarihana ni iprofesia sikina sa Nuulumo na Muluku. Tthiri, nnoowerya wiiwexexa oratteene eprofesia ya Daniyeli akhala wira nnoolikanyiha ni soolepa sikina sa mBiibiliyani.
3. Mwaha ola ni onittharelana, ninrowa oweha exeeni?
3 Nuupuwelaka itthu iyo piili, vano ninrowa othokorerya eprofesia ya Daniyeli 11:25-39. Ninrowa woona, tani ori mwene a onorte ni mwene a osul okhuma mwaakha wa 1870 mpakha 1991. Nave ninrowa woona nthowa naya vari aya vooloka olokiherya moota niiwexexa ahu mpantta mukina wa eprofesia ela. Vano mwaha onittharelana ninrowa othokorerya yoolepa ya Daniyeli 11:40–12:1. Nave enrowa onooniherya wira eprofesia ela yaahiiraneya 1991 ni enrowa wiiraneya okathi wa ekhotto ya Armagedoni, nave nnimoona wira mpantta mukina wa eprofesia ela onnireerela olokiherya. Nto vaavo munrowa anyu osomaka myaha iya miili, nweheke ekaraafiku eni: “Mamwene Ahiniiwanana Okathi Wookiserya”. Eyo enimookhaliheryani vanceene. Wanipacerya ninrowa waasuwela mamwene manli anilavuliwa eprofesia ela.
TANI ORI MWENE A ONORTE NI MWENE A OSUL?
4. Itthu xeeni tthaaru, sinnikhaliherya omusuwela mwene a onorte ni mwene a osul?
4 Nuulumo noowi ‘mwene a onorte’ yaavahiwa mamwene yaalamulela mittetthe sa onorte wIsarayeli, vano ‘mwene a osul’ yaavahiwa mamwene yaalamulela osul wIsarayeli. Ninsuwela sai eyo? Nlaikha naalavunle eprofesia ya Daniyeli naahimmye so: ‘Kihorwa wotaphulelani itthu sinrowa wakhumelela atthu a nloko nanyu, mahiku òkiserya’. (Dan. 10:14) Ohinatthi Pentekoositi a 33 Nuumala Kristu orwa, aIsarayeli naari nloko noothanliwa ni Muluku. Masi okhuma Pentekoositi a 33 Nuumala Kristu orwa, Yehova ohooniherya oratteene wira awiixutti a Yesu tari atthu awe. Nto vannooneya wira mpantta muulupale wa eprofesia ya Daniyeli ekapiitulu 11 enaahimya awiixutti a Kristu, ohiya nloko na Isarayeli. (Mit. 2:1-4; aRom. 9:6-8; aGal. 6:15, 16) Nuuvira okathi, mamwene manceene yaahikhala mwene a onorte ni mwene a osul. Hata vaari siiso, sookhala itthu tthaaru [3] mamwene awo anlikana aya. Yoopacerya, otheene aya yaahaalupattha atthu a Muluku. Ya nenli, enamuna yaathokorerya aya atthu a Muluku, awo yaahooniherya wira annimunyokha Muluku eekeekhai Yehova. Ya neeraru, mamwene awo anniwanela omwene.
5. Niireke vanniweryaneya omusuwela tani aari mwene a onorte ni mwene a osul iyaakha 100 ni 1870? Mutthokiherye.
5 Nuuvira iyaakha 100, anawoothe yaahipacerya okela mmulokoni mwa eKristau. Nto awo yaahipacerya wiixuttiha itthu sowoothiwa sa etiini ni yaanivitha ekeekhai ya Nuulumo na Muluku. Okhuma okathi ole mpakha 1870, khiyaakhanle ekrupu yootthokiheya ya arumeyi a Muluku valaponi. Ntoko siisaale nthakathaka nimmwareela aya mmatta, maKristau owootha yaahincerereya vahinaweryaneya waasuwela maKristau eekeekhai. (Math. 13:36-43) Xeeni vari aya vooloka osuwela eyo? Ti vooloka osuwela, mwaha woowi, eyo enooniherya wira iyaakha 100 ni 1870 khuuvo namalamulela aakhanle mwene a onorte ni mwene a osul. Maana khiyaakhanle ekrupu yootthokiheya ya arumeyi a Muluku yaarowa aya waatuphela.b Masi, moohipisa nuumala mwaakha wa 1870, vaaniweryaneya omusuwela mwene a onorte ni mwene a osul. Mwaha wa xeeni?
6. Okathi xeeni atthu a Muluku yaatthikenle aya okhala ootthokiheya? Mutthokiherye.
6 Okhuma mwaakha wa 1870, atthu a Muluku yaahipacerya okhala ekrupu yootthokiheya. Mwaakha ole, Charles Taze Russell ni atthu akina yaahipaka ekrupu aya ya Anamasoma a Biibiliya. Munna Russell ni apatthani awe yaari ntoko namuhupi yoowo aalavuliwe vahinatthi, aarowa ‘olokiherya ephiro’ wira Omwene wa Mesiya otikitheriwe. (Mal. 3:1) Nto yaahikhala ekrupu ya arumeyi a Muluku, yaamukokhorela mwa enamuna yooloka! Niireke okathi ole yaahikhala anamalamulela yaahasula arumeyi a Muluku? Nrowe niwehe.
TANI ORI MWENE A OSUL?
7. Okathi wa Ekhotto Yoopacerya ya Olumwenku Wotheene, tani aari mwene a osul?
7 Mwaakha wa 1870, elapo ya oGrã-Bretanha yaahikhala olamulelo wa olumwenku wotheene ni yaahikhalana anakhotto anceene ni ootupa. Profeta Daniyeli aahihimya wira Grã-Bretanha aari ntoko nnyaka naamukhaani naaxinttale manyaka mararu, eyo piiyo, oFrança, wEspanha ni Holanda. (Dan. 7:7, 8) Nto Grã-Bretanha aahikhala mwene a osul okathi wa Ekhotto Yoopacerya ya Olumwenku Wotheene. Okathi omosaru, Estados Unidos da América, yaahikhala elapo yootepa othaaciri olumwenku wotheene ni yaahipacerya waataana ni Grã-Bretanha.
