SINTTA HUUPHE YOHUWAA | YESUUSI ASHSHEES—AYBIPPE?
Yesuusa Hayquwaanne Dendduwaa—Hegee Nena Waati Maaddii?
“Godaa Yesuus Kiristtoosa ammana; neeni attana.”—Oosuwaa 16:31.
Kiitettida PHawuloosinne Sillaasi Piliphisiyuusan Maqidooniyaa kataman qasho keettaa naagiyaagawu yootido he qofay awudenne dogettennaba. Eti hegaa woyganawu koyidi giidonaa? Yesuusa ammaniyoogee hayquwaappe attiyoogaara waani gayttiyaakko akeekanawu, nuuni hayqqiyoy aybissakko kasetidi erana koshshees. Geeshsha Maxaafay yootiyoobaa beꞌa.
Asay hayqqanawu merettibeenna
“Bitanee Edene Gannatiyaa oottana malanne naagana mala, GODAI Xoossai a efiidi wottiis. Wottidi GODAI Xoossai bitaniyaa, ‘Gannatiyaa mittaa teeraa ubbaappe neeni maana giikko ma; shin lo77uwaanne iitaa erissiya mittaa teeraappe mooppa; aissi giikko, neeni appe miido gallassi tumu haiqqana’ yaagidi azaziis.”—Doomettaabaa 2:15-17.
Xoossay koyro bitaniyaa Addaama daro doꞌaynne loꞌꞌiya ataakilttee deꞌiyo Edene gannatiyan wottiis. Yan, Addaamee maana danddayiyo mittaa teeraa ayfiya daro mittay deꞌees. SHin Xoossaa Yihooway Addaamee issi mittaa ayfiyaappe miikko hayqqanaagaa yootidi, i hegaa meennaadan minttidi azaziis.
Addaamee hegee woygiyoogaakko akeekidee? I mehee doꞌay hayqqiyoogaa beꞌido gishshawu, hayqoy aybakko erees. Addaamee wurssettan hayqqanaadan merettidaba gidiyaakko, Xoossay ayyo mintti yootidobay aynne maaddenna. SHin Addaamee Xoossaayyo azazettiyaakko, qassi he mittaappe meennaakko merinawu deꞌanaagaa woykko hayqqennaagaa eriis.
Issi issi asay he mittay asho gaytotettaa leemiso giidi ammanees; shin hegee hanennaba. Qassi, Yihooway Addaameenne a machiyaa Hewaana ‘yeletti corattidi ha saꞌaa kumanaadaaninne haaranaadan’ koyiis. (Doomettaabaa 1:28) Eti digettidoy haraba gidennan, mittaa ayfiyaa gidiyoogee qoncce. He mittay, loꞌꞌuwaa woy iitaa asaa naatuyyo kuuyiyo maatay Yihoowassa gidiyoogaa bessiyaaba gidiyo gishshawu, i hegaa “lo77uwaanne iitaa erissiya mittaa” yaagiis. Addaamee he mittaa ayfiyaa meennan aggiyoogan azazettiyoogaa xalla gidennan, bana Medhidanne keehi anjjida Xoossaa galatiyoogaa bessana danddayiiddi aggiis.
Addaamee hayqqidoy Xoossawu azazettibeenna gishshataassa
“[Addaama] GODAI Xoossai hagaadan yaagiis; ‘. . . Mittaa aifiyaappe neeni miido gishshau, . . . neeni biittau simmana gakkanaassi, daafuran ne som77oi cawattin oottido ne qumaa maana; aissi giikko, neeni biittaappe ekettadasa; neeni baana; neeni baanau simmana’ yaagiis.”—Doomettaabaa 3:17, 19.
