Ovaha Ephoole Waahoopola Ikumi Saya
JESU KRISTU aahilopola vahinatthi voohimya sa wanikisa wa mukhalelo w’aYuda yoowo waalimpe ni empa ya Muluku oYerusalemu. Yesu khaahimmye nihiku naarowa aya wiiraneya ela. Masi owo aahimmye itthu saakela wiiraneyaka mpakha ophiya okathi wa onyaanyiwa. Yesu aahaatumererya awiixutti awe wira evikaniheke okhala ooweha-weha ni wira ekhume opuro woowoopiha.
Yesu aahihimya vahinatthi: “Moná vale oYerusalemu orukureriwene n’anakhotto, okathi uwo musuwele wira ohononiwa waya wophiya”. Owo aahihimya-tho: “Munimona mwikho mulupale wowuliha muru opwehiwene nipuro nowarya . . . Okathi yowo, ale ari elapo y’oYudeya etthyawele omiyakoni”. Yesu aahaatumererya awiixutti awe wira ehitthikele owaani orowa atthyawiha mihakhu saya. Otthyawa waari wootthuneya yakhala wira ikumi saya saarowa woopowa.—Luka 21:20, 21; Matheyo 24:15, 16.
Moophavela omaliha ekhotto yoopisa, Céstio Galo aahaahoolela anakhotto ooRoma omutuphela Yerusalemu eyaakha ya 66 E.C. Owo-tho aahikela mmuttettheni ni arukurerya empa ya Muluku. Evutuka-vutuka yaahisareya mmuttettheni. Yaale yaavikaninhe oweha-weha yanwerya woona wira ehasara yaari vakhiviru. Masi vanweryaneya otthyawa? Mootikiniha-vo, Céstio Galo aahaakuxa anakhotto awe khiyarowa. Nto anakhotto aaYuda yaahiwoomolasa. Vano ola waari okathi wootthyawa oYerusalemu ni oYudeya wotheene!
Eyaakha yoottharelana, moohooleliwa ni Vespeciano vamosaa ni mwanawe Tito, anakhotto ooRoma yaahitthika. Elapo yotheene yaahisareya ekhotto. Wanipacerya wa eyaakha 70 E.C., aRoma yaahimukuttelela Yerusalemu ni mirii soothokoliwa. Khivaakhanle moota wootthyawa. (Luka 19:43, 44) Mmuttettheni mme ikrupu s’atthu saaniwana mukina ni mukhw’awe. Atthu akina oohalela yaahiiviwa n’aRoma aahiiso okuxiwa arowaka mweepotthani. Epooma ni empa ya Muluku yaahinyaanyiwa moomalela. Moovarihana ni muYuda Yosefo, namalepa a sowiiraneya a eseekulu yoopacerya, yaahihaawa ni yaahikhwa aYuda anceene ovikana emilyau emosaa. Okhumela vaavo empa ya Muluku khenatekiwe-tho.
Vaakhanleke wi nlelo maKristau yaari muYerusalemu eyaakha ya 70 E.C., awo yaarowa wiiviwa aahiiso opakiwa ipottha vamosaa ni mutthu ori otheene aari mmuttettheni mme. Mwa sotheene, alipa oolepa sowiiraneya okathi wa khalai, anihimya wira maKristau yaahiiwelela soolopola sa Muluku ni yaahitthyawa oYerusalemu ni oYudeya wotheene arowaka miyaako sa onikhuma nsuwa a Muroo Yordani. Akina yaatthyawenle oPela, eprovincia ya oPereya. Awo yaahikhuma oYudeya ni khiyaahokolonwe. Wiiwelela ni ephoole soolopola sa Yesu, waahoopola ikumi saya.
Nyuwo Munnivaha Ephoole Soolopola Seiyo Sinikhuma Mapuro Oororomeleya?
Vaavo atthu vanileeliwa aya ikwaha sinceene sa yoowoopiha ehiiranen’ye, anamunceene khancalela. Mwa sotheene, wiiwelela soolopola onoowerya woopola okumi anyu.
Eyaakha ya 1975 oChina, soolopola saahimya wira yaarowa wiiraneya etetere. Ahooleli yaahilamula wira atthu ekhume mmuttettheni mme. Atthu yaahiiwelela. Ikumi ikonto-ikonto sene sahoopowa.
Eyaakha ya 1991 oFilipina, mittetthe soowaattamela Mwaako Pinatubo saahileeliwa wira waarowa okhumaka mwiixi ni ettuurwa yooviha va mwaako. Nuumala okasoopa mwaha owo mmiyeeri miili, Institute of Volcanology and Seismology ya oFilipina (enisoma ophuleya wa miyaako ni itetere), yaahilopola wira ehasara yaari vakhiviru. Moohipisa, atthu imilyau sinceene yaahithaamihiwa mapuro ale. Voosiisu ene mahiku yeettaka 15 mweeri wa Junyo, ni ophuleya vaalupale, yaahikhuma mattophe ooviha va mwaako oovikana itonelaata ibilyau sene, amwareelaka osuluu ni mmittettheni sinikhala alimi. Ovaha ephoole waahoopola ikumi imilyau sinceene.
Biibiliya onnilopola voohimya sa wanikisa wa mukhalelo ola wa itthu. Vano, hiyo ninkhala mmahiku ookiserya. Wanikisa onnaattamela, nyuwo munnivikaniha okhala ooweha-weha? Nyuwo munniimananiha wira mukhumee mapuro oowoopiha? Moowaakuva, nyuwo munnaalopola atthu akina wira ekhume mapuro oowoopiha?
[Elatarato eri epaaxina 20]
Ovaha ephoole soolopola, waahoopola ikumi sinceene vaavo Mwaako Pinatubo waamwarya-mwary’aya ettuurwa yooviha ya ophuleya wa mwaako
[Elatarato eri epaaxina 21]
MaKristau yiiwelenle yoolopola ya Yesu ikumi saya saahisukiwa vaavo Yerusalemu aanyaanyiwa awe eyaakha ya 70 E.C.