Kapite 6

He Koʼe ʼe Tou Matutuʼa Pea Tou Mamate?

1. Ko te meʼa fea ʼaē ʼe mole faigafua tona fakamahino e te kau tagata popoto ʼo ʼuhiga mo te maʼuli ʼo te tagata?

ʼE MOLE ʼiloʼi e te kau popoto pe koʼe ʼe matutuʼa te hahaʼi pea mo mamate. ʼE hage mai ia ko te ʼu eveeve ʼo totatou sino ʼe tonu ke fakafoʼou pea ʼe tonu ke tou maʼuʼuli ʼo heʼegata. ʼE ʼui fēnei e te tohi faka Saponia (Hyojun Soshikigaku): “ ʼE ko he misitelio lahi, te pikipikiga ʼo te matutuʼa ʼo te ʼu eveeve mo te ʼu taʼu pea mo te mate ʼo he tahi.” ʼE lahi te kau popoto ʼe nātou faka tui ʼe ʼi ai te “ ʼuhiga totonu, te mataʼi tohi” ʼo ʼuhiga mo te tuʼakoi ʼo te maʼuli. ʼI takotou manatu ʼe tonu koa la te ʼu manatu ʼaia?

2. Koteā ʼaē neʼe fai e ʼihi ʼuhi ko te nounou ʼo te maʼuli?

² Ko te hahaʼi neʼe nātou holi tuʼumaʼu ke nātou maʼuʼuli fualoa, pea neʼe nātou faiga ke nātou aʼu ki te maʼuli tuputupua. Talu mai te fā sēkulō ʼi muʼa ʼo totatou temi, ko te ʼu meʼa faitoʼo ʼaē neʼe ʼui ʼe faka fealagia ai te aʼu ki te maʼuli tuputupua neʼe fakatokagaʼi e te ʼu ʼaliki ʼo Siaina. Ki muli age neʼe ʼahiʼahiʼi e te ʼu tuʼi ʼo Siaina te ʼu vai ʼaia neʼe lau ʼe fakaʼaogaʼi moʼo fakaloaloa ʼo te maʼuli neʼe fai ʼaki te mercure pea neʼe nātou mamate. ʼI te ʼu potu fuli ʼo te kele, ʼe ʼui e te hahaʼi ko te mate ʼe mole ko he fakaʼosi ia ʼo tonatou maʼuli. Ko te kau Putisi, mo te kau Inituisi, mo te kau Mahometa pea mo ʼihi age ʼe nātou ʼamanaki fuli ki te maʼuli ʼi te ʼosi ʼo te mate. ʼI te Keletiate, tokolahi ʼe nātou fakaʼamu ki te maʼuli ʼi selo ʼi te fiafia lahi ʼi te hili ʼo te mate.

3. (a) He koʼe ʼe holi te hahaʼi ki te maʼuli heʼegata? (b) Koteā te ʼu fehuʼi ʼo ʼuhiga mo te mate ʼaē ʼe ʼaoga ke tali kiai?

³ Ko te ʼu manatu ʼo ʼuhiga mo te fiafia ʼi te ʼosi ʼo te mate ʼe hā ʼaki ai te holi ʼaē ʼa te hahaʼi ki te maʼuli heʼegata. “Māʼia mo te ʼu temi ʼe mole ʼiloʼi hona gataʼaga, neʼe ina ai ki tokotou loto,” ko te ʼui ʼaia ʼa te Tohi-Tapu ʼo ʼuhiga mo te manatu ʼo te heʼegata ʼaē neʼe ʼai e te ʼAtua ki ʼotatou loto. (Tagata Tānaki 3:11) Neʼe ina fakatupu te ʼuluaki taumatuʼa ʼaki te ʼamanaki ʼaē ke nā maʼuʼuli ʼo heʼegata. (Senesi 2:16, 17) Kae, he koʼe koa ʼe mamate te hahaʼi? Neʼe hū feafeaʼi te mate ki te malamanei? Ko te ʼatamai mālama ʼo ʼuhiga mo te ʼAtua ʼe ina fakahā mai te ʼu tali ʼo ʼuhiga mo te ʼu fehuʼi ʼaia.—Pesalemo 119:105.