8. Okhuma Ekhotto Yoopacerya ya Olumwenku Wotheene, tani ori mwene a osul?
8 Okathi wa Ekhotto Yoopacerya ya Olumwenku Wotheene, Estados Unidos ni Grã-Bretanha yaahikhaliheryana owana ekhotto ni yaahikhala oowerya vanceene. Okathi ole, ilapo iye soowerya saahitakaahana khukhala Potência Mundial Anglo-Americana. Eprofesia ya Daniyeli ennihimya epotensia ele okhala mwene onaathukumanya “anakhotto anjene ni òwerya”. (Dan. 11:25) Okhuma okathi wookiserya, Anglo-Americana tori mwene a osul.c Nto, tani ori mwene a onorte?
MWENE A ONORTE ONNIKHUMELELA-THO
9. Mwaakha xeeni mwene a onorte aakhumelenle awe-tho ni yiiraneyale sai eprofesia ya Daniyeli 11:25?
9 Ntoko niwenhe ahu, ekrupu ya Anamasoma a Biibiliya a Russell yaakhumelenle mwaakha wa 1870. Nto mwaakha waattharelana, niire so, 1871 mwene a onorte aahitthikela okhumelela. Maana mwaakha ole, Otto von Bismarck aahikuxa mittetthe sinceene ni aahikhala nloko noowerya nniitthaniwa Império Alemão. Okathi ole Alemanha aahikhalana owerya wuulupale. Nto Mwene a oPrussia Wilhelm aahimuthanla Bismarck wira okhale mukhulupale. Iyaakha saattharelana, Alemanha aahipacerya olamulela ilapo sinceene sa wÁfrica, ni ilapo sa Oceano Pacífico ni aahipacerya okhala oowerya onvikana Grã-Bretanha. (Mmusome Daniyeli 11:25.) Tthiri Império Alemão aahikhalana anakhotto ootupa okathi ole. Nto vaavo yaapacenrye aya Ekhotto Yoopacerya ya Olumwenku Wotheene, Alemanha aahirumeela ikuru sawe sotheene wira aaxintte awanani awe.
10. Eprofesia ya Daniyeli 11:25b, 26a yiiraneyale sai?
10 Moottharelana, Daniyeli aahihimya etthu yaarowa omwiiraneela Império Alemão ni anakhotto awe otheene. Eprofesia yaahimmye wira mwene a onorte “onimojela omuxintta”. Mwaha wa xeeni? “Mana onimotothiwa n’atthu awe. Anamiruku awe, yawo anlya vamosá n’uwo, anomphwanyiha otakhaliwa”. (Dan. 11:25b, 26a) Okathi wa Daniyeli, atthu yaalya vamosa ni mwene yaahela muhina makhulupale yaavara “miteko sa mwené”. (Dan. 1:5) Eprofesia ela enaahimya aani? Yaahimya makhulupale a Império Alemão, yaawo yaahela muhina anamiruku a ekhotto ni makhulupale makina yaahooleliwa ni mwene. Makhulupale awo, yaanivarihana wira mwene ohikhalane owerya ni yaahikhumelela ekuvernu esya wAlemanha.d Eprofesia ela khahiyo paahi yaahimya omora wa olamulelo ole, masi yaanihimya omala wa olamulelo aya. Elavulaka voohimya sa mwene a onorte, eprofesia yaahimmye so: “Anakhotto awe anoxinttiwa, anjene animwiviwa”. (Dan. 11:26b) Eyo ti etthu yiiraneyale okathi wa Ekhotto Yoopacerya ya Olumwenku Wotheene. Anakhotto a wAlemanha ‘yahixinttiwa’ ni anamunceene a yaawo ‘yahiviwa’. Okhuma vaavale apattuxiwe aya apinaatamu, khiyaatonko wiiviwa atthu anceene okhottoni ovikana ekhotto ele.
11. Exeeni mwene a onorte ni mwene a osul yaapanke aya?
11 Eprofesia yaahihimya etthu yaarowa okhumelela ehinatthi Ekhotto Yoopacerya ya Olumwenku wotheene. Maana Daniyeli 11:27, 28 onihimya wira mwene a onorte ni mwene a osul anookilaathi “poromosa: masi khula mmosa onotthokelela omwirela sotakhala mukhw’awe”. Nave yaahihimya wira mwene a onorte aamwiithukumanyerya “mihakhu sulupale”. Eyo ti etthu yiiraneyale. Maana Alemanha ni Grã-Bretanha yaanihimeeryana wira yaaphavela murettele, masi okathi yaapacenrye aya ekhotto mwaakha wa 1914, vaahooneya wira itthu sotheene yaahimmye aya yanwokana. Iyaakha vakhaani ohinatthi mwaakha wa 1914, Alemanha yaari elapo yanenli yoothaaciri olumwenku wotheene. Moottharelana, ntoko yaahimmye aya vahinatthi eprofesia ya Daniyeli 11:29 ni mpantta woopacerya wa eversiikulu 30, Alemanha aahiwana ni mwene a osul, masi owo aahixinttiwa.
MAMWENE ANNIWANA NI ARUMEYI A MULUKU
12. Exeeni mwene a onorte ni mwene a osul yaapanke aya okathi wa Ekhotto Yoopacerya ya Olumwenku Wotheene?
12 Okhuma mwaakha wa 1914 orowa ohoolo, mamwene ale oomanli yaahipacerya owana yaaworu ni owana ni atthu a Muluku. Mwa ntakiheryo, okathi wa Ekhotto Yoopacerya ya Olumwenku Wotheene, Alemanha ni Grã-Bretanha yaanaalupattha vanceene atthu a Muluku mwaha woowi yaanikhootta orowa okhottoni. Vano Ekuvernu ya wEstados Unidos yaahaatthukwela mukhatteya anna yaahoolela muteko woolaleerya. Olupatthiwa iwe, wahaakwaanyiherya eprofesia eri Wisupulula 11:7-10.
