Haymaanooteti Sinttappe Waananee?—Geeshsha Maxaafay Yootiyobaa

Haymaanootetun neeni yiillota eray? Haymaanooteti issi issi asawu loꞌꞌobaa oottikkonne keehi daro qohuwakka gattoosona. “Alamiyan issi issi hanttaara olati denddidoy haymaaanootetu giddon deꞌiya ammanuwa dummatetta gaasuwana” gidiyogaa Insaykiloopiidiya of Rilijin end Waar giyo maxaafay yootees. Haymaanootiya kaalettiyageeti haymaanooteta darotoo goynuwawu gidennan, polotikaa qofaa aassanawu goꞌettoosona. Haymaanootiya kaalettiya harati qassi bantta giddon oosettiya pokkiya tuna nagaraanne miishshaa balibakkiyogaa genttoosona.

Neeni haymaanootetun keehi yiillota eriyaba gidikko, Xoossawu shin aybi siyettiishsha gaada qoppennan aggakka. Daro haymaanooteti oottiyo iitaba gaasuwan Xoossay etan ufayttennaagaanne sinttappe I eta waatanaakko qonccissiya hiraagata Geeshsha Maxaafay yootees. Kumetta alamiyan deꞌiya haymaanooteta, hanno gakkanawu hani erenna hanotan Xoossay mata wode qaxxayanaagaa Geeshsha Maxaafay leemisuwa goꞌettidi yootees.

Haymaanooteta sinttappe gakkanabaa Geeshsha Maxaafay woygii?

Hiraagaa: Ajjuutaa maxaafay Gita Baabiloono geetettida shaaramuxeebaa yootees. Ha shaaramuxiya zoꞌo doꞌaa togga uttaasu. Shin, guyyeppe doꞌay O ixxananne worana.—Ajjuutaa 17:3, 5, 16.

Birshshettaa: Gita Baabiloono geetettida shaaramuxiya, Xoossay ixxiyo worddo haymaanoote ubbaa malaatawusu.a Zoꞌo doꞌay, Kawotettatu Issippetettaa Maabaraa (UN) malaatees.b Shaaramuxiya zoꞌo doꞌaa togga uttidoogee, worddo haymaanootiya saꞌaa kawotettata ba koyaa oottanawu maliyogaa bessees. Doꞌay shaaramuxiyo woriyogee qassi, Kawotettatu Issippetettaa Maabaray worddo haymaanootiya eqettanaagaannee xayssanaagaa bessees. Hegee keehi daganttiyaba gidana.

Worddo haymaanootee waani xayanee?

Hiraagaa: “Neeni be7ido tammu kaceenne do7ai shaaramuxiyo ixxana. Eti iyyo de7iya ubbabaa ekkirggana . . . yaatidi eti O taman xuuggana. Aissi giikko . . . eta qofai issuwaa gidanaadan, eti bantta haariyo wolqqaa do7aayyo immanaadaaninne Xoossai qoppidoogaa eti oottanaadan, eta wozanan [ha saꞌaa haariyageetu wozanan] Xoossai amuwaa wottiis. Hegaa gishshau, I bosha ubbai harggee, kayyoinne koshai O issi gallassi oiqqana. Qassi a taman xuugettana; aissi giikko, I bolli pirddiya Xoossai [Yihoowi]c wolqqaama.”—Ajjuutaa 17:16, 17; 18:8.

Birshshettaa: ‘Xoossay ba qofaa’ saꞌaa kawotettatu wozanan wottana. Eti “bantta haariyo wolqqaa,” Kawotettatu Issippetettaa Maabarawu immanaadan Xoossay denttettana. Kawotettatu Issippetettaa Maabaray he wolqqaa goꞌettidi kumetta saꞌan deꞌiya worddo haymaanooteta xayssana. Ha daganttiyabay ‘issi gallassan,’ hegeekka eesuwara hanana. He hanotay asay qoppennan deꞌishin haniyo gishshawu daro asay maalaalettana.—Ajjuutaa 18:21.

Worddo haymaanootee xayiyoy aybissee?

Hiraagaa: “I nagarai saluwaa gakkanau dooretti uttiis. Xoossai i iita mooruwaa hassayiis.”—Ajjuutaa 18:5.