KO HE FAKATUʼUTUʼU FAKAMATAKU

4. Neʼe fakahā feafeaʼi e Sesu ia ia ʼaē ʼe fai fakapō ʼaē ʼe tupu ai te mamate ʼo te hahaʼi?

⁴ ʼE faigaʼi e ia ʼaē ʼe fai fakapō ke ina fufū te ʼu fakamoʼoni ʼo tana gāue kovi. Pea ʼe toe feiā aipe ʼo ʼuhiga mo ia ʼaē neʼe fakapō ʼi te kamataʼaga ʼo tupu ai te mate ʼo te ʼu lauʼi miliale hahaʼi, neʼe ina fakaliliu te mate ʼa te tagata ke fonu ʼi te misitelio. Neʼe fakahā e Sesu Kilisito ia ia ʼaē ʼe fai fakapō, ʼi Tana ʼui fēnei kia nātou ʼaē neʼe nātou faiga ke nātou matehi ia ia: “ ʼE koutou ʼōmai koutou, mai takotou tāmai, te Tevolo, pea ʼe koutou fia fakahoko te ʼu meʼa ʼaē ʼe holi ki ai takotou tāmai. Neʼe fai fakapō ia ʼi tana kamata, pea neʼe mole haga nofo ia ʼi te moʼoni.”—Soane 8:31, 40, 44.

5. (a) Neʼe haʼu maifea ia ia ʼaē neʼe liliu ko Satana te Tevolo? (b) Koteā te faka ʼuhiga ʼo te ʼu kupu ʼaenī ko “Satana” pea mo “Tevolo”?

⁵ ʼIo, ko te Tevolo ʼe ko he “fai fakapō” agakovi. ʼE fakahā mai e te Tohi-Tapu ʼe ko he ʼipotasi moʼoni, kae ʼe mole ko te kovi ia ʼaē ʼe ʼui ʼe maʼu ʼi te loto ʼo he tahi. (Mateo 4:1-11) Logope la tona fakatupu ʼaē ko he ʼaselo agatonu, “neʼe mole haga nofo ia ʼi te moʼoni.” ʼE totonu tona fakahigoaʼi ʼaē ko Satana te Tevolo! (Fakahā 12:9) Neʼe fakahigoaʼi ia ia ko “Satana,” peʼe ko “he tahi ʼe fakafeagai,” koteʼuhi neʼe fakafeagai ia kia Sehova. Ko te ʼaselo fai fakapō ʼaia neʼe toe fakahigoaʼi foki ko te “Tevolo,” ko tona faka ʼuhiga “ko he tahi ʼe fasituʼu,” koteʼuhi neʼe laukovi ki te ʼuhiga ʼo te ʼAtua.

6. He koʼe neʼe agatuʼu ia Satana ki te ʼAtua?

⁶ Koteā ʼaē neʼe ina fakaneke ia Satana ke agatuʼu ki te ʼAtua? Ko te mānumānu. Neʼe mānumānu ʼaupito ki te tauhi ʼaē neʼe fai e te hahaʼi kia Sehova. Neʼe mole tekeʼi e te Tevolo te holi ʼaē ke ina maʼu te tauhi ʼaia, ʼaē ʼe tonu ke fai ʼāteaina ki te Tupuʼaga. (Vakaʼi ia Esekiele 28:12-19.) Kae, ko te ʼaselo ʼaia neʼe liliu ʼo Satana neʼe ina taupau maʼu te holi ʼaia, ʼo aʼu ki te temi ʼaē neʼe fakatupu ai pea mo fānauʼi ai te agahala.—Sake 1:14, 15.

7. (a) Koteā te tupuʼaga ʼo te mate ʼa te hahaʼi? (b) Koteā te agahala?

⁷ Kua tou ʼiloʼi ia ia ʼaē neʼe fai fakapō ʼo ina taki te hahaʼi ki te mate. Kae, koteā koa te tupuʼaga tāfito ʼo te mate ʼo te hahaʼi? ʼE ʼui e te Tohi-Tapu: “Ko te ʼakau māsila ʼaē ʼe ina fakatupu te mate ko te agahala.” (1 Kolonito 15:56) Pea koteā koa te agahala? Ke tou mahino ki te kupu ʼaia, tou vakaʼi muʼa tona faka ʼuhiga ʼi te ʼu lea ʼaē neʼe fakaʼaogaʼi ʼi te kamata moʼo tohi ʼo te Tohi-Tapu. ʼI te lea faka Hepeleo pea mo te lea faka Keleka ʼe fakaliliu te kupu “agahala” ki te kupu “ ʼe hala” ʼe faka ʼuhiga ki te mole fakahoko he fakatuʼutuʼu. Koteā te fakatuʼutuʼu ʼaē ʼe mole tou fakahoko? Ko te fakatuʼutuʼu ʼaē ʼo ʼuhiga mo te fakalogo katoa ki te ʼAtua. Kae, neʼe feafeaʼi koa te hū mai ʼo te agahala ki te malamanei?

NEʼE HOKO FEAFEAʼI TE FAKATUʼUTUʼU

8. Neʼe faiga feafeaʼi ia Satana ke ina maʼu te tauhi ʼa te hahaʼi?

⁸ Neʼe fai fakalelei e Satana tana fakatuʼutuʼu ʼi tana manatu ʼaē ʼe ina puleʼi anai te hahaʼi fuli pea mo ina maʼu tanatou tauhi. Neʼe ina fakatuʼutuʼu ke ina fakahalaʼi te ʼuluaki taumatuʼa, ia Atama mo Eva, ke nā agahala ki te ʼAtua. Neʼe foaki e Sehova ki tatatou ʼu ʼuluaki mātuʼa te ʼatamai mālama ʼaē ʼe ina taki anai nāua ki te maʼuli heʼegata. Neʼe nā ʼiloʼi ko tonā Tupuʼaga ʼe agalelei koteʼuhi neʼe ina tuku ia nāua ki te ʼōloto matalelei ʼo Eteni. Neʼe fakatokagaʼi tāfito e Atama te agalelei ʼo tana Tāmai ʼaē ʼi selo, ʼi tana foaki age ʼaē ki ai tona ʼohoana matalelei pea mo ʼaoga. (Senesi 1:26, 29; 2:7-9, 18-23) Ko te maʼuli heʼegata ʼo te ʼuluaki taumatuʼa neʼe fakalogo ia ki tanā fakalogo ʼaē ki te ʼAtua.

9. Ko te fakatotonu fea ʼaē neʼe foaki e te ʼAtua ki te ʼuluaki tagata, pea he koʼe neʼe mole fefeka fau te fakatotonu ʼaia?

