“Godaa Gita Gallassai Matiis”—wozannaama Asa Gidanau Sinttau Biite
‘Wozannaamatettau sinttau boos.’—IBRAAWE 6:1.
1, 2. Koyro xeetu layttan Yerusalaameeninne Yihudan deꞌiya Kiristtaaneti ‘deriyaakko baqatanau’ ayba injjee merettidee?
YESUUSI saꞌan deꞌiyo wode, i erissiyo ashkkarati akko shiiqidi: “Ne yuussaayyoonne wodiyaa wurssettaayyo malaatai aiba gidanee?” yaagidi oychidosona. Yesuusi eta oyshaa zaaranau yootido hiraagay koyro polettidoy, koyro xeetu layttaana. Wurssettay keehippe matidoogau malaata gidiya ooratta hanotata Yesuusi yootiis. He hanotata akeekiyoogan, “Yihudaa biittan he wode de7iyaageeti deriyaakko” baqatana koshshiis. (Maatiyoosa 24:1-3, 15-22) Yesuusi erissiyo ashkkarati he malaataa akeekidi, i yootidoogaadan oottidonaa?
2 Hasttama gidiya layttaappe guyyiyan, 61 K.S., kiitettida PHauloosi Yerusalaameeninne hegaa heeran deꞌiya Ibraawe Kiristtaanetuyyo wolqqaama kiitaa xaafiis. ‘Iita waayiyau’ doometta gidiya malaatay polettanau ichashu laytta gidiya wode xallay attidoogaa, PHauloosinne a mala Kiristtaaneti eribookkona. (Maatiyoosa 24:21) Sessites Gaaliyeesi kaalettiyo Roome biittaa olanchati 66 K.S., Yerusalaame olan xoonanau matidosona. SHin i he wode qoppennan guyye simmin, iita hanotan deꞌiyaageeti baqatidi attanaadan hegee injjiyaa medhiis.
3. PHauloosi Ibraawe Kiristtaanetuyyo ayba zoriyaa immidee? Aybissi?
3 He Kiristtaaneti he hanotay Yesuusi yootidobau polo gidiyoogaa eridi baqatana koshshees. Gidikkokka, issoti issoti “akeekanau azalla” gididosona. Eti ayyaana hanotan ‘maattay’ koshshiyo gacino mala gididosona. (Ibraawe 5:11-13 nabbaba.) Etappe issoti issoti tuman daro layttau simerettidaageeta gidikkokka, ‘deꞌo Xoossaappe shaahettanaadan’ oottiyaabaa oottidosona. (Ibraawe 3:12) Harati he bashshaa ‘gallassay matattido’ wodiyan Kiristtaane shiiquwaappe attiyoogaa “meeze” oottidosona. (Ibraawe 10:24, 25) PHauloosi: “Kiristtoosa timirttiyaa biron doommiyaagaa aggi bayidi, wozannaama asa timirttiyau sinttau boos” yaagidi, he wodiyau koshshiya zoriyaa immiis.—Ibraawe 6:1.
4. Ayyaanaban tishsha gidiyoogee keehippe koshshiyoy aybissee? Hegaadan oottanau nuna aybi maaddii?
4 Nuuni Yesuusa hiraagay wurssetta poluwaa demmiyo wodiyan deꞌoos. “GODAA gita gallassai,” hegeekka Seexaanaa kumetta alamee xayiyo gallassay “matiis.” (Sofonaasa 1:14) Awudeegaappenne nuuni ayyaanaaban tishsha gidana bessees. (1 PHeexiroosa 5:8) Nuuni tumuppe hegaadan oottiyoo? Kiristtaane wozannaamatettay nuuni deꞌiyo wodiyaa akeekanaadan maaddees.
Kiristtaane Wozannaamatettay Aybee?
5, 6. (a) Ayyaanaaban wozannaama gidiyoogee ay ay gujjii? (b) Wozannaama gidiyoogan sinttau baanau ay naaꞌꞌu ogiyan baaxetiyoogaa koshshii?
