Te Tohi-Tapu ʼe Ko He Tohi ʼe Haʼu Mai Te ʼAtua

1, 2. He koʼe ko te Tohi-Tapu ʼe ko te meʼa ʼofa taulekaleka ia mai te ʼAtua?

FAKAKAUKAUʼI age muʼa te aluʼaga ʼaeni: ʼE foaki atu e hou kaumeʼa he meʼa ʼofa. Kotea anai ʼae ka ke logoʼi? ʼE ke fiafia anai he neʼe ina manatuʼi koe. ʼE ke fakamalō anai ki ai. Pea ʼe mole ke fakatuatuai anai ʼi te vakaʼi ʼo te meʼa ʼofa ʼaia.

² Ko te Tohi-Tapu ʼe ko te meʼa ʼofa mai te ʼAtua. Kotea tona tupuʼaga? Koteʼuhi ʼe tou maʼu ai te ʼu manatu ʼe mole feala ke tou maʼu ʼi he tahi age faʼahi. Ohage la, ʼe fakaha ai neʼe fakatupu e te ʼAtua ia te lagi, mo te kele pea mo te ʼuluaki tagata mo te ʼuluaki fafine. ʼE tou maʼu ai te ʼu pelesepeto ʼe tokoni mai moka ʼe tou tau mo ni fihifihia. Pea ʼe tou toe ako ai foki pe ʼe fakahoko feafeaʼi anai e te ʼAtua tana fakatuʼutuʼu ʼae ke liliu te kele ko he palatiso. ʼEi, ko te Tohi-Tapu ʼe ko te meʼa ʼofa taulekaleka ia.

3. ʼI tau ako te Tohi-Tapu, kotea ʼae ka ke iloʼi ai anai?

³ ʼI tau ako te Tohi-Tapu, ʼe ke iloʼi ai ʼe loto e te ʼAtua ke ke liliu ko tona kaumeʼa. Pea ka tuputupu anai tau ako, ʼe toe malohi anai takolua fakakaumeʼa.

4. He koʼe ʼe mole he tahi age tohi ʼe tatau mo te Tohi-Tapu?

⁴ Neʼe fakaliliu te Tohi-Tapu ia lea ʼe 2 800 tupu. Pea ko Tohi-Tapu ʼe lauʼi miliale kua ta. ʼE teitei pe ko te hahaʼi fuli ʼe natou lau te Tohi-Tapu ʼi tanatou lea. ʼE feala ʼi te vahaʼa fuli, ke maʼu e te toko miliona hahaʼi hanatou Tohi-Tapu. ʼEi, ʼe mole he tahi age tohi ʼe tatau mo te Tohi-Tapu.

5. He koʼe ʼe tou ui ko te Tohi-Tapu “ ʼe haʼu ia mai te ʼAtua”?

⁵ Ko te Tohi-Tapu “ ʼe haʼu ia mai te ʼAtua.” (Lau ia 2 Timoteo 3:16.) Kaʼe ko ʼihi ʼe natou feuiʼaki fenei: ‘He koʼe ʼe tou ui ʼe haʼu te Tohi-Tapu mai te ʼAtua kaʼe neʼe tohi ia e te tagata?’ ʼE ui fenei ʼi te Tohi-Tapu: “Neʼe takitaki e te laumalie maʼoniʼoni he ʼu tagata ke natou fai he ʼu palalau ʼe haʼu mai te ʼAtua.” (2 Petelo 1:21) ʼE feala ke tou toʼo he kiʼi faʼifaʼitaki. Ohage la, ka fia fai e he tamai hana tohi ki hana fanau ʼe maʼuli ʼi tuʼa puleʼaga. Pea ʼe ina kole ki hona mokopuna ke ina fai tana tohi. ʼE ko te ʼu manatu koa ʼae ʼe tuʼu ʼi te tohi ʼa te mokopuna peʼe ʼa te tamai? ʼE mahino ia, ʼe ko te ʼu manatu ʼa te tamai. ʼO toe feia pe, ko te Tohi-Tapu ʼe haʼu ia mai te ʼAtua kaʼe mole ʼa te ʼu tagata ʼae neʼe ina fakaʼaogaʼi ke natou tohi. Neʼe ina takitaki te ʼu tagata ʼaia ke natou tohi ʼana manatu. Koia, ko te Tohi-Tapu ʼe ko te ‘folafola moʼoni ʼa te ʼAtua.’​—1 Tesalonika 2:13; vakaʼi te Fakamahino 2.

