Tipigi an Timbang nga Panhunahuna ha Paggamit hin Irinmon nga De-alkohol
“An alaksiw amo an parauyan-uyan, an maisog nga irinmon amo an manririmok; ngan bisan hin-o an mahisimang ngada diri makinaadmananon.”—PROBERBIOS 20:1.
1. Paonan-o iginpahayag han salmista an iya pagpasalamat tungod ha pipira nga mag-opay nga mga regalo tikang kan Jehova?
“AN NGATANAN nga maopay nga hatag ngan an ngatanan nga hingpit nga hatag tikang ha igbaw, tikang ha Amay han mga kalamragan,” nagsurat an disipulo nga hi Jakobo. (Jakobo 1:17) Tungod kay napagios an salmista nga magpasalamat ha damu nga mag-opay nga mga regalo han Dios, hiya nagkanta: “Nagpapaturok hiya han banwa para ha mga kabakahan, ngan urutanon tungod han paggamit han tawo; basi nga hiya makakuha hin karan-on tikang ha tuna, ngan alaksiw nga nakakalipay han kasingkasing han tawo, ngan lana ha pagpagili-gili han iya bayhon, ngan tinapay nga nakakabaskog han kasingkasing han tawo.” (Salmo 104:14, 15) An alaksiw ngan iba pa nga mga irinmon nga de-alkohol, pariho han urutanon, tinapay, ngan lana, mag-opay nga mga regalo tikang ha Dios. Paonan-o naton gagamiton ito?
2. Ano nga mga pakiana an paghihisgotan naton mahitungod han paggamit hin irinmon nga de-alkohol?
2 Maopay la an makaruruyag nga regalo kon ginagamit ito ha husto nga paagi. Pananglitan, “maopay” an dugos, kondi “diri maopay an pagkaon hinduro han dugos.” (Proberbios 24:13; 25:27) Bisan kon bangin makalipay an pag-inom hin “gutiay nga alaksiw,” seryoso nga problema an sobra nga pag-inom hin irinmon nga de-alkohol. (1 Timoteo 5:23) “An alaksiw amo an parauyan-uyan,” nagpapahamangno an Biblia, “an maisog nga irinmon amo an manririmok; ngan bisan hin-o an mahisimang ngada diri makinaadmananon.” (Proberbios 20:1) Kondi, paonan-o an usa mahisisimang han irinmon nga de-alkohol?a Mationan-o kadamu an sobra nga irinmon nga de-alkohol? Ano an timbang nga panhunahuna may kalabotan hini?
‘Nahisisimang’ han Irinmon nga De-Alkohol—Paonan-o?
3, 4. (a) Ano an nagpapakita nga an pag-inom tubtob ha punto han kahubog ginkukondenar ha Biblia? (b) Ano an pipira han mga tigaman han kahubog?
3 Ha kadaan nga Israel, an anak nga diri mabinasulon nga lamot ngan parahubog kinahanglan batuhon tubtob mamatay. (Deuteronomio 21:18-21) Hi apostol Pablo nagsagdon ha mga Kristiano: “Diri kamo makig-upod-upod, kon an usa ka tawo nga ginngangaranan nga bugto, paralibog, o masingbahon ha mga ladawan, o malibakon, o parahubog, o paralimbong; bisan ha pagkaon diri kamo makigsaro ha iya.” Matin-aw, an pag-inom tubtob nga mahubog an usa ginkukondenar ha Kasuratan.—1 Korinto 5:11; 6:9, 10.
4 Ha pagsaysay han mga tigaman han kahubog, an Biblia nasiring: “Diri ka magtan-aw han alaksiw kon ito mapula, kon ito nag-iinggat dida ha tagayan, kon ito madalunot tunlon; ha kataposan ito nakagat sugad hin halas, ngan nasugod sugad hin kolebra. An imo mga mata makakakita hin magpakatitingala nga mga butang, ngan an imo kasingkasing magyayakan hin mga butang nga malinarisnon.” (Proberbios 23:31-33) An sobra nga pag-inom nakagat pariho hin malara nga halas, nga hinungdan han sakit, kasamok ha hunahuna, kawaray-sarabotan pa ngani. An usa nga parahubog bangin “makakakita hin magpakatitingala nga mga butang” tungod kay bangin hiya nag-iimahinasyon. Bangin diri liwat niya mapugngan an pagyakan hin maraot nga mga ideya ngan mga hingyap nga diri angay isumat.
