NU TAARIKIYAAPPE
Dere Haasayay Ayerlanden Mishiraachchoy Aakkanaadan Maaddiis
MARKKABEE abbay biittaakko gelo sohuwaa, Belfast Lak giyoosaa kanttidi biyo wode, markkabiyan eqqida amarida asati maallado xalqqee wodhdhido, mittati kumido dereta beꞌoosona. Wodee Uddufune 1910na. He asatuppe issoy, CHarles Tez Raasili he wode Ayerlande ichchashanttuwaa bees. Ishaa Raasila sinttan naaꞌꞌu gita markkabeti, wurssettan muuketti xayida Taytanike giyoogeenne Olimpike giyo A malay biron merettiiddi deꞌoosona.a Markkabee eqqiyoosaappe hini baggan, A mokkanawu amarida Geeshsha Maxaafaa Tamaareti eqqidosona.
Ishaa Raasili 20 gidiya layttappe kase kumetta saꞌan mishiraachuwaa aassiyo loꞌꞌo ogiyaa qoppidi, Amarkkaappe harasaa darotoo baanawu qofaa qachchiis. I koyro Isiine 1891n Ayerlande biis. I Siti of CHikago giyo katamaappe denddiiddi, Kuwinstawune katamaa matan abbaa xanxxan away wullishin beꞌiyo wode, ba aawaynne aayyiyaa bantta biittaabaa yootidobaa hassayennan aggenna. Ishaa Raasilinne aara issippe biya laggeti loꞌꞌiya katamaanne puulattida gaxariyaa kanttiyo wode, he sohuwan kattay “cahaa bessidoogaa” akeekidosona.
Ishaa Raasili Ayerlande laapputoo biis. I koyro biido wode asaa denttettidoogee xeetan, issi issitoo shaꞌan qoodettiyaageeti I haranttuwaa biyo wode A haasayaa siyanawu shiiqanaadan oottiis. I Uddufune 1903n naaꞌꞌanttuwaa yaa biido wode, Belfastenne Dubline dere shiiqota he heeraa gaazexatun erissidosona. Abrahaama ammanuwawunne asay sinttappe demmana anjjuwawu “Caaquwan Gelido Qaalaa” giya haasayaa “shiiqida asay loytti ezggidoogaa” Raasili guyyeppe yootiis.
Ayerlanden daro asay eranawu koyiyo gishshawu, Raasili Awurooppaa heezzanttuwaa biido wodekka yaa biis. I Hosppune 1908n, issi gallassi guuran, Belfasten markkabiyaappe wodhdhiyo wode, ichchashu ishati A mokkidosona. He gallassi omarssan, “suurebaa akeekiya 300 gidiya asay” gaazeexan erissido, “Seexaanaa Kawotettaa Kunddettaa” giya haasayaa siyanawu shiiqiis. Raasili Geeshsha Maxaafaa hiillan goꞌettidoogee eqettiya issi bitanee sohuwaara xoonettanaadan oottiis. Issi keehi eqettiya, yelagatu maabaraa (YMCA) xaafee Okonori Dublinen 1,000ppe dariya asaa Geeshsha Maxaafaa Tamaaretu bolli denttettanawu maliis. Yaatin, aybi hanidee?