ʼE TOTONU TE ʼU MANATU ʼAE ʼI TE TOHI-TAPU

6, 7. He koʼe ʼe tou ui ʼe alu tahi te ʼu manatu ʼo te Tohi-Tapu?

⁶ Neʼe tohi ia te Tohi-Tapu lolotoga taʼu ʼe 1 600 tupu. Neʼe maʼuʼuli te ʼu tagata ʼae neʼe natou tohi te Tohi-Tapu ʼi he ʼu temi ʼe kehekehe. Ko ʼihi ia natou neʼe ako, ohage la neʼe ʼi ai te toketa. Kaʼe ko ʼihi neʼe gaue kele, mo tautai, mo tauhi ovi, mo polofeta, mo tuʼi fakamau pea mo hau. Logo la neʼe hahaʼi te ʼu tagata ʼae neʼe natou tohi te Tohi-Tapu, kaʼe ʼe mole fefakafeagaiʼaki te ʼu manatu ʼae ʼe tuʼu ʼi loto. ʼE alu tahi te ʼu manatu fuli mai te kamata ʼo kaku ki te fakaʼosi.a

⁷ ʼI te ʼuluaki tohi ʼo te Tohi-Tapu, ʼe fakaha ai ko te ʼAtua neʼe ina fakatupu te ʼuluaki taumatuʼa, ia Atama mo Eva. Neʼe nā talagataʼa ki te ʼAtua ʼo tupu ai tatatou mahahaki, mo matutuʼa pea mo mamate. Hili ki ai taʼu ʼe 4 000, neʼe tohi e te apositolo ko Soane ia te tohi fakaʼosi ʼo te Tohi-Tapu. ʼE fakamahino ai pe ʼe kotea ʼae ka fai anai e te ʼAtua ke maʼu e te tagata he maʼuli malolo lelei, mo te maʼuli heʼe gata pea mo fiafia. Koia, ʼe fakaha ʼi te Tohi-Tapu ʼe fakahoko tuʼumaʼu e te ʼAtua ʼana fakatuʼutuʼu.

8. Tuku mai ni faʼifaʼitaki ʼe fakaha ai ko te Tohi-Tapu ʼe moʼoni moka talanoa ki he ʼu manatu fakasienesia.

⁸ Neʼe mole tohi te Tohi-Tapu ke akoʼi ai te sienesia. Kaʼe, ka talanoa ʼi te Tohi-Tapu ki he ʼu manatu fakasienesia, ʼe moʼoni tuʼumaʼu pe ia. ʼE mole tou punamaʼuli ki te faʼahi ʼaia koteʼuhi ʼe haʼu ia mai te ʼAtua. Ohage la, ʼe tou maʼu ʼi te tohi ʼo Levitiko ni lao. Pea neʼe tonu ke mulimuli ki ai te kau Iselaele ke mole mafola te ʼu mahaki. Neʼe tohi te tohi ʼaia, kaʼe neʼe heʼeki iloʼi ʼe maʼu te ʼu mahaki ʼuhi ko te ʼu mikolope. ʼE toe moʼoni te Tohi-Tapu moka ʼe ui ai ʼe tautau te kele ʼi te noa. (Sopo 26:⁠7) Ko te tokolahi neʼe natou tui ko te kele ʼe halafalafa. Kaʼe, neʼe ui ʼi te Tohi-Tapu ʼe takafuafua te kele.​—Esaia 40:22.

9. Neʼe aga fakahagatonu koa te ʼu tagata ʼae neʼe natou tohi te Tohi-Tapu? Kotea ʼae ʼe ina fakamoʼoni te faʼahi ʼaia?

⁹ Ko meʼa fuli ʼe talanoa ki ai te Tohi-Tapu ʼo ʼuhiga mo te hisitolia, ʼe moʼoni. ʼE lahi te ʼu tohi fakahisitolia ʼe hala, koteʼuhi ko natou ʼae neʼe natou tohi neʼe mole natou tala tuʼumaʼu te moʼoni. Ohage la, neʼe mole natou talanoa ki te ʼu tau ʼae neʼe mole malo ai ʼonatou fenua. Kaʼe, neʼe aga fakahagatonu te ʼu tagata ʼae neʼe natou tohi ia te Tohi-Tapu. Ohage la, neʼe natou tohi ia te temi ʼae neʼe mole malo ai te kau Iselaele ʼi te tau. Neʼe natou toe talanoa ki ʼanatou lakahala. Ohage la, ʼi te tohi ʼo Numelo ʼe ui ai e Moisese neʼe fakatuʼā e te ʼAtua he neʼe ina fai te hala mamafa. (Numelo 20:​2-12) ʼE ha ʼi te aga fakahagatonu ʼa te kau tagata faitohi ʼo te Tohi-Tapu, ʼe haʼu te Tohi-Tapu mai te ʼAtua. Koia, ʼe feala ke tou tui ki te ʼu faʼahi ʼae ʼe ui ʼi te Tohi-Tapu.

KO HE TOHI ʼE MAʼU AI NI TOKONI ʼAOGA

10. He koʼe ʼe ʼaoga kia tatou te ʼu tokoni ʼo te Tohi-Tapu ia ʼaho nei?

¹⁰ ʼE ʼaoga kia tatou te ʼu tokoni ʼo te Tohi-Tapu ia ʼaho nei. Kotea tona tupuʼaga? Koteʼuhi ko te Tohi-Tapu “ ʼe haʼu ia mai te ʼAtua. ʼE ʼaoga moʼo akoʼi te hahaʼi, moʼo fakatonutonu te hala, moʼo fakatokatoka te ʼu aluʼaga kehekehe.” (2 Timoteo 3:16) ʼEi, ʼe iloʼi e Sehova pe neʼe feafeaʼi totatou faʼahiga faʼu. Ko te tupuʼaga la ʼaia ʼo tana iloʼi ʼatatou manatu pea mo te ʼu meʼa ʼae ʼi ʼotatou loto. Koia, ʼe ina iloʼi lelei age ia tatou totonu pea ʼe loto ia ke tou maʼuli fiafia. ʼE ina iloʼi te meʼa ʼae ʼe lelei mo ʼae ʼe kovi kia tatou.

11, 12. (1) Kotea te ʼu tokoni lelei ʼae neʼe foaki mai e Sesu ʼi te ʼu kapite 5 ki te 7 ʼo Mateo? (2) Kotea ia te tahi ʼu pelesepeto ʼe tou maʼu ʼi te Tohi-Tapu?

¹¹ ʼI te ʼu kapite 5 ki te 7 ʼo Mateo, ʼe foaki mai ai e Sesu ni tokoni lelei. ʼE ina fakamahino mai ai pe ʼe feafeaʼi hatatou maʼuli fiafia, mo maʼu te logo tahi mo niʼihi, mo tatatou faikole pea mo tatatou manatu ʼo ʼuhiga mo te foʼi falā. Neʼe ina foaki te ʼu tokoni ʼaia kua hili ki ai taʼu ʼe 2 000. Kaʼe ʼe kei maʼuhiga mo ʼaoga tuʼumaʼu pe ia ʼaho nei.

¹² ʼI te Tohi-Tapu, ʼe toe foaki mai ai e Sehova te ʼu pelesepeto. Ko te ʼu pelesepeto ʼaia ʼe tokoni mai anai ke tou maʼu he maʼuli fakafamili ʼe fiafia, ke tou faʼa gaue pea ke tou maʼuli tokalelei mo niʼihi. ʼEi, ʼe kei ʼaoga tuʼumaʼu pe kia tatou te ʼu pelesepeto ʼo te Tohi-Tapu, tatau aipe pe ʼe ko ai ia tatou, peʼe tou ʼomai maifea peʼe kotea ʼotatou fihifihia.​​—Lau ia Esaia 48:17; vakaʼi te Fakamahino 3.

ʼE FEALA HAU TUI KI TE ʼU LEA FAKAPOLOFETA ʼO TE TOHI-TAPU

13. Ohage ko tona ui e Esaia, kotea ʼae ka hoko anai ki te kolo ko Papiloni?

¹³ ʼE lahi te ʼu lea fakapolofeta ʼo te Tohi-Tapu, neʼe hoko moʼoni. Ohage la, neʼe fakakikite e Esaia ʼe tauʼi anai ia Papiloni. (Esaia 13:19) Neʼe ina fakamahino pe ʼe feafeaʼi anai te to ʼo Papiloni. Pea ko te ʼu puipuiʼaga ʼo te kolo, neʼe ko ni matapa lalahi pea mo te vai tafe. Kaʼe neʼe fakakikite e Esaia, ʼe tuku ava anai te ʼu matapa pea ʼe fakamamaha anai te vai tafe. ʼE hufi anai te kolo e te kautau kaʼe mole fai he tau. Neʼe toe fakakikite e Esaia ko te tagata ʼae ka ina tauʼi anai ia Papiloni ʼe ko Silusi.​​—Lau ia Esaia 44:27–45:2; vakaʼi te Fakamahino 4.

14, 15. Neʼe hoko feafeaʼi te lea fakapolofeta ʼa Esaia?

¹⁴ Hili ki ai taʼu ʼe luageau ʼi te tohi ʼo te lea fakapolofeta ʼaia, neʼe ʼomai he kautau ʼo tauʼi ia Papiloni. Ko ai ʼae neʼe pule ʼi te kautau ʼaia? Ohage ko tona ui ʼi te lea fakapolofeta, neʼe ko Silusi, te hau ʼo Pelesi. Kaʼe ʼe feala anai koa ke hufi e te kautau ʼa Silusi ia Papiloni, ohage ko tona fakakikite?

¹⁵ ʼI te po ʼae neʼe ʼohofi ai te kolo, neʼe fakafiafia te kau Papiloni. Neʼe natou manatu ʼe mole feala ke hoko he meʼa kia natou koteʼuhi neʼe puipui tonatou kolo ʼaki ni kaupa lalahi mo he vai tafe. ʼI te tuʼa kolo, neʼe keli e Silusi mo tana kautau he luo ke alu ki ai te vai pea ke hifo. Pea neʼe feala ai ki te kautau ke natou fakalaka lalo ʼi te vai tafe. Kaʼe ko te kolo neʼe ʼa takai e ni kaupa lalahi, ʼe feafeaʼi hanatou hu ki loto? Ohage pe ko tona fakakikite, neʼe tuku ava te ʼu matapa ʼo te kolo. Koia ʼae neʼe feala ai ki te kautau ke natou ʼohofi te kolo kaʼe mole fai he tau.

16. (1) Kotea ʼae neʼe toe fakakikite e Esaia ʼo ʼuhiga mo Papiloni? (2) Neʼe hoko moʼoni koa te lea fakapolofeta ʼa Esaia?

