Watchtower EBIBLIOTEKA ONLAINE
Watchtower
EBIBLIOTEKA ONLAINE
Emakhuwa
  • BIIBILIYA
  • ILIIVURU
  • MITHUKUMANO
  • bt muru 17 ipaax. 151-158
  • Paulo Aahaakhaliherya “Wiiwexexa Soolempwa”

Mpantta ola khekhanle eviidiyu.

Muniswaamihe, khivaniweryaneya orumiha eviidiyu ela.

  • Paulo Aahaakhaliherya “Wiiwexexa Soolempwa”
  • ‘Mulaleyeke Oratteene’ Omwene wa Muluku
  • Miru Saamukhaani
  • Mwaha Onlikana Nuula
  • Paulo ‘Aahaakhaliherya Wiiwexexa Soolempwa’ (Miteko 17:1-3)
  • “Atthu Akina Yaahaamini” (Miteko 17:4-9)
  • Awo “Yaari Atthu Yaaphavela Wiixutta Vanceene” (Miteko 17:10-15)
  • Paulo ni Timootheyo
    Mwiixutte Myaha sa Biibiliya
  • “Murwe Omasedonia”
    ‘Mulaleyeke Oratteene’ Omwene wa Muluku
‘Mulaleyeke Oratteene’ Omwene wa Muluku
bt muru 17 ipaax. 151-158

MURU 17

Paulo Aahaakhaliherya “Wiiwexexa Soolempwa”

Nnooweha ntakiheryo na osuwela wiixuttiha ni ntakiheryo nooloka na atthu oBereya

Enivarihana ni Miteko 17:1-15

1, 2. Tani yaakhuma oFilipi arowaka oTesaloonika ni woonasa wene etthu xeeni yuupuwela aya?

ESTARAATA yeeyo yaavira aya atthu anceene yaapakiwe ni manxinyero oolokexa a oroma ni yaavira omiyaakoni. Ikwaha sikina waaniiwanyeya onyakula mustaraatani, ntoko onyakula wa abuuru, onyakula wa maroota a ikarosa okathi saavira aya mmalukuni mwa istaraata iye, nsu na atthu ntoko anakhotto, alipa anakoso ni atthu yaapaka ithokwa, matthatto, miyaapu ni itthu sikina. Nave ephiro ele yaanivira apatthani araru, Paulo, Sila ni Timootheyo, awo yaakhuma oFilipi arowaka oTesaloonika, mukwaha wa ikiloomo 130. Mukwaha ole, khahiyo waari wookhweya, otepexa wene para Paulo ni Sila. Maana, nlelo makhwatta aya khiyaavonle oratteene, mwaha woowi yaahiwaxuliwa oFilipi. — Mit. 16:22, 23.

2 Etthu xeeni alopwana ale yaapaka aya wiira ahitepeke wuupuwela mukwaha ole woorakama yaarowa aya weetta? Ovaanela ti waakhaliherya. Nlelo yaanuupuwela moota yaahakalanle aya nuumala kwaarta a oFilipi ni atthu a etthoko awe okhala awiixutti. Yoowiiraneya ele, yaahaakhaliherya vanceene alopwana ale ohihiya olaleya nuulumo na Muluku. Masi okathi yaattamela aya epooma ya oTesaloonika, woonasa wene yaanuupuwela enamuna ayuda a epooma ele yaarowa aya owaakhela. Niireke yaarowa otupheliwa aahiiso omaniwa ntoko yaamaniwe aya oFilipi?

3. Ntakiheryo na olipa murima wa Paulo, ninniixuttiha exeeni?

3 Nuuvira okathi, Paulo aahaalepela makristau a oTesaloonika sa moota oonenle awe okathi ole oriki: “Ntoko munisuwela anyu, nnaamwi woopaceryani naahaawale ni naahaaxiwe oFilipi, Muluku oonivaha olipa murima wira noolaleeryeni ihapari sooreera, nnaamwi nivaanyihiwaka vanceene”. (1 aTes. 2:2) Ni moolumo ala, vanikhala ntoko wiira Paulo aanoovelela okela epooma ya oTesaloonika, otepexa wene mwaha wa itthu saamwiiranenle oFilipi. Niireke mootoko okhalana moonelo ntoko wa Paulo? Niireke okathi mukina onnooxankihani olaleya ihapari sooreera? Paulo aanikupali wiira Yehova ammulipiha ni omukhaliherya onvahaka olipa murima. Othokorerya ntakiheryo na Paulo, nnimookhaliheryani opaka etthu emosaru. — 1 aKor. 4:16.

Paulo ‘Aahaakhaliherya Wiiwexexa Soolempwa’ (Miteko 17:1-3)

4. Itthu xeeni sinooniherya wiira woonasa wene Paulo aahikhala oTesaloonika ovikana isumana tthaaru?

4 Yoowiiraneya ele ennooniherya wiira okathi aari awe oTesaloonika, Paulo aahilaleerya musinagoga isaabadu tthaaru. Niireke eyo enooniherya wiira Paulo aavirinhe isumana tthaaru paahi ori ene epooma ele? Nnaari. Hiyo khaninsuwela okathi Paulo aaronwe awe ekwaha yoopacerya esinagoga ele nuumala ophiya epooma ele. Nave, ikarta sikina sa Paulo sinnooniherya wiira okathi aari awe oTesaloonika, Paulo ni apatthani awe yaanivara muteko wiira aphwanyeke yoolya. (1 aTes. 2:9; 2 aTes. 3:7, 8) Nave-tho, okathi wootheene aari awe epooma ele, ikwaha piili Paulo aahivahiwa itthu saamuthowa ni axinnawe a oFilipi. (aFil. 4:16) Nto itthu iyo, sinnooniherya wiira Paulo aahikhala oTesaloonika okathi munceene ohiya isumana tthaaru paahi.

5. Paulo aamananiha sai waakhaliherya atthu?

5 Nuumala olipiha murima wiira olaleerye, Paulo aahilavula ni atthu yaathukumanne osinagoga. Moovarihana ni soolema aaheererya “waakhaliherya wiiwexexa Soolempwa, aatthokiheryaka ni owooniheryaka Soolempwa, wira Kristu aahaana ohaawa, okhwa ni ohihimuxiwa mookhwaani. Paulo aahihimya wira: ‘Yesu ti Kristu, yoowo kinoolaleeryaakani’”. (Mit. 17:2, 3) Moone wiira Paulo khahiyo eererya waakupaliha okhalana moonelo awe, maasi aatumererya oweha itthu sooniherya. Paulo aanisuwela wiira atthu yaari musinagoga yaanisuwela ni ottittimiha Soolempwa. Masi atthu ale khayiiwexexa oratteene Soolempwa. Nto Paulo aanirumeela Soolempwa wiira aakhaliherye, waatthokiherya ni owooniherya wiira Yesu muNazarethi aari Mesiya aahiiso Kristu aaleiheriwe.

6. Yesu aarumeela sai Soolempwa ni etthu xeeni yaakhumelenle?

6 Paulo aahitthara ntakiheryo na Yesu, maana Yesu aanirumeela Soolempwa wiira owiixuttihe atthu. Mwa ntakiheryo, okathi aalaleerya awe aahiwooniherya atthareli awe wiira moovarihana ni Soolempwa, Mwaana a mutthu aahaana ohaaxiwa, wiiviwa ni ohihimuxiwa. (Math. 16:21) Nuumala ohihimuxiwa, Yesu aahaakhumelela awiixutti awe. Ohimya ekeekhai, yoowiiraneya ele paahi, yaanooniherya wiira Yesu aahimya ekeekhai. Masi Yesu aahipaka itthu sikina. Owo aahaaleela awiixutti akina wiira: “Vano, owo aahaatthokiherya itthu sotheene silempwale simuhimyaka yoowo, okhuma soolempwa sa Moise ni sa Maprofeta otheene”. Etthu xeeni yaakhumelenle? Awiixutti yaahihimya wiira: “Ti nthowa naya moolumo awe yaavara aya mirima sahu, okathi aalavula awe ni hiyo mustaraatani, onitthokiheryaka oratteene Soolempwa”. — Luka 24:13, 27, 32.

7. Xeeni vari aya vooloka itthu nniixuttiha ahu okhuma mbiibiliyani?

7 Muhupi wa Nuulumo na Muluku, wookhalana owerya. (aHeeb. 4:12) Tivonto soowiixuttiha sa makristau a olelo-va sinikhuma aya mbiibiliyani, ntoko siisale Paulo, arummwa akina ni Yesu yiixuttiha aya itthu sa mbiibiliyani. Hiyo nave ninnivaanela ni atthu naatthokiheryaka ele Soolempwa sinihimya aya, owooniherya itthu nniixutta ahu mbiibiliyani ni itthu Biibiliya onihimya awe. Maana itthu nniixuttiha ahu khahiyo sawihu. Mwaha wa omurumeela Biibiliya, ninnaakhaliherya atthu woona wiira khahiyo ninlaleya moonelo ahu, masi itthu Muluku oniixuttiha awe. Okathi wootheene ninnuupuxeriwa wiira muhupi ninlaleya ahu onikhuma Nuulumo na Muluku, Biibiliya. Owo toororomeleya. Niireke osuwela eyo, kheniwiirihani olaleerya moolipa murima, ntoko Paulo aalaleerya awe moolipa murima?

“Atthu Akina Yaahaamini” (Miteko 17:4-9)

8-10. a) Atthu a oTesaloonika yoonenle sai ihapari sooreera? b) Xeeni ayuda akina yaamukhalela aya nrima Paulo? c) Ayuda yaamulupattha Paulo yoonenle sai?

8 Paulo aahoona mmensawe wiira moolumo ala a Yesu teekeekhai ani: “Namuteko khahiyo muulupale onvikana patarau awe. Akhala wira aakilupattha miyo, nave-tho animoolupatthani nyuwo. Akhala wira ahiiwelela moolumo aka, nave-tho animwiiwelela moolumo anyu”. (Yoh. 15:20) Eyo ti etthu Paulo aawenhe awe yiiraneyaka oTesaloonika, maana atthu akina yaaniphavela “wiiwelela”, masi akina yaanaalupattha. Aahimyaka atthu yeemerenrye, Luka ohimmye so: “Siiso, atthu akina [ayuda] yaahaamini, [okhala makristau] ni yaahikhala vamosa ni Paulo ni Sila. Nave, akereku anceene yaamukokhorela Muluku ni athiyana anceene oottittimiheya, yaahaamini”. (Mit. 17:4) Tthiri, awiixutti ale a niinaano yaahihakalala mwaha wookhaliheriwa wiiwexexa oratteene Soolempwa.

9 Nnaamwi atthu akina yaasiveliwe vanceene ni moolumo a Paulo, atthu akina yaahinanariwa vanceene. Ayuda akina a oTesaloonika yaanimukhalela nrima Paulo, mwaha woowi aahaakhaliherya “akereku anceene” weemererya muhupi aalaleya awe. Aphavelaka owiiriha okhala atthu yaatthara soowiixuttiha sa ayuda, ayuda ale yaahiwiixuttiha Soolempwa sa Eheeberi akereku ale yahaakhanle ayuda, nto eyo ti etthu yaawiiriha wuupuwelaka wiira akereku ale yaari awaya. Nto vano, vaakhala ntoko wiira Paulo aawiiya akereku ale, yaari musinagoga! Tthiri ayuda yaahinanariwa vanceene.

Paulo ni Sila yaahitthyawela vate wiira ahivariwe ni muttitthi wa atthu yaananariwe. Mulopwana mmosa olavulaka ni muttitthi ole wa atthu.