13. Mwene a onorte aapanke exeeni iyaakha sa 1930 ni okathi wa Ekhotto ya Nenli ya Olumwenku Wotheene?
13 Iyaakha sa 1930 otepexa wene okathi wa Ekhotto ya Nenli ya Olumwenku Wotheene, mwene a onorte aahaalupattha vanceene atthu a Muluku ohiwoonelaka othunku. Okathi ole, epartido Nazista ti yaalamulela wAlemanha, nto Hitler ni ale yaamukhaliherya yaahikhoottiha muteko woolaleerya wa atthu a Muluku elapo ele. Anamoona a Yehova 1.500 yaahiiviwa ni imilyau sinceene yaahiroihiwa mapuro onivariwa muteko mookhanyereriwa. Itthu iyo sotheene siiraneyale, saahihimmwa vahinatthi ni profeta Daniyeli. Eprofesia yaahimmye wira mwene a onorte “ononanariha empa ya Muluku, [ni] onokhottiherya oheliwa mukuttho”. Eyo yaahiiraneya vaavo Alemanha aakhoottinhe awe moomalela muteko woolaleerya. (Dan. 11:30b, 31a) Okathi ole, Hitler yoowo aari muhooleli a kuvernu, aahilapha wira aamwaamala-maliha atthu a Muluku wAlemanha.
MWENE MUSYA A ONORTE
14. Tani aari mwene a onorte nuumala Ekhotto ya Nenli ya Olumwenku Wotheene? Mutthokiherye.
14 Nuumala Ekhotto ya Nenli ya Olumwenku Wotheene, aahikhumelela mwene musya a onorte. Ilapo sinceene saalamuleliwa ni Alemanha, saahipacerya olamuleliwa ni União Soviética. Ntoko olamulelo wootakhala wa maNazista, União Soviética aanaalupattha atthu otheene yaahela nipuro noopacerya omukokhorela Muluku eekeekhai ohiya wiiwelela ekuvernu.
15. Mwene a onorte aapanke exeeni nuumala Ekhotto ya Nenli ya Olumwenku Wotheene?
15 Moohipisa nuumala Ekhotto ya Nenli ya Olumwenku Wotheene, mwene musya a onorte aahaalupattha vanceene atthu a Muluku. União Soviética ni ale yaamukhaliherya, yaahikhoottiha muteko woolaleerya ni yaahaaroiha Anamoona anceene mapuro yaavariwa muteko mookhanyereriwa. Eyo yaahaakhwaniherya eprofesia eri Wisupulula 12:15-17. Tthiri mahiku ala ookiserya, Satana onnimurumeela mwene a onorte wira orapheye maasi a “muró” vaavo onaalupattha awe atthu a Muluku. Masi khiivo etthu ekhanle ookhoottiherya muteko woolaleerya wa atthu a Muluku.e
16. União Soviética aakhwaanihenrye sai eprofesia eri Daniyeli 11:37-39?
16 Mmusome Daniyeli 11:37-39. Eprofesia ela enihimya wira, mwene a onorte “khanrowa wathokorerya amuluku àxitithi awe”. Eyo yiiraneyale sai? Ophavelaka omala-maliha etiini, União Soviética aahiimananiha okhoottiherya itiini sotheene. Wira opake eyo, wanipacerya wa mwaakha wa 1918, ekuvernu ya União Soviética, yaahipaka nlamulo wira muxikola mwaya atthu yiixuttihiweke wira Muluku khokhanle. Daniyeli aahimmye wira mwene a onorte “onomuttittimiha muluku axitithi awe”. Eyo yiiraneyale sai? União Soviética aahirumeela musurukhu munceene wira oteke ni okhalane ikaruma sinceene sa ekhotto wira incererye ikuru sawe. Nto mwene a onorte ni mwene a osul, yaahithukumanya ikapwitthi sinceene seiyo saawiivale atthu ibilyau sinceene.
MAMWENE MANLI ANNIVARA VAMOSA
17. “Mwikho mulupale wowuliha muru” onithoonyerya exeeni?
17 Mwene a onorte ni mwene a osul annivara vamosa muteko wootepa otthuneya. Awo ‘annipweha elatarato ya mwikho mulupale wowuliha muru’. (Dan. 11:31) Nto “mwikho mulupale wowuliha muru” onithoonyerya ONU (Organização das Nações Unidas).
18. Xeeni ONU onihimmwa awe okhala “mwikho mulupale wowuliha muru”?
18 Organização das Nações Unidas onnihimmwa okhala “mwikho mulupale wowuliha muru” mwaha woowi onihimya wira onoowerya opaka etthu enrowa opakiwa ni Omwene wa Muluku paahi, eyo piiyo, oruuha murettele olumwenku wotheene. Eprofesia ennimuhimya-tho okhala “mwikho mulupale”, mwaha woowi ONU onrowa opwetexa itiini sotheene sowootha.—Nwehe ekaaxa eni: “Mamwene Ahiniiwanana Okathi Wookiserya”.
XEENI VANIREERELA AYA OSUWELA ITTHU IYO SOTHEENE?
19-20. (a) Xeeni vari aya vooloka osuwela itthu sotheene? (b) Nikoho xeeni ninrowa ahu waakhula mwaha onittharelana?
19 Nihaana osuwela itthu iyo sotheene mwaha woowi sinnooniherya wira okhuma 1870 ni wanipacerya wa eyaakha ya 1991, yaahipacerya wiiraneya eprofesia ya mwene a onorte ni mwene a osul. Nave eyo enninikhaliherya okupali wira mpantta mukina wa eprofesia ela enimwiiraneya.
20 Mwakha wa 1991, União Soviética aahihiya okhala mwene. Nto, tani ori mwene a onorte olelo-va? Mwaha onittharelana ninrowa waakhula nikoho nlo.
