Ko Te Fakatuatuai Neʼe Faka Tuʼutāmaki!
KO FAMILI e tolu, te hahaʼi lalahi e toko fitu mo tamaliki e ono, neʼe nātou feleleʼi ʼi tanatou fia maʼuʼuli. ʼE ʼiloga ia neʼe nātou fakapupu ki te ʼapi ʼo he tahi, ʼi tanatou manatu ʼe nātou hāo ʼi te ʼua maka fakamataku. Kae ʼaki te tuputupu ʼa te mana mo te maluku ʼo te ʼu maka, ko te tahi meʼa fakamataku neʼe hoko — ko te ʼao ʼuli ko te lefulefu kona. ʼI te temi ʼaia, neʼe mole ʼi ai he tahi tonu age ki te lele.
Ko te tagata ʼaē neʼe na taki te lele, ʼe mahalo ko he tagata kaugana, neʼe lele kae tau te kato ʼi tona fuga ʼuma. Neʼe muli mai ia ia te ʼu toe tagata e lua, te tahi e taʼu fā kae taʼu nima te tahi, ʼo nā feleleʼi tapiki. Ko ʼihi neʼe nātou muli ai — neʼe nātou manavahe, neʼe nātou faiga, neʼe nātou tūkia, ʼi tanatou fia maʼuʼuli. Neʼe nātou faiga ke nātou mānava ki te ʼaele, kae neʼe nātou mānava ki te efu palapala. Ko te toko 13 neʼe nātou fetoki takitahi ʼo puli tonatou ʼatamai pea tanu ai nātou e te efu ʼaē neʼe lolotoga maʼofa. Ko te toega ʼo tonatou sino neʼe ū ʼaia ʼo aʼu ki te maʼu e te hahaʼi kumi koloā ʼo te temi ʼāfea kua hili taʼu e 2 000 ki te meʼa neʼe hoko pea neʼe nātou fakamatalatala te ʼu temi fakaʼosi ʼo nātou.
Ko te toko 13 vikitima ʼaia neʼe nātou kau ki te toko 16 000 hahaʼi neʼe nātou mamate ʼi te kolo ʼāfea ʼo Pompéi, ʼi Italia ʼi te ʼaho 24 ʼo ʼaukusito ʼo te taʼu 79 ʼo totatou temi. Tokolahi neʼe nātou hāo koteʼuhi neʼe feholaki ʼi te ʼuluaki mapā ʼo te moʼuga ko Vésuve. Kae, ko nātou ʼaē neʼe fakatuatuai — tokolahi te hahaʼi koloaʼia neʼe mole situʼa ki tonatou ʼu ʼapi mo tonatou ʼu meʼa — neʼe tanu e te maka pea mo te efu, ko tona loloto ko te meta e ono.
Ko te meʼa neʼe hoko ʼi Pompéi ʼe feala pe ko he hisitolia ʼāfea kua hili teitei ko taʼu e lua afe. Kae ʼe lahi tona ʼu ʼaluʼaga ʼe tatau mo te maʼuli ʼo te tagata ʼi te temi nei. Ko he fakaʼiloga lahi, ʼe laka maumau age tana fakamataku ʼi te ʼu mapā ʼo te moʼuga ko Vésuve, ʼe ko he fakatokaga ia ko te mālama ʼaenī ʼe lolotoga haga nei ki te ʼauha lahi. Ke tou hāo ʼi te ʼauha ʼaia, ʼe tonu ke tou fai he puleʼaki ʼi te temi nei. Ko te fakatuatuai ʼe fakatupu tuʼutāmaki. Ki te ʼuhiga ʼo te fakaʼiloga ʼaia pea ki te feafeaʼi ʼo te tali fakapotopoto ʼo te meʼa ʼaia, ʼe ko te meʼa ʼaia ka talanoa ki ai te alatike ka hoa mai.
[Paki ʼo te pasina 3]
Soprintendenza Archeologica di Pompei