Ekkennan Woy Gelennan Deꞌiyo Wodiyaa Loytti Goꞌettite
‘Danddayiya uri hegaadan deꞌo.’—MAA. 19:12, NW.
1, 2. (a) Yesuusi, PHauloosinne harati ekkennan woy gelennan deꞌiyoogaa waati xeellidonaa? (b) Issoti issoti ekkennan woy gelennan deꞌiyoogaa imotadan xeellennay aybissa gidana danddayii?
EKKIYOOGEE woy geliyoogee Xoossay asaa naatuyyo immido keehi alꞌꞌo imotaappe issuwaa gidiyoogee qoncce. (Lee. 19:14) Gidoppe attin, ekkibeenna woy gelibeenna daro Kiristtaanetikka bantta deꞌuwan keehippe ufayttoosona. Haroldda geetettiya, layttay 95 gidido, machibeenna ishay hagaadan giis: “Taani haratuura issippe deꞌiyo wodenne imattaa mokkiyo wode ufayttiyaaba gidikkokka, tarkka deꞌiyo wode baddo gididabadan mule tau siyettenna. Taani ekkennan deꞌiyo imotaa demmaas gaana danddayays.”
2 Yesuusinne PHauloosi naaꞌꞌaykka, ekkiyoogeenne geliyoogee Xoossaa imota gidiyoogaadan, ekkennan woy gelennan deꞌiyoogeekka a imota gidiyoogaa yootidosona. (Maatiyoosa 19:11, 12; 1 Qoronttoosa 7:7 nabbaba.) SHin ekkennan woy gelennan deꞌiya ubbay hegaadan deꞌiyoy koyido gishshataassa gidennaagee qoncce. Issi issitoo hanotati giiga aqo laggiyaa demmiyoogee metiyaaba gidanaadan oottoosona. Woy aqo deꞌuwan amarida layttau issippe deꞌi simmin, aqo laggee banttappe paraman shaahettiyo wode woy hayquwan shaahettiyo wode, issoti issoti qoppennan baddo gididi deꞌoosona. Yaatin, ekkennan woy gelennan deꞌiyoogee imota gidiyoy ayba ogiyaanee? Ekkennan woy gelennan deꞌiya Kiristtaaneti he wodiyaa waatidi loytti goꞌettana danddayiyoonaa?
Dumma Imota
3. Ekkennan woy gelennan deꞌiya Kiristtaanetuyyo darotoo waatiyo injjee deꞌii?
3 Darotoo, ekkida woy gelida uraagaappe ekkibeenna woy gelibeenna urau daro wodeenne laꞌatettay deꞌees. (1 Qor. 7:32-35) Issi uri ba haggaazuwaa aassanau, harata siiqanaunne Yihoowakko shiiqanau he loꞌꞌo injjiyaa goꞌettana danddayees. Hegaa gishshau, daro Kiristtaaneti ekkennan woy gelennan deꞌiyoogaa goꞌꞌaa akeekidi, guutta wodiyau gidikkokka ‘hegaadan deꞌanau’ qofaa qachidosona. Issoti issoti ekkennan woy gelennan deꞌanau kasetidi qoppibeennaba gidikkokka, bantta hanotay laamettiyo wode, he hanotaa xeelliyaagan woossidinne wotti dentti qoppidi, Yihoowa maaduwan etikka bantta wozanan minnana danddayiyoogaa akeekidosona. Hegaa gishshau, eti bantta laamettida hanotaa maayidi, ekkennan woy gelennan deꞌidosona.—1 Qor. 7:37, 38.
4. Ekkibeenna woy gelibeenna Kiristtaaneti Xoossaa oosuwan ufayttana danddayiyoy aybissee?
4 Ekkibeenna woy gelibeenna Kiristtaaneti Yihooway woy a dirijjitee banttana nashshanaadan, ekkana woy gelana koshshennaagaa eroosona. Xoossay nuna ubbaa huuphiyan huuphiyan siiqees. (Maa. 10:29-31) Xoossaa siiquwaappe nuna ooninne woy aybinne shaakkana danddayenna. (Roo. 8:38, 39) Nuuni ekkidaba woy gelidaba gidin woy aggin, Xoossaa oosuwan ufayttiyo daro gaasoy deꞌees.