¹⁶ Neʼe toe fakakikite e Esaia ʼe mole toe nofoʼi anai e he tahi ia Papiloni. Neʼe ina tohi fenei: “E mole anai toe nofo i ai i he aho, pea e mole anai toe fakahahai ia ia i he aho.” (Esaia 13:20) Neʼe hoko moʼoni koa? ʼEi. Neʼe maumauʼi te kolo ko Papiloni. Pea ʼi te potu saute ʼo Bagdad ʼi Irak, ʼe tuʼu lavaki ai te kolo. ʼE mole he tahi ʼe maʼuli ai. Neʼe hikoʼi e Sehova ia Papiloni “aki te taufale o te maumau [peʼe ʼo te fakaʼauha].”​​—Esaia 14:​22, 23.b

17. He koʼe ʼe tou tui ki te ʼu fakapapau ʼa te ʼAtua?

¹⁷ ʼE lahi te ʼu lea fakapolofeta neʼe hoko moʼoni. Koia, ʼe feala ke tou tui ki te ʼu faʼahi ʼae ʼe ui ʼi te Tohi-Tapu ʼo ʼuhiga mo te ka haʼu. ʼE tou falala ʼe fakahoko anai e Sehova tana fakapapau ʼae ke liliu te kele ko he palatiso. (Lau ia Numelo 23:19.) ʼEi, ʼe tou maʼu te ʼamanaki ʼae ke tou maʼu te “maʼuli heʼe gata. Ko te ʼAtua ʼae ʼe mole feala ke loi neʼe ina fakapapauʼi mai te faʼahi ʼaia talu mai fualoa.”​​—Tito 1:2.c

ʼE FEALA KI TE TOHI-TAPU KE INA FETOGI TOU MAʼULI

18. Kotea ʼae neʼe ui e te apositolo ko Paulo ʼo ʼuhiga mo te “folafola ʼa te ʼAtua”?

¹⁸ Neʼe tou ako ʼe mole he tahi age tohi ʼe tatau mo te Tohi-Tapu. ʼE alu tahi te ʼu manatu ʼae ʼe tuʼu ʼi loto. Ka talanoa ki ni manatu fakasienesia peʼe ko te hisitolia, ʼe moʼoni tuʼumaʼu pe ia. ʼE tou toe maʼu ai ni tokoni lelei pea mo ni lea fakapolofeta neʼe hoko moʼoni. Kaʼe, ʼe ʼi ai te tahi tupuʼaga ʼo te taulekaleka ʼo te Tohi-Tapu. Neʼe tohi fenei e te apositolo ko Paulo: “Ko te folafola ʼa te ʼAtua ʼe maʼuli pea mo malohi.” Kotea tona fakaʼuhiga?​—Lau ia Hepeleo 4:12.

19, 20. (1) ʼE tokoni feafeaʼi atu te Tohi-Tapu? (2) ʼE feafeaʼi hau fakaha tau lotofakafetaʼi ki te Tohi-Tapu?

¹⁹ ʼE feala ki te Tohi-Tapu ke ina fetogi tou maʼuli. ʼE feala ke tokoni atu ke ke iloʼi tou ʼuhiga moʼoni. Pea ke ke iloʼi lelei ʼau manatu pea mo te ʼu meʼa ʼae ʼe ke logoʼi ʼi tou loto. Ohage la, ʼe lagi tou manatu ʼe tou ʼofa ʼi te ʼAtua. Kaʼe, ʼe tonu ke tou maʼuliʼi te ʼu faʼahi ʼae ʼe ui mai ʼi te Tohi-Tapu moʼo fakamoʼoni totatou ʼofa kia te ia.

²⁰ Ko te Tohi-Tapu ʼe ko he tohi ʼe haʼu moʼoni mai te ʼAtua. ʼE loto e te ʼAtua ke ke lau, mo ako pea ke ke leleiʼia. Ke ke fakaha tau lotofakafetaʼi ki te meʼa ʼofa ʼaia ʼaki tau hoko atu tau ako. Pea ʼe ke mahino ai pe kotea te fakatuʼutuʼu ʼa te ʼAtua ʼo ʼuhiga mo te tagata. ʼI te kapite ʼae ka hoa mai, ʼe lahi age anai tatatou talanoa ki ʼana fakatuʼutuʼu.