Bantta Dosan Eeno Giidosona Norwey Biittan

AMARIDA layttaappe kase, Roꞌalanne Elsabeeto giyo azinaynne machiyaa Norwey biittan naaꞌꞌantto gita kataman, Bergenen ishalidi deꞌoosona. He wode etau layttay 45ppe bolla. Eti bantta naꞌee Isaabeeliranne bantta naꞌaa Faabiyaanaara ammanettiyaageeta gididi gubaaꞌiyan haggaazoosona. Roꞌali gubaaꞌe cima, qassi Elsabeeta aqinye; Isaabeelanne Faabiyaani qassi Kawotettaabaa minnidi aassiyaageeta.

SHin, Masqqala aginan 2009n, he soo asay kaseegaappe dummatiyaabaa oottanau, giishin haahosaa biidi issi saaminttau yan sabbakanau qofaa qachiis. Yaatiyo gishshau, Roꞌalinne Elsabeeta he wode 18 laytta naꞌa gidida Faabiyaanaara Arkkitike yafaraappe qommoora deꞌiya, Finmarkke biittan deꞌiya, abbay dooddido Norkin giyo heeraa biidosona. Yan Kolafjuure giyoosan, sabbakanau he haahosaa biida hara ishatuuranne michotuura sabbakidosona. Roꞌali he wode hanidabaa hassayidi hagaadan giis: “He saaminttaa doomettan, issi saaminttau he dumma oosuwaa oottanau ta hanotaa giigissido gishshau, keehi ufayttaas.” SHin he saaminttan guyyeppe, Roꞌala qofissiyaabay merettiis. Aybi merettidee?

ETI QOPPIBEENNA OYSHAA

Roꞌali hagaadan giis: “Maariyo giyo Finmarkken aqinye gididi oottiya ishay, ‘Lakiselv giyo kataman deꞌiya 23 aassiyaageeti deꞌiyo gubaaꞌiyaa maaddanau baana danddayeetii?’ giidi nuuni qoppibeenna oyshaa oychiis.” Roꞌali he oyshan keehi garamettiis. I, “Taaninne Elsabeeta aassiyaageeti keehi koshshiyoosaa biidi haggaazanau qoppida; shin sinttappe naati gitaa gididi sooppe kiyiyo wode hegaadan oottanau qoppida” yaagiis. Gidoppe attin, he haahosan sabbakido amarida gallassatun, Roꞌali asay Yihoowabaa eranau koyiyoogaa akeekiis. Etau maadoy koshshiyoy sinttappe gidennan, he wode. I, “He oyshay tana qofissiis; qassi amarida qammaa tau xiskkoy xayanaadan oottiis” yaagiis. Hegaappe simmin, Maariyoy Roꞌala soo asaa Kolafjuureppe tohossa baggan 240 kilo meetiriyaa haakkidi deꞌiya, Lakiselv katamaa ba kaamiyan efiis. Maariyoy yan deꞌiya guutta gubaaꞌiyaa eti biidi bantta huuphen beꞌanaadan koyiis.

Lakiselven, yan deꞌiya gubaaꞌe cima naaꞌꞌatuppe issuwaa gidida Anddiraasi, heeraanne Kawotettaa Addaraashaa eta bessiis. Gubaaꞌiyan deꞌiyaageeti eta siiquwan mokki ekkidosona; qassi Roꞌalinne Elsabeeta yaa biidi Kawotettaara gayttidabaa oottiyoogan maaddiyaakko ufayttana danddayiyoogaa yootidosona. Anddiraasi moocu giiddi, Roꞌalinne Faabiyaani ooso doomissiyaageeti oychiyo sohuwaa baanaadan giigissi uttidoogaa yootiis. Yaatin eti waataneeshsha?

AY DOORIDONAA?