5. Ekkennan woy gelennan deꞌiyo hanotaappe daro anjjuwaa demmanau waatana koshshii?
5 SHin muuziqaa woy ispporttiyaa malaban gooba gidida uraa imotaadan, ekkennan woy gelennan deꞌiyo imotaappe loytti goꞌettanau baaxetana koshshees. Yaatiyo gishshau, ha wodiyan ekkibeenna woy gelibeenna Kiristtaaneti yelaga woy cima gidin, ekkibeennay woy gelibeennay koyidi gidin woy hanotaappe denddidaagan gidin, he hanotaa waati loytti goꞌettana danddayiyoonaa? Beni Kiristtaane gubaaꞌiyaappe demmiyo, minttettiya issi issi leemisotanne hegaappe tamaarana danddayiyoobaa ane beꞌoos.
Yelagatettan Ekkennan Woy Gelennan Deꞌiyoogaa
6, 7. (a) Piliphoosa geelaꞌo naati Xoossaa oosuwan ayba maata demmidonaa? (b) Ximootiyoosi machennan deꞌido layttata waatidi loꞌꞌo ogiyan goꞌettidee, i ufayttidi yelagatettan oottidoogan waani anjjettidee?
6 Wonggeliyaa mishiraachuwaa yootiya Piliphoosassi aagaadan mishettidi wonggeliyaa mishiraachuwaa yootiya oyddu geelaꞌo naati deꞌoosona. (Oos. 21:8, 9) Hananabaa yootiyoogee geeshsha ayyaanaa maalaalissiya imotaappe issuwaa gidishin, he yelagati he imotaa, Yu7eela 2:28, 29 poluwaa maaran goꞌettidosona.
7 Ximootiyoosi machennan deꞌido ba hanotaa loytti goꞌettida yelaga. A aayyiyaa Euniiqanne a aayee aayyiyaa Loyda naatettaappe doommidi a “geeshsha maxaafata” tamaarissidosona. (2 Xim. 1:5; 3:14, 15) SHin eti Kiristtaane gididoy, 47 M.L. heeran, PHauloosi eti deꞌiyo katamaa Lisxxira koyro biido wode gidennan aggenna. Naaꞌꞌu layttappe simmin, PHauloosi naaꞌꞌanttuwaa biido wode, Ximootiyoosau layttay 20 heera gidennan aggenna. I yelaganne tumankka gamꞌꞌibeennaba gidikkokka, Lisxxiraaninne Iqooniyoonen deꞌiya gubaaꞌe cimati abaa “loittidi markkattidosona.” (Oos. 16:1, 2) Yaatiyo gishshau, banaara issippe oottanaadan PHauloosi Ximootiyoosa shoobbiis. (1 Xim. 1:18; 4:14) Ximootiyoosi mule machibeenna gaanau danddayokko. SHin yelagatettan i PHauloosa shoobiyaa ufayttidi ekkidoogaanne hegaappe simmin, daro layttau machennan misoonaawenne gubaaꞌe cima gididi deꞌidoogaa eroos.—Pili. 2:20-22.
8. Marqqoosa giyo Yohaannisi ayyaanaabaa hoolliyaa kessidi gakkanaadan aybi maaddidee, qassi hegaadan oottiyoogan ayba anjjo demmidee?