5 PHauloosi koyro xeetu layttan deꞌida Ibraawe Kiristtaaneti wozannaama asa gidanau sinttau baanaadan xalla gidennan, ayyaanaaban wozannaama gidiyoogee ay gujjiyaakkokka akeekissiis. (Ibraawe 5:14 nabbaba.) ‘Wozannaama asati’ “maatta” xallan alokkona. Eti ‘mino qumaa’ moosona. Yaatiyo gishshau, eti tumau ‘biron doometta timirttiyaanne’ ‘geemettida yohuwaakka’ eroosona. (1 Qoronttoosa 2:10) Hegaa bollankka, bantta akeekaa abbiyaa goꞌettiyoogan loohissidosona—bantta eriyoobaa oosuwan peeshshoosona; yaatiyoogee, eti iitaa kehaappe shaakkanau maaddees. Ha loohissoy eti kuuyana koshshiyaabay merettiyo wode, Geeshsha Maxaafaa baaso siraataa hassayidi, waati oosuwan peeshshana danddayiyaakko akeekanaadan maaddees.
6 PHauloosi: “Nuuni siyido tumu yohuwaappe wora beenna mala, he yohuwaa mintti oiqqanau bessees” yaagidi xaafiis. (Ibraawe 2:1) Ammanuwaappe hegaadan wora biyoogee nuuni akeekennan hanana danddayees. Ayyaanaabaa tumaa xannaꞌiyo wode, ‘mintti oyqqiyoogan’ hegaa malabaappe haakkana danddayoos. Yaatiyo gishshau, nuuni ubbay kaallidi deꞌiyaagaadan nuna oychana koshshees: ‘Taani hanno gakkanau mintta oyqqidoy koyro timirtte xallee? Oottana bessiyaabaa taani oottiyoy tumay wozanappe denttettiineeyye woy coo meeze gidido gishshataassee? Ayyaanaaban tumu dichaa waatada bessana danddayiyaanaa?’ Wozannaama gidiyoogan sinttau baanau guuxxiis giishin naaꞌꞌu ogiyan baaxetana koshshees. Xoossaa Qaalaa nuuni loyttidi erana bessees. Qassi nuuni azazettiyoogaa tamaarana koshshees.
Xoossaa Qaalaa Loyttidi Erite
7. Xoossaa Qaalaa loyttidi eriyoogan waanidi goꞌettana danddayiyoo?
7 PHauloosi: “Maatta paahettidi de7iya ooninne gacino na7a gidiyo gishshau, xillotettaa timirttiyaabaa erenna” yaagidi xaafiis. (Ibraawe 5:13) Wozannaama gidanau, Xoossay nuussi kiittido a Qaalaa loyttidi erana bessees. He kiitay a Qaalaa, Geeshsha Maxaafan deꞌiyo gishshau, nuuni Geeshsha Maxaafaanne ‘ammanettida wozannaama ashkkaray’ giigissiyo xuufeta loyttidi xannaꞌiyaageeta gidana koshshees. (Maatiyoosa 24:45-47) Hegaadan xannaꞌiyoogee nuuni Xoossaa qofaa akeekanaadaaninne nu akeekaa abbiyaa loohissanaadan maaddees. Orkidi geetettiya Kiristtaanee leemisuwaa akeeka.a A kaallidi deꞌiyaagaadan gaasu: “Ta deꞌuwan gita laamee deꞌanaadan oottiday, ubbatoo Geeshsha Maxaafaa nabbabanaadan odettiya hassayissuwaa. Kumetta Geeshsha Maxaafaa nabbabada wurssanau naaꞌꞌu laytta gidiyaagaa ekkiis; shin hegee taani tana Medhidaagaara erettido wodedan tau siyettiis. Taani a ogetubaa, i dosiyoobaanne ixxiyoobaa, i ay keena wolqqaamakko qassi a aadhida eratettay ay keena darokko eraas. Geeshsha Maxaafaa galla galla nabbabiyoogee ta deꞌuwan gakkida iita metuwaappe kiyanaadan tana maaddiis.”
8. Xoossaa Qaalay nuuni ay oottanaadan maaddana danddayii?
8 Xoossaa Qaalaappe ubbatoo amaridaagaa nabbabiyoogee a kiitay nunan ‘oottanaadan’ maaddees. (Ibraawe 4:12 nabbaba.) Hegaadan nabbabiyoogee nu garssa asatettaa molanaadaaninne Yihoowa ufayssiyaageeta gidanaadan oottana danddayees. Geeshsha Maxaafaa nabbabanaunne i giyoobaa wotta dentta qoppanau daro wodiyaa immana koshshiyoogaadan neessi siyettii?
9, 10. Xoossaa Qaalaa eriyoogee ay gujjii? Leemisuwaa yoota.