Faabiyaani koyro, “Hagau yaanau taassi koshshi baa” giidi qoppiis. Ba gubaaꞌiyan banaara issippe diccida mata laggetuppe shaahettidi he qeeri kataman deꞌanau qoppiyoogee a ufayssibeenna. Qassi i elektirike oosancha gidanau tamaariyo timirttiyaa wurssibeenna. SHin Isaabeelo (he wode iyyo layttay 21) deꞌanau harasaa biyoogaabaa oychin a, “Hegee taani ubbatoo koyiyooba!” yaagaasu. SHin hegaappe simmin, Isaabeela hagaadan gaasu: “Taani hegaabaa yereriyo wode, ‘Hegee tumu loꞌꞌo kuushshee? Ta laggeta laamotanddinaashsha? Ubbabay taani meezetidobanne eriyooba gidido ta gubaaꞌiyaappe beennan aggooshsha?’ yaagada qoppaas.” Elsabeeta shin he wode ay qoppadee? A hagaadan gaasu: “Yihooway nu soo asau ooso immidobadan qoppaas; shin mata wode bottokonido keettaabaanne nuuni 25 layttan shiishshido son deꞌiya ubba aquwaabaakka qoppaas.”

Roꞌalinne a soo asay he dumma saaminttay wurin Bergene katamaa simmidosona; shin 2,100 kilo meetire gidiyaagaa haakkiya kataman, Lakiselven deꞌiya bantta ishanttubaanne michonttubaa ubbatoo qoppoosona. Elsabeeta, “Yihoowakko mintta woossaas; qassi nuuninne nu demmido laggeti issoy issuwau pootuwaanne kiitaa yeddoos” yaagaasu. Roꞌali hagaadan giis: “Taani baanau eeno gaana gakkanaashin guuttaa takkana koshshiis. Qassi hegee danddayettiyaabakkonne qoppaas. Nuuyyo koshshiyaabaa waatidi kunttanee? Taani Yihoowakko minttada woossaas; qassi ta soo asaaranne kaymida ishanttuura hegaabaa haasayaas.” Faabiyaani hagaadan giis: “Taani he allaalliyaabaa loyttada qoppiyo wode, biikke giyo gaasoy baynnaagaa loytta akeekaas. Taani Yihoowakko darotoo woossaas; qassi he sohuwaa baanau keehi amottiyoogaa doommaas.” Isaabeela shin? A yaa baanau giigettana koyido gishshau, ba deꞌiyo kataman aqinye gidada oottiyoogaa doommaasu. A aqinye gidada oottayddanne Geeshsha Maxaafaa daro saatiyau xannaꞌaydda usuppun aginaa takka simmada, yaa baanau giigettaas gaada qoppaasu.

HALCHIDOBAA POLANAU BAAXETIDOSONA

He soo asay aassiyaageeti keehi koshshiyoosaa biidi haggaazanau wozanappe koyido wode, bantta halchuwaa polanau baaxetidosona. Roꞌali ba oosuwan daro damoozaa ekkiyaaba gidikkonne, issi layttaa oosuwaappe shemppanau oychiis. SHin i ubbatoo naaꞌꞌu saaminttau ootti simmidi, usuppun saaminttau shemppanaadan a ootissiyaagee oychiis. Roꞌali, “Taani demmiyo miishshay kaseegaappe keehi guutta gidikkonne, hegee nuussi gidees” yaagiis.

Elsabeeta hagaadan gaasu: “Ta azinay taani Lakiselven kera keettaa koyanaadaaninne Bergenen deꞌiya nu keettaa kerau immanaadan oychiis. Hegee daro wodiyaanne wolqqaa wurssidaba gidikkonne, polettiis. Guuttaa takkidi, naati amarida saatiyau oottiyo oosuwaa demmido gishshau, transpporttiyaunne qumau koshshiyaaban maaddoosona.”

Isaabeela, “Nuuni deꞌanau biido katamay guutta gidiyo gishshau, aqinye gidada tau koshshiyaabaa kunttanau maaddiya oosuwaa demmanau keehi metootaas. Ubba issi issitoo, oosoy mule beettiyaaba milatenna” yaagasu. Gidikkokka, amarida saatiyau oottiyo guutta oosuwaakka gidin oottaydda, bau koshshiyaabaa kunttaasu; a koyro laytti uddufun sohuwan oottaasu. Faabiyaanabay shin waanidee? I, hagaadan giis: “Taani elektirike oosancha gidanau tamaariyo timirttiyaa wurssanau oosuwan loohana koshshees. Taani Lakiselven hegaadan oottaas. Wurssettan, taani paaciyaa aadhada, elektirike oosancha gidada amarida saatiyau oottiyo oosuwaa demmaas.”