5. Ha ano nga paagi nakakadaot an sobra nga pag-inom hin irinmon nga de-alkohol?
5 Diri ba makakadaot kon an usa nagamit hin irinmon nga de-alkohol kondi naghihirot nga diri uminom tubtob ha punto nga ha pagkita han iba hubog na hiya? An iba nga mga tawo diri dayon aabaton nga hubog na bisan kon nakainom na hin sobra. Kondi, an paghunahuna nga ito nga buhat diri nakakadaot, ha tinuod usa na ito nga paglimbong ha kalugaringon. (Jeremias 17:9) Ha hinay-hinay, nag-uuswag nga paagi, an usa bangin magdepende na ha irinmon nga de-alkohol ngan magin “uripon ha alaksiw.” (Tito 2:3) Mahitungod ha proseso han pagin alkoholiko, an awtor nga hi Caroline Knapp nasiring: “Usa ito nga mahinay, talagudti, malimbong, makuri masabtan nga proseso.” Makamaratay gud nga lit-ag an sobra nga pagpatagbaw ha irinmon nga de-alkohol!
6. Kay ano nga sadang likyan han usa an sobra nga pagkaon sugad man pag-inom hin irinmon nga de-alkohol?
6 Tagda liwat an pahamangno ni Jesus: “Pagmatngon kamo ha iyo kalugaringon, bangin an iyo mga kasingkasing mabug-atan han kahakog, ngan kaparahubog, ngan mga pangarit hini nga kinabuhi; ngan ito nga adlaw ha kadagmitan maabot ha iyo sugad hin lit-ag. Kay ito maabot ha ngatanan nga naukoy ha bayhon han bug-os nga tuna.” (Lukas 21:34, 35) An pag-inom kinahanglan diri umabot ha punto han kahubog nga makakapakaturog o makakapahubya na ito ha usa ka tawo—ha pisikal sugad man ha espirituwal. Ano an magigin resulta kon ha pag-abot han adlaw ni Jehova aada hiya ha sugad nga kahimtang?
Kon Ano an Resulta han Pag-abuso ha Irinmon nga De-Alkohol
7. Kay ano nga an pag-abuso ha irinmon nga de-alkohol nakontra ha instruksyon ha 2 Korinto 7:1?
7 An sobra nga paggamit han irinmon nga de-alkohol nagriresulta ha damu nga peligro para ha usa—ha pisikal ngan ha espirituwal. An mga sakit tungod han pag-ininom hin de-alkohol nga irinmon amo an cirrhosis han atay, hepatitis, ngan kadaot ha utok sugad han pagdeliryo. An maiha nga sayop nga paggamit han irinmon nga de-alkohol mahimo liwat magresulta hin kanser, diabetes, ngan mga sakit ha kasingkasing ngan ha tiyan. An sayop nga paggamit han irinmon nga de-alkohol matin-aw nga diri nauyon ha sugo han Kasuratan nga: “Maglinis kita tikang ha ngatanan nga mga hugaw han unod ngan han espiritu, ngan paghingpiton ta an pagkaputli ha kahadlok ha Dios.”—2 Korinto 7:1.
8. Sumala ha Proberbios 23:20, 21, ano an mahimo magin resulta han pag-abuso ha irinmon nga de-alkohol?
8 An pag-abuso ha irinmon nga de-alkohol mahimo liwat mangahulogan hin pagkarag han kwarta, kawad-i pa ngani hin trabaho. Hi Hadi Salomon han kadaan nga Israel nagpahamangno: “Ayaw tampo ha mga parahubog, ha mga parakaon hin unod ha waray kasadangan.” Kay ano? Hiya nagsaysay: “Kay an parahubog ngan an hingaon ha waray kasadangan maabot ha pagkakablas; ngan an kapiraw magbibisti han tawo hin rabanit.”—Proberbios 23:20, 21.
9. Kay ano nga maaramon para ha usa ka tawo nga diri uminom hin irinmon nga de-alkohol kon magdadrayb hiya?
9 Basi ipakita an usa pa nga peligro, an The Encyclopedia of Alcoholism nasiring: “Ipinapakita han mga pagsaliksik nga an alkohol nakakaiban han mga kaabtik ha pagdrayb, upod na an reaksyon, koordinasyon, atensyon, pagkaalerto ha pagkita ngan pagsabot.” Peligroso an pagdrayb kon nakainom. Ha Estados Unidos la, napuplo ka yukot an namamatay ngan ginatos ka yukot an nadadaot kada tuig ha mga aksidente ha kalsada may kalabotan ha irinmon nga de-alkohol. Peligroso ini labi na ha mga batan-on, nga kulang pa hin eksperyensya ha pagdrayb sugad man ha pag-inom. Makakagdrayb ba an usa katapos uminom hin pipira nga irinmon nga de-alkohol ngan ha pariho nga panahon makakasiring ba hiya nga tinatahod niya an kinabuhi sugad nga regalo tikang kan Jehova nga Dios? (Salmo 36:9) Tungod ha pagkabaraan han kinabuhi, gimaopayi nga an usa ka tawo diri gud uminom hin mga irinmon nga de-alkohol kon magdadrayb hiya.
10. Paonan-o an alkohol makakaapekto ha aton hunahuna, ngan kay ano nga peligroso ito?
10 An sobra nga pag-inom nakakadaot ha mga tawo diri la ha pisikal kondi ha espirituwal liwat. “An alaksiw ngan an bag-o nga alaksiw nakakuha han sarabotan,” siring han Biblia. (Hosea 4:11) An alkohol nakakaapekto ha hunahuna. “Kon an usa nakainom,” siring han usa nga publikasyon han U.S. National Institute on Drug Abuse, “an alkohol nasalupsop pinaagi han sistema han panunaw ngadto ha mga ugat ngan madagmit nga nadangat ha utok. Hinay-hinay nga nagpapaluya ito ha mga bahin han utok nga nagkukontrol han panhunahuna ngan emosyon. An tawo kulang na hin pag-abat, kulang na hin pagpugong-ha-kalugaringon.” Ha sugad nga kahimtang, mas posible nga ‘mahisimang’ kita, makagbuhat hin diri maopay ha iba, ngan masayon na mahulog ha damu nga mga pagsulay.—Proberbios 20:1.
11, 12. Ano nga kadaot ha espirituwal an mahimo magin resulta han diri-kasadangan nga paggamit hin irinmon nga de-alkohol?
11 Dugang pa, an Biblia nagsusugo: “Kon mangaon kamo, o manginom, o bisan ano an iyo pagbuhaton, pagbuhaton niyo an ngatanan ha himaya han Dios.” (1 Korinto 10:31) Naghihimaya ba ha Dios an pag-inom hin damu nga de-alkohol nga irinmon? Sigurado nga karuyag han usa nga Kristiano nga likyan an reputasyon sugad nga sobra ka parainom. An sugad nga reputasyon nagpapasipara, diri naghihimaya, ha ngaran ni Jehova.
12 Kumusta man kon an kawaray-kasadangan nga pag-inom han usa nga Kristiano makapakdol ha igkasi-tumuroo, bangin usa nga bag-ohan nga disipulo? (Roma 14:21) “Bisan hin-o nga magpapakdol ha usa hini nga mga gudtiay, nga nasarig ha akon,” nagpahamangno hi Jesus, “maopay pa nga bitayan an iya liog hin usa nga gilingan nga bato, ngan ilabog hiya ha kahiladman han dagat.” (Mateo 18:6) An sobra nga pag-inom mahimo liwat magresulta hin kawad-i han mga pribilehiyo ha kongregasyon. (1 Timoteo 3:1-3, 8) An usa pa nga maraot nga epekto amo an mga problema ha sulod han pamilya tungod han pag-abuso ha irinmon nga de-alkohol.
Likayi an mga Peligro—Paonan-o?
13. Ano an importante mahitungod ha paglikay ha pag-abuso ha irinmon nga de-alkohol?
13 An usa nga yawi ha paglikay ha mga peligro han pag-abuso ha irinmon nga de-alkohol amo an paghibaro kon ano an kaibahan, diri butnga han sobra nga pagpatagbaw ngan paghubog, kondi butnga han kasadangan ngan sobra nga pagpatagbaw. Hin-o an makakasiguro kon mationan-o kadamu hin alkohol an kasadangan ngan sobra para ha imo? Tungod kay damu nga butang an nahiuupod, waray istrikto nga surundon kon mationan-o kadamu an damu hinduro. An kada usa kinahanglan maaram han iya tubtoban ngan diri lumahos hito nga tubtoban. Ano an mabulig ha imo ha pagdesisyon kon mationan-o kadamu an damu hinduro para ha imo? May-ada ba prinsipyo nga makakaggiya?
14. Ano nga naggigiya nga prinsipyo an mabulig ha imo nga hibaroan an kaibahan han kasadangan ngan sobra nga pag-inom?
14 An Biblia nasiring: “Tipigi an hingpit nga kinaadman ngan an katakos ha pagtirotimbang; nga hira maamo an kinabuhi han imo kalag, ngan rayandayan ha imo liog.” (Proberbios 3:21, 22) Salit, an naggigiya nga prinsipyo nga angay sundon, amo ini: An anoman nga kadamu han alkohol nga nakakaulang na han imo pamurubuot ngan nakakadaot han imo panhunahuna, sobra na ito para ha imo. Kondi kinahanglan magin tangkod ka ha imo kalugaringon ha pagkarawat kon ano ito nga tubtoban para ha imo!
15. San-o an maaramon nga maglikay ha bisan usa la nga pag-inom?
15 Ha pipira nga mga sitwasyon, bangin maaramon nga diri na la uminom. Tungod kay mamimeligro an fetus, an burod nga babaye mahimo magdesisyon nga diri gud uminom. Ngan diri ba maopay an diri pag-inom kon kaupod an usa nga nagkaada problema ha alkoholismo o an usa nga an konsensya diri natugot ha pag-inom? Hi Jehova nagsugo ha mga nagtatrabaho sugad nga mga saserdote ha tabernakulo: “Ayaw pag-inom hin alaksiw, bisan irinmon nga maisog . . . kon kamo masulod ha tabernakulo han katiringban, nga diri kamo magkamatay.” (Lebitiko 10:8, 9) Salit, ayaw pag-inom hin mga irinmon nga de-alkohol antes tumambong ha Kristiano nga mga katirok, kon nakikigbahin ha ministeryo, ngan kon nagbubuhat han iba pa nga espirituwal nga mga responsabilidad. Dugang pa, ha mga nasud nga igindidiri an pag-inom hin de-alkohol o an gintutugotan la pag-inom adton husto na ha edad, sadang sundon han mga Kristiano an mga balaud han nasud.—Roma 13:1.
16. Paonan-o ka magdidesisyon kon ano an pagbubuhaton kon igserbi ha imo an irinmon nga de-alkohol?
16 Kon iginhahatag o iginsiserbi ha imo an irinmon nga de-alkohol, an siyahan nga sadang igpakiana amo ini: ‘Sadang ba ako uminom?’ Kon magdesisyon ka pag-inom, hinumdumi an imo tubtoban, ngan ayaw paglahos hito nga tubtoban. Ayaw pagpaimpluwensya ha pagkamahinatagon han nananagtawo. Ngan pag-ikmat ha mga panagtawo nga nagsiserbi hin damu hinduro nga mga irinmon sugad han ha mga panagtawo ha kasal. Ha damu nga mga lugar, an kabataan legal nga tinutugotan nga uminom hin de-alkohol. Responsabilidad han mga ginikanan nga tutdoan an ira mga anak may kalabotan ha paggamit hin irinmon nga de-alkohol ngan bantayan an ira mga gios may kalabotan hini.—Proberbios 22:6.
Malalamposan Mo an Problema
17. Ano an makakabulig ha imo nga masabtan kon ikaw ba may-ada problema ha pag-abuso ha irinmon nga de-alkohol?
17 Problema mo ba an sayop nga paggamit hin alaksiw ngan nakakahubog nga irinmon? Kon an pag-abuso hin irinmon nga de-alkohol nagigin tago nga sala, makakasiguro ka nga ha paglabay han panahon makakaapekto ito ha imo. Salit tangkod nga usisaha hin maopay an imo kalugaringon. Pakianhi an imo kalugaringon han nag-uusisa nga mga pakiana sugad han: ‘Mas agsob ba ako uminom yana kay ha naglabay? Mas maisog na ba an akon iniinom yana? Nainom ba ako hin de-alkohol basi makapalagiw ha mga kabaraka, tensyon, o mga problema? Nababaraka na ba an usa nga membro han pamilya o sangkay mahitungod han akon pag-ininom? An akon ba pag-ininom an hinungdan han mga problema ha sulod han akon pamilya? Nakukurian ba ako kon diri uminom hin de-alkohol ha usa ka semana, usa ka bulan, o damu ka bulan? Igintatago ko ba ha iba an kadamu han alaksiw o nakakahubog nga akon iniinom?’ Ano man kon oo an baton ha pipira hini nga mga pakiana? Diri ka magin sugad ha usa ka tawo nga ‘nagtatan-aw han iya nawong nga kinaiya dida ha espiho ngan nahingangalimot dayon kon mationan-o nga tawo hiya.’ (Jakobo 1:22-24) Himoa an mga paagi ha pagsulbad han problema. Ano an mahimo mo buhaton?
18, 19. Paonan-o ka makakaundang ha sobra nga paggamit hin irinmon nga de-alkohol?
18 Hi apostol Pablo nagsagdon ha mga Kristiano: “Diri kamo maghubog hin alaksiw, diin titikang an kasamokan, kondi mapuno kamo han espiritu.” (Efeso 5:18) Pagdesisyon kon ano an sobra nga kadamu han alkohol para ha imo, ngan pagtigaman hin husto nga mga tubtoban. Magin determinado nga diri sumobra hito nga mga tubtoban; magpugong ha kalugaringon. (Galasia 5:22, 23) May-ada ka ba mga kaupod nga nagpipirit ha imo nga uminom hin sobra? Pagbantay. “Lakat kaupod han mga tawo nga makinaadmananon ngan ikaw makikinaadmananon,” siring han Biblia, “kondi an kaupod-upod han mga lurong mag-aantos tungod hini.”—Proberbios 13:20.
19 Kon nainom ka hin de-alkohol basi makapalagiw ha pipira nga problema, tangkod nga atubanga an problema. Mahimo malamposan an mga problema pinaagi han pag-aplikar han sagdon tikang ha Pulong han Dios. (Salmo 119:105) Ayaw pag-alang ha pangaro hin bulig han masasarigan nga Kristiano nga tigurang. Gamita hin maopay an mga kahikayan ni Jehova ha pagparig-on han imo espirituwalidad. Parig-ona an imo relasyon ha Dios. Regular nga mag-ampo ha iya—labi na mahitungod han imo mga kaluyahan. Panginyupo ha Dios nga ‘putlion an imo mga isol ngan an imo kasingkasing.’ (Salmo 26:2) Sugad han ginhisgotan ha nahiuna nga artikulo, buhata gud an imo mahihimo ha paglakat ha dalan han integridad.
20. Ano nga mga paagi an sadang mo buhaton basi malamposan an nagpapadayon nga problema ha sobra nga pag-inom?
20 Kumusta man kon nagpapadayon an problema ha sobra nga pag-inom bisan pa han imo mga pangalimbasog? Kinahanglan sundon mo an sagdon ni Jesus: “Kon an imo kamot nakakagpatigayon han paghipakdol, utda; maopay ha imo an pagsulod ha kinabuhi nga pingkaw, kay ngan may-ada duha nga kamot ngan pagkadto ha impyerno, ha kalayo nga diri mapaparong.” (Markos 9:43) An baton: Ayaw na gud pag-inom. Ito an desisyon nga ginbuhat han usa nga babaye nga aton tatawagon nga hi Irene. “Katapos hin haros duha ngan tunga ka tuig nga paglikay ha pag-inom hin de-alkohol,” siring niya, “nagtikang ako maghunahuna nga an usa la nga pag-inom bangin diri makakadaot, basi la hibaroan ko kon paonan-o ko ito malalamposan. Kondi kon ito na an akon inaabat, nag-aampo ako dayon kan Jehova mahitungod hito. Determinado ako nga diri na uminom utro hin de-alkohol tubtob ha bag-o nga sistema—bangin diri na gud bisan ha bag-o nga sistema.” An bug-os nga paglikay diri magigin daku hinduro nga sakripisyo kapalit han kinabuhi ha matadong nga bag-o nga kalibotan han Dios.—2 Pedro 3:13.
‘Magdadlagan Kamo Basi Niyo Madangat’
21, 22. Ano an makakaulang ha aton ha pakadangat ha kataposan han rumba para ha kinabuhi, ngan paonan-o naton malilikyan ito?
21 Han iginpariho ni apostol Pablo an Kristiano nga pagkinabuhi ha usa nga rumba, o lupigay, hiya nagsiring: “Diri ba kamo maaram nga an nagdadadlagan ha rumba, an ngatanan nagdadadlagan, kondi uusa la an nakakakarawat han premyo? Sugad man kamo magdadlagan; basi niyo madangat. Ngan an ngatanan nga nabulig ha mga uyag nagbubuhat ha kamailubon ha ngatanan nga mga bagay. Niyan ira ini ginhihimo ha pagmalakarawat hin madinunuton nga pudong-pudong; kondi kita ha diri madinunuton. Busa nadalagan ako, diri sugad ha may pagruhaduha, busa nakikipag-away ako, diri sugad ha nagdadabal ha hangin; kondi ginpapaantos ko inin akon lawas, ngan iginbubutang ko ha pagkauripon: bangin tingali, ha kahuman ko na magwali ha iba, ako lugod [an] isikway.”—1 Korinto 9:24-27.
22 An premyo iginhahatag la ha mga malampuson nga nakatapos han rumba. Ha rumba para ha kinabuhi, an pag-abuso ha irinmon nga de-alkohol makakapugong ha aton ha pakadangat ha kataposan han rumba. Kinahanglan buhaton naton an pagpugong-ha-kalugaringon. Ha pagdalagan nga may katuyoan kinahanglan likyan naton an “mga paghubog hin alaksiw.” (1 Pedro 4:3) Ha kabaliktaran, kinahanglan kita magpugong-ha-kalugaringon ha ngatanan nga butang. May kalabotan ha pag-inom hin mga irinmon nga de-alkohol, maaramon nga “pagdumirian ta an pagkadiri-matinoohon ngan mga kairiphon nga kalibotanon, mag-ukoy kita ha kabuotan ngan ha katadongan ngan ha pagkamatinoohon ha Dios.”—Tito 2:12.
[Footnote]
a Sugad han paggamit dinhi hini nga artikulo, an “irinmon nga de-alkohol” nag-uupod han beer, alaksiw, ngan iba pa nga maisog nga mga irinmon.
Nahinunumdoman Mo Ba?
• Ano an pag-abuso ha irinmon nga de-alkohol?
• Ano an nakakadaot nga mga resulta han sayop nga paggamit han irinmon nga de-alkohol?
• Paonan-o mo malilikyan an mga peligro han sayop nga paggamit han irinmon nga de-alkohol?
• Paonan-o malalamposan han usa an problema ha pag-abuso ha irinmon nga de-alkohol?
[Retrato ha pahina 19]
An alaksiw “nakakalipay han kasingkasing han tawo”
[Retrato ha pahina 20]
Kinahanglan hibaroan naton an aton tubtoban ngan diri lumahos hito
[Retrato ha pahina 21]
Pagdesisyon nga daan kon diin an imo tubtoban
[Retrato ha pahina 22]
Regular nga ig-ampo kan Jehova an mahitungod han imo mga kaluyahan
[Retrato ha pahina 23]
An mga ginikanan may-ada responsabilidad ha pagtutdo ha ira mga anak mahitungod ha paggamit han irinmon nga de-alkohol