Ane he wode hanana danddayiyaabaa qoppoos. Geeshsha Maxaafaa tumaa eranawu koyiya issi bitanee Ze Ayrish Tayms giyo gaazeexan erissido dere haasayaa siyanawu qofaa qachchiis. I asay keehi kumido he addaraashan hayqqi halidi uttiyoosaa demmiis. He bitanee adussa kootiyaa maayida, puulummida buuchchaamay haasayiyo haasayaa sohuwaara akeekan ezggiyoogaa doommiis. Haasayiyaagee madirakiyan yaanne haanne simerettidi, ba hanotan, qassi issi xiqisiyaa hara xiqisiyan loytti qonccissiiddi he bitanee Geeshsha Maxaafaa tumaa loytti akeekanaadan maaddiya ogiyan haasayees. Cenggurssaa xoqqissiyaabi baynnankka haasayiyaagaa cenggurssay addaraashan ubbasan siyettiyoogee, asay issi saatenne baggaa akeekan ezgganaadan oottiis. Hegaappe simmin, asaa oyshaa zaariyo wodiyan Okonorinne A laggeti deexxiyaabaa oychikkonne, I Geeshsha Maxaafaappe hegaa zaariis. Ezggiyaageeti nashshiyoogaa bessanawu bantta kushiyaa baqqidosona. Wocamay zarbbiyo wode, tumaa eranawu koyiya bitanee gujjidi eranawu ishanttuura tobbiis. Daroti tumaa tamaaridoy hegaadaana gidiyoogaa he wode deꞌida asati yootoosona.
Ishaa Raasili Moritaniyaa giyo markkabiyan Uddufune 1909n Niwu Yorkkeppe oyddanttuwaa biyo wode, Wochiyo Keelan kiyiya qofaa I yootin xaafanaadan Ishaa Hansingera banaara ekkidi biis. Belfasten Ishaa Raasila dere haasayaa ezgganawu he heeraappe 450 asay shiiqiis; shin 100 asay uttiyoosaa xayido gishshawu eqqidi haasayaa siyiis.
Ishaa CHarles Tez Raasili Lusitaniya giyo Markkabiyaa bollan
Doomettan odido, ichchashantto buussankka Ishaa Raasili hegaadan oottiis. Dublinen dere haasayaa haasayi simmin, Okonori ehiido, keehi bonchchettida haymaanootiyaa eranchchay oychchidobawu ubbawu Geeshsha Maxaafaappe zaaroy imettiis; hegee yan shiiqida asaa keehi ufayssiis. Wonttetta gallassi, ishantti eesotiya qeeri markkabiyan Liverpule biidi, he wode keehi erettiya Lusitaniya giyo Markkabiyan Niwu Yorkke simmidosona.b
Ze Ayrish Tayms giyo gaazeexan, Uddufune 20, 1910n erissido dere haasayaa
Ishaa Raasili 1911n usuppunttuwaanne laappunttuwaa biidi haasayido haasayaakka gaazeexan erissidosona. He laytti hosppuniyan, Belfasten deꞌiya 20 Geeshsha Maxaafaa tamaareti, “Hayquwaappe Simmin Deꞌiya Deꞌuwaa” giya huuphe yohuwan haasayiyo haasayawu shoobbin 2,000 asay shiiqiis. Dublinen Okonori haymaanootiyaa asttamaare gidida hara bitaniyaara he shiiquwaakka yiidi issi issibaa oychiis; shin shiiqida asay Geeshsha Maxaafaappe awu imettida zaaruwan keehi garamettiis. He laytti ofinttan hara katamatakka biidi haasayido haasayaa siyanawu daro asay shiiqiis. Okonorinne cabbottiya hara 100 asati zaarettidikka shiiquwaa laalanawu malidosona; shin ezggiyaageeti haasayiya ishaa tishshi giidi ezggidosona.
He wode dere haasayaa haasayiya waannatiyaagee Ishaa Raasila gidikkonne, “hegee Xoossaa oosoppe attin, asa ooso gidenna” gishshawu, “onakko mali baa giyo asi baynnaagaa” I akeekiis. Ha wodiyaa Dere SHiiquwawu denddo gidida, dere haasayaa gaazeexan erissiyoogee Geeshsha Maxaafaa tumaa asaa erissanawu keehi maaddiis. Hegee ay demissidee? Dere haasayay Ayerlanden mishiraachchoy aakkanaadan, qassi daro katamatun gubaaꞌeti eqqanaadan maaddiis.—Birtaniyan xaafettida nu taarikiyaappe.
a Taytanikee naaꞌꞌu laytta kumennan muukettiis.
b Lusitaniya giyo Markkabee Uddufune 1915n Ayerlanden tohossa baggan abbaa xanxxan meqqiis.