Birshshettaa: Daro xeetu layttatussi worddo haymaanootiya Xoossay ixxiyo darobata oottaydda takkaasu. Xoossay I bolli pirddanaadan gaaso gidiya, A oottido ‘nagaraa’ ane beꞌa:

Polotikan gelawusu. Yesuusi Kiristtoosi A kaalliyageeti polotikan gelennaadan yootiis. Qassi asaa haaruwa xayissidi bawu eqqana, Xoossaa Kawotettan ammanettanaadankka eta tamaarissiis.d (Daaneela 2:44; Maatiyosa 6:9, 10; Yohaannisa 6:15; 18:36) Shin worddo haymaanootiya oottiyobay hegaappe dummatees. A Xoossawu ammanettiyogaa aggada polotikan munaqettido gishshawu, Ajjuutaa Maxaafay Gita Baabiloono ‘shaaramuxiyo’ giyogee bessiyaba.”—Ajjuutaa 17:1, 2; Yaaqooba 4:4.



Makkalawu denttettawusu. “Sa7an worido ubbatu suuttai iini beettido gishshau” worddo haymaanootiya eta hayquwan oyshettawusu. (Ajjuutaa 18:24) Daro haymaanootetti bantta asay sarotettan deꞌanaadan tamaarissokkona. Ubba eti asaa olawunne shabbirssawu denttettoosona.



Yaaretawusu. Worddo haymaanootiya bessenna ogiyan ‘ishalaasu.’ (Ajjuutaa 17:4; 18:7) Daro haymaanootetti banttawu deꞌiya maataa daro aquwaa shiishshanawu goꞌettoosona. Hegaadan oottiyogee Xoossaa ufayssenna.—Tiita 1:7.



Worddotawusu. Worddo haymaanootiya Geeshsha Maxaafaa tumaara phalqqettiya timirttiyanne meeziya aassawusu.e Xoossaa bonchchissennanne asaa balettiya daro timirttetussinne meezetussi A denddo gidiyo gishshawu, Geeshsha Maxaafay O “sa7an de7iya tunabau aayyiyo” yaagees.—Ajjuutaa 17:5; 18:23..

Ubba haymaanootettikka xayanee?

Chii. Ajjuutaa maxaafay kumetta saꞌaappe shiiqida “zawai bainna daro” asaaba yootees. (Ajjuutaa 7:9) He daro asay “bootta maayuwaa” maayidoogee odettiis. Hegee eti Xoossay koyiyogaadan awu goynniyogaa bessees. Ha asati worddo haymaanooteenne Xoossaa morkketi xayiyo wode attana. Geeshsha Maxaafay he wodiya ‘daro waayiyaa’ yaagees. (Ajjuutaa 7:13, 14; 19:11, 19-21) Bootta maayuwa maayida zaway baynna daro asay, merinawu deꞌiya tumu haymaanootiya bessees.f

Worddo haymaanootiya xayiyogee nena waati maaddii?

Haymaanooteti oottiyo iitaban Xoossay ufayttennaagaa eriyogee nena minttettana danddayees. Xoossaa bonchchisennanne asay waayettanaadan oottiya ubba haymaanooteti matan ha saꞌaappe xayiyo gishshawu, sinttappe loꞌꞌobay hananaagaa hidootana danddayaasa.

Qassi Xoossaa ufayssiya ogiyan ayyo goynniyogee danddayettiyaba. Geeshsha Maxaafay hagaadan gees, “Aawaayyo tumuppe goynniyageeti ayyaanaaninne tuman goynniyo wodee yaana, qassi haꞌꞌi yiichchiis; ayssi giikko, Aaway baassi goynnanaadan hegaa mala asata koyees.” (Yohaannisa 4:23) Xoossay etayyo hagaadan gees: “Ta asau, ippe [Gita Baabiloonippe] kiyite! I nagaraa iira koxxoppite! I qixaatiyaa shaakkoppite.” (Ajjuutaa 18:4) Ee, asay tuman awu goynnanaadan Xoossay shoobbees. (1 Ximootiyosa 2:3, 4) He shoobiya ekkiyageetuyyo merinaa deꞌuwa immanawu I qaalaa geliis.—1 Yohaannisa 2:17.