Addaamee Xoossay “mooppa” giido mittaappe miis. Hegee i eriiddi azazettennan aggidoba gidiyo gishshawu, coꞌꞌu giidi aggiyooba gidenna. Qassi Yihooway ayyo oottido loꞌꞌoba ubbaa kariyoogaa bessiya makkala ooso. Addaamee he mittaa ayfiyaa miyoogan, Yihoowappe haakkidi deꞌanawu dooridi ayyo haarettanawu koyennaagaa bessiis; hegee qassi barchiyaa kaalettiis.
Yihooway giidoogaadan, wurssettan Addaamee hayqqiis. Xoossay Addaama ‘biittaa baanaappe’ medhiis; qassi i ‘baanawu simmanaagaa’ yootiis. Addaamee hara mereta gididi woy harasan deꞌibeenna. I hayqqido wode, i ekettido baanaadan deꞌuwan deꞌennaagaa gidiis.—Doomettaabaa 2:7; Eranchchaa 9:5, 10.
Nuuni hayqqiyoy Addaame zare gidiyo gishshataassa
“Nagarai ha sa7aa issi asa baggaara geliis; he nagarai banaara haiquwaa ehiis; hegaa gaasuwan, asai ubbai nagara oottido gishshau, haiqoi asa zare ubbaa gakkiis.”—Roome 5:12.
Addaamee azazettennan ixxidoogee woykko i oottido nagaray wolqqaama barchiyaa kaalettiis. Addaamee nagaraa oottido gishshawu appe halidabay 70 woy 80 laytta deꞌiyo deꞌuwaa gidennan, merinaa deꞌuwaa. Hegaa xalla gidennan, i azazettennan ixxido gishshawu nagarancha gidiis; qassi ba zaretu ubbaassi he nagaraa laatissiis.
Nuuni ubbay Addaame zare. Nuuni dosidi gidennan a gaasuwan, nagaraa laattidi nagaraa oottoosinne wurssettan hayqqoos. Nu hanotaa PHawuloosi hagaadan giidi loytti qonccissiis: “Taani tana nagarau baizzida haiqqiya asa. Taani aiba ufaissi bainna asee! Tana haiquwau efiya ha asatettaappe ashshanai oonee?” PHawuloosi ba denttido oyshaa, “Nu Godaa Yesuus Kiristtoosa baggaara Xoossau galatai gido” yaagidi zaariis.—Roome 7:14, 24, 25.
Yesuusi ba deꞌuwaa immidoy nuuni merinawu deꞌanaadaana
‘Aaway ba Naꞌay ha saꞌaa ashshanaadan kiittiis.’—1 Yohaannisa 4:14.
Xoossaa Yihooway nagaraa gaasuwan gakkidabaa xayssanawunne nuuni hayqqidi dogettennaadan oottanawu maaddiyaabaa giigissiis. Waatidi? I ba siiqiyo Naꞌay nagari baynnan merettida Addaamedan asa gidanaadan saluwaappe kiittiis. Addaamee nagaraa oottiis; shin Yesuusi “nagara . . . oottibeenna.” (1 PHeexiroosa 2:22) Yesuusi nagari baynnaagaa gidiyo gishshawu, nagaraa gaasuwan hayqqennan asa gididi merinawu deꞌana danddayees.
SHin Yesuusi ba morkketu kushiyan hayqqanaadan Yihooway paqqadiis. Yihooway a ayyaana mereta oottidi heezzu gallassappe guyyiyan hayquwaappe denttin, takkidi saluwaa biis. Biidi, Addaame gaasuwan, Addaameppenne a zerettatuppe halidabaa wozanawu yarshshido ba deꞌuwaa waagaa Xoossawu immiis. Yihooway he yarshshuwaa waagaa ekkidi, Yesuusa ammaniyaageeti merinaa deꞌuwaa demmanawu hidootanaadan oottiis.—Roome 3:23, 24; 1 Yohaannisa 2:2.
