ʼE ʼi Ai Koa Hokotou Laumālie Tuputupua?
NEʼE tohi fēnei e te ʼapositolo ko Paulo: “E fakamalamai e te Atua te Tohi-tapu katoa, pea e aoga ia ki te faiʼakonaki, mo te fakailoilo o te hala, mo te fakatonutonu, pea mo te fakaʼako i te susitisia.” (2 Timoteo 3:16) Ei, ko te Tohi-Tapu ʼe ko he tohi ʼe moʼoni pea ʼe haʼu mai te ʼAtua moʼoni ko Sehova.—Pesalemo 83:18.
ʼE ʼiloʼi lelei e Sehova te meʼa ʼaē ʼe hoko kia tatou mokā tou mamate heʼe ko ia te Tupuʼaga ʼo te ʼu meʼa fuli ʼo kau ai te tagata. (Hepeleo 3:4; Apokalipesi 4:11) Pea ʼaki tana Folafola, te Tohi-Tapu, neʼe ina foaki mai te ʼu tali ʼe moʼoni pea mo ʼaoga ki te ʼu fehuʼi ʼaē ʼo ʼuhiga mo te mate.
Koteā Te Laumālie?
ʼI te Tohi-Tapu, ko te ʼu kupu ʼaē ʼe fakaliliu ʼaki te kupu “laumālie” ʼe ʼuluaki faka ʼuhiga ki te “mānava.” Kae ʼe ʼi ai tona tahi faka ʼuhiga. ʼE ʼui fēnei e te tagata fai Tohi-Tapu ko Sakopo: “Ko te sino e hala mo laumalie, e ko te sino mate.” (Sakopo 2:26) Koia ʼe foaki e te laumālie ki te sino ia te maʼuli.
Ko te mālohi ʼo te maʼuli ʼaia ʼe mole faka ʼuhiga pe ki te mānava peʼe ko te ʼaele ʼaē ʼe ʼalu ki te ʼu ʼatefēfē. He koʼe ʼe mole tonu ke feiā? Koteʼuhi ka gata te mānava, ʼe kei maʼuli pe te ʼu selule ʼi te kiʼi temi siʼi—“lolotoga he ʼu minuta,” ko te ʼui ʼaia ʼa te The World Book Encyclopedia. Koia la ʼaē ʼe feala ai ke toe fakamaʼuli he tahi. Kae kapau ʼe mate te mālohi ʼo te maʼuli ʼi te ʼu selule ʼo te sino, ʼe mole toe feala he fakamaʼuli. Ko te mānava fuli peʼe ko te ʼaele ʼe mole feʼauga pe la moʼo toe fakamaʼuli he selule pe e tahi. Koia ʼaē ko te laumālie ʼe ko he mālohi fakapulipuli ʼo te maʼuli—ʼaē ʼe ina taupau te ʼu selule pea mo te tagata. Ko te mālohi ʼo te maʼuli ʼaia ʼe taupau e te mānava.—Sopo 34:14, 15.
ʼE nofo pe koa te laumālie ʼaia ʼi te ʼu sinoʼi tagata? ʼE tokoni mai te Tohi-Tapu ke tou maʼu he fakasiosio poto. Neʼe mahino ki te Hau poto ko Salomone ko te tagata pea mo te ʼu manu “ ʼe nātou maʼu fuli te laumālie pe e tahi,” pea neʼe ina fai te fehuʼi ʼaenī: “Ko ai ʼe ina ʼiloʼi te laumālie ʼo te ʼu foha ʼo te tagata, peʼe hake ki ʼoluga, mo te laumālie ʼo te manu, peʼe hifo ki te lalo kele?” (Tagata Tānaki 3:19-21) Koia ko te ʼu manu ʼo feiā pe mo te tagata ʼe ʼi ai tonā laumālie. He koʼe ʼe tou tali feiā?
ʼE lava fakatatau te laumālie peʼe ko te mālohi ʼo te maʼuli ki te hila ʼaē ʼe ʼalu ki he masini. ʼE lahi te ʼu gāue ʼe fakahoko e te hila, ʼo mulimuli pe ki te mālohi ʼo te faʼahiga meʼa ʼaē ʼe ʼalu kiai. Ohage la ʼe fakaʼaogaʼi te gutuʼumu hila moʼo fakamoho he meʼa kiai, he olotinatea moʼo gāue ki he ʼu meʼa, pea ʼe tou sio mo logo ki te televisio. Kae ʼe mole toʼo e te hila te ʼu agaaga ʼo te masini ʼaē ʼe ina fakahaʼele. ʼE ko he mālohi pe ia. ʼE toe feiā mo te mālohi ʼo te maʼuli, ʼe mole ina toʼo te ʼu agaaga ʼo te ʼu meʼa ʼaē ʼe ina fakamaʼuli. ʼE mole ʼi ai hona ʼulugaaga pea mo hona fealagia fakakaukau. Ko te hahaʼi pea mo te ʼu manu “ ʼe nātou maʼu . . . te laumālie pe e tahi.” (Tagata Tānaki 3:19) Koia mokā mate he tahi, ʼe mole ʼalu tona laumālie ʼo maʼuli ʼi he faʼahi ohage ko he laumālie fakapulipuli.
Koteā te ʼaluʼaga ʼo te kau mate? Pea koteā te meʼa ʼe hoko ki te laumālie mokā mate he tahi?
“ ʼE Ke Toe Liliu Anai Ki Te Efu”
ʼI te temi ʼaē neʼe talagataʼa ai te ʼuluaki tagata ko Atama ki te fakatotonu ʼa te ʼAtua, neʼe ina ʼui fēnei age: “ ʼI te kakava ʼo tou fofoga ʼe ke kai anai te pane, ʼo aʼu ki tau toe liliu ki te kele, he neʼe toʼo koe mai ai. Heʼe ke efu pea ʼe ke toe liliu anai ki te efu.” (Senesi 3:19) Neʼe ʼifea ia Atama ʼi muʼa ʼo tona fakatupu e Sehova mai te efu? Neʼe mole maʼuli ia ʼi he tahi potu! Neʼe mