BANTTA DOSAN EENO GIIDOSONA Taywaanen
ICHASHU laytta gidiya wodeppe kase, CHun Keyun giyonne Juulo giyo, layttay 35 heera gidido azinaynne machiyaa Awusttiraaliyan Sidini kataman kumetta wodiyaa aqinye gididi haggaazoosona. CHun Keyuni hagaadan giis: “Nuuni amarida saatiyaa oottidi, ishalidi deꞌoos. Nu deꞌiyo heeran carkkuwaa hanotay keehi loꞌꞌo; qassi deꞌoykka injje. Nuuni nu soo asaaranne laggetuura ufayttidi deꞌoos.” SHin CHun Keyuninne Juula paccidabi deꞌiyaabadan qoppidosona. Aybissi? Eti Yihoowayyo loytti haggaazana danddayiyoogaa akeekoosona; shin koshshiya issi issibaa giigissanawu mammottidosona.
Eti 2009n shiiqido awuraajjaa shiiquwan eta wozanaa keehippe denttettida haasayaa siyidoosona. He haasayaa shiishshida ishay loytti haggaazana koyiyaageeta minttettiya ogiyan shiishshiis. I hagaadan giis: “Ane hagaa qoppite: Kaamiyaa laaggiya uri kaamiyaa haddirssi woy ushachi zaarana danddayiyoy kaamee hemettiyo wode xallaana. Hegaadankka, nuuni kaseegaappe loytti haggaazanaadan Yesuusi maaddana danddayiyoy nuuni hemettiyo wode woykko nu hoolliyaa gakkanawu baaxetiyo wode xallaana.”a He azinaynne machiyaa he haasayay etayyo shiiqidabadan qoppidosona. Qassi he awuraajjaa shiiquwan, Taywaanen haggaaziya azinanne macho gidida misoonaaweti oyshettidosona. Eti haggaazuwan keehi ufayttiyoogaanne haꞌꞌikka he oosuwaa oottidi maaddiya hara daroti koyiyoogaa yootidosona. CHun Keyuninne Juula haꞌꞌikka hegee etassi shiiqidabadan qoppidosona.
Juula, “He awuraajjaa shiiquwaappe simmin, nuuni Taywaane baanaadan Yihooway maaddana mala woossida” yaagaasu. A gujjadakka, “SHin nuuni hirggida. Hegee koyro wode ciimma haattan guppidi geliyoogaa mala giidi qoppida” yaagaasu. SHin Eranchchaa 11:4n, “Carkkuwaa hanotaa naagiya ooninne kattaa zerenna; qassi shaarai denddanaashin naagiya ooninne ba kattaa cakkenna” yaagiya, Geeshsha Maxaafaa qofay eti “guppidi” gelanaadan denttettiis. CHun Keyuni, “Nuuni ‘naagiyoogaa’ aggidi, ‘zeriyoogaanne cakkiyoogaa’ doommida” yaagiis. Eti zaaretti zaaretti woossidi, misoonaawetu deꞌuwan hanidabaa nabbabidi, qassi Taywaane biidi haggaaziyaageetuura darotoo iimeyliyan gaytti simmidi, bantta kaamiyaanne son goꞌettiyo hara miishshata bayzzidi heezzu aginappe guyyiyan Taywaane biidosona.
SABBAKIYOOGAN UFAYTTIYOOGAA
Ha wodiyan dumma dumma biittaappe biida, 100ppe dariya ishatinne michoti Taywaanen, aassiyaageeti keehi koshshiyoosan haggaaziiddi deꞌoosona. Eti Awusttiraaliyaappe, Birttaaniyaappe, Kanaadaappe, Paransaayeppe, Jaappaaneppe, Kooriyaappe, Isppeeneppenne Amarkkaappe biidosona; eta layttay 21ppe 73 gakkanaashiina. Hegeetuppe 50ppe dariyaageeti aqo oyqqibeenna michota. Ha mishettidi haggaaziya ishatinne michoti kare biittan haggaazanaadan denttettidabay aybee? Aybakko ane beꞌoos.
Looro
Looro giyo, Kanaadaappe biida aqo oyqqibeenna michiyaa Taywaanen arshsho baggan aqinye gidada haggaazaawusu. A tammu layttappe kase haggaaziyoogaa mule dosukku. Loora, “Taani he wode haggaazana koshshiyo gishshawu haggaazaysippe attin dosada gidenna” yaagaasu. He wode Kanaadan deꞌiya laggeti amarida aginaa Mekisiiko biidi etaara haggaazana mala o shoobbidosona. A, “Hegee taani ta deꞌuwan daro saatiyaa haggaazido wodenne keehi ufayttido wode!” yaagaasu.
He hanotay Loora Kanaadan kare biittaa doonaa goꞌettiya gubaaꞌiyaa baanawu qoppanaadan denttettiis. Yaatada, CHayna qaalaa tamaaranawu mazggafettaasu, CHayna qaalaa haasayiya citaara haggaazaasu; qassi Taywaane baanawu halchada, hegaappe Masqqala 2008n yaa baasu. Loora, “Taani issi laytta gidiyaagaa takkada ooratta heeraa meezetaas; shin haꞌꞌi Kanaada biitti simmanawu mule qoppikke” yaagaasu. Haggaazuwaa xeelliyaagan iyyo aybi siyettii? A hagaadan gaasu: “Taani haꞌꞌi keehi ufayttays. Geeshsha Maxaafaa xannaꞌiyaageeti Yihoowa eridi bantta deꞌuwaa laammiyoogaa beꞌiyoogaappe aadhiya ufayssi baawa. Taani Taywaanen haggaaziyoogee ta deꞌuwan keehi ufayttanaadan oottiis.”
ERENNA DOONAA MEEZETIYOOGAA
Breynanne Misheelo
Layttay 35 heera gidido Breynanne Misheelo giyo azinaynne machiyaa hosppun laytta gidiya wodeppe kase Amarkkaappe Taywaane biidosona. Eti koyro heeran bantta haggaazoy ayfe demissennabadan qoppidosona. SHin haggaazuwan daro meezee deꞌiyo issi misoonaawee eta hagaadan giis: “Intte issi urawu issi traktte xallaa immiyaaba gidikkokka, he uri koyro wode Yihoowabaa eranaadan maaddidoogaa hassayana koshshees. Hegaa gishshawu, intte maara haggaaziiddi deꞌeeta!” He minttettoy Breyninne Misheela hidootaa qanxxennaadan keehi maaddiis. Hara ishay qassi eta, “Hidootaa qanxxenna mala, CHayna qaalaa ay keenaa eridaakko galla galla yiggiyoogaappe layttan layttan yiggite” yaagiis. Eti ha wodiyan he qaalaa eridi, gooba aqinye gididi haggaaziiddi deꞌoosona.
Neeni kare biittaa qaalaa tamaaranaadan aybi denttettana danddayii? Neeni baada haggaazana koyiyo biittaa kasetada beꞌa. Baada gubaaꞌe shiiquwaa shiiqa, yan deꞌiya ishatuuranne michotuura eretta, qassi etaara issippe haggaaza. Breyni hagaadan giis: “Yan deꞌiya daro asay Kawotettaa mishiraachuwaa ufayttidi siyiyoogaa, qassi ishatinne michoti siiquwan mokki ekkiyoogaa beꞌiyo wode, amarida metoy deꞌiyaaba gidikkokka, intte kare biittan haggaazanawu koyiyoogee attenna.”
KOSHSHIYAABAWU OOTTIYOOGAA
Kiristtinanne Misheelo
Taywaanen aassiyaageeti keehi koshshiyoosan haggaaziya amarida ishatinne michoti aqinye gididi haggaaziiddi koshshiyaabaa demmanawu Inggilizettuwaa tamaarissoosona. Kiristtininne Misheela moliyaa bayzzoosona. Kiristtini, “Taani kase hegaadan ootta erikke; shin he oosoy taani ha biittan takkanaadan maaddiis” yaagiis. Guyyeppe, amarida asati ubba wode moliyaa Kiristtinappe shammiyoogaa doommidosona. Amarida saatiyaa oottiyo he oosoy inne a maccaasiyaa koshshiyaabaa demmanaadan maaddiis; qassi hegee eti bantta deꞌuwan kaseyiyoobawu, hegeekka, aqinye gididi haggaaziyo wode moliyaadan asaa oyqqanawu gidiya wodiyaa demmanawu maaddiis.
HAGGAAZUWAN UFAYTTITE
Wiliyamanne Jenifero giyo azinaynne machiyaa laappun laytta gidiya wodeppe kase Amarkkaappe Taywaane biidosona. Wiliyami, “Ooratta qaalaa tamaariyoogee, aqinye gididi haggaaziyoogee, gubaaꞌiyan deꞌiyaageeta heemmiyoogeenne so asawu koshshiyaabaa kunttiyoogee issi issitoo metees” yaagiis. Eti hegaa genccanaadaaninne ufayttidi deꞌanaadan maaddidabay aybee? Eti bessiya hoolliyaa kessanawu baaxetoosona. Leemisuwawu, CHayna qaalaa tamaariyo wode, darobaa eriichana giidi qoppokkona; eti qoppidoogaa keenaa erana xayikko hidootaa qanxxokkona.
Wiliyamanne Jenifero
Issi wode woradaa xomoosiya ishay, ayyaanaabaa hoolliyaa kessidi, he hoolliyaa gakkanawu oottiyooban ufayttanaadan yootido zoriyaa Wiliyami ubba wode hassayees. He zoriyaa kaallidoogee, inne a maccaasiyaa unꞌꞌettennaadan maaddidoogaa, he biittan deꞌiya gubaaꞌe cimati yootiyo zoriyaa siyanaadan maaddidoogaa, qassi haggaazuwan loꞌꞌo ayfiyaa demmanawu eti issi issibaa giigissanaadan maaddidoogaa Wiliyami yootiis. I gujjidi, “Hegee nuuni haggaaziyo haruuruwaa meretay keehi loꞌꞌiyoogaa issi issitoo beꞌidi ufayttanaadankka maaddiis” yaagiis.
Amarkkaappe biida Megan giyo aqo oyqqabeenna michiyaakka, Wiliyamanne Jeniferidan, CHayna qaalaa loyttada eranawu kessido hoolliyaa gakkanawu baaxetaydda ba haggaazuwan ufayttaasu. A ufayssiya haggaazo mootta gidida, Taywaanen markkabee eqqiyo Kawushun giyo sohuwan haggaaziya citaara Qeeraanne Woggaa gallassi ubbatoo haggaazawusu. Megana markkabiyaappe markkabiyaa baada mishiraachuwaa yootawusu; qassi Banggilaadeeshappe, Hinddeppe, Indoneezhiyaappe, Pilippinsseppe, Taylanddeppenne Vanuwatuppe yiidi moliyaa oyqqiya asatussi sabbakawusu. A hagaadan gaasu: “Moliyaa oyqqiya asati markkabee eqqiyoosan guutta wode xallaa takkiyo gishshawu, eta sohuwaara Geeshsha Maxaafaa xinaatiyaa doomissoos. Eta ubbaa maaddanawu, darotoo issi kutti oyddu woy ichashu asaa issippe xannaꞌissays” yaagaasu. CHayna qaalaa timirttiyaabaa shin woygana danddayettii? A hagaadan gaasu: “Taani sohuwaara eriyaakko ixxikke; shin issi ishay tana, ‘Neeyyo danddayettida keenaa baaxeta; attidaagaa Yihooway maaddana’ giidoogaa ubba wode hassayays.”
Megano
ETI AWAN HAGGAAZANEE?
Katiyo giyo michiyaa Birttaaniyaappe kare biitti baanaappe kase, aqo oyqqibeenna michotuyyo injje gidida biittay awugaakkonne eranawu baaxetaasu. A bana qofissidabaa Yihoowayyo woosan yootaasu; qassi aqo oyqqibeenna michota metana danddayiyaabay aybakko amarida macara biiruwaa dabddaabbiyaa xaafada oychaasu. Hegaappe simmin, eti iyyo xaafido dabddaabbiyan deꞌiya qofaa loytta qoppada, Taywaanee iyyo injje soho gidiyoogaa akeekaasu.
Katiya baayyo layttay 31 gidido wode 2004n Taywaane baasu; a yan bawu danddayettida keenan deꞌossi koshshiyaaba xallaa demmada deꞌaasu. A hagaadan gaasu: “Muuziyaa, mangguwaanne hegaa malabaa, qassi ataakilttiyaa awuppe hiraysuwan shammana danddayiyaakko yan deꞌiya ishatanne michota oychaas. Eta zoree tawu deꞌiya miishshaa taani daro wodiyawu goꞌettanaadan maaddiis.” A deꞌossi koshshiyaaba xallan deꞌanaadan maaddidabay aybee? Katiya hagaadan gaasu: “Taani deꞌossi koshshiya quma xallaa miyoogaaninne alꞌꞌo gidenna maayo maayiyoogan tawu deꞌiyaabay gidana gaada deꞌanaadan Yihooway maaddana mala ubba wode woossays. Yihooway tawu koshshiyaabay aybakko tana erissiyoogaaninne taani koyiyoobaa demmanaadan maaddiyoogan ta woosaa zaariis gaada qoppays.” A gujjadakka, “Deꞌossi koshshiyaaba xallan ufayttada deꞌays; aybissi giikko, hegee taani ubba wode ayyaanaabaa tishshi oottada qoppanaadan maaddiis” yaagaasu.
Katiyo
Katiya deꞌossi koshshiyaaba xallan woppu gaada deꞌiyoogaa xallaa gidennan, ufayssiya deꞌo deꞌawus. A hagaadan gaasu: “Taani daro asay mishiraachuwaa ufayttidi siyiyo heeran sabbakana danddayays. Hegee keehi ufayssiyaaba!” A Taywaane baada aqinye gidada haggaazido kataman CHayna qaalaa goꞌettiya gubaaꞌeti naaꞌꞌaa xallaa; shin ha wodiyan laappun gubaaꞌeti deꞌoosona. Katiya, “He maalaalissiya dichaa ta ayfiyan beꞌiyoogeenne taani kattaa cahan shaahettiyoogee ubba galla ufayttanaadan oottiyaaba” yaagaasu.
“ETI TANAKKA MAADDIYA ASADAN XEELLIDOSONA!”
Qommoora etabay qonccido CHun Keyunanne Juuli hanotay haꞌꞌi ay malee? CHun Keyuni CHayna qaalaa loytti erenna gishshawu, koyro heeran gubaaꞌiyaa darin maaddennabadan qoppiis. SHin he biittan deꞌiya ishati qoppidobay aagaappe dumma. CHun Keyuni hagaadan giis: “Nu gubaaꞌee shaahettidi naaꞌꞌa gidido wode, taani gubaaꞌiyawu oottiyaagaa gidiyo gishshawu daro aawatettay imettiis. Taani aassiyaageeti keehi koshshiyoosan haggaazaydda deꞌiyaabadan qoppidoy he wode.” I ufayttiiddi, “Eti tanakka maaddiya asadan xeellidosona; hegee maalaalissiyaaba!” yaagiis. Ha wodiyan i gubaaꞌe cima. Juula hagaadan gaasu: “Nuuni gitabaa oottiyaabadaaninne mule ufaytti erenna ogiyan ufayttiyaabadan qoppoos. Nuuni hagawu yiidoy harata maaddanaassa; shin nu deꞌuwan beꞌido ha ufayssiyaabay nuna keehi maaddidabadan qoppoos. Nuuni hagan haggaazanaadan paqqadido gishshawu Yihoowa galatoos!”
Daro biittan, haꞌꞌikka aassiyaageeti keehi koshshiyoosan haggaaziyaageeti ayyaanaabaa cakkiyo oosuwawu koyettoosona. Neeni naaꞌꞌantto xekka timirttiyaa wurssana hanay, qassi ne deꞌuwan ay oottanaakko qoppaydda deꞌay? Neeni aqo oyqqennan deꞌiya, Yihoowa dirijjitiyan goꞌꞌiyaabaa oottanawu koyiya asee? Ne soo asawu ayyaanaabaa duretettaa laatissana koyay? Neeni xuurataa kiyida asee, qassi attida wodiyan harata keehi maaddiyaabaa oottana koyay? Neeni kaseegaappe loytta haggaazanawu kuuyiyaaba gidikko, Kawotettaa aassiyaageeti keehi koshshiyoosan haggaaziyoogan daro anjjettanaagaa ammanettana danddayaasa.
a Xoossaa Kawotettaabaa ‘Loyttidi Markkattiyoogaa’ (Amaarattuwaa) giyo maxaafaa shemppo 16, mentto 5-6 xeella.