Neʼe Nātou Fai Te Finegalo ʼo Te ʼAtua
Neʼe Fakapale Te Tui ʼa Te Taumatuʼa
NEʼE ko he meʼa fakatupu fiafia ʼaupito ki te kau Iselaelite, mokā tupu he tamasiʼi tagata. Ko tona faka ʼuhiga kia nātou ko te hoko atu ʼo te hōloga, pea mo taupau maʼu e te famili tonatou moʼi kele. Kae ʼi te taʼu 1593 ʼi muʼa ʼo totatou temi, ko te fānauʼi ʼo he tamasiʼi tagata neʼe liliu ia ko he malaʼia ki te kau Hepeleo kae mole ko he tapuakina. Koteā tona tupuʼaga? Koteʼuhi ko te Falaone ʼo Esipito, ʼi tana tuʼania te tuputupu vave ʼo te hahaʼi Sutea ʼi te fenua ʼaē neʼe pule ai, neʼe ina fakatotonu ai ke matehi fuli tanatou ʼu kiʼi tamasiʼi tagata.—Ekesote 1:12, 15-22.
ʼI te lolotoga ʼo te fai fakapō kovi ʼaia, ko Amelame pea mo Sokepete, ko te taumatuʼa Hepeleo, neʼe maʼu tanā kiʼi tamasiʼi tagata matalelei. ʼE mahino lelei kia tatou te puli ʼo tonā fiafia, ʼi tanā manatuʼi te fakatotonu ʼa Falaone. Kae ʼi te sio ʼa Amelame pea mo Sokepete ki tanā kiʼi tamasiʼi tagata, neʼe nā fakatotonu mālohi ke mole nā līaki ia ia, tatau aipe pe koteā te ʼu meʼa ʼaē ka hoko kia nāua.—Ekesote 2:1, 2; 6:20.
Neʼe Nā Gāue ʼAki Te Tui
Lolotoga māhina e tolu, ko Amelame pea mo Sokepete neʼe nā fufū tanā kiʼi tamasiʼi. (Ekesote 2:2) Kae neʼe feala ke nā tuʼutāmaki ai, he neʼe feōvi te nonofo ʼa te kau Hepeleo pea mo te kau Esipito. Neʼe matehi ia ia ʼaē neʼe mole fakalogo ki te fakatotonu ʼa Falaone—pea neʼe matehi ai mo te kiʼi tamasiʼi. Kae koteā te meʼa ʼaē neʼe feala ke fai e te taumatuʼa ʼaia moʼo hāofaki tonā maʼuli pea mo te maʼuli ʼo tanā kiʼi tamasiʼi tagata?
Neʼe tae e Sokepete te ʼu vaʼa papilusi. Ko te papilusi ʼe ko he kaho mālohi ohage ko te kofe, pea ko te mātolu ʼo tona tafitoʼi ʼakau ʼaē ʼe tapa tolu ʼe hage ko te mātolu ʼo he kauʼi tuhi. ʼI ʼihi temi, ʼe feala ke meta 6 tona lahi. Neʼe fakaʼaogaʼi e te kau Esipito te ʼakau ʼaia moʼo faʼu ʼaki te pepa, te ʼu falā, te ʼu lā ʼo te ʼu vaka, te ʼu savate pea mo te ʼu kiʼi vaka.
ʼAki te ʼu vaʼa papilusi, neʼe faʼu e Sokepete te kato, ʼe feʼauga lelei ke fafaʼo kiai tana kiʼi toe. Pea neʼe ina vali kolota te kato ʼaia, naʼa hū kiai te vai. Pea neʼe ʼai e Sokepete tana kiʼi toe ki te kato ʼaia, pea neʼe ina tuku ʼi te pupuga kaho ʼi te Vaitafe ko te Nile.—Ekesote 2:3.
ʼE Maʼu Te Kiʼi Tamasiʼi
Ko Miliame, ko te taʼahine ʼa Sokepete, neʼe ina leʼohi mai mamaʼo pe koteā te meʼa ʼaē ka hoko. Pea neʼe haʼu te ʼofafine ʼo Falaone ki te Nile ko te maʼanu.a Neʼe lagi ʼiloʼi e Sokepete ko te taʼahine ʼaliki ʼaia neʼe tau haʼu ki te koga meʼa ʼaia ʼo te Nile, pea ko te tupuʼaga la ʼaia ʼo tana tuku ai te kato ʼi te faʼahi ʼaia, ke faigafua ai hona maʼu. Tatau aipe pe ko te tupuʼaga ʼaia peʼe kailoa, kae neʼe fakatokagaʼi atu aipe e te ʼofafine ʼo Falaone te kiʼi kato ʼaia ʼi te lotolotoiga ʼo te ʼu ʼulu kaho, pea neʼe ina pāui tana kaugana ke ina ʼaumai te kato ʼaia. ʼI tana sio ki te kiʼi tamasiʼi ʼaē neʼe tagi ʼi te loto kato, neʼe ʼofa ai ki te kiʼi tamasiʼi ʼaia. Neʼe mahino ai kia ia ʼe ko te kiʼi toe Hepeleo. Kae neʼe lava feafeaʼi hana tali ke matehi te kiʼi tamasiʼi matalelei ʼaia? ʼO hilifaki ki tana ʼofa ki te kiʼi toe, neʼe lagi maʼu e te ʼofafine ʼo Falaone te manatu ʼa te hahaʼi Esipito, ʼaē neʼe nātou tui ko te hū ki selo neʼe fakalogo ki te ʼu agaʼofa ʼaē neʼe nātou fai ki he tahi lolotoga tonatou maʼuli.b—Ekesote 2:5, 6.
Ko Miliame, ʼaē neʼe tuʼu mai mamaʼo ʼo sioʼi te meʼa ʼaia, neʼe fakaōvi ki te ʼofafine ʼo Falaone. Neʼe ina kole fēnei age: “ ʼE ke loto koa ke ʼau ʼalu ʼo kumi maʼa koe he fafine tauhi fānau ʼi te ʼu fafine Hepeleo ke ina fafaga te tamasiʼi maʼa koe?” Neʼe tali fēnei e te taʼahine ʼaliki: “ ʼAlu!” Neʼe lele ia Miliame ki tana faʼe. Mole tuai, pea neʼe haʼu ia Sokepete kia muʼa ʼo te ʼofafine ʼo Falaone. Neʼe ʼui fēnei e te taʼahine ʼaliki kia te ia, “ ʼAve te kiʼi toe ʼaenī, pea ke fafaga maʼa ʼaku, pea ʼe ʼau totogi anai koe.” ʼI te temi ʼaia, neʼe kua lagi mahino ki te ʼofafine ʼo Falaone, ko Sokepete neʼe ko te faʼe ʼa te kiʼi toe.—Ekesote 2:7-9.
Neʼe taupau e Sokepete tana tamasiʼi ʼo aʼu ki te temi ʼaē neʼe mole kei huhu ai.c Ko te faʼahi ʼaia neʼe ina faka fealagia kia ia ke ina akoʼi ia ia ʼo ʼuhiga mo te ʼAtua moʼoni, ko Sehova. Pea neʼe liufaki e Sokepete te tamasiʼi ki te ʼofafine ʼo Falaone, pea neʼe ina fakahigoaʼi te tamasiʼi ko Moisese, ko tona faka ʼuhiga “neʼe fakahāo mai te vai.”—Ekesote 2:10.
Ko Te Ako Maʼa Tatou
Ko Amelame pea mo Sokepete neʼe nā fakaʼaogaʼi te ʼu fealagia fuli ʼaē neʼe nā maʼu, moʼo akoʼi ki tanā tama te ʼu pelesepeto ʼo te tauhi maʼa. Ia ʼaho nei, ʼe tonu ki te ʼu mātuʼa ke nātou fai feiā. ʼE mahino ia, ʼe maʼuhiga ʼaupito ke nātou fai te faʼahi ʼaia. Ko Satana te Tevolo, ʼaē “ ʼe hage ko he laione ʼe gugulu, ʼe feʼaluʼaki ʼo ina kumi ke ina kai he tahi.” (1 Petelo 5:8) ʼE ina leleiʼia te fakahēʼi ʼo te kau tūpulaga—te kau talavou pea mo te kau finemui—ʼaē ʼe nātou fakatuʼutuʼu ke nātou liliu ko he kau kaugana ʼe nātou tauhi lelei kia Sehova. ʼE mole ʼofa ia Satana ki tonatou temi tūpulaga. ʼUhi ko te faʼahi ʼaia, ko te ʼu mātuʼa ʼaē ʼe aga fakapotopoto ʼe nātou fakaloto mālohiʼi tanatou fānau ʼaē kei liliki, ke nātou manavasiʼi ki te ʼAtua moʼoni, ko Sehova.—Tāʼaga Lea 22:6; 2 Timoteo 3:14, 15.
Ia Hepeleo 11:23, ʼe ʼui ai ko te faiga ʼa Amelame pea mo Sokepete ke nā fufū tanā kiʼi tamasiʼi lolotoga te ʼu ʼuluaki māhina e tolu ʼo tanā maʼuli, ʼe ko he fakahā ʼaki ʼaia ʼo tanā tui. Ko nāua toko lua neʼe nā manavasiʼi ki te ʼAtua, pea neʼe nā fakahā tanā falala ki te mālohi ʼo Sehova ke ina hāofaki nāua, ʼi tanā mole fia līaki tanā toe, pea ʼi tanā fai te faʼahi ʼaia, neʼe tapuakina ai ia nāua. ʼE toe feiā mo tatou, ʼe tonu ke tou mulimuli fakalelei ki te ʼu lao pea mo te ʼu pelesepeto ʼa Sehova, ʼo tou falala ko te ʼu meʼa fuli ʼaē ʼe fakagafua e Sehova ke hoko kia tatou, ʼe liliu anai ia ko he ʼu meʼa ʼe lelei kia tatou pea mo tou maʼu ai te fiafia heʼegata.—Loma 8:28.
[Nota ʼi te lalo pasina]
a Neʼe atolasio te kau Esipito ki te Nile ʼi tona ʼuhiga ʼatua ʼo te fanaunau. Neʼe nātou tui ko te vai ʼaia neʼe feala ke ina fakatuputupu te fanaunau ʼa he fafine pea mo fakaloaloa tona temi maʼuli.
b Neʼe tui te kau Esipito, ka mate he tahi, pea ʼe tonu ki tona laumālie ke ina ʼui ia muʼa ʼo Osiris te ʼu palalau ʼaenī, “neʼe mole ʼau fakamamahiʼi he tahi,” “neʼe mole ʼau toʼo te huʼa pipi mai te gutu ʼo te kiʼi toe,” pea “neʼe ʼau foaki he moʼi pane kia ia ʼaē neʼe pakupaku, pea mo he moʼi vai kia ia ʼaē neʼe fia ʼinu.”
c ʼI te ʼu temi ʼāfea, neʼe lahi te ʼu fānau neʼe fualoa age tanatou huhu ʼi tanatou faʼe, ka mole tatau mo te meʼa ʼaē ʼe hoko māhani ʼi totatou temi. Ko Samuele neʼe kua lagi taʼu tolu ʼi te temi ʼaē neʼe mole kei huhu ai, pea ko Isaake neʼe kua lagi taʼu nima.