⁹ Neʼe fakatotonu fēnei age e te ʼAtua kia Atama: “Ki te ʼu fuʼu ʼakau fuli ʼo te ʼōloto ʼe feala anai tau kai kiai ʼo aʼu ki tau fiu. Kae ki te fuʼu ʼakau ʼo te mālama ki te meʼa ʼaē ʼe lelei pea mo te meʼa ʼaē ʼe kovi, ʼe mole tonu anai ke ke kai kiai, heʼe ko te ʼaho ʼaē ka ke kai anai kiai, ʼe ke mate moʼoni anai.” (Senesi 2:16, 17) ʼI tona ʼuhiga Tupuʼaga, neʼe mole tonu ke fakafihiʼi e he tahi ia Sehova ʼAtua ʼi tana fakatuʼutuʼu te ʼu lekula ʼo ʼuhiga mo te ʼu aga ʼaē ʼe tonu ke fai, pea mo tana fakatuʼutuʼu te meʼa ʼaē ʼe lelei pea mo te meʼa ʼaē ʼe kovi ki tana ʼu meʼa ʼaē neʼe ina fakatupu. Ko tana fakatotonu neʼe mole fefeka fau, koteʼuhi neʼe faʼifaʼitaliha ia Atama pea mo Eva ki te kai ʼo te ʼu fua ʼo te ʼu fuʼu ʼakau fuli ʼaē ʼi te ʼōloto. Neʼe feala ke nā fakahā tanā loto fakafetaʼi ki te takitaki agatonu ʼa Sehova ʼaki tanā fakalogo ki te lao ʼaia, kae neʼe nā fialahi ʼo nā fakatuʼutuʼu tanā ʼu lekula ʼo ʼuhiga mo te aga ʼaē ʼe tonu ke fai.

10. (a) Neʼe faiga feafeaʼi ia Satana ke mulimuli age te ʼuluaki taumatuʼa kia te ia? (b) Koteā te tukugakoviʼi neʼe fai e Satana ʼo ʼuhiga mo Sehova? (c) Koteā takotou manatu ʼo ʼuhiga mo te fakafeagai ʼa Satana ki te ʼAtua?

¹⁰ Neʼe fakatuʼutuʼu e te Tevolo ke ina fakamaliu te ʼuluaki taumatuʼa mai te ʼAtua. Moʼo fakahalaʼi ʼo nāua ke nā mulimuli kia ia, neʼe fakaʼaogaʼi e Satana te loi. Neʼe ina fakaʼaogaʼi te gata, ohage ko he tagata ʼe faiva ʼi te gaohi ʼo he meʼa gaoʼi ke hage ʼe palalau, ʼo fehuʼi age e te Tevolo kia Eva: “ ʼE moʼoni koa la neʼe ʼui atu e te ʼAtua ke ʼaua naʼa koulua kai ki te ʼakau fuli pe ʼo te ʼōloto?” ʼI te fakahā age e Eva te fakatotonu ʼa te ʼAtua, neʼe ʼui age e Satana: “ ʼE moʼoni ʼe mole koulua mamate anai.” Neʼe ina tukugakoviʼi ai ia Sehova ʼaki tana ʼui ʼaē: “ ʼE ʼiloʼi e te ʼAtua, ko te ʼaho pe ʼaē ʼe koulua kai anai kiai, ʼe ʼaʼala moʼoni anai ʼokoulua ʼu mata pea ʼe koulua liliu moʼoni anai ohage ko te ʼAtua, ʼo ʼiloʼi te meʼa ʼaē ʼe lelei pea mo te meʼa ʼaē ʼe kovi.” (Senesi 3:1-5) Neʼe fia fakahā e te Tevolo ko te ʼAtua neʼe ina fufū te meʼa ʼe lelei. ʼI palalau fasituʼu leva kia ia ʼaē ʼe ina fakahā ia te moʼoni, te Tāmai manavaʼofa ʼaē ʼi selo, ko Sehova!

11. Neʼe feafeaʼi te liliu ʼa Atama mo Eva ʼo kau fakatahi ki te agakovi ʼa Satana?

¹¹ Neʼe toe sioʼi e Eva te fuʼu ʼakau, pea neʼe hage te fua ʼo te fuʼu ʼakau ʼe lelei ʼaupito ki te kai. Koia neʼe ina toʼo ai te fua ʼo te fuʼu ʼakau pea ina kai. Ki muli age, neʼe fakatahi ki ai tona ʼohoana ʼi tona loto faʼitaliha ʼo nā agahala ai ʼi tanā talagataʼa ki te ʼAtua. (Senesi 3:6) Logope la neʼe ko Eva ʼaē neʼe fakahalaʼi, kae neʼe lagolago ia ia mo Atama ki te fakatuʼutuʼu ʼa Satana ʼaē ko te puleʼi ʼo te malamanei. ʼI tona fakahagatonu, neʼe nā liliu ʼo kau fakatahi mo ia ki tana agakovi.—Loma 6:16; 1 Timoteo 2:14.

12. Neʼe koteā te ʼu fua ʼo te agatuʼu ʼa te ʼuluaki taumatuʼa ki te ʼAtua?

¹² Neʼe hoko kia Atama mo Eva te ʼu fua ʼo tanā ʼu aga. Neʼe mole nā liliu ohage ko te ʼAtua, ʼo nā maʼu he ʼatamai mālama makehe. Kae, neʼe nā logoʼi te ufiufi pea neʼe nā ʼolo ʼo fenonoʼi. Neʼe fakatonutonuʼi e Sehova ia Atama ʼo ina fakahā age te tautea ʼaenī: “ ʼI te kakava ʼo tou fofoga ʼe ke kai anai te pane, ʼo aʼu ki tau toe liliu ki te kele, he neʼe ko te kele ʼaē neʼe toʼo mai ai koe. Heʼe ke efu pea ʼe ke toe liliu anai ki te kele.” (Senesi 3:19) “ ʼI te ʼaho” ʼaē neʼe kai ai ʼatatou ʼu ʼuluaki mātuʼa ki te fua ʼo te fuʼu ʼakau ʼo te mālama ki te meʼa ʼaē ʼe lelei pea mo te meʼa ʼaē ʼe kovi, neʼe tauteaʼi ai nāua e te ʼAtua pea kia mata ʼo te ʼAtua, neʼe kua nā mamate. Neʼe kapu ia nāua mai te Palatiso pea neʼe kamata hifohifo ai te mālohi ʼo tonā sino ʼo kaku ki tonā mamate.

NEʼE FEAFEAʼI TE MAFOLA ʼO TE AGAHALA PEA MO TE MATE

13. Neʼe feafeaʼi te mafola ʼo te agahala ki te hahaʼi fuli?

¹³ ʼE hage mai kua hoko te fakatuʼutuʼu ʼa Satana ʼaē ke ina maʼu te tauhi ʼa te hahaʼi. Kae, neʼe mole feala ke ina taupau maʼu tana hahaʼi tauhi ke nātou haga maʼuʼuli. ʼI te temi ʼaē neʼe kamata gāue ai te agahala ʼi te ʼuluaki taumatuʼa, neʼe mole kei feala hanā tuku ia te maʼuli haohaoa ki tonā hōloga. ʼE hage pe ko he fakaʼiloga neʼe fai ʼi he foʼi maka, ko te agahala neʼe loloto tona ʼiloga ʼi te ʼu eveeve ʼo tatatou ʼu ʼuluaki mātuʼa. Koia, neʼe feala pe ke nā foaki ia te maʼuli heʼe haohaoa ki tonā hōloga. Mai tona ʼaluʼaga ʼaē, ko tanā fānau fuli neʼe tupu ʼi te hili ʼo te agahala ʼa Atama mo Eva, neʼe maʼu e tonā hōloga te agahala pea mo te mate.—Pesalemo 51:5; Loma 5:12.

14. (a) Ko ai koa ʼaē ʼe feala ke tou fakatatau ki ai ia nātou ʼaē ʼe fakafisi ki tonatou ʼuhiga agahala? (b) Neʼe feafeaʼi te ʼiloʼi e te kau Iselaelite tanatou ʼuhiga agahala?