NSIPO 128 Nivilele Mpakha Wanikisa
a Eliivuru ya Daniyeli ennihimya eprofesia ya mwene a onorte ni mwene a osul. Sookhala itthu sinceene sinooniherya wira eprofesia ela nlelo enniiraneya. Exeeni ennikupaliha eyo? Xeeni vari aya vooloka wiiwexexa oratteene eprofesia ela?
b Moovarihana ni ele nithokorenrye ahu ettima ela, vano khaninhimya-tho wira Imperador Romano Aureliano (yoowo aalamulenle iyaakha 270-275 Nuumala Kristu Orwa) aari mwene a onorte, aahiiso Rainha Zenóbia (yoowo aalamulenle iyaakha 267-272 Nuumala Kristu Orwa) aari mwene a osul okhala wira okathi ole khiyaakhanle ekrupu ya atthu yaamukokhorela Yehova mwa enamuna yooloka. Eyo ennituruka wiiwexexa wahu waakumiheriwe eliivuru Preste Atenção à Profecia de Daniel!, muru 13 ni 14.
c Nwehe ekaaxa eni: “Olamulelo wa Olumwenku Wotheene wa Anglo-Americana Moovarihana ni Iprofesia sa mBiibiliyani”.
d Makhulupale ale yaahiiriha Império Alemão, waakuva opweteya mwa inamuna soovirikana. Mwa ntakiheryo, awo yaahihiya omukhaliherya mwene, yaahihimya myaha sa isiiri sa ekhotto ni yaahimukhanyererya mwene ohiya okhulupale awe.
e Daniyeli 11:34, onnooniherya wira maKristau yaakhala olamulelo wa mwene a onorte, yaahihiya olupatthiwa ni mwene ole. Etthu yiirinhe wiiraneya eyo, okhala wira União Soviética aahipweteya mwaakha wa 1991.
-
-
Tani Ori Mwene a oNorte Olelo-va?Owehaweha (Onisommwa)—2020 | Maio
-
-
MWAHA ONITHOKORERIWA 20
Tani Ori Mwene a oNorte Olelo-va?
“Owo onotthimakela okhwa wawe: khavo ontthuna omukhaliherya”.—DAN. 11:45.
NSIPO 95 Ekeekhai Ennitepa Waarya
ELE NINROWA AHU WIIXUTTAa
1-2. Mwaha ola, ninrowa othokorerya exeeni?
HIYO ninkhala wanikisa wa mahiku ookiserya wa olumwenku ola wootakhala. Maana sookhala itthu sinceene sinooniherya eyo. Moohipisa, Yehova ni Yesu Kristu anrowa opwetexa ikuvernu sotheene sinwana ni Omwene wa Muluku. Ehinatthi wiiraneya eyo, mwene a onorte ni mwene a osul anoovikaniha owana yaaworu ni waalupattha arumeyi a Muluku.
2 Mwaha ola, ninrowa othokorerya eprofesia eri Daniyeli 11:40–12:1. Nave, ninrowa omusuwela tani ori mwene a onorte olelo-va ni exeeni enrowa onikhaliherya omaaleleya ni omuroromela Yehova okathi sinrowa aya onikhumelela mixankiho muhoolo.
ONNIKHUMELELA MWENE MUSYA A ONORTE
3-4. Olelo-va, tani ori mwene a onorte? Mutthokiherye.
3 Nuumala, omala-mala União Soviética mwaakha wa 1991, atthu a Muluku yaakhala muttetthe ole muulupale ‘yahikhaliheriwa vakhani’, eyo piiyo, yaahikhalana otaphuwa okathi vakhaani. (Dan. 11:34) Mwaha wa yeeyo, awo yaahilaleya ihapari sooreera mootaphuwa mwa okathi vakhaani, nto ilapo sinceene saalamuleliwa ni União Soviética anamalaleerya yaahincerereya vanceene. Masi, vakhaani-vakhaani, Rússia ni ilapo sinimukhaliherya aahipacerya okhala mwene a onorte. Ntoko niwenhe ahu mwaha ovinre, sookhala itthu tthaaru anamalamulela yaapanke aya wira akhale mwene a onorte ni mwene a osul, itthu sene tiiya: (1) enamuna yaathokorerya aya atthu a Muluku; (2) itthu yaapaka aya saanooniherya wira yaari awanani a Yehova ni atthu awe ni (3) awo yaaniwana yaaworu.
4 Nkahaya nwehe itthu sinniiriha ohimya wira olelo-va Rússia tori mwene a onorte. (1) Owo onnaatuphela mooluluwanya atthu a Muluku mwaha woowi onnaakhoottiherya olaleerya ni onnaalupattha anna ni arokora anikhala ilapo sotheene sinilamuleliwa ni Rússia ni ilapo sinimukhaliherya. (2) Olupatthiwa iwo onnooniherya wira Rússia ni ilapo sinimukhaliherya annimunyokha Yehova ni atthu awe. (3) Owo onniwana ni mwene a osul ori Potência Mundial Anglo-Americana. Nrowe niwehe, itthu Rússia onipaka awe sinooniherya wira owo mwene a onorte olelo-va.
MWENE A ONORTE NI MWENE A OSUL NLELO ANNIWANA
5. Eprofesia ya Daniyeli 11:40-43 enilavula okathi xeeni, ni exeeni eniiraneya okathi owo?
5 Mmusome Daniyeli 11:40-43. Mpantta ola wa eprofesia onilavula voohimya sa mahiku ookiserya. Iversiikulu iya, sinittittimiherya ohiiwanana wa mwene a onorte ni mwene a osul. Ntoko Daniyeli aahimmye awe vahinatthi, mahiku ookiserya, mwene a osul khaarowa wiiwanana ni mwene a onorte ‘amorelanaka ntoko eyupuru’.—Dan. 11:40.