Yaatiyoogan, Addaameppe halidabaa Yesuusi zaaridi ehiis. Nuuni merinawu deꞌanaadan i nu gishshaa waayettidi hayqqiis. ‘Yesuusi Xoossaa aaro kehatettaa baggaara asa ubbawu waayettidi hayqqidoogaa’ Geeshsha Maxaafay yootees.—Ibraawe 2:9.
Yihooway hegaadan giigissidobay nuuni abaa loytti eranaadan maaddees. Xoossay kessido suure pirddaa maaran, nagarancha asi bana wozana danddayenna. SHin siiqoynne maarotay denttettin Yihooway ba Naꞌaa aatti immiis; hegee wolqqaamaba gidikkokka i ba kessido suure pirddaa maaraa kaallidi hegaadan oottiis.—Roome 5:6-8.
Yesuusi hayquwaappe denddiis; haratikka denddana
“Kiristtoosi haiqqidaageetu dendduwaassi baira gididi, haiquwaappe denddidoogee tuma. Aissi giikko, haiqoi issi asa baggaara ha sa7aa yiidoogaadan, haiqqidaageetu denddoikka qassi issi asa baggaara yiis. Aissi giikko, asai ubbai Addaameera dabbotido gishshau haiqqidoogaadan, Kiristtoosaara dabbotido gishshau, ubbai de7uwaassi denddana.”—1 Qoronttoosa 15:20-22.
Yesuusi deꞌidoogeenne hayqqidoogee qoncce; shin i hayquwaappe denddidoogawu ayba naqaashi deꞌii? Waanna naqaashatuppe issoy, Yesuusi hayquwaappe denddidi, dumma dumma wodiyaaninne sohuwan daro asawu qonccidoogaa. Ubba issi wode, 500ppe dariya asawu qoncciis. Kiitettida PHawuloosi he markkatuppe issoti issoti he wode paxa deꞌiyoogaa eriyo gishshawu, Qoronttoosa gubaaꞌiyawu xaafido dabddaabbiyan he qofaa yootiis; he asati beꞌidobaanne siyidobaa markkattana danddayoosona.—1 Qoronttoosa 15:3-8.
Kiristtoosi hayquwaappe “baira gididi” denddidoogaa PHawuloosi yootido qofay haratikka guyyeppe hayquwaappe denddanaagaa bessees. Yesuusikka “duufuwan de7iyaageeti” ubbay “duufuwaappe gaxi kiyana” wodee yaanaagaa yootiis.—Yohaannisa 5:28, 29.
Nuuni merinawu deꞌanawu Yesuusa ammanana bessees
“Xoossaa Na7aa ammaniya ubbai merinaa de7uwaa ekkanaappe attin, xayenna mala, Xoossai ha sa7aa keehi siiqido gishshau, ba mexi issi Na7aa immiis.”—Yohaannisa 3:16.
Geeshsha Maxaafay doomettaa heeran hayqoy yiido wodiyaabaanne Gannatee xayido wodiyaabaa yootees. Wurssettaa heeran qassi, hayqoy xayana wodiyaabaanne Xoossay saꞌaa zaarettidi Gannate oottana wodiyaabaa yootees. He wode asay ufayttidi merinawu deꞌana danddayees. Ajjuutaa 21:4y he wode ‘hayqoy deꞌennaagaa’ yootees. Hegee tuma gidiyoogaa qonccissanawu, paydo 5n Xoossay, “Taani haasayiyoogee ammanettiyaagaanne tuma” yaagiis. Yihooway qaalaa gelidobaa ubbaa polees.
He qaalay “ammanettiyaagaanne tuma” gidiyoogaa neeni ammanay? Yaatikko, Yesuus Kiristtoosabaa gujjada tamaara; qassi a ammana. Neeni hegaadan oottikko, Yihoowan nashettana. Neeni ha wodiyankka anjjuwaa demmana; qassi sinttappe, “haiqoinne kayyoi woi waasoinne sahoi de7enna” saꞌaa bolli Gannatiyan merinaa deꞌuwaa demmana.