¹⁴ Kae, ia ʼaho nei, ʼe tokolahi te hahaʼi ʼe mole nātou tui ko nātou ko te hahaʼi agahala. ʼI te tahi ʼu potu ʼo te malamanei, ko te manatu ʼaē ʼo ʼuhiga mo te agahala ʼe mole ʼiloʼi e te tokolahi. Kae ko te faʼahi ʼaia ʼe mole fakamoʼoni ʼaki ai ʼe mole ʼi ai he agahala. Ko he kiʼi tama ʼe ʼuli tona fofoga e lagi ʼe ina ʼui anai ʼe maʼa ia, pea ʼe hoki feala anai ke ina ʼiloʼi papau ʼe ʼuli tona fofoga ʼi tana ʼosi sio ʼi te sioʼata. Ko te kau Iselaelite ʼo te temi muʼa neʼe nātou hage ko te kiʼi tama ʼaia ʼi tanatou maʼu ia te Lao ʼa te ʼAtua mai Tana polofeta ko Moisese. Ko te Lao neʼe ina fakahā fakalelei ia te agahala. “ ʼE moʼoni ia, ka na ʼaua la te Lao neʼe mole ʼau ʼiloʼi te agahala,” ko te fakamatala ʼaia ʼa te ʼapositolo ko Paulo. (Loma 7:7-12) Ohage pe ko te kiʼi tama ʼaē ʼe sio ʼi te sioʼata, ʼaki tanatou fakaʼaogaʼi te Lao moʼo fakasiosio ʼo nātou totonu, neʼe feala ke tokagaʼi e te kau Iselaelite ʼe mole nātou maʼa ia mata ʼo Sehova.

15. Koteā te meʼa ʼaē ʼe hā ʼi tatatou fakasiosio ʼaē ki te sioʼata ʼo te Folafola ʼa te ʼAtua?

¹⁵ ʼI tatatou sio ki te sioʼata ʼo te Folafola ʼa te ʼAtua pea mo tatatou tokagaʼi tana ʼu lekula, kua tou mahino ai ʼe tou heʼe haohaoa. (Sake 1:23-25) Ohage la, tou vakaʼi te meʼa ʼaē neʼe ʼui e Sesu Kilisito ki tana ʼu tisipulo ʼo ʼuhiga mo te ʼofa ki te ʼAtua pea mo tonatou ʼu kāiga, ohage ko tona fakamatala ia Mateo 22:37-40. ʼE lahi ʼaupito te ʼu lakaga ʼe mole fai ai e te hahaʼi te ʼu faʼahi ʼaia! Tokolahi ʼe mole nātou logoʼi he hoha ʼo tonatou leʼo ʼo loto ʼi tanatou mole fakahā te ʼofa ʼaē ki te ʼAtua peʼe ki tonatou kāiga.—Luka 10:29-37.

KE TOU TOKAKAGA KI TE ʼU GĀUE FAKAKĀKĀ ʼA SATANA!

16. Koteā te meʼa ʼe feala ke tou fai ke ʼaua naʼa tou tō ki te ʼu gāue fakakākā ʼa Satana, pea he koʼe ʼe faigataʼa te faʼahi ʼaia?

¹⁶ ʼE faigaʼi e Satana ke tou fai te agahala ʼi totatou loto faʼitaliha. (1 Soane 3:8) ʼE feala koa hatatou tekeʼi tana ʼu gāue fakakākā? ʼE mahino ia, kae ko te faʼahi ʼaia ʼe ina fakamaʼuaʼi tatou ke tou tauʼi totatou ʼu holi ki te agahala ʼi totatou loto faʼitaliha. ʼE mole faigafua te faʼahi ʼaia, koteʼuhi ko tatatou holi ki te agahala ʼe mālohi he neʼe tou tutupu mo te holi ʼaia. (Efesi 2:3) Neʼe tonu ke tauʼi e Paulo te faʼahi ʼaia. Koteā koa tona tupuʼaga? Koteʼuhi neʼe nofo te agahala ia te ia. Kapau ʼe tou loto ke leleiʼia tatou e te ʼAtua, ʼe tonu foki mo tatou ke tou tauʼi tatatou ʼu holi ki te agahala.—Loma 7:14-24; 2 Kolonito 5:10.