6. Itthu xeeni sinooniherya wira mwene a onorte ni a osul anniwana?
6 Mwene a osul ni mwene a onorte annivikaniha owana, awanelaka okhala namalamulela a olumwenku wotheene. Mwa ntakiheryo, nkahaya nwehe ele yaakhumelenle nuumala Ekhotto ya Nenli ya Olumwenku Wotheene, União Soviética ni ale animukhaliherya yaanilamulela ilapo sinceene sa wEuropa. Mwaha wa yeeyo, mwene a osul aahipaka nivarihano ni ilapo sikina wira okhalane anakhotto yaasuweliwa okhala OTAN (Organização do Tratado do Atlântico Norte) wira owane ni mwene a onorte. Mwene a onorte ni mwene a osul yaahiimananiha vanceene opaka ikapwitthi sa ekhotto. Okathi mukina, mwene a onorte aanikhaliherya ikhotto saawaniwa ni mwene a osul, vano mwene a osul onipaka etthu emosaru ni mwene a onorte, ntoko yiiraneyale aya wÁfrica, wÁsia ni wÁmérica Latina. Iyaakha vakhaani sivinre, Rússia ni ilapo sinimukhaliherya ahincererya owerya waya ilapo sikina. Awo anniwana ni mwene a osul ekhotto ya munterneetini [guerra cibernética]. Mamwene awo anihimya wira khula mmosa onnirumeela iprokrama sa komputatore sootakhala wira ohonone othaaciri ni epoliitika ya ilapo saya. Ntoko Daniyeli aahimmye awe vahinatthi, nlelo mwene a onorte onniwana ni atthu a Muluku.—Dan. 11:41.
MWENE A ONORTE ONNIKELA “ELAPO YOVUWA”
7. “Elapo Yovuwa” exeeni?
7 Daniyeli 11:41 onihimya wira mwene a onorte onookela “elapo yovuwa”. Elapo yoovuwa enitaphulela exeeni? Khalai, nuulumo noowi elapo yoovuwa, yaahimmwa elapo ya wIsarayeli. Elapo ele yaanooniwa okhala “elapo yorerexa ovikana ilapo sothene”. (Ezek. 20:6) Elapo ele yaari yooreerexa mwaha woowi, yaari elapo yeele waakhanle aya okokhorela weekeekhai. Okhuma mwaakha wa 33 nuumala Kristu orwa, “elapo” ele khenikhala nipuro nimosa paahi onooneya. Mwaha woowi atthu a Yehova aakhala olumwenku wotheene. Ohiya-vo, olelo-va “elapo Yovuwa” mutthenkeso wa atthu a Yehova yoowo onihela muhina itthu ntoko omukokhorela Yehova mmithukumanoni ni olaleerya.
8. Mwa inamuna xeeni mwene a onorte okenle awe “elapo Yovuwa”?
8 Okathi ola wookiserya, mwene a onorte ookela ikwaha sinceene “elapo Yovuwa”. Mwa ntakiheryo, nuumala Alemanha Nazista okhala mwene a onorte, otepexa wene okathi wa Ekhotto ya Nenli ya Olumwenku Wotheene, mwene ole aahikela “elapo Yovuwa” vaavo aawenrye awe owiiva arumeyi anceene a Muluku. Nuumala União Soviética okhala mwene a onorte, owo aahikela “elapo Yovuwa” vaavo aalupantthe awe atthu a Muluku ni waaroiha mapuro anivariwa muteko mookhanyereriwa.
9. Moota xeeni Rússia ni ale animukhaliherya anikela aya “elapo Yovuwa”?
9 Iyaakha iya sookiserya, Rússia ni ale animukhaliherya annikela “elapo Yovuwa”. Moota xeeni? Mwaakha wa 2017, mwene a niinaano a oNorte ookhoottiha muteko woolaleerya wa Anamoona a Yehova ni ohaatthukwela mukhatteya anna ni arokora. Nave owo ookhoottiha iliivuru sahu omuhela muhina Biibiliya Tradução do Novo Mundo. Ohiya-vo, owo ookuxa efiliyaali ahu ya oRússia, Ipa sa Omwene ni Isalau sa Asembeleya. Nuumala opaka itthu iyo sotheene, mwaakha wa 2018, Nikhuuru Noolamulela naahoona wira vano, Rússia ni ale animukhaliherya tori mwene a onorte. Masi, hata alupatthiwaka vanceene, atthu a Yehova khaneererya ommwareela kuvernu nnakhala omukhanyererya oturuka moonelo awe. Ohiya opaka eyo, arumeyi a Muluku annitthara malakiheryo a mBiibiliyani ani “mwalompeleke mamwene ni matokwene othene” otepexa wene vaavo anipaka aya soothanla sinrowa wiiriha muteko ahu woolaleerya okhala wootaphuwa.—1 Tim. 2:1, 2.
NIIREKE MWENE A ONORTE ONOMPWETEXA MWENE A OSUL?
10. Niireke mwene a onorte onompwetexa mwene a osul? Mutthokiherye.
10 Eprofesia ya Daniyeli 11:40-45 enilavula vanceene sa itthu saarowa opakiwa ni mwene a onorte. Niireke eyo enooniherya wira mwene a onorte onompwetexa mwene a osul? Nnaari. Mwene a osul onrowa okhala ‘mukumi’ okathi wa ekhotto ya Armagedoni vaavo Yehova ni Yesu anrowa aya opwetexa ikuvernu sa apinaatamu. (Wis. 19:20) Exeeni ennikupaliha eyo? Nkahaya nwehe ele eprofesia ya Daniyeli ni ya Wisupulula enooniherya aya.
