ʼE Koutou Lava Nonofo Maʼa ʼi He Mālama Heʼemaʼa

NEʼE kili ʼuli te tagata pea mo talavou. Neʼe poto te fafine pea mo finemui. Neʼe nā gāue ki te foʼi sosiete e tahi. Neʼe agalelei te fafine ʼaia ki te tagata, pea neʼe fakaʼapaʼapa te tagata ki te fafine. Neʼe nā fefoakiʼaki te ʼu meʼa ʼofa. Mole tuai pea nā femanakoʼaki. Ko te tagata neʼe ina līaki tona ʼohoana ke nofo mo te fafine ʼaia, kae ki te fafine neʼe fia nofo pe ia mo tona ʼohoana, ʼo ina fakagata ai tanā fakatahi mo te tagata. ʼAki he lotolotolua, neʼe faiga e te tagata ke toe liliu ki tona ʼohoana. Kae neʼe mole fakahemala moʼoni, pea neʼe mole he fua ʼo tana faiga. Neʼe nātou hoko atu tonatou maʼuli, kae kua lavea tonatou ʼu loto.

Ko te maʼa ʼi te ʼu felāveʼi fakasino, ʼe mole kei faka ʼuhiga ʼe ko he vilitute ʼi te mālama ʼaenī. Kua liliu ko he agamāhani te fai fakavale ʼo te ʼu fakafiafia pea mo te fakafimālieʼi ʼo tokita ʼu holi fakasino. ʼE ʼui fēnei e te tohi The New Encyclopædia Britannica: “Ko te tono kua mafola ʼi te malamanei katoa, pea ʼi ʼihi lakaga, kua hoko māhani ohage ko te ʼohoana.”

Kae ʼe loto e Sehova “ke faka maʼuhigaʼi e te hahaʼi fuli” te ʼohoana, pea ke “ ʼaua naʼa ʼulihi” te moeʼaga faka taumatuʼa. (Hepeleo 13⁠:​4, MN ) ʼE ʼui fēnei e te Tohi-Tapu: “ ʼAua naʼa koutou hēʼia. ʼE mole he tagata fai folonikasio, he tagata tauhi tamapua, he tagata fai feʼauʼaki, he ʼu tagata ʼe taupau ke fai kia nātou he ʼu holi ʼe mole tonu ke fai, he ʼu tagata ʼe momoe mo he tahi ʼu tagata, . . . ʼe nātou maʼu anai te puleʼaga ʼo te ʼAtua.” (1 Kolonito 6⁠:​9, 10, MN ) Koia, mo kapau ʼe tou loto ke tali tatou e te ʼAtua, pea ʼe tonu ke tou nofo maʼa ʼi te mālama heʼemaʼa ʼaenī.

ʼE tou lava puipui feafeaʼi ia tatou mai te ʼu aga ʼuli ʼo te mālama ʼaenī? ʼI te kapite 5 ʼo te tohi faka Tohi-Tapu ʼo Tāʼaga Lea, neʼe tuku mai te ʼu tali e Salomone, te Hau ʼo te Iselaele ʼāfea. Tou vakaʼi pe koteā te ʼu tokoni ʼaia.

ʼE Puipui Koutou e Tokotou Fealagia Fakakaukau

ʼE kamata fēnei e te hau ʼo Iselaele, “Toku foha, tokagaʼi toku poto.” Pea ʼe ina hoko atu fēnei: “Fakafalele tou ʼu taliga ki taku fakasiosio tonu, ke feala hau taupau te fealagia fakakaukau; pea ke hāofaki e tou ʼu laugutu te ʼatamai mālama.”​—⁠Tāʼaga Lea 5⁠:​1, 2.

Moʼo tekeʼi te ʼu fakahala ke kita fai he aga ʼe kovi, ʼe ʼaoga kia tatou te poto​—⁠te fealagia ʼaē ke kita maʼuliʼi te ʼu meʼa ʼaē ʼe kita ako ʼi te Tohi-Tapu​—⁠pea mo te fakasiosio tonu, mo te mālohi ʼaē ʼe ina faka fealagia mai ke kita fakakeheʼi te meʼa ʼaē ʼe kovi pea mo te meʼa ʼaē ʼe lelei, pea ke kita filifili te ala ʼaē ʼe lelei. ʼE uga tatou ke tou tokagaʼi te poto pea mo te fakasiosio tonu, ke feala hatatou taupau totatou fealagia fakakaukau. E feafeaʼi hatatou fai ia te faʼahi ʼaia? Ka tou ako te Folafola ʼa te ʼAtua, te Tohi-Tapu, pea ʼe tonu ke tou tokagaʼi peʼe fakahoko feafeaʼi e Sehova tana ʼu gāue, pea ke tou fakafalele totatou taliga ki tona finegalo pea mo tana ʼu fakatuʼutuʼu. Kapau ʼe tou feiā, pea ʼe mulimuli anai tatatou ʼu manatu ki te ʼu meʼa ʼaē ʼe lelei. Ko te fealagia fakakaukau ʼaē ka tou maʼu, ʼe ʼalutahi anai mo te poto fakaʼatua pea mo te ʼatamai mālama. Kapau ʼe tou fakaʼaogaʼi fakalelei te fealagia ʼaia, pea ʼe ina puipui anai tatou, ke ʼaua naʼa tou tō ki te ʼu fakahala ʼo te ʼu aga heʼemaʼa.

Tou Tokaga Kia Ia ʼAē ʼe Palalau Fakaoloolo

ʼE feala ke fakaoloolo kita e te ʼu aga ʼaē ʼe fai e he tahi ʼe aga heʼemaʼa, ko te tupuʼaga la ʼaia ʼaē ʼe maʼuhiga ai te fealagia fakakaukau, ke feala hakita taupau he ʼu aga maʼa ʼi he mālama heʼemaʼa. Neʼe fai e Salomone te fakatokaga ʼaenī: “Ohage ko he tauga meli, ʼe haga hahali te ʼu laugutu ʼo te fafine matāpule, pea ko tona ʼaoʼaoʼi gutu ʼe lave lelei age ʼi te lolo. Kae ko te ikuʼaga ʼo tana aga ʼaia ʼe kona ohage ko te apiseneto; ʼe māsila ohage ko te heletā ʼe mata lua.”​—⁠Tāʼaga Lea 5⁠:​3, 4.

ʼI te tāʼaga lea ʼaia, ʼe ʼui ko te fafine aga heʼeʼaoga ʼe ko “te fafine matāpule”​—⁠ʼe ko te fafine paomutu.a Ko te ʼu palalau ʼaē ʼe ina fai moʼo fakaoloolo he tahi, ʼe malie ohage ko te meli pea ʼe lave lelei ohage ko te lolo. ʼE mole kamata feiā koa la te ʼu fakaneke ki te ʼu felāveʼi fakasino? Koutou tokagaʼi te faʼifaʼitaki ʼaenī, ʼo te fafine finemui ʼe taʼu 27 ʼe higoa ko Amy, pea ʼe gāue pilō. ʼE ina fakamatala fēnei: “ ʼI te fale gāue, ko te tagata ʼaia ʼe ina gaohi fakaleleiʼi ʼau, pea ʼi te ʼu lakaga fuli pe ʼe ina vikiʼi ʼau. ʼE ko he meʼa lelei he tokagaʼi feiā ʼo kita. Kae ʼe ʼau fakatokagaʼi lelei ko tana agalelei ʼaia kia ʼau, ʼe ina fai ʼuhi ko hana holi kovi. ʼE mole ʼau tuku anai ke fakaoloolo ʼau e tana ʼu kākā ʼaia.” ʼI te agamāhani, ʼe kita leleiʼia te ʼu palalau ʼaē ʼe fai mai e he tagata pe ko he fafine mokā ina fakaoloolo kita, pea mo kapau ʼe mole kita ʼiloʼi lelei te tupuʼaga moʼoni ʼo tana ʼu palalau ʼaia. Koia, ʼe tonu ai ke tou gāueʼi totatou fealagia fakakaukau.

Ko te ʼu fua ʼo te ʼu aga heʼeʼaoga, ʼe nātou kona ohage ko te apiseneto, pea nātou māsila ohage ko he heletā ʼe mata lua​—⁠ko tona faka ʼuhiga, ʼe fakatupu mamahi pea ʼe feala ke kita mate ai. ʼI te agamāhani ko te ʼu fua kovi ʼo te taʼi aga ʼaia, ʼe ko he leʼo ʼo loto ʼe mole fīmālie, peʼe faitama he taʼahine kae neʼe mole loto kiai, peʼe kita maʼu he mahaki ʼi te ʼu felāveʼi fakasino. Pea e feafeaʼi age la te mamahi lahi ʼaē ʼe felāveʼi mo te tagata pe ko te fafine ʼaē neʼe tono tona ʼohoana. Ko he tagata pe ko he fafine ʼe tono, ʼe feala ke ina fakatupu ai he ʼu lavea loloto, ʼe mole fakamole anai ia. Ei, ʼe fakatupu kovi te ʼu aga heʼeʼaoga.

ʼE toe hoko atu te fakamatala ʼa te hau poto ʼo ʼuhiga mo te aga ʼa te fafine ʼaia: “Ko tona ʼu vaʼe ʼe hifo ki te mate. Ko tana haʼele ʼe ina puke te Seole. ʼE mole ina tokagaʼi te ala ʼo te maʼuli. ʼE mole ina ʼiloʼi pe kua hēʼia kifea tona ʼu ala.” (Tāʼaga Lea 5⁠:​5, 6) Ko te ʼu aga heʼeʼaoga ʼa te fafine, ʼe ina taki ia ia ki te mate​—⁠ʼaē ʼe faka ʼuhiga ki tana haʼele ki te Seole, te faitoka ʼa te tagata. ʼE moʼoni te ʼu palalau ʼaia, heʼe tou sio ki te ʼu mahaki ʼaē ʼe maʼu ʼi te ʼu felāveʼi fakasino, tāfito te SITA ʼaē kua mafola lahi! ʼE tatau anai tona ikuʼaga mo te ikuʼaga ʼo te hahaʼi ʼaē ka nātou fai mo ia tana ʼu aga heʼeʼaoga.

ʼAki he loto tuʼania, neʼe uga fēnei e te hau: “Koia, ʼi te temi nei, Ê ʼu foha, koutou fakalogo mai pea ʼaua naʼa koutou maliu kehe ʼi te ʼu folafola ʼo toku gutu. Fakamamaʼo tou ala ʼi ʼona tafa, pea ʼaua naʼa ke fakaōvi ki te hūʼaga ʼo tona ʼapi.”​—⁠Tāʼaga Lea 5⁠:​7, 8.

ʼE tonu ke tou nonofo mamaʼo mai te ʼu fakahala ʼo te hahaʼi ʼaē ʼe aga heʼemaʼa. He koʼe ʼe tou tali anai tanatou ʼu aga, ʼo tou fakalogo ki tanatou ʼu musika kovi, ʼo tou sioʼi tanatou ʼu ʼata kovi, peʼe tou sioʼi te ʼu tohi pe ko te ʼu ʼata ʼaē ʼe hā ai te ʼu felāveʼi fakasino heʼeʼaoga? (Tāʼaga Lea 6:27; 1 Kolonito 15⁠:33; Efeso 5⁠:​3-5) Pea ʼe mole ko he aga fakapotopoto hatatou faiga ke nātou fakatokagaʼi tatou peʼe ke nātou holi kia tatou, ʼuhi ko te mole fakaʼapaʼapa ʼo tatatou teuteu, pe ko te faʼahiga gaohi ʼo totatou ʼulu!​—⁠1 Timoteo 4⁠:8; 1 Petelo 3⁠:​3, 4.

ʼE Kovi ʼAupito Tona ʼu Fua

Koteā te tahi tupuʼaga ʼaē ʼe tonu ai ke tou fakamamaʼo mai he tagata pe ko he fafine ʼe aga heʼeʼaoga? ʼE tali fēnei e Salomone: “Ke ʼaua naʼa ke foaki ki ʼihi tou matagafua, pea mo tou ʼu taʼu ki te meʼa ʼaē ʼe fakatupu kovi; ke ʼaua naʼa fakaʼaogaʼi tou mālohi e te hahaʼi matāpule, pea ke ʼaua naʼa ʼave ki te ʼapi ʼo he matāpule te ʼu meʼa ʼaē neʼe ke gāue kinakina kiai, ke ʼaua naʼa ke meo ʼi tou ka haʼu, mokā aʼu anai tou kakano pea mo tou sino ki tonā fakaʼosi.”​—⁠Tāʼaga Lea 5⁠:​9-11.

Ei, neʼe faka maʼuhigaʼi e Salomone te ʼu fua kovi ʼaē ʼe kita maʼu mokā kita fai te ʼu aga heʼeʼaoga. ʼE ʼalutahi te tono pea mo te puli ʼo tokita matagafua, pe ko takita fakaʼapaʼapa kia kita. ʼE mole ko he meʼa fakaufiufi koa la ke fakaʼaogaʼi ia kita ohage pe ko he meʼa moʼo fakahoko ki ai he ʼu holi fakasino? ʼE mole hā ai koa la takita meʼa noaʼi tokita matagafua, ʼi takita fai he ʼu felāveʼi fakasino mo he tahi ʼe mole ko tokita ʼohoana?

Kae koteā tona faka ʼuhiga te ʼui ʼaē ʼe kita ‘foaki ki te kau matāpule tokita ʼu taʼu, tokita mālohi, pea mo te ʼu fua ʼo takita gāue kinakina’? ʼE ʼui fēnei e te tohi: “ ʼE fakamahino lelei mai e te ʼu vaega ʼaia: ʼE kovi ʼaupito mokā tono he tagata, heʼe ko meʼa fuli ʼaē ʼe gāue kiai​—⁠te tuʼulaga, te mālohi, te ʼu koloā​—⁠ʼe feala ke pulihi ʼi te ʼu kavega ʼaē ʼe fakamaʼua age e te fafine, peʼe ko te tagi ʼaē ʼe fai e te kolo moʼo lagolago ki te fafine ʼaia.” Ei, ʼe fua kovi ʼaupito te tono!

ʼI te kua ʼulihi ʼo tona matagafua, pea mo te pulinoa fuli ʼo tona ʼu koloā, ʼe meo anai te tagata vale, ʼo ina ʼui fēnei: “Neʼe ʼau fehiʼa ki te akonaki, pea neʼe aga heʼe fakaʼapaʼapa toku loto ki te fakatonutonu! Pea neʼe mole ʼau fakalogo ki te leʼo ʼo taku ʼu hahaʼi faiako, pea neʼe mole ʼau fakafalele toku taliga ki taku ʼu tagata faiakonaki. Neʼe ko he meʼa faigafua taku tō ki te ʼu meʼa kovi fuli ʼi te lotolotoiga ʼo te kokelekasio pea mo te fakatahi.”​—⁠Tāʼaga Lea 5⁠:​12-​14.

ʼAki te temi, ʼe fai e ia ʼaē neʼe agahala te ʼu palalau ʼaē ʼe fakahigoaʼi e te tagata sivi Tohi-Tapu ko “te tuʼuga kanapaula, ʼo ina ʼui: kanapaula neʼe ʼau fakalogo ki taku tāmai; kanapaula neʼe mole ʼau fia loto faʼitaliha; kanapaula neʼe ʼau fakaʼaogaʼi te ʼu tokoni ʼaē neʼe fai mai e ʼihi.” Kae kua tauhala. ʼI te temi nei, kua tahi ʼalu te maʼuli heʼemaʼa ʼo te tagata ʼaia, pea kua ʼulihi tona matagafua. Koia ʼe maʼuhiga ai kia tatou ke tou fakakaukauʼi te ʼu fua kovi ʼo te ʼu aga heʼeʼaoga, ʼi muʼa ʼo hatatou tō ki te ʼu fakahala ʼaia!

“ ʼInu Te Vai ʼo Tou Tane Totonu”

ʼE mole fia palalau koa te Tohi-Tapu ki te ʼu felāveʼi fakasino? Kailoa. Ko te femanakoʼaki ʼa te tagata pea mo te fafine, pea mo te fiafia ʼaē ʼe tupu ai, ʼe ko he ʼu meʼa ʼofa mai te ʼAtua. Ko te taʼi ʼofa ʼaia, ʼe fakagafua pe ki he taumatuʼa. Koia neʼe fai ai e Salomone te fakaloto mālohi ʼaenī ki te tagata ʼohoana: “ ʼInu te vai ʼo tou tane totonu, pea mo te ʼu vai ʼaē ʼe hali mai tou vai keli totonu. Ko tou ʼu matapuna vai ʼe mavetevete anai koa ki tuʼa, pea mo tou ʼu tafega vai ki te ʼu malaʼe? Ke ʼaoga maʼa koe tokotahi pe, pea ke ʼaua naʼa [ke vaevae] mo ʼihi age.”​—⁠Tāʼaga Lea 5⁠:​15-17.