8 Marqqoosa giyo Yohaannisikka yelagatettan machennan deꞌiyo ba hanotaa loꞌꞌobau goꞌettiis. Inne a aayyiyaa Mayraama, qassi a aayee michee naꞌaa Barnnaabaasi Yerusalaama gubaaꞌiyaa koyro yameta. Marqqoosantta soo asau kataman keettaynne eta son ashkkaray deꞌiyo gishshau, dure gidennan aggokkona. (Oos. 12:12, 13) SHin Marqqoosi hegaa mala giiga hanotay deꞌishin, yelaga gidikkokka bana ufayssiyaaban xeelaa wottibeenna. I aqo oyqqidi injje deꞌuwaa deꞌanau koyibeenna. I kiitettidaageetuura laggetidoogee misoonaawe gidanau koyanaadan denttettidaba milatees. Yaatiyo gishshau, PHauloosinne Barnnaabaasi misoonaawe gididi koyro biyo wode, ufayssan etaara issippe biidi eta maaddiis. (Oos. 13:5) Guyyeppe, Barnnaabaasaara biis; hegaappe simmidi qassi PHeexiroosaara Baabiloonen oottiis. (Oos. 15:39; 1 PHe. 5:13) Marqqoosi ekkennan ay keena wodiyaa takkidaakko erokko. SHin i ufayssan harata maaddiyoogaaninne Xoossaa oosuwan darobaa oottiyoogan loꞌꞌo sunttaa demmiis.
9, 10. Aqo oyqqibeenna yelaga Kiristtaaneti ha wodiyan bantta haggaazuwaa aassiyo ayba injjee deꞌii? Leemisuwaa yoota.
9 Ha wodiyan, gubaaꞌiyan deꞌiya daro yelagatikka ekkennan woy gelennan deꞌiyo wodiyaa Xoossaa oosuwaa aassanau ufayssan goꞌettoosona. Eti ekkennan woy gelennan deꞌiyoogee, Marqqoosanne Ximootiyoosa maaddidoogaadan, ‘xubbiyaabi baynnan Godaa oosuwan minni’ oottanau maaddiyoogaa akeekoosona. (1 Qor. 7:35) Hegee tumuppe goꞌꞌiyaaba. Ekkibeenna woy gelibeenna uri aqinye gididi oottiyo, Kawotettaabaa sabbakiyaageeti keehippe koshshiyo heeri biidi haggaaziyo, kare biittaa qaalaa tamaariyo, Kawotettaa Addaraashaanne macara biiruwaa keexxiyoogan maaddiyo, Gubaaꞌiyan Oottiyaageeti Loohiyo Timirtte Keettan tamaariyoonne Beeteelen oottiyoogaa mala daro injjee deꞌees. Intte aqo oyqqibeenna yelaga gidikko, intte hanotaa loytti goꞌettiiddi deꞌeetii?
10 Mark geetettiya ishay aqinye gididi oottiyoogaa tammanne hosppun laytta heeran doommiis; guyyeppe Gubaaꞌiyan Oottiyaageeti Loohiyo Timirtte Keettan loohiis; qassi alame yuushuwan dumma dumma oosuwaa oottiis. I kumetta wodiyaa haggaazido 25 layttaa hassayidi hagaadan giis: “Gubaaꞌiyan deꞌiya ubbaa minttettanau, etaara issippe haggaazanau, heemmiyoogan eta minttettanau, ta son eta shoobbanaunne gubaaꞌiyaa yametuura issippe wodiyaa aattiyo hanotaakka giigissanau baaxetaas. Ha ubbabay taani keehippe ufayttanaadan oottiis.” Marki giidobay bessiyoogaadan, deꞌuwan daro ufayssay beettiyoy immiyoogaana; qassi kumetta deꞌuwan Xoossaa oosuwaa oottiyoogee haratussi immiyo daro injjiyaa medhees. (Oos. 20:35) Intte koshshay, eray woy deꞌuwan akeekidobay ayba gidikkokka, ha wodiyan yelagati Godaa oosuwan oottiyo darobay deꞌees.—1 Qor. 15:58.