HARATI BANTTA HAGGAAZUWAA AASSIDO OGIYAA

Maareliyasinne a machiyaa Keesiꞌakka aassiyaageeti keehi koshshiyoosaa biidi haggaazanau koyidosona. Haꞌꞌi ayyo layttay 29 gidido Maareliyasi, “Gita shiiquwaa haasayaaninne oysha-zaaruwan aqinyenettettaabaa siyidobay taani haggaazuwaa aassanau qoppanaadan denttettiis” yaagiis. SHin, haꞌꞌi layttay 26 gidido Keesiꞌiyyo keehi deexxidabay, so asaappe shaahettada harasaa biyoogaa qoppiyoogaa. A, “Taani siiqiyo asaappe shaahettada haahosan deꞌanaagaa qoppiyoogee tana yashshiis” yaagaasu. Qassi, keettau acotido acuwaa qanxxanau Maareliyasi he wode kumetta wodiyau oottees. Eti issi issibaa laammanau maaddana mala mintti woossin Yihooway maaddido gishshau, Maareliyasi bantta koyidosaa biidoogaa yootiis. Koyro, eti kaseegaappe daro saatiyau Geeshsha Maxaafaa xannaꞌidosona. Hegaappe simmin, he azinaynne machiyaa bantta keettaa bayzzidosona, qassi bantta oosuwaa aggidosona; yaatidi, Naase 2011n Norwey biittan huuphessa baggan deꞌiya Alta kataman deꞌanau biidosona. Yan aqinye gididi oottiiddi banttau koshshiyaabaa kunttanau, Maareliyasi miishshaara gayttidabaa oottees, qassi Keesiꞌa suuqiyan oottausu.

Kawotettaabaa aassiyaageeti keehi koshshiyo sohuwaa biidi haggaazidaageetubaa Laytta Maxaafay yootiyoobay, haꞌꞌi etau layttay 35 heera gidido, Knutanne Lesbeto giyo azinaanne machiyo keehi ufayssiis. Lesbeta, “He taarikee nuuni kare biittan haggaazanau qoppanaadan oottiis; shin hegaa ta mala coo asi oottana danddayiyoogaa sirido gishshau, mammottaas” yaagasu. SHin, eti bantta halchidobaa polanau baaxetidosona. Knuti hagaadan giis: “Nuuni nu keettaa bayzzidi, miishshaa dagayanau ta aayeera deꞌiyoogaa doommida. Guyyeppe, kare biittan haggaaziyoogee ay malakko beꞌanau, issi layttau Bergenen deꞌiya Inggilizetto gubaaꞌiyan haggaazanau biidi, Lesbeti aayee achan takkida.” Daro takkennan, Knutinne Lesbeta eti deꞌiyoosaappe keehi dummatiyaasan, giishin deꞌanau Uugandda baanau qoppidosona. Eti oosuwaa oottanau layttan layttan naaꞌꞌu aginau Norweye boosona. Yaatiyoogan, kumetta wodiyaa haggaaziiddi Uuganddan tammu aginaa deꞌanau gidiya miishsha demmoosona.

YIHOOWAY “KEHA GIDIYOOGAA XEELLI BE7ITE”

Eeno giidi oottida he asati demmidobay aybee? Roꞌali hagaadan giis: “Ha haahosan, nu so asay Bergenen deꞌiyo wodiyaagaappe keehi dariya wodiyaa issippe aattees. Nu soo asay issoy issuwaakko kaseegaappe aaruwan shiiqiis. Nu naati ayyaanaaban minniyoogaa beꞌiyoogee gita anjjo.” I gujjidikka, “Haꞌꞌi kaseegaappekka aaruwan aquwaabaa bessiyaagaadan xeelloos. Aqoy nu qoppidoogaa keena quliqulissiyaaba gidenna” yaagiis.