Okathi wa Armagedoni, Omwene wa Muluku yoowo ori ntoko nluku onrowa opwetexa ikuvernu sa apinaatamu seiyo siri ntoko elatarato yuulupale (Nwehe ettima 11)
11. Daniyeli 2:43-45 onooniherya exeeni? (Nwehe elatarato ya ekaapa.)
11 Mmusome Daniyeli 2:43-45. Profeta Daniyeli aahoonihiwa elatarato yuulupale yooniherya ikuvernu saarowa waahela muhina atthu a Muluku. Khula mpantta wa elatarato onithoonyerya ekuvernu enilamulela olumwenku wotheene ni khula ekuvernu enniphiya veehiceni vaya okathi aya. Metto saya seiyo siri sa yuuma ni oloko, enithoonyerya ekuvernu yookiserya ya apinaatamu. Metto iyo sinithoonyerya Potência Mundial Anglo-Americana. Eprofesia ya Daniyeli ennooniherya wira epotensia ela tenrowa olamulelaka okathi Omwene wa Muluku onrowa aya opwetexa ikuvernu sa apinaatamu.
12. Muru wa neethanu nenli wa nxeni onitaphulela exeeni, ni xeeni vari aya vootthuneya osuwela eyo?
12 Nave murummwa Yohani aahihimya ikuvernu soovirikana sa olumwenku wotheene saarowa waahela muhina arumeyi a Yehova. Eprofesia ya Yohani, owo ahoona ikuvernu iyo siri ene ntoko nxeni na miru mithanu na miili [7]. Muru wa neethanu nenli [7] wa nxeni ontaphulela olamulelo wa Anglo-Americana. Eyo etthu yootepa otthuneya mwaha woowi nuumala muru wa neethanu nenli [7] nxeni khanrina muru mukina. Muru wa neethanu nenli wa nxeni tonrowa olamulelaka mpakha okathi Kristu ni malaikha awe onrowa awe opwetexa ohiya paahi muru wa neethanu nenli wa nxeni, masi nxeni notheene.b—Wis. 13:1, 2; 17:13, 14.
EXEENI ONROWA AWE OPAKA MWENE A ONORTE MOOHIPISA?
13-14. Tani ori “Gogi, mwené” oMagogi? Exeeni enrowa omwiiriha waatuphela atthu a Muluku?
13 Eprofesia ya Ezekiyeli enninikhaliherya woona etthu enrowa wiiraneya ohinatthi opwetexiwa mwene a onorte ni mwene a osul. Vanikhala ntoko wira yoolepa ya Ezekiyeli 38:10-23; Daniyeli 2:43-45; 11:44–12:1 ni Wisupulula 16:13-16, 21 enilavula etthu emosaru. Akhala wira wiiwexexa wahu ti wooloka, nwehe ele enrowa wiiraneya.
14 Moohipisa nuumala opacerya maxakha maalupale, “mamwene a mulaponi mothene” anrowa wiiraana vanceene. (Wis. 16:13, 14; 19:19) Biibiliya onnihimya wiiraana wa maloko awo okhala “Gogi, mwené” oMagogi. (Ezek. 38:2) Gogi onrowa weererya waapwetexa atthu a Muluku ni waamalamaliha mulaponi motheene. Exeeni enrowa omwiiraneela Gogi okathi owo? Yowoonihiwa Yohani aarina awe ya okathi owo wa sowiiraneya sa apinaatamu, Yohani aahoona maluku maalupale ni oolemela a maralala yaamorela awanani a Muluku. Munamukhaya owo a maluku a maralala, pooti wira onihimmwa muhupi woophukela arumeyi a Yehova anrowa aya olaleyaka. Pooti wira muhupi owo tonrowa omwiiriha Gogi waatuphela atthu a Muluku ni ophavela waamalamaliha.—Wis. 16:21.
15-16. (a) Daniyeli 11:44, 45 vanikhala ntoko wira onihimya exeeni? (b) Exeeni enrowa omwiiraneela mwene a onorte ni Gogi a oMagogi?
15 Muhupi owo woowereya ni otupheliwa wookiserya onrowa opakiwa ni awanani a Muluku, vanikhala ntoko yowiiraneya emosaru eri Daniyeli 11:44, 45. (Mmusome.) Mpantta ola, Daniyeli onihimya wira “okathi uwo, mwené onovelavelihiwa n’ihali sotakha sinrowa okhuma ilapo s’onikhuma nsuwa ni s’onikela epheyo”. Nto mwene a onorte “onovenya n’uviruwa wulupale, atthokelelaka wira onrowa ohonona ilapo n’uwivakasa atthu” anceene. Vanikhala ntoko wira nuulumo noowi anceene nnaahimya arumeyi a Yehova.c Pooti wira Daniyeli onilavula sa otupheliwa wookiserya wa arumeyi a Muluku.
16 Otuphela wa mwene a onorte okhaliheriwaka ni anamalamulela a ilapo sikina, onoomwiiriha Muluku Oowerya Sotheene onanariwa vanceene. Nto enrowa opacerya ekhotto ya Armagedoni. (Wis. 16:14, 16) Okathi owo, mwene a onorte ni maloko makina ammukhaliherya Gogi a omagogi anrowa opwetexiwa ni “khavo ontthuna omukhaliherya”.—Dan. 11:45.
Okathi wa ekhotto ya Armagedoni, Yesu Kristu ni anakhotto awe a wiirimu onrowa opwetexa olumwenku wa Satana ni owoopola atthu a Muluku (Nwehe ettima 17)
17. Tani ori Mikhayeli “mulupale” onilavuliwa Daniyeli 12:1, ni onrowa opaka exeeni?
17 Eversiikulu enittharelana ya yowiiraneya ya Daniyeli enninivaha itthu sikina sa moota mwene a onorte ni ale animukhaliherya anrowa aya opwetexiwa ni moota ninrowa ahu woopoliwa. (Mmusome Daniyeli 12:1.) Eversiikulu ela enitaphulela exeeni? Mikhayeli, nsina nikina na Mwene ahu Kristu Yesu. Owo ‘okhumelela’ wira owaakihe atthu a Muluku okhuma mwaakha wa 1914, mwaakha yoowo Omwene awe opacenrye aya ovara muteko wiirimu. Moohipisa, Mikhayeli “onokhumelela” eyo piiyo, onrowa waapwetexa awanani awe otheene okathi wa ekhotto ya Armagedoni. Ekhotto eyo enrowa okhala yookiserya, okathi yoowo Daniyeli onihimya awe okhala “mahiku òvelavela wulupale” ahitonko okhumelela. Eprofesia ya Yohani eri Wisupulula ennihimya okathi owo mpakha ekhotto ya Armagedoni okhala ekhotto ya maxakha maalupale.—Wis. 6:2; 7:14.