Ko te ʼu kupu “tou tane totonu” pea mo “tou vai keli totonu” ʼe ko he ʼu kupu fakatuketuke maʼa te fafine ʼohoana ʼofaina. Ko te ʼu felāveʼi fakasino ʼaē ʼe kita fai mo te fafine ʼaia, ʼe fakatatau ki te ʼinu ʼo he vai mokomoko. ʼO mole hage ko te ʼu vai ʼaē ʼe tuʼu ʼi te ʼu malaʼe, ko te tane vai pe ko te vai keli, ʼe mole ko he ʼu meʼa maʼa te hahaʼi fuli. Pea ʼe tokoniʼi te tagata ke ina fakatupu hana fānau ʼaki tona ʼohoana totonu, kae mole ina fai te faʼahi ʼaia ʼi te ʼu malaʼe, ko tona faka ʼuhiga, mo te tahi ʼu fafine. ʼE mahino mai, ʼe tokoniʼi te tagata ke nofo agatonu ki tona ʼohoana.

ʼE hoko atu te ʼu palalau ʼa te tagata poto ʼo ina ʼui fēnei: “Ke tapuakina tou matapuna vai, pea ke ke fiafia mo te ʼohoana ʼo tou temi tūpulaga, tia fafine agaʼofa pea mo tao fafine matalelei ʼo te ʼu moʼuga. Ke ke hioa ʼi te temi fuli pe ʼi tona ʼu fatafata! Ke ke hioa tuʼumaʼu pe ʼaki tona ʼofa.”​—⁠Tāʼaga Lea 5⁠:​18, 19.

Ko te “matapuna vai,” ʼe faka ʼuhiga ki te fakafiafia ʼo te ʼu felāveʼi fakasino. Ko te fiafia ʼo te ʼu felāveʼi fakasino mo tokita ʼohoana, ʼe ko he “tapuakina”​—⁠mai te ʼAtua. Koia ʼe fakaloto mālohiʼi te tagata ke fakafiafia mo te ʼohoana ʼo tona temi tūpulaga. ʼE ʼofa mamahi kia ia, pea ʼe finemui ohage ko he tia fafine, pea ʼe hoihoifua ohage ko he tao fafine ʼo te ʼu moʼuga.

Pea ʼe lagaʼi e Salomone te ʼu fehuʼi e lua: “He koʼe leva Ê toku foha, ʼe ke hioa anai ʼaki he fafine kehe, pea mo ke kukumi anai te fatafata ʼo he tahi fafine?” (Tāʼaga Lea 5⁠:20) Ei, he koʼe ko he tahi kua ʼohoana, ʼe ina fai anai hana ʼu felāveʼi fakasino mo he tahi kehe, mo he tahi neʼe nā felāveʼi ʼi te gāue, ʼi te faleako, peʼe ko he tahi potu?

ʼE fai e te ʼapositolo ko Paulo te tokoni ʼaenī ki te kau Kilisitiano ʼaē kua ʼohoana: “Koʼeni ʼe ʼau tala atu, ʼu tēhina: kua nounou te temi. Koia, ko nātou fuli ʼaē ʼe maʼu ʼohoana ke nātou maʼuʼuli ohage ʼe mole honatou ʼu ʼohoana.” (1 Kolonito 7⁠:​29, MN ) Koteā tona faka ʼuhiga? Ko tona faka ʼuhiga ʼe tonu ki te kau tisipulo ʼa Sesu Kilisito ke nātou “haga kumi muʼa te puleʼaga.” (Mateo 6⁠:​33, MN ) Koia, ʼe mole tonu ki te taumatuʼa ke nā manatu tāfito kia nāua, kae nā tuku ki muli te ʼu gāue ʼo te Puleʼaga.

ʼE ʼAoga He Loto Lolomi

ʼE feala ke fai te ʼu felāveʼi fakasino ʼaki he loto lolomi. ʼE tonu ke fai feiā e te hahaʼi ʼaē ʼe nātou loto ke tali nātou e Sehova. Neʼe tokoni fēnei te ʼapositolo ko Paulo, “Heʼe ko te meʼa ʼaē ʼe loto kiai te ʼAtua, ko tokotou maʼoniʼoni, ke koutou fakamamaʼo mai te folonikasio; ke koutou tahi poto ʼi te taupau ʼo tona ipu [tona sino] ʼi te maʼoniʼoni pea mo te fakaʼapaʼapa.”​—⁠1 Tesalonika 4⁠:​3, 4, MN.

