Watchtower TANAKIʼAGA TOHI ʼI TE NETI
Watchtower
TANAKIʼAGA TOHI ʼI TE NETI
Faka'uvea
  • TOHI-TAPU
  • TOHI
  • FONO
  • w98 15/10 p. 30-31
  • Te ʼu Fehuʼi ʼa Te Kau Lautohi

Aucune vidéo n'est disponible pour cette sélection.

Il y a eu un problème lors du chargement de la vidéo.

  • Te ʼu Fehuʼi ʼa Te Kau Lautohi
  • Te Tule Leʼo—1998
  • He Tahi ʼu Alatike
  • He Koʼe ʼe Mole Fakamanatu e Te Kau Fakamoʼoni ʼa Sehova Te ʼu ʼAho Tupu?
    Fehuʼi ʼe Fai Tuʼumaʼu
  • Te ʼu ʼAho Lalahi ʼAē ʼe Fehiʼa Kiai Te ʼAtua
    “Kotou Haga Nonofo ʼi Te ʼOfa ʼo Te ʼAtua”
  • ʼE Tonu Koa Ke Fai e Te Kau Kilisitiano Te Po Tapu?
    Te Tule Leʼo (Tufa)—2017
Te Tule Leʼo—1998
w98 15/10 p. 30-31

Te ʼu Fehuʼi ʼa Te Kau Lautohi

Ko te tokolahi ʼo te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova ʼe nātou fai te ʼu ʼaho fakamanatu ʼo tonatou fai ʼohoana. Ko te ʼaho tupu ʼe ko te fakamanatu ʼaia ʼo te ʼaho ʼaē neʼe koutou tupu ai. Koia he koʼe koa ʼe feala ke tou fai te fakamanatu ʼo te ʼu ʼaho ʼohoana kae mole fai te ʼu ʼaho tupu?

ʼI tona fakahagatonu, ʼe mole ko he fakamaʼua ki te kau Kilisitiano ke nātou fai te ʼu meʼa ʼaia e lua. Kae ʼe mole feala leva ke kita ʼui ʼe tatau tonā faka ʼuhiga peʼe tonu ke tatau te manatu ʼa te kau Kilisitiano ʼo ʼuhiga mo te ʼaho tupu pea mo te ʼaho fakamanatu ʼo te fai ʼohoana.

ʼE feala ke tou ʼui ko te ʼu ʼaho ʼaia e lua ʼe ko he ʼu ʼaho fakamanatu, heʼe ko he “ ʼaho fakamanatu,” ʼe ko he ‘ ʼaho ʼi te taʼu fuli neʼe hoko ai he meʼa.’ ʼE feala ke fai te fakamanatu ʼo meʼa fuli​—pe ko te ʼaho ʼaē neʼe koutou fakaʼī ai, pe ko te ʼaho ʼaē neʼe koutou sio ai ki he ūgia ʼo te laʼā ʼi te māhina, pe ko te ʼaho ʼaē neʼe koutou ʼolo faka famili ai ʼo maʼanu tai, peʼe ko he tahi meʼa. ʼE mahino ia, ko te kau Kilisitiano ʼe mole nātou fai lafeti ʼi te ʼu “ ʼaho fakamanatu” fuli, peʼe nātou fai ke makehe te ʼaho ʼaia. ʼE tonu ke kita vakaʼi te ʼu agaaga kehekehe ʼo te ʼaho ʼaia pea mo kita vakaʼi pe koteā ʼaē ʼe tau mo feʼauga ke kita fai.

Ohage la, neʼe fakatotonu e te ʼAtua ke fakamanatu e te kau Iselaelite ʼi te taʼu fuli te ʼaho ʼaē neʼe fakalaka ai tana ʼaselo ʼi te ʼu ʼapi ʼo te kau Iselaelite ʼi Esipito, pea mo te ʼaho ʼaē neʼe mavae ai tana hahaʼi ʼi te taʼu 1513 ʼi muʼa ʼo totatou temi. (Ekesote 12:14) Koia ʼi te fai e te kau Sutea, ʼo kau ai mo Sesu, te fakamanatu ʼo te ʼaho ʼaia, neʼe nātou fakalogo ai ki te fakatotonu ʼa te ʼAtua pea neʼe mole nātou fai ʼaki he ʼu lafeti pea mo te femomoliʼaki ʼo he ʼu meʼa ʼofa. Ki te kau Sutea neʼe toe makehe foki te ʼaho fakamanatu ʼo te fakatapuʼi ʼo te fale lotu. Logope la neʼe mole ʼui e te Tohi-Tapu ke nātou fakamanatu te ʼaho ʼaia, kae ʼe hā ia Soane 10:22, 23 neʼe mole valokiʼi e Sesu te faʼahi ʼaia. Tahi ʼaē meʼa, ko te kau Kilisitiano ʼe nātou fai he fono makehe ʼi te ʼaho fakamanatu ʼo te mate ʼa Sesu. Ei, ʼe nātou mulimuli aipe ki te fakatotonu ʼaē ʼe tuʼu ʼi te Folafola ʼa te ʼAtua.​—Luka 22:19, 20.

E feafeaʼi ʼo ʼuhiga mo te ʼu fakamanatu ʼo te ʼaho ʼohoana? ʼI ʼihi fenua ʼe ko he agamāhani te fakamanatu ʼa he tagata pea mo he fafine te ʼaho ʼo tonā ʼohoana, ʼaē ko he fakatuʼutuʼu ʼe haʼu mai te ʼAtua. (Senesi 2:​18-​24; Mateo 19:​4-6) ʼE mahino papau ia, ʼe mole ʼui e te Tohi-Tapu ʼe kovi te fai ʼohoana. Neʼe kau ia Sesu ki te fai ʼohoana pea neʼe tokoni ki te fakafiafia ʼo te lakaga ʼaia.​—Soane 2:​1-​11.

Koia ʼi te ʼaho fakamanatu ʼo tonā ʼohoana, ʼe mole ko he meʼa faikehe mokā manatuʼi e he taumatuʼa ia te fiafia ʼo te ʼaho ʼaia pea mo tanā lotomālohi ʼaē ke manuʼia tanā nofo ʼohoana. Tatau aipe peʼe nā fakakaukauʼi ʼāteaina pe te faʼahi ʼaia, peʼe nā fai mo he ʼu kāiga pea mo he ʼu kaumeʼa, kae ʼe ʼa nāua te vakaʼi ʼo te faʼahi ʼaia. ʼE mole tau mo feʼauga ke liliu te meʼa ʼaia ko he takuʼaki pe moʼo fai he lafeti lahi. ʼI te lakaga ʼaia ko te kau Kilisitiano ʼe nātou mulimuli ki te ʼu pelesepeto ʼaē ʼe tonu ke nātou maʼuliʼi ʼi te ʼaho fuli. Koia tatau aipe peʼe fai e he taumatuʼa te ʼaho fakamanatu ʼo tonā ʼohoana peʼe kailoa, kae ʼe ʼa nāua pe te fai ʼo te tonu ʼaia.​—Loma 13:13, 14.

Kae e feafeaʼi ʼo ʼuhiga mo te fai ʼo te ʼaho tupu? ʼE tou maʼu koa ʼi te Tohi-Tapu he ʼu fakamatala ʼo ʼuhiga mo te ʼu ʼaho tupu?