NIIREKE NSINA NANYU NNOOLEMPWA MULIIVURUNI?
18. Xeeni vahinreerela aya woova itthu sinrowa okhumelela muhoolo?
18 Khivanreerela woova itthu sinrowa wiiraneya muhoolo, mwaha woowi Daniyeli vamosa ni Yohani ahooniherya wira ale animurumeela Yehova ni Yesu anrowa woopowa okathi owo wooxankiha. Profeta Daniyeli ohimmye wira masina a atthu ale anrowa woopowa anoolempwa “mulivuruni” mwa ekumi. (Dan. 12:1) Nihaana opaka exeeni wira masina ahu alempwe eliivuru eyo? Nihaana wooniherya oratteene wira ninnimwaamini Yesu, yoowo ori Mwaapwittipwitthi a Muluku. (Yoh. 1:29) Nihaana wiivahererya wa Muluku ni opatisiwa. (1 Ped. 3:21) Nave nihaana wooniherya ni murima wotheene wira ninnikhaliherya Omwene wa Muluku naakhaliheryaka atthu akina omusuwela Yehova.
19. Niinaano-va nihaana opaka exeeni ni nthowa xeeni?
19 Ola okathi ninreerela ahu olipiha omuroromela wahu Yehova ni mutthenkeso awe vamosa ni atthu awe oororomeleya. Nave nihaana okhaliherya Omwene wa Muluku. Akhala wira nnoopaka itthu iyo sotheene, nnimoopowa vaavo Omwene wa Muluku onrowa aya ompwetexa mwene a onorte ni mwene a osul.
NSIPO 149 Nsipo na Oxintta wa Yehova!
a Olelo-va, tani ori mwene a onorte? Onrowa opwetexiwa sai? Osuwela waakhuliwa wa makoho awo, onoonikhaliherya olipiha waamini wahu ni wiilokiherya vaavo ninrowa ahu weehereriwa moohipisa.
b Wira moone otthokiheriwa wa eprofesia ya Daniyeli 2:36-45 ni Wisupulula 13:1, 2, nwehe erevista A Sentinela 15 a Junyo 2012 epaaxina 7-19.
c Wira mphwanye soohimwa sikina nwehe erevista Owehaweha ya 15 a Maio 2015 ipaaxina 29-30.
-
-
Mamwene Ahiniiwanana Okathi WookiseryaOwehaweha (Onisommwa)—2020 | Maio
-
-
Mamwene Ahiniiwanana Okathi Wookiserya
Iprofesia sikina sinilavuliwa va sahiiraneya okathi omosaru. Iprofesia iyo sotheene sinnooniherya wira ninkhala “mahiku òkiserya”.—Dan. 12:4.
Yoolepa Wis. 11:7; 12:13, 17; 13:1-8, 12
Eprofesia. “Nxeni” ninnaalamulela atthu a valaponi mwa iyaakha sinceene. Okathi wookiserya, muru aya wa neethanu nenli onnivulalihiwa. Muhoolo mwaya, muru ole onnivola, nto “atthu othene” annitthara nxeni. Satana onnirowa “owana n’anamwane . . . yahanle”
Wiiraneya. Nuumala Epula ya Mutaaseke, saahikhumela ikuvernu sa apinaatamu saawana ni Yehova. Iyaakha imilyau sinceene muhoolo mwaya, okathi wa Ekhotto Yoopacerya ya Olumwenku Wotheene, Império Britânico khiyaarina ikuru sinceene, masi yaahitthikela okhalana ikuru nuumala Estados Unidos otakaahana ni Império Britânico. Otepexa wene okathi wookiserya, Satana onnaarumeela makhulupale a epoliitika wira aalupatthe atthu a Muluku.
Yoolepa. Dan. 11:25-45
Eprofesia. Okathi wookiserya, mwene a onorte ni mwene a osul anniwanela okhulupale.
Wiiraneya. Alemanha ni Potência Anglo-Americana anniwanela okhulupale. Mwakha wa 1945 União Soviética ni ale animukhaliherya yaahikhala mwene a onorte. Vano mwaakha wa 1991, União Soviética onnimala-mala, nuuvira okathi Rússia ni ale animukhaliherya onnikhala mwene a onorte.
Soolepa. Yes. 61:1; Mal. 3:1; Luka 4:18
Eprofesia. Yehova onnimuruma ‘namitthaka’ wira ‘olokiherye ephiro’ ohinatthi opacerya Omwene wa Omesiya. Ekrupu eyo ennaalaleerya “ehapari yorera” atthu oowiiyeviha.
Wiiraneya. Okhuma mwakha wa 1870 orowa ohoolo, Charles Taze Russell ni apatthani awe annipacerya omusoma Biibiliya wira esuwele ele tthiri oniixuttiha awe. Iyaakha sa 1880, awo annaatumererya atthu wira arumeyi a Muluku ahaana olaleerya. Awo yaahilaleya myaha ntoko “Anniphaveliwa Anamalaleerya 1000” ni “Othanliwa Wira Alaleerye”.
Yoolepa. Math. 13:24-30, 36-43
Eprofesia. Nwanani onnaala nthakathaka mmatta mwa etriku. Mwaneene etriku onnihiya nthakathaka ninnuwaka vamosa ni etriku mpakha okathi woohepha. Nto okathi woohepha nthakathaka ninnivalaanyiwa ni etriku.