9 Geeshsha Maxaafaa eriyoogee, i giyoobaa eriyoogaappe aadhiyaabaa gujjees. PHauloosa wode deꞌida, ayyaanaaban gacino gidida asati ayyaanay kaalettin xaafettida Xoossaa Qaalaa aynne erokkona giyoogaa gidenna. Gidikkokka, eti eriyoobaa goꞌꞌaa demmiyo ogiyan oosuwan peeshshibookkona. Eti bantta deꞌuwan eratetta kuushshaa kuuyanau kaalettanaadan oottiya hanotan he kiitaa eribookkona.
10 Xoossaa Qaalaa eriyoogee i giyoobaa eriyoogaanne he eraa oosuwan peeshshiyoogaa giyoogaa. Hegaa waatidi oottana danddayiyaakko Kiilo giyo Kiristtaane michee temokroy bessees. Kiila banaara oottiyaageetuppe issinniira ooyettaasu. A he ooshshaa waatada giigissadee? A: “Taani sohuwaara hassayido xiqisee Roome 12:18n: ‘Asa ubbaara sarotettan deꞌanau, intte baggaara, intteyyo danddayettidabaa ubbaa oottite’ yaagiyaagaa. Yaatiyo gishshau, oosuwaappe simmin iira gayttanau wodiyaa keeras” yaagada qonccissaasu. Eti loꞌꞌo hanotan haasayidi yohuwaa giigissidosona; iira oottiyaara Kiila yohuwaa giigissanau ekkido tangguwan garamettaasu. Kiila, “Geeshsha Maxaafaa baaso siraataa oosuwan peeshshikko, nuuni iitabaa mule oottana danddayennaagaa taani eraas” yaagaasu.
Azazettiyoogaa Tamaarite
11. Hanotay metiyaaba gidiyo wode azazettiyoogee wayssana danddayiyoogaa bessiyay aybee?
11 Geeshsha Maxaafaappe nuuni tamaaridobaa oosuwan peeshshiyoogee metiyaaba gidana danddayees; ubba qassi hanotay metiyaaba gidiyo wode deexxana danddayees. Leemisuwau, Yihooway Isiraaꞌeele naata Gibxxe aylletettaappe kessi simmin guuttaa takkidi, eti “Muuseera ooyettidi” ‘Xoossaa paaccidosona.’ Aybissi? Uyiyo haattay xayido gishshataassa. (Kessaabaa 17:1-4) Xoossaara maachaa maacettidinne “GODAI yootidobaa ubbaa nuuni oottana” gi maayidi naaꞌꞌu agina kumennan, eeqau goynniyoogan a higgiyaa kanttidosona. (Kessaabaa 24:3, 12-18; 32:1, 2, 7-9) Hegaadan hanidoy, Muusee kaaletuwaa ekkanau Siinaa Deriyan takkidoogee eti yayyanaadan oottido gishshataassee? Israaꞌeeleti Amaaleeqata xoonanaadan ba kushiyaa denttida Muusee xayikko, Amaaleeqati zaaretti yiidi banttana oloosona giidi geella qoppido gishshataassee? (Kessaabaa 17:8-16) Gidana danddayees; shin gaasoy ayba gidikkokka, Israaꞌeeleti “azazettanau dosibookkona.” (Oosuwaa 7:39-41) Israaꞌeeteti “azazettennan ixxidi,” Hidootaa Biittaa gelanau yayyidosona; Kiristtaaneti hegaadan azazettennan ixxenna mala ‘minnanaadan’ PHauloosi minttettiis.—Ibraawe 4:3, 11.
12. Yesuusi azazettiyoogaa waati tamaaridee? Ayba goꞌꞌaa demmidee?
12 Wozannaama gidanau sinttau biyoogee, Yihoowayyo azazettanau nuuyyo danddayettida ubbaa oottiyoogaa gujjees. Yesuus Kiristtoosa leemisuwan qonccidaagaadan, azazettiyoogaa darotoo waayiyaappe tamaaroos. (Ibraawe 5:8, 9 nabbaba.) Yesuusi saꞌaa yaanaappe kase ba Aawau azazettiis. Gidikkokka, saꞌan ba Aawaa sheniyaa poliyoogee asatettan waayettiyoogaanne qofan unꞌꞌettiyoogaa gujjiis. Keehippe wayssiya hanotan azazettiyoogan, Xoossay ayyo qoppido ooratta maatau, giishin Kawonne Qeesetu Halaqa gidanau Yesuusi “bali bainnaagaa” gidiis.