ʼI te kamata ʼo te sēkulō ʼaenī, ko te kau Ako ʼo te Tohi-Tapu, ko te higoa ʼaia ʼo te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova ʼi te temi ʼaia, neʼe nātou fai te ʼu ʼaho tupu. Ko te tokolahi ia nātou neʼe ʼi ai hanatou ʼu kiʼi tohi neʼe higoa ko te La manne quotidienne (Te mana ʼi te ʼaho fuli). Neʼe tuʼu ai he ʼu vaega faka Tohi-Tapu ki te ʼaho fuli pea neʼe taupau ai e he ʼu tēhina te paki ʼo ʼihi kaugā Ako ʼo te Tohi-Tapu ʼi te ʼu pasina ʼo tonatou ʼaho tupu. Pea ko Te Tule Leʼo ʼo te ʼaho 15 ʼo Fepualio 1909, ʼe ina fakamatala te fakatahi ʼaē neʼe fai ʼi Jacksonville, Floride, ʼi Amelika, ʼaē neʼe fakahū ai kia muʼa ʼo te hahaʼi fuli te Tēhina ko Russell ʼaē neʼe pelesita ʼi te Sosiete ʼi te temi ʼaia. Neʼe koteā tona tupuʼaga? Neʼe ko tona ʼaho tupu ʼaia pea neʼe foaki ai kia ia he ʼu meʼa ʼofa ʼaē ko he ʼu pamplemousses, mo he ʼu foʼi nāpolo pea mo he ʼu foʼi moli. Ko te faʼahi ʼaia ʼe ina fakahā mai te ʼu meʼa ʼaē neʼe hoko ki muʼa atu. Ke koutou mahino lelei pe ko te temi fea ʼaē neʼe maʼuʼuli ai te kau Ako ʼo te Tohi-Tapu, koutou manatuʼi neʼe kei nātou fai te ʼaho tupu ʼo Sesu ʼi te ʼaho 25 ʼo Tesepeli. Neʼe ʼi ai tanatou meʼa kai makehe ʼi te afiafi ʼi te Petele ʼo Brooklyn.

ʼE mahino ia, talu mai te temi ʼaia kua tuputupu te hahaʼi ʼa te ʼAtua ʼi te faʼahi fakalaumālie pea kua lahi age te ʼu faʼahi ʼaē kua nātou mahino kiai. ʼI te ʼu taʼu 1920, ko te mālama ʼo te moʼoni neʼe ina faka fealagia kia nātou ke nātou fakasiosio te ʼu meʼa ʼaenī:

Neʼe mole tupu ia Sesu ʼi te ʼaho 25 ʼo Tesepeli, kae ʼe ko he ʼaho ʼe pipiki ki te lotu pagani. ʼE ʼui mai e te Tohi-Tapu ke tou fakamanatu te ʼaho ʼo te mate ʼa Sesu kae mole ko tona ʼaho tupu, peʼe ko te ʼaho tupu ʼa he tahi age. ʼE ʼalutahi te faʼahi ʼaia mo te vaega ʼo Tagata Tānaki 7⁠:1 ʼaē ʼe ina ʼui ai ʼo ʼuhiga mo he tahi ʼe agatonu, ʼe maʼuhiga age tona ʼaho mate ʼi tona ʼaho tupu. ʼE mole fakahā mai e te Tohi-Tapu neʼe fai e he kaugana agatonu ʼa te ʼAtua tona ʼaho tupu. Kae ʼe talanoa ia ki te ʼu lafeti ʼo te ʼaho tupu ʼo he ʼu hahaʼi pagani pea mo te ʼu fakapō ʼaē neʼe nātou fai ʼi te ʼu ʼaho ʼaia. Tou vakaʼi te meʼa ʼaē neʼe hoko ʼi te lolotoga ʼo te ʼu ʼaho tupu ʼaia.

Ko te ʼuluaki ʼaho tupu ʼaē ʼe talanoa kiai, ʼe ko te ʼaho tupu ʼo te Falaone ʼo Esipito ʼi te temi ʼo Sosefo. (Senesi 40:20-​23) ʼI te Encyclopædia of Religion and Ethics ʼa Hastings, ʼe kamata fēnei te alatike ʼo ʼuhiga mo te ʼu ʼaho tupu: “Ko te agaʼi fenua ʼo te fai fakamanatu ʼo te ʼu ʼaho tupu ʼe pipiki ki te ʼiloʼi ʼo te temi pea mo te ʼu pelesepeto faka lotu pagani.” Ki muli age, ko te tikisionalio ʼaia ʼe ina fakahā te palalau ʼaenī ʼa Sir J. Gardner Wilkinson, ko te tagata ʼe ina ʼiloʼi lelei te hisitolia faka Esipito: “Ko te kau Esipito fuli neʼe nātou faka maʼuhigaʼi tonatou ʼaho tupu, pea māʼiape la mo te hola ʼaē neʼe nātou tutupu ai; pea ohage ko te meʼa ʼaē neʼe fai ʼi Pelesia, ko te hahaʼi fuli neʼe lagi nātou fai he ʼu lafeti lalahi ʼi tonatou ʼaho tupu, ʼo nātou tali iō nātou tonatou ʼu kaumeʼa ʼaki he ʼu fakafiafia pea mo he tuʼuga meʼa kai malie.”