“Yaahikela . . . amphavelaka Paulo ni Sila wira yaaroihe waari muttitthi wa atthu ootakhala”. — Miteko 17:5

10 Moottharelana, Luka onnihimya etthu yiiraneyale oriki: “Nto ayuda yaahisareya nrima, ni yaahaathukumanya atthu ootakhala murima, yaawo yeettakasa mmerkaatu. Nuumala-vo, yaahikumiherya onyakulihana epooma ele. Yaahikela empa ya Yasoni, amphavelaka Paulo ni Sila wira yaaroihe waari muttitthi wa atthu ootakhala. Masi okhala wira khiyaaphwannye, yaahimpurula Yasoni ni anna akina, yaaroihaka wa anamalamulela a epooma, akhuwelaka wira: ‘Alopwana yaale anikumiherya onyakulihana mapuro otheene, nave-tho aaphiya nno. Yasoni oowaakhela vatthokoni vawe. Alopwana ala otheene, annivirikanya malamulo a Seesari, ahimyaka wira ookhala mwene mukina, oniiriwa Yesu’”. (Mit. 17:5-7) Etthu xeeni yaarowa omwiiraneela Paulo ni apatthani awe, mwaha wa etthu muttitthi ole waapanke aya?

11. Itthu xeeni ootheriwe awe Paulo ni apatthani awe ni yooruma xeeni woonasa wene atthu ale yuupuwela aya? (Nwehe enoota.)

11 Okhala wene, muttitthi wa atthu ananariwe annipaka itthu soohiloka. Awo ari ntoko mawimpi aahiiso maasi ootupa a muro okathi onisareya awe, maasi awo annikuxa itthu sootheene aniphwanya aya mphironi. Nto ayuda ale yaahirumeela muttitthi wa atthu wiira amoomole Paulo ni Sila. Nuumala ayuda okumiherya “onyakulihana” opooma, awo yaaheererya waakupaliha anamalamulela wiira awiixutti yaahipaka ikirime sootakhala. Wanipacerya awo yaahimootherya Paulo ni anamalaleerya akina a Omwene wiira yaanikumiherya “onyakulihana mapuro otheene”, nnaamwi Paulo ni apatthani awe yahaakumihenrye “onyakulihana” oTesaloonika! Etthu ya nenli yaawoothenrye aya yaari yootepexa otakhala. Ayuda ale yaahimmye wiira mamisionaario ale yaanimulaleya mwene mukina, Yesu. Nto eyo yooniherya ohimwiiwelela namalamulela.a

12. Etthu xeeni enooniherya wiira itthu yootheriwa aya makristau a oTesaloonika saamwaakumiherya mixankiho sinceene?

12 Muhiliyale wiira ahooleli a itiini yaahimootherya Yesu etthu emosaru. Awo yaahimuleela Pilato wiira: “Nomphwanya mulopwana ola aahapuxaka atthu ahu, . . . ni aihimyaka okhala mwene Kristu”. (Luka 23:2) Woonasa wene, Pilato uupuwela wiira mukhulupale a oroma aarowa woonaka wiira aaneemererya ohiiweleliwa kuvernu, nto Pilato aahiruma wiira Yesu iiviwe. Mwa enamuna emosaru, itthu makristau a oTesaloonika yootheriwa aya saamwaakumiherya mixankiho sinceene. Eliivuru emosa ehimmye so: “Khahiyo otepiha ohimya wiira makristau yaamwaakhumelela etthu yootakhala mwaha wa itthu yootheriwa aya, maana ‘khula etthu yaahimmwa ya ohimwiiwelela mukhulupale a oroma, okhala wene mutthu owo ootheriwa aaniirihiwa etthu yootakhala’”. Niireke wootheriwa iwo waahikumiherya etthu atthu ale yaaphavela aya?

13, 14. a) Xeeni muttitthi ole waahaawenrye aya okhoottiherya ovariwa muteko woolaleerya oTesaloonika? b) Paulo aathanre sai miruku sa Kristu sa wiipasoopa ni ninrowa otthara sai ntakiheryo nawe?