13. Nuuni azazettiyoogaa tamaaridaakko woy aggidaakko bessiyay aybee?
13 Nuuni shin? Keehippe wayssiya metoy nuna gakkishinkka, Yihoowayyo azazettanau murttidoo? (1 PHeexiroosa 1:6, 7 nabbaba.) Kandduwaa, ammanettiyoogaa, bessiya haasayaa, Geeshsha Maxaafaa buzo nabbabiyoogaanne xannaꞌiyoogaa, Kiristtaane shiiquwan beettiyoogaanne haggaazuwan shaahettiyoogaa xeelliyaagan Xoossay immiyo zoree qoncce. (Yaasa 1:8; Maatiyoosa 28:19, 20; Efisoona 4:25, 28, 29; 5:3-5; Ibraawe 10:24, 25) Wayssiyaabay deꞌishinkka ha yohotun Yihoowayyo azazettiyoo? Nuuni azazettiyoogee wozannaama gididi dichaa bessidoogaa qonccissees.
Kiristtaane Wozannaamatettay Goꞌꞌiyoy Aybissee?
14. Wozannaama gidanau sinttau biyoogee waanidi naago gidana danddayiyaakko leemisuwaa yoota.
14 Issi Kiristtaaniyau iitaa kehaa shaakkanau maaddiya suure loohida akeekaa abbee deꞌiyoogee, ‘yeella giyoobi baynna’ alamiyan a tumuppe naagiyaaba. (Efisoona 4:19) Leemisuwau, Geeshsha Maxaafaa xuufeta ubbatoo nabbabiyaanne keehippe nashshiya Jemis geetettiya ishay, aara issippe oottiyaageeti ubbay maccaageeta gidido oosuwaa demmiis. Jemisi kaallidi deꞌiyaagaadan giis: “Etappe daroti kandduwaara gayttidaagan yeelli baynnaageeta; etappe issinna loꞌꞌo eeshshay deꞌiyooro malatawusunne Geeshsha Maxaafaa tumau koshshaa bessaasu. Gidikkokka, oottiyo kifiliyan nurkka deꞌishin, asho gaytotettaa polanaadan denttettiyaabaa oottiyoogaa doommaasu. Koyro kaassadan qoppaas shin guyyeppe hegaa o agissanau keehippe deexxiyaaba gidiis. Ooso sohuwan hegaa mala paacee gakkido, Wochiyo Keelan kiyida issi ishaa temokruwaa he wode sohuwaara hassayaas. He huuphe yohoy Yooseefanne PHoxiifaara machee leemisuwaa yootees.b Taani sohuwaara o suga yeggin, a kare kiyaasu.” (Doomettaabaa 39:7-12) Jemisi hegaappe harabi hanibeenna gishshaunne ba loꞌꞌo zoriya wozanaa naagido gishshau ufayttiis.—1 Ximootiyoosa 1:5.
15. Wozannaama gidanau sinttau biyoogee nuna waatidi minttii?
15 Wozannaamatettay nu garssa asatettaa minttanau goꞌꞌees; qassi “dumma dumma ooratta timirttiyan wora” biyoogaappekka nuna naagees. (Ibraawe 13:9 nabbaba.) Ayyaanaaban dichaa bessanau nuuni baaxetiyo wode, nu xeelaa ‘loꞌꞌoban’ wottoos. (Piliphphisiyuusa 1:9, 10) Yaatiyoogan, Xoossaanne I nu goꞌꞌaassi giigissido ubbabaa nashshiyaageeta gidoos. (Roome 3:24) ‘Wozanaa qofan wozannaama’ gidida Kiristtaanee hegaadan keehippe nashshiyaagaanne Yihoowaara deꞌiya dabbotaa minttiyaagaa gidees.—1 Qoronttoosa 14:20.