11. Aqo oyqqanau eesotennaagee demissiyo issi issi goꞌꞌati awugeetee?
11 Daro yelagati guyyeppe ekkanau woy gelanau koyiyaaba gidikkokka, aqo deꞌuwaa oyqqanau eesotana koshshenna loꞌꞌo gaasoy deꞌees. Yelagati asho gaytotetta koshshay keehippe wolqqaamiyo “panttatetta wodee” aadhanaashin ekkennan woy gelennan takkanaadan PHauloosi zoriis. (1 Qor. 7:36, NW) Intte inttena eriyoogeenne giiga aqo laggiyaa dooranau koshshiya akeekaa deꞌuwan demmiyoogee wode ekkiyaaba. Aqo deꞌuwaa maachaa maacettiyoogee deꞌo laytta ubban naagana koshshiyo deexo kuushsha.—Era. 5:2-5.
Gasttidi Ekkennan Woy Gelennan Deꞌiyoogaa
12. (a) Amꞌꞌe gidida Haanna laamettida ba hanotaa waata xoona kiyadee? (b) A ayba maataa demmadee?
12 Luqaasa Wonggeliyan ibay odettido Haanna, laappun layttaa ba azinaara issippe deꞌa simmin qoppennan i hayqqidoogan keehippe azzanennan aggukku. Eti naꞌa yelidaakko woy a hara azinaa gelanau qoppidaakko erokko. SHin iyyo layttay 84 gidido wodekka Haanna amꞌꞌe gidiyoogaa Geeshsha Maxaafay yootees. Geeshsha Maxaafay yootiyoobaappe, Haanna laamettida ba hanotaa Yihoowakko shiiqanau goꞌettaasu giidi kuuyana danddayoos. A “xoomaiddanne woossaidda gallassinne qammi Xoossau goinnaasu; Beeta Maqidasiyaappe kiyennan de7aasu.” (Luq. 2:36, 37) Yaatiyo gishshau, a ba deꞌuwan ayyaanaabaa kaseyaasu. Hegaadan oottanau wozanappe murttiyoogaanne baaxiyaa koshshiis; shin a daroppe anjjettaasu. A guutta naꞌaa Yesuusa beꞌiyo maataa demmaasu; qassi he Masee matan ehiyoobaa haratussi markkattaasu.—Luq. 2:38.
13. (a) Dorqqa gubaaꞌiyan minnada oottidoogaa bessiyaabay aybee? (b) Dorqqa oottido loꞌꞌobaunne kehatettau waana anjjettadee?
13 Beni wode Yerusalaameppe huuphessan arggo baggan, markkabee eqqiyo Yoophen deꞌiya Dorqqo woy Xaabito giyo issi maccaasiyaa deꞌausu. Geeshsha Maxaafay iyyo azini deꞌiyoogaa yootenna gishshau, he wode a gelabeennaba milatees. Dorqqa “lo77obaa oottaiddanne hiyyeesaa maaddaidda de7aasu.” A hiyyeesa amꞌꞌetuyyoonne haratuyyo daro maayuwaa giigissaasu; hegaappe denddidaagan eti o keehippe siiqidosona. Yaatiyo gishshau, qoppennan a sahettada hayqqido wode, PHeexiroosi eesuwan yiidi eti siiqiyo michiyo denttanaadan kumetta gubaaꞌee ayyo kiittiis. A hayquwaappe denddidoogee Yoophen ubbasan odettin, daro asay Godaa ammaniis. (Oos. 9:36-42) Dorqqa ba daro kehatettan hegeetuppe amaridaageeta maaddennan aggukku.
14. Ekkibeenna woy gelibeenna Kiristtaaneti kaseegaappe aaruwan Yihoowakko shiiqanaadan aybi denttettii?
14 Ha wodiyan gubaaꞌiyan deꞌiya daroti Haanniigaadaaninne Dorqqiigaadan gastta gidiiddi ekkennan woy gelennan deꞌoosona. Issoti issoti giiga aqo laggiyaa demmennan aggana danddayoosona. Harati bantta aqo laggiyaappe paraman woy hayquwan shaahettidosona. Xuurabaa yootiyo aqo laggee baynna, ekkibeenna woy gelibeenna Kiristtaaneti darotoo Yihoowan keehippe ammanettana koshshiyoogaa akeekoosona. (Lee. 16:3) Silviyaa geetettiya, 38 layttappe dariya wodiyau Beeteelen oottida gelabeenna michiyaa hegaa anjjodan xeellausu. A, “Mino gidiyoogee issi issitoo tana salettees. ‘Tana ooni minttettanee?’ gaada qoppays” yaagausu. SHin gujjada hagaadan gaasu: “Taassi koshshiyaabaa taappe aaruwan Yihooway eriyoogaa ammanettiyoogee kaseegaappe aaruwan taani akko shiiqanaadan maaddiis. Ubba wode minttettuwaa demmays; ubba issi issitoo taani mule qoppabeenna ogiyan demmays.”
15. Ekkibeenna woy gelibeenna Kiristtaaneti bantta siiquwaa waatidi aassana danddayiyoonaa?
15 Ekkennan woy gelennan deꞌiyoogee siiquwaa aassiyo dumma injjee deꞌanaadan oottees. (2 Qoronttoosa 6:11-13 nabbaba.) Aadhida 34 layttau kumetta wodiyaa haggaazida, Joleno geetettiya gelabeenna michiyaa hagaadan gaasu: “Layttan tanaara lagge gididaageetuura xalla gidennan, ubba asau loꞌꞌo lagge gidanau baaxetaas. Gelennan deꞌiyoogee Yihoowayyo, so asaayyo, ishatuyyoonne michotuyyo, hegaadankka shoorotuyyo immanau maaddiya loꞌꞌo injje. Ta layttay sugi sugi biyo wode, gelennan deꞌiyoogan taani keehi ufayttays.” Ekkennan woy gelennan deꞌiyaageeti bantta xallaa siiqennan, eta maaddanau oottiyoobaa gubaaꞌiyan deꞌiya cimidaageeti, abbee paccidoogeeti, naata banttarkka dichiya aawati woy aayoti, yelagatinne harati keehippe nashshoosona. Haratuyyo siiquwaa bessiyo wode ubban ufayssaa demmoos. Inttekka harata siiqiyo siiquwaa aassana danddayeetii?
Mule Ekkennan Woy Gelennan Deꞌiyoogaa
16. (a) Yesuusi machennan deꞌidoy aybissee? (b) Machennan deꞌido hanotaa PHauloosi loytti goꞌettidoy ayba ogiyaanee?
16 Yesuusi machibeenna; oottanaadan au imettida oosuwau giigettananne hegaa polana koshshiis. I he oosuwau haahosaa hemettidi biis; maallado guuraappe biidi qammi gakkanau oottiis; qassi wurssettan ba shemppuwaa yarshshiis. Machibeennaagee i ba oosuwaa polanaadan maaddiis. Kiitettida PHauloosi haggaazuwau shaꞌan qoodettiya kilo meetiriyaa biis; qassi haggaazuwan daro metoy a gakkiis. (2 Qor. 11:23-27) PHauloosi kase machidaba gidana danddayikkonne, kiitettidaagaa gidi simmidi machennan deꞌanau dooriis. (1 Qor. 7:7; 9:5) Yesuusinne PHauloosi, harati danddayiyaaba gidikko, haggaazuwaa gishshau bantta leemisuwaa kaallanaadan minttettidosona. SHin machennan woy gelennan deꞌiyo hanotay haggaazuwau gida gidiyoogaadan eti yootibookkona.—1 Xim. 4:1-3.
17. Ha wodiyan issoti issoti Yesuusanne PHauloosa leemisuwaa ayba ogiyan kaallidonaa, hegaadan oottiyaageeta Yihooway nashshiyoogaa waatidi erana danddayiyoo?
17 Ha wodiyankka, issoti issoti hegaadan loytti haggaazanau danddayana mala ekkennan woy gelennan deꞌanau eratetta kuushshaa kuuyidosona. Kasetidi abaa yootido Haaroldi, 56 layttaappe dariya wodiyaa Beeteelen oottiis. I hagaadan giis: “Taani tammu layttaa Beeteelen ootta simmada, aqo oyqqida daroti sahuwaa gaasuwan woy cimida so asaa maaddanau Beeteeleppe kiyidoogaa akeekaas. Ta aawaynne ta aayyiyaa naaꞌꞌaykka hayqqidosona. SHin taani Beeteele keehippe dosiyo gishshau, machiyoogan Beeteeleppe kiyanaadan oottana danddayiyaabaa oottana koyabeykke.” Hegaadankka, adussa wodiyau aqinye gidada oottida Marggareta amarida layttappe kase hagaadan gaasu: “Taani gelana danddayiyo injjee deꞌees shin gelanau koyabeykke. Gelennan deꞌiyoogan demmido laꞌatettaa haggaazuwan darobaa oottanau goꞌettaas; hegaadan oottiyoogee taani daro ufayttanaadan oottiis.” Ba goꞌꞌaa aggidi tumu goynuwau hegaadan oottiya oonanne Yihooway mule dogenna.—Isiyaasa 56:4, 5 nabbaba.
Intteyyo Deꞌiya Injjiyaa Loytti Goꞌettite
18. Ekkibeenna woy gelibeenna Kiristtaaneta harati waatidi minttettana danddayiyoonaa?
18 Ekkennan woy gelennan deꞌiyo hanotaa Yihoowayyo oottanau loytti goꞌettiya ubba Kiristtaaneta wozanappe galatanaunne minttettanau koyoos. Eta loꞌꞌo eeshshaa gishshaunne eti gubaaꞌiyau oottiyo loꞌꞌobaa gishshau eta keehippe siiqoos. Nuuni tumuppe ayyaanaaban etau “ishantta, michchentta, aayeta, naata” gidikko, baddo gididabadan etau mule siyettenna.—Marqqoosa 10:28-30 nabbaba.
19. Ekkennan woy gelennan deꞌiyo hanotaa loytti goꞌettanau ay oottana danddayeetii?
19 Intte ekkennan woy gelennan deꞌiyoy koyidi gidin woy hanotatuppe denddidaagan gidin, Geeshsha Maxaafay yootiyoonne ha wodiyan deꞌiya asatu leemisoy, intte loꞌꞌo ayfiyaa ayfiyo, ufayssiya deꞌo deꞌana danddayiyoogaa bessees. Issi issi imotay wozanappe koyiyooba; haray qassi mule qoppibeennaba. Issi issi imotaa sohuwaara nashshoos; harata qassi amarida wodiyaappe guyyiyan xoqqu ootti xeelloos. Yaatiyo gishshau, hegee daro baggi nu xeelaara gayttidaba. Intte ekkennan woy gelennan deꞌiyo hanotaa loytti goꞌettanau ay oottana danddayeetii? Kaseegaappe aaruwan Yihoowakko shiiqite; Xoossaa oosuwan darobaa oottite; qassi harata siiqiyo siiquwaa aassite. Ekkennan woy gelennan deꞌiyoogaa Xoossay xeelliyo ogiyan xeelliyo wodenne he imotaa loytti goꞌettiyo wode, aqo deꞌuwaadan he imotaykka anjjuwaa demissana danddayees.
Hassayay?
• Ekkennan woy gelennan deꞌiyoogee imota gidana danddayiyoy ayba ogiyaanee?
• Yelagatettan ekkennan woy gelennan deꞌiyoogee waatidi anjjuwaa demissana danddayii?
• Ekkibeenna woy gelibeenna Kiristtaanetuyyo kaseegaappe aaruwan Yihoowakko shiiqanaunne siiquwaa aassanau ayba injjee deꞌii?
[Sinttaa 20n deꞌiya misiliyaa qonccissuwaa]
Intteyyo deꞌiya injjiyaa Xoossaa oosuwan loytti goꞌetteetii?