17. Koteā ʼaē ʼe tupu ai te faigataʼa ʼaupito ʼo tatatou tauʼi totatou ʼu holi ki te agahala?

¹⁷ Ko tatatou tauʼi te agahala ʼe mole faigafua, koteʼuhi ʼe kumi tuʼumaʼu aipe e Satana he ʼu lakaga moʼo fakaneke ʼo tatou ke tou maumauʼi te ʼu lao ʼa te ʼAtua. (1 Petelo 5:8) ʼI tana nofo tuʼania ʼaē ʼo ʼuhiga mo tona ʼu kaugā fagona Kilisitiano, neʼe ʼui fēnei e Paulo: “ ʼE ʼau mataku, naʼa ʼi he faʼahiga ʼaluʼaga pe, ohage ko te haga ʼa te gata ʼo fakahalaʼi ia Eva ʼaki tana kākā, naʼa fakahehema tokotou ʼatamai pea mo fakamamaʼo ʼi te agatonu pea mo te nofo maʼa ʼaē ʼe tau mo Kilisito.” (2 Kolonito 11:3) ʼE toe fakaʼaogaʼi e Satana te ʼu kākā ʼaia ia ʼaho nei. ʼE faiga ia ke tupu ia tatou he lotolotolua ʼo ʼuhiga mo te agalelei ʼa Sehova pea mo te ʼu tapuakina ʼaē ʼe tou maʼu ʼi tatatou fakalogo ki te ʼu fakatotonu ʼa te ʼAtua. ʼE faigaʼi e te Tevolo ke ina fakaʼaogaʼi he faigamālie ʼi tatatou ʼu holi ki te agahala, pea ʼe ina fakaneke tatou ki te fialahi, te holi fakavalevale, te fehiʼa, pea mo te fakapalatahi.

18. E feafeaʼi te fakaʼaogaʼi e Satana te malamanei moʼo uga te fai ʼo te agahala?

¹⁸ Ko te tahi meʼa ʼe fakaʼaogaʼi e te Tevolo moʼo tauʼi ʼo tatou ʼe ko te malamanei, ʼaē ʼe takoto ʼi tana pule. (1 Soane 5:19) Kapau ʼe mole tou tokakaga, ʼe fakaneke anai tatou e te hahaʼi aga fakahehema pea mo fakakākā ʼi te malamanei, ke tou higa ʼo tou maumauʼi te ʼu lekula ʼa te ʼAtua. (1 Petelo 4:3-5) Tokolahi ʼe mole nātou tokagaʼi te ʼu lao ʼa te ʼAtua pea ʼe nātou fakafisi ki te ʼu meʼa ʼaē ʼe ʼui age e tonatou ʼu leʼo ʼo loto, pea kua fefeka tonatou ʼu leʼo ʼo loto. (Loma 2:14, 15; 1 Timoteo 4:1, 2) Ko ʼihi ʼe nātou ʼolo māmālie ʼi he ala neʼe mole feala pe la ki muʼa atu ke fakagafua age e tonatou leʼo ʼo loto heʼe haohaoa ke nātou ʼolo ai.—Loma 1:24-32; Efesi 4:17-19.

19. He koʼe ʼe mole feʼauga pe ʼaki te maʼuliʼi ʼo te maʼuli maʼa?

¹⁹ Ko te maʼuliʼi ʼo te maʼuli maʼa ʼe ko he toe mālo ia ʼi te mālama ʼaenī. Kae, ke leleiʼia tatou e totatou Tupuʼaga, ʼe lahi te tahi ʼu meʼa ʼe maʼua ke tou fai. ʼE toe maʼua foki ke tou tui ki te ʼAtua pea ke tou fai tatatou maʼua ʼaē kia te ia. (Hepeleo 11:6) Neʼe tohi fēnei e te tisipulo ko Sake, “Kapau ʼe ʼiloʼi e he tahi te fai ʼo te meʼa ʼaē ʼe tonu, kae mole ina fai, ʼe agahala ia.” (Sake 4:17) ʼIo, ko tatatou fakafisi ʼi totatou loto faʼitaliha ki te ʼAtua pea mo tana ʼu fakatotonu ʼe ko he faʼahiga agahala ʼaia.

20. ʼE faigaʼi feafeaʼi anai e Satana ke ina fakamaliu koutou mai te meʼa ʼaē ʼe totonu, kae koteā te meʼa ʼe tokoni anai kia koutou ke koutou tauʼi te ʼu faʼahiga fakahala ʼaia?

²⁰ ʼE mahino ia, ko Satana ʼe ina fakatupu anai he ʼu fakafeagai ki takotou kumi ʼaē ʼo te ʼatamai mālama ʼo ʼuhiga mo te ʼAtua, ʼaē ʼe koutou maʼu ʼaki takotou ako te Tohi-Tapu. ʼE mātou fakaʼamu fakamalotoloto ke ʼaua naʼa koutou faka fealagia ki he faʼahiga faigataʼaʼia ke ina fakamaliu koutou mai te meʼa ʼaē ʼe totonu. (Soane 16:2) Neʼe tokolahi te ʼu pule neʼe tui kia Sesu lolotoga tona minisitelio, kae neʼe mole nātou fakahā age ki ai, koteʼuhi neʼe nātou matataku naʼa mole toe tali nātou e te hahaʼi. (Soane 12:42, 43) ʼE faigaʼi mālohi e Satana ke ina fakaloto vaivai ia ia ʼaē ʼe ina kumi te ʼatamai mālama ʼo ʼuhiga mo te ʼAtua. Kae, ʼe tonu anai ke koutou manatuʼi tuʼumaʼu te ʼu meʼa fakaofoofo ʼaē neʼe fai e Sehova pea mo koutou fakafetaʼi kia te ia ʼo ʼuhiga mo te ʼu meʼa ʼaia. E lagi feala pe foki ke koutou tokoni ki te hahaʼi ʼaē ʼe fakafeagai kia koutou ke nātou maʼu te loto fakafetaʼi ʼaia.

21. ʼE lava feafeaʼi hatatou mālo ʼi te malamanei pea mo totatou ʼu holi agahala?

²¹ ʼE tou agahala anai ʼi te temi fuli, ʼuhi ko totatou ʼuhiga heʼe haohaoa. (1 Soane 1:8) Kae, ʼe tou maʼu te tokoni moʼo tauʼi ʼo te faʼahi ʼaia. ʼIo, ʼe feala hatatou mālo ʼi tatatou tau ʼaē ʼe tou fai ki te agakovi, ia Satana te Tevolo. (Loma 5:21) ʼI te fakaʼosi ʼo te minisitelio ʼa Sesu ʼi te kele, neʼe ina fakaloto mālohiʼi tana kau tisipulo ʼaki te ʼu palalau ʼaenī: “ ʼI te malamanei, ʼe koutou maʼu mamahi, kae ke koutou loto faʼa kātaki! Kua ʼau mālo ʼi te malamanei.” (Soane 16:33) Māʼia mo te hahaʼi heʼe haohaoa, ʼe feala tanatou mālo ʼi te malamanei ʼaki te tokoni ʼa te ʼAtua. ʼE mole pule ia Satana kia nātou ʼaē ʼe fakafeagai age kia ia pea mo ‘nātou fakalogo ki te ʼAtua.’ (Sake 4:7; 1 Soane 5:18) Ohage anai ko te meʼa ʼaē ka tou vakaʼi, neʼe fai e te ʼAtua he fakatuʼutuʼu moʼo pulihi ʼo te agahala pea mo te mate.

TE SIVI ʼO TOKOTOU ʼATAMAI MĀLAMA

Ko ai ia Satana te Tevolo?

He koʼe ʼe matutuʼa te hahaʼi pea mo mamate?

Koteā koa te agahala?

ʼE fakaneke feafeaʼi e Satana te hahaʼi ke nātou agahala faʼifaʼitaliha ki te ʼAtua?