16. Issi michiyaa ‘yayyennaadan woykko minnanaadan’ maaddidabay aybee?
16 Lawiz geetettiya michiyaa xammaqetta simmin amarida wodiyau, o keehippe qofissidabay harati o xeelliyo ogiyaa gidiyoogaa yootaasu. A hagaadan gaasu: “Ta oottido iitabi baawa; shin Yihoowayyo wozanappe oottanau yeemottikke. Taani Yihoowayyo immanau danddayiyoobaa ubbaa oottiyaabadan tau siyettanaadan koyikko, taani issi issi laamiyaa oottana koshshiyoogaa akeekaas. Aybippenne aadhiya laamee ta goynoy kumetta wozanaappe gidanaadan oottiyoogaa.” Hegaa mala baaxiyaa oottiyoogan, Lawiza ‘yayyennaaro woykko mino’ gidaasu; qassi a keehippe sahettido wode hegee o keehippe maaddiyaaba gidiis. (Yaaqooba 5:8) Lawiza: “Taani keehippe baaxetanau koshshidaba gidikkonne, Yihoowakko tumuppe shiiqaas” yaagaasu.
‘Kumetta Wozanaappe Azazettite’
17. Azazettiyoogee koyro xeetu layttan keehippe koshshidoy aybissee?
17 ‘Wozannaama gidanau sinttau biite’ giya PHauloosa zoree, koyro xeetu layttan Yerusalaameeninne Yihudan deꞌida Kiristtaanetu shemppuwaa ashshiis. Ayyaanaaban wozannaama gidida, he zoriyaa siyidaageeti ‘deriyaakko baqatana’ mala Yesuusi yootido malaataa akeekanau koshshiis. “Bashshaa tunatettai geeshsha sohuwan eqqidaagaa,” hegeekka Roome wotaaddarati Yerusalaame dooddiyoogaanne geliyoogaa beꞌiyo wode, eti baqatiyo wode gidiyoogaa eridosona. (Maatiyoosa 24:15, 16) Yesuusi yootido hiraagaa hassayissuwaa siyida Kiristtaaneti Yerusalaame katamay xayanaappe kasetidi baqatidosona; qassi Kiristtaane haymaanootiyaa eranchaa Yusebeesi xaafidoogaadan, eti Galaꞌaaden deretiya heeran Peela kataman deꞌidosona. Eti hegaadan oottiyoogan, taarikiyan odettiyaagaadan Yerusalaamen gakkida keehi iita bashshaappe attidosona.
18, 19. (a) Azazettiyoogee nu wodiyan keehippe koshshiyoy aybissee? (b) Kaalliya huuphe yohuwan qonccanay aybee?
18 Wozannaama gidanau dichaa bessidi azazettiyoogee, Yesuusa hiraagay aadhida ogiyan polettiyo, laggetiyay baynna ‘iita waayiyaa’ wode nuunikka attanaadan oottees. (Maatiyoosa 24:21) ‘Ammanettida wozannaama ashkkaray’ nuuni eesuwan tangguwaa ekkanaadan sinttappe ay kaaletuwaa immiyaaba gidikkokka azazettanee? (Luqaasa 12:42) Nuuni ‘wozanaappe azazettiyoogaa’ tamaariyoogee keehi koshshiyaaba!—Roome 6:17.
19 Nuuni wozannaama gididi deꞌanau nu akeekaa abbiyaa loohissiyoogaa koshshees. Nuuni hegaadan oottiyoy, Xoossaa Qaalaa loyttidi eranaunne azazettiyoogaa tamaaranau baaxetiyoogaana. Wozannaama Kiristtaane gididi dichaa bessiyoogee yelagatuyyo keehippe metiyaaba. Hegaa mala metuwaa waatidi xoonana danddayiyaakko kaalliya huuphe yohoy qonccissees.
[Footnotes]
a Issi issi sunttati laamettidosona.
b Xiqimita 1, 1999 Wochiyo Keelan “Iitabaa Oottanau Ixxisi Giyo Minotettaa Demmiyoogaa” yaagiya huuphe yohuwaa xeella.
Ay Tamaaradii?
• Ayyaanaaban wozannaama gidiyoogee woygiyoogee? Nuuni hegaa waatidi demmiyoo?
• Xoossaa Qaalaa loyttidi eriyoogee nuuni wozannaama gidanau sinttau biyoogan waatidi maaddii?
• Azazettiyoogaa waatidi tamaarana danddayiyoo?
• Wozannaama gidiyoogee nuna goꞌꞌiyoy ayba ogiyaanee?
[Sinttaa 14n deꞌiya misiliyaa]
Geeshsha Maxaafaa zoriyaa oosuwan peeshshiyoogee nuuni wozannaama gididi metuwaa kiyanaadan maaddees
[Sinttaa 16n deꞌiya misiliyaa]
Beni Kiristtaaneti Yesuusa zoriyaa kaalliyoogan bantta shemppuwaa ashshidosona