Elsabeeta hara qaalaa tamaarana koshshiyoogaa akeekaasu. Aybissi? Norweyen, Siwidinen, Finlanddeeninne Eraashiyan huuphessa baggan mayzza maꞌꞌe wodeppe doommidi deꞌiya Semi giyo sheeshshay deꞌiyo sohuwau humꞌꞌo gidida Karisyoki, Lakiselva gubaaꞌiyaa moottan deꞌees. Hegaa gishshau, he asatuyyo Kawotettaa mishiraachuwaa yootanau, Elsabeeta Semi qaalaa tamaaraasu. Haꞌꞌi a issi issibaa he qaalan haasayausu. A he ooratta moottan haggaaziyoogan ufayttay? A keehi pashkkada, “Taani usuppun asaa Geeshsha Maxaafaa xannaꞌissays. Hagan haggaaziyoogan keehi ufayttays!” yaagaasu.

Haꞌꞌi aqinyenne gubaaꞌiyau oottiyaagaa gidida Faabiyaani, inne Isaabeela eti biido gubaaꞌiyan minnidi oottanau minttettoy koshshiyo, panttatettan deꞌiya heezzu yelagata maaddidoogaa yootiis. He heezzu yelagatikka haꞌꞌi minnidi haggaazoosona. Etappe naaꞌꞌati xammaqettidosona, qassi Laappune 2012n kaafiya aqinye gididi oottidosona. Ayyaanaaban shuggiyoogaa doommida he yelagatuppe issinniyaa minnanaadan bana Faabiyaaninne Isaabeela maaddido gishshau, eta galataasu. Faabiyaani, “A hegaadan giido wode taani keehi ufayttaas. Issi ura maaddiyoogee keehi ufayssiyaaba!” yaagiis. Isaabeela, “Yihooway ‘keha gidiyoogaa’ ha oosuwan ‘xeella beꞌaas’” yaagaasu. (Maz. 34:8) A gujjada, “Hegaa bollikka, hagan haggaaziyoogee keehi ufayssiyaaba!” yaagaasu.

Maareliyasinne Keesiꞌa bantta deꞌuwaa kaseegaappe sima oottidaba gidikkokka, kaseegaappe ufayttidi deꞌoosona. Eti biido Alta gubaaꞌiyan, haꞌꞌi 41 aassiyaageeti deꞌoosona. Maareliyasi hagaadan giis: “Kasebaa qoppiyo wode, nu deꞌoy kaseegaappe ay keena laamettidaakko beꞌiyoogee keehi minttettiyaaba. Nuuni hagan aqinye gididi haggaaziyo gishshau, Yihoowa galatoos. Hagaa keena ufayssiyaabi baawa.” Keesiꞌa qassi hagaadan gaasu: “Kaseegaappe aaruwan polo wozanan Yihoowan ammanettiyaaro gidaas; qassi i nuuyyo koshshiyaabaa kunttees. Ta dabbotuppe haakkada deꞌiyoogee nuuni issippe aattiyo wodiyaa keehippe nashshanaadan maaddiis. Nuuni kuuyidoban mule zilꞌꞌetta erikke.”

Knutinne Lesbeta Uuganddan waanidi deꞌiyoonaa? Knuti hagaadan giis: “He ooratta heeraanne wogaa takkidi meezetida. Haattay, korintteenne uluwaa sahoy issi issitoo metiyaaba gidikkonne, koyidoogaa keena asaa Geeshsha Maxaafaa xannaꞌissana danddayoos!” Lesbeta hagaadan gaasu: “Nuuni deꞌiyoosaappe bagga saate ekkiya ogiyaa biidi gakkiyo moottan, asay Kawotettaa mishiraachuwaa siyi erenna. SHin nuuni yaa biyo wode, Geeshsha Maxaafaa nabbabiyaanne nuuni eta tamaarissanaadan oychiya asaara gayttoos. Hegaa mala ashkke asata Geeshsha Maxaafay yootiyoobaa tamaarissiyoogan demmiyo ufayssaara laggetiyaabi baawa!”

Nuna kaalettiya Kiristtoos Yesuusi saluwan uttidi, i doommido Kawotettaa mishiraachuwaa yootiyo oosoy saꞌan awudeegaappenne daro sohuwan oosettiyoogaa beꞌiyo wode ay keena ufayttiishsha! Tumakka, ‘asa ubbaa bana kaalliyaageeta oottanaadan’ Yesuusi azazidoogaa polanau bantta dosan eeno giyoogee Xoossaa asay ufayssan poocu gaanaadan oottees.—Maa. 28:19, 20.