Ko te tahi ʼaho tupu ʼaē ʼe talanoa kiai te Tohi-Tapu ʼe ko te ʼaho tupu ʼa Helote, ʼaē neʼe tuʼusi ai te ʼulu ʼo Soane Patita. (Mateo 14:​6-​10) ʼE fakamahino fēnei mai e te tohi The International Standard Bible Encyclopedia (neʼe tā ʼi te taʼu 1979): “Ko te kau Keleka ʼo te temi ʼaē neʼe mole heʼeki mafola ai te sivilisasio faka Keleka, neʼe nātou fai te ʼu ʼaho tupu ʼo tonatou ʼu ʼatua pea mo te ʼu tagata maʼuhiga. Ko te kupu faka K[elek]a genéthlia ʼe faka ʼuhiga ki te ʼu lafeti ʼaia, kae ko te kupu genésia neʼe faka ʼuhiga ki te fakamanatu ʼo te ʼaho tupu ʼo te ʼu hahaʼi maʼuhiga ʼaē kua mamate. Ia 2 Makapeo 6⁠:7 ʼe talanoa ki te genéthlia ʼo Antiochus 4 ʼaē neʼe fai ʼi te māhina fuli, pea neʼe fakamālohiʼi ai te kau Sutea ke nātou ‘kau ki te ʼu sakilifisio.’ . . . ʼI tana fai tona ʼaho tupu neʼe mulimuli aipe ia Helote ki te agaʼi fenua faka Keleka; ʼe mole ʼi ai he fakamoʼoni ki te fai ʼo te ʼu ʼaho tupu ʼi Iselaele ʼi muʼa ʼo te temi ʼa te kau Keleka.”

ʼE mahino ia, logope la ko te kau Kilisitiano moʼoni ia ʼaho nei ʼe mole lahi fau tanatou tokaga ki te haʼuʼaga ʼo te ʼu agaʼi fenua fuli pea mo te ʼu talatisio peʼe ko te ʼu meʼa faka lotu ʼaē ʼe lagi pipiki kiai, kae ʼe mole nātou meʼa noaʼi te ʼu meʼa ʼaē ʼe fakahā mai e te Tohi-Tapu ʼo ʼuhiga mo te ʼu agaʼi fenua ʼaia pea mo te ʼu talatisio ʼaia. Ko te ʼu ʼaho tupu pe ʼaē ʼe talanoa kiai te Tohi-Tapu, ʼe ko te ʼu ʼaho tupu ʼo he ʼu hahaʼi pagani pea neʼe hoko ai he ʼu fakapō. Koia ʼe hā lelei mai ʼe mole lelei te fai ʼo te ʼu ʼaho tupu, pea ʼe tokagaʼi te faʼahi ʼaia e te kau Kilisitiano fakamalotoloto.

Koia la ʼaē, ko te fakamanatu ʼo te ʼaho fai ʼohoana ʼe ko he meʼa ʼe vakaʼi anai e te kau Kilisitiano takitokotahi, kae ʼe ʼi ai he ʼu tupuʼaga lelei ke mole fai e te kau Kilisitiano fakapotopoto te ʼu ʼaho tupu.

    Te ʼu Tohi Fakaʼuvea (1978-2025)
    Mavae
    Hu Ki Loto
    • Faka'uvea
    • Vaevae
    • Préférences
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Conditions d’utilisation
    • Règles de confidentialité
    • Paramètres de confidentialité
    • JW.ORG
    • Hu Ki Loto
    Vaevae