Wiiraneya. Okhuma mwaakha wa 1870 onnipacerya wooneya oratteene ovirikana eriyari ya maKristau eekeekhai ni maKristau owootha. Okathi wookiserya, maKristau eekeekhai annithukumanyiwa ni annivalaanyiwa ni maKristau oowootha.
Yoolepa. Dan. 2:31-33, 41-43
Eprofesia. Elatarato ya metto sa eyuuma ni oloko.
Wiiraneya. Oloko onitaphulela atthu anilamuleliwa ni Potência Anglo-Americana. Mwaha wa yeeyo, epotensia ele kheniwerya orumeela ikuru saya sotheene, seiyo sinlikanyihiwa ni eyuuma.
Yoolepa. Math. 13:30; 24:14, 45; 28:19, 20
Eprofesia. “Etrigu” ennithukumanyiwa “mmuruttuni” nave “murumeyi òroromeleya ni ànkhili” onnivahiwa muritti wa waakhapelela “anamuteko akina”. Nave elapo yotheene onnivariwa muteko woolaleya “ehapar’ila yorera y’Omwene”.
Wiiraneya. Mwaakha wa 1919 murumeyi oororomeleya ni ankhili onnithanliwa wira aakhapeleleke arumeyi a Muluku. Okhuma okathi ole, Anamasoma a Biibiliya yaahincererya muteko aya woolaleerya. Olelo-va, Anamoona a Yehova annilaleya ihapari sooreera ilapo sinivikana 200 olumwenku wotheene ni annipaka iliivuru sinimutthokiherya Biibiliya mattaava anivikana 1.000.
Soolepa. Dan. 12:11; Wis. 13:11, 14, 15
Eprofesia. Nxeni na manyaka manli ninnaaleela atthu anikhala valaponi wira apake “elatarato yottittimiherya nxeni”. Moottharelana ‘ninnivahiwa owerya wo wiselela iphumu s’ekumi elatarato aya’.
Wiiraneya. Potência Anglo-Americana onnikumiherya mutthenkeso oniihaniwa Liga das Nações. Mutthenkeso ola onnikhaliheriwa ni ilapo sikina. Nuuvira okathi, mwene a onorte onnitakaahana ni Liga das Nações, masi okathi wa 1926 mpakha 1933. Atthu yaakupali wira Liga das Nações yoowo muhoolo mwaya aari Nações Unidas (ONU) aamuruuha murettele yoowo paahi onrowa oruuhiwa ni Omwene wa Muluku.
Yoolepa. Dan. 8:23, 24
Eprofesia. Mwene ootakhala ‘onnipwetexa vowopiha ilapo sinjene’.
Wiiraneya. Potência Anglo-Americana aahipwetexa itthu sinceene. Mwa ntakiheryo, okathi wa Ekhotto ya Nenli ya Olumwenku Wotheene, Estados Unidos aahipwettexa vanceene vaavo aavonyenrye awe awanani a Potência Anglo-Americana ibomba piili sootakhala.
Soolepa. Dan. 11:31; Wis. 17:3, 7-11, 16
Eprofesia. “Nxeni noxerya” ninnikhuma nipuro noowiixa ni ninnikhala mwene a neethanu neeraru (8). Vano manyaka muloko a nxeni annimpwetexa “muthiyana namararuwa” nuumala-vo nxeni ninnipwetexiwa. Eliivuru ya Daniyeli ennimuhimya mwene a neethanu neeraru (8) okhala “elatarato ya mwikho mulupale wowuliha muru”.
Wiiraneya. Liga das Nações aahimalamala okathi wa Ekhotto ya Nenli ya Olumwenku Wotheene. Nuumala ekhotto, onnipakiwa ONU. Ntoko siisaale Liga das Nações, ONU onihimya wira onooruuha murettele, yoowo paahi onrowa oruuhiwa ni Omwene wa Muluku. Vano ONU onrowa opwetexa itiini.
Soolepa. 1 aTes. 5:3; Wis. 17:16
Eprofesia. Makhulupale annilaleya wira “nokhalana murettele” ni ovareleya vano “manyaka mulokó” ni “nxeni” anrowa ompwetexa “muthiyana namararuwa”. Moottharelana makhulupale awo annipwetexiwa.
Wiiraneya. Woonasa wene, makhulupale anrowa ohimyaka wira aaruuha murettele ni ovareleleya olumwenku wotheene. Vano ilapo sotheene sinimukhaliherya ONU sinrowa opwetexa etiini yoowootha. Eyo enrowa opaceriha maxakha maalupale. Enrowa omala, okathi onrowa aya opwetexiwa olumwenku wa Satana okathi wa Armagedoni.
Soolepa. Ezek. 38:11, 14-17; Math. 24:31
Eprofesia. Gogi onnituphela elapo ya atthu a Muluku. Moottharelana, malaikha annaathukumanya ‘òthanliwa’.
Wiiraneya. Mwene a onorte ni anamalamulela akina a mulaponi, annaatuphela atthu a Muluku. Nuuvira okathi vakhaani nuumala opacerya otupheliwa iwo, maKristau ale oothanliwa nlelo ari valaponi anrowa othukumanyiwa wiirimu.
Soolepa. Ezek. 38:18-23; Dan. 2:34, 35, 44, 45; Wis. 6:2; 16:14, 16; 17:14; 19:20
Eprofesia. “Mulipa-owèttiha” “ekhavalo yottela” onrowa omaleliha ‘oxintta’ wawe vaavo onrowa awe ompwetexa Gogi ni anakhotto awe. “Nxeni” ninrowa oriheliwa “ephareya ya moro” vamosa ni elatarato yowoopiha.
Wiiraneya. Yesu, yoowo ori Mwene a Omwene wa Muluku, onrowa owoopola atthu a Muluku. Okhaliheriwaka ni maKristau oothanliwa 144.000 ni malaikha ari wiirimu, onrowa waapwetexa atthu awo otheene. Nto mutthenkeso wotheene wa epoliitika wa Satana onrowa opwetexiwa.
-