Koia ʼe mole tonu ai ki te kau tūpulaga ke nātou foimo ʼohoana, mokā nātou kamata logoʼi tonatou ʼu holi ki te ʼu felāveʼi fakasino. Ko te ʼohoana ʼe ko he meʼa ʼe tonu ke tologa, pea ʼe maʼua ke kita aga fakapotopoto moʼo fakahoko te taʼi maʼua ʼaia. (Senesi 2⁠:24) ʼE lelei age hakita talitali ke “fakalaka te mātala ʼo [tokita] temi tūpulaga”​—⁠te temi ʼaē ʼe mālohi ai tokita ʼu holi ki te ʼu felāveʼi fakasino pea ʼe feala ai ke nātou fakatupu kovi ki te ʼu tonu ʼaē ka kita fai. (1 Kolonito 7⁠:​36, MN ) Pea ʼe ko he agavale pea ʼe ko he agahala ki he tahi kua lahi, ke fia ʼohoana ke ina fai he ʼu felāveʼi fakasino heʼeʼaoga, ʼuhi pe heʼe mole ina maʼu he tahi ke nā ʼohoana!

“Ko Tana ʼu Hala ʼAʼana ʼe Nātou Puke anai Te Agakovi”

ʼE kovi tāfito te ʼu felāveʼi fakasino heʼeʼaoga, heʼe ko Sehova​—⁠te Matapuna ʼo te maʼuli pea mo te Matapuna ʼo te ʼu fealagia ʼa te tagata ke ina fai he ʼu felāveʼi fakasino​—⁠ʼe mole ina tali te faʼahi ʼaia. Koia neʼe fakahā mai e te Hau Ko Salomone te tupuʼaga tāfito ʼaē ʼe tonu ai ke tou nonofo maʼa: “Heʼe ko te ʼu ala ʼo te tagata ʼe ia muʼa ʼo te ʼu mata ʼo Sehova, pea ʼe ina vakaʼi tona ʼu ʼaluʼaga fuli pe.” (Tāʼaga Lea 5⁠:21) Ei, ʼe mole he meʼa ʼe ū kia mata ʼo te ʼAtua, “ ʼaē ʼe tonu ke ina fakamāuʼi tatou.” (Hepeleo 4⁠:13, MN ) Ko te ʼu felāveʼi fakasino fuli ʼaē ʼe heʼemaʼa, tatau aipe peʼe mole ʼiloʼi e he tahi, pea tatau aipe pe koteā tona ʼu fua ʼi te faʼahi fakasino pea mo tona ʼu fua ki totatou ʼu vāhaʼa mo te hahaʼi, kae ʼe nātou maumauʼi tatatou ʼu felogoi mo Sehova. ʼE ko he agavale hakita maumauʼi tokita tokalelei mo te ʼAtua, ʼuhi pe ko he ʼu kiʼi fakafiafia faka temi ʼi te ʼu felāveʼi fakasino!

ʼE hage ʼe mole hoko he tautea ki te hahaʼi ʼaē ʼe nātou fai fakavale te ʼu aga heʼeʼaoga ʼaia​—⁠kae ʼe mole hoko fualoa anai te faʼahi ʼaia. Heʼe ʼui fēnei e Salomone: “Ko tana ʼu hala ʼaʼana ʼe nātou puke anai te agakovi, pea ʼe haʼisia anai ʼi te ʼu maea ʼo tana agahala. ʼE mate anai ia, heʼe mole akonakiʼi, pea ʼe hēʼia ʼuhi ko te mahu ʼo tana agavale.”​—⁠Tāʼaga Lea 5⁠:​22, 23.

He koʼe ʼe tou hēʼia anai? ʼE fakatokaga lelei mai e te tohi ʼo Tāʼaga Lea ke ʼaua naʼa tou tō ki te ʼu fakahala ʼo te mālama. Pea ʼe ina fakahā mai, ʼi te agamāhani ʼe fakatupu kovi te ʼu felāveʼi fakasino heʼeʼaoga​—⁠ki totatou maʼuli fakasino, mo tatatou ʼu koloā, mo totatou mālohi, pea mo totatou matagafua. ʼAki tatatou mahino lelei ʼaia, ʼe mole tou fai anai ʼi he temi te ʼu palalau ʼaenī “kanapaula.” Ei, mo kapau ʼe tou mulimuli ki te ʼu tokoni ʼaē ʼe tuku mai e Sehova ʼi tana Folafola, pea ʼe tou lava nonofo maʼa anai ʼi te mālama heʼemaʼa ʼaenī.

[Kiʼi nota]

[Paki ʼo te pasina 30]

Ko te ʼu fua ʼo te ʼu aga heʼeʼaoga, ʼe nātou kona ohage ko te apiseneto

[Paki ʼo te pasina 31]

“Ke ke fiafia mo te ʼohoana ʼo tou temi tūpulaga”