13 Muttitthi ole wa atthu, khiwaawenrye okhoottiherya ovariwa muteko woolaleerya oTesaloonika. Nthowa xeeni? Nthowa nimosa, okhala wiira Paulo ni Sila khiyaaphwanyiwe. Nave vanikhala ntoko wiira anamalamulela a epooma ele khiyaakupanli itthu iye soowoothiwa. Nuumala owiirela “oliva musurukhu waavekeliwa wira ataphuliwe”, awo yaahimutaphula Yasoni ni anna akina yaahiya arowaka. (Mit. 17:8, 9) Attharaka miruku sa Yesu soowi makristau ahaana ‘wiipasoopa ntoko inowa, ni omaala ntoko ipompa’, Paulo aahitthyawa wiira ohiirihiwe etthu yootakhala ni ohihiye olaleerya. (Math. 10:16) Moohaanyiherya, olipa murima wa Paulo khiwooniherya wiira khaarina ankhili. Olelo-va, makristau eekeekhai anrowa otthara sai ntakiheryo na Paulo?

14 Mahiku ahu ala, ahooleli a itiini soowootha anniwiiriha atthu wiira yahaasuleke Anamoona a Yehova. Okathi aniwootherya aya wiira khanimwiiwelela kuvernu, awo anniwiiriha anamalamulela waalupattha Anamoona a Yehova. Ntoko siiraneyale aya okathi wa arummwa, etthu eniwiiriha onilupattha mwaha wa onikhalela nrima. Hata vari siiso, makristau eekeekhai anniimananiha vanceene ohiihela muhina mwa onyakulihana iwo. Okathi wootheene, ninniimananiha waasyaka ni ohinyakulihana ni atthu ananariwe ni ootakhala murima, wiira nihihiye ovara muteko ahu ni murettele. Masi vaareerelaka, ninnitthikela opuro owo okathi mukina.

MAKHULUPALE A OROMA NI ELIIVURU YA MITEKO

Soowiiraneya sootheene sinilavuliwa eliivuru ya Miteko, siri Soolempwa sa Ekereku sa Ekristau ni siiraneyale ilapo sa Olamulelo wa oRoma. Nto okhulupale wootheene wa mulaponi waari wa namalamulela a oRoma. Mutthu yoowo ayuda a oTesaloonika yaamuhimya aya okathi yaalavula aya sa “malamulo a Seesar”. (Mit. 17:7) Okathi wootheene onilavuliwa eliivuru ya Miteko, yaahilamulela makhulupale 4 a oroma, Tibeerio, Kaio, Klaudio I ni Nero.

  • Tibeerio (mwaakha 14-37 nuumala Kristu orwa), taari mukhulupale okathi wa muteko woolaleerya wa Yesu ni iyaakha soopacerya sa muloko wa ekristau. Ola Seesari yoole ayuda yaamuhimya aya okathi yaakhuwela aya ohoolo wa Pilato ariki: “Mwamutaphula mulopwana ola, khamuhiyo mpatthani a Seesari. . . . Khanrina mwene mukina, ohikhanle Seesar”. — Yoh. 19:12, 15.

  • Kaio, yoowo-tho aasuweliwa okhala Calígula (mwaakha 37-41 nuumala Kristu orwa), ola khoniromoliwa Soolempwa sa Ekereku sa Ekristau.

  • Klaudio I (mwaakha 41-54 nuumala Kristu orwa), onniromoliwa ikwaha piili eliivuru ya Miteko. Ntoko aahimmye awe khalai ene profeta mukristau Aagabo, yaahikhumelela “etala yuulupale” mwaakha 46 nuumala Kristu orwa ni yiiraneyale “elapo yotheene . . . okathi wa Klaudio”. Nave mwaakha 49 nuumala Kristu orwa ni wanipacerya wa mwaakha 50 nuumala Kristu orwa, Klaudio “aahiruma wira ayuda otheene akhume oRoma”, nlamulo nenlo naamwiirinhe Aakila ni Prisila othaamela oKorinto weiwo yaamusuwenle aya murummwa Paulo. — Mit. 11:28; 18:1, 2.

  • Nero (mwaakha 54-68 nuumala Kristu orwa), ola Seesari yoole Paulo aavekenle awe wiira ophukeliwe ni yoowo. (Mit. 25:11) Vanihimmwa wiira muhoolo mwaya mukhulupale ola aahiwootherya makristau mwaha wa mooro waapanhe mpantta munceene wa oRoma mwaakha wa 64 nuumala Kristu orwa. Nuuvira okathi vakhaani, mwaakha 65 nuumala Kristu orwa, murummwa Paulo aahitthukweliwa mukhatteya ekwaha ya nenli oRoma ni aahiiviwa.

Awo “Yaari Atthu Yaaphavela Wiixutta Vanceene” (Miteko 17:10-15)

15. Atthu a oBereya yoonenle sai ihapari sooreera?

15 Wiira ahiirihiwe etthu yootakhala, Paulo ni Sila yaahiroihiwa oBereya weiwo waarakamelanne ni oTesaloonika ikiloomo 65. Nuumala ophiya oBereya, Paulo aahirowa osinagoga onalavula ni atthu yaathukumanne opuro ole. Yaari etthu yoohakalaliha vanceene waaphwanya atthu yaaphavela owiriyana! Luka olempe wiira ayuda a oBereya “yaari atthu yaaphavela wiixutta vanceene, waavikana ale a oTesaloonika, okhala wira ale a oBereya yaaniphavela vanceene waakhela nuulumo na Muluku. Nave-tho, khula nihiku yaanitokosa oratteene Soolempwa, wira yoone vakhala wira itthu yaiwale aya, saari seekeekhai”. (Mit. 17:10, 11) Niireke moolumo ala anooniherya wiira atthu a oTesaloonika yeemerenrye ekeekhai khiyaarina efaita? Nnaari. Muhoolo mwaya, Paulo aahaalepela wiira: “Hiyo-tho ninnimuxukhuru Muluku voohihiyererya, okhala wira okathi mwaakhenle anyu nuulumo na Muluku, nenlo noolalenryaahuni, nyuwo khimwaakhenle ntoko nuulumo na atthu, masi mwaakhenle ntoko siri aya, eyo piiyo, ntoko nuulumo na Muluku, nenno nnookhaliheryani nyuwo atthu oowaamini”. (1 aTes. 2:13) Etthu xeeni enooniherya wiira ayuda a oBereya yaaniphavela wiixutta vanceene?

16. Xeeni vaari aya vooloka atthu a oBereya ohimmwa okhala atthu “yaaphavela wiixutta vanceene”?

16 Itthu yiixutta aya atthu a oBereya saari isya, masi hata vaari siiso, awo khiyaanyiherya nnakhala ovaanyiha. Nave awo khahiyo yaari atthu yaakupali khula etthu yaaleeliwa aya ehikhanle etthu yaakupaliha. Wanipacerya, awo yaahiwiriyana oratteene itthu Paulo aahimya awe. Nuumala-vo, yaahirowa oweha Soolempwa wiira yoone akhala wiira itthu iye saari seekeekhai. Awo yaanisoma oratteene Nuulumo na Muluku ohiya paahi Saabadu, masi khula nihiku. Awo yaahipaka eyo ni “murima wootheene”, yiimananihaka wiiwexexa Soolempwa moovarihana ni soowiixuttiha iye isya. Nave awo yaahooniherya wiira yaari atthu oowiiyeviha apakaka marukunuxo mookumini mwaya, maana “atthu anceene yaahaamini”. (Mit. 17:12) Tivonto Luka onaahimya awe okhala atthu “yaaphavela wiixutta vanceene”!

17. Xeeni ntakiheryo na atthu a oBereya nri aya nooloka? Ninrowa otthara sai ntakiheryo naya hata nikhumme ene khalai omurumeela Yehova?

17 Atthu a oBereya khiyaasuwela wiira moonelo aya wooloka waamulempwa Nuulumo na Muluku ntoko ntakiheryo nooloka para hiyo ni atthu “yaaphavela wiixutta vanceene” ni okhalana ompatthani ni Muluku. Awo yaahipaka ele Paulo ni Yehova Muluku yaaphavela aya wiira apakeke. Mwa enamuna emosaru, hiyo ninnaatumererya atthu okhalana moonelo owo, eyo piiyo, omutokosa oratteene Biibiliya wiira akhalane waamini onivarihana ni Nuulumo na Muluku. Nuumala okhala makristau, niireke nlelo vannireerela ‘ophavela wiixutta vanceene’? Aayo. Nihaana wiimananiha olipiha ophavela wahu omusuwela oratteene Yehova ni weettela itthu sootheene onniixuttiha awe. Akhala wiira nnoopaka eyo, nnoomweemererya Yehova onuupa ni oniixuttiha moovarihana ni ele oniphavela awe. (Yes. 64:8) Eyo enoonikhaliherya ohihiya omusiveliha Tiithi ahu a wiirimu ni ovara oratteene muteko awe.

18, 19. a) Xeeni Paulo aakhumme awe oBereya? Oonihenrye sai ovilela weiwo ninreerela ahu otakiha? b) Atthu xeeni ni opuro xeeni Paulo aarowa awe olaleeryaka moottharelana?

18 Paulo khaakhanle okathi munceene oBereya. Biibiliya onihimya so: “Okathi ayuda a oTesaloonika yaiwale aya wira Paulo aanaalaleerya-tho nuulumo na Muluku atthu a oBereya, awo yaahirowa weiwo waawoka atthu wira yaarukunuwele. Niinaano-ru, axinna yaahimuleela Paulo wira oroweke ophareya, vamosa ni anna akina. Masi Sila ni Timootheyo yaahihala weiwo. Ale yaamuhoola Paulo, yaahirowa mpakha wAthena. Vano awo yaahitthika, nuumala Paulo waahimeerya wira yamuleele Sila ni Timootheyo wira arowase yakumane ni Paulo voohipisa”. (Mit. 17:13-15) Atthu ale yaalupattha ihapari sooreera, yaari atthu oothipelela! Hata yaamoomonle Paulo oTesaloonika, awo yaahirowa oBereya wiira yaakumiherye mixankiho simosaru yaakumihenrye aya oTesaloonika. Masi palano aya khaakhumenle saana. Paulo aanisuwela wiira muttetthe aalaleerya awe khiwaareere wunnuwa, nto aahirowa olaleerya elapo ekina. Hiyo nave nihaana wiimananiha wiira palano a atthu ale aniphavela omaliha muteko woolaleerya ohikhumele saana!

19 Mwaha wowaalaleerya oratteene ayuda yaakhala oTesaloonika ni oBereya, Paulo aahiixutta efaita erina aya olaleerya moolipa murima ni owiixuttiha atthu orumeelaka Soolempwa. Hiyo nave ninniixutta etthu emosaru. Masi ekwaha ela, Paulo aarowa waalaleeryaka atthu akina: atthu yahaakhanle ayuda a wAthena. Itthu saarowa weetta sai epooma ela? Nrowe niwehe muru onittharelana.

a Moovarihana ni musomi mmosa, okathi ole naahikhala nlamulo Seesari aakumihenrye awe naakhoottiha olaleya “orwa wa mwene aahiiso omwene, otepexa wene mwene aarowa olamulelaka aahiiso omphukela namalamulela ole”. Woonasa wene awanani a Paulo yaahihonana muhupi wa Paulo ahimyaka wiira itthu aalaleya awe saanihonona nlamulo naakumiheriwe. Nwehe ekaaxa eni: “Makhulupale a Oroma ni Eliivuru ya Miteko”, eri epaaxina, 155.

    Watchtower EBIBILIOTEKA ONLAINE (1982-2025)
    Okhuma
    Okela
    • Emakhuwa
    • Ovaha
    • Siniphavela Anyu
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Malamulo Oorumeela
    • Mwaha Woosuka Isiiri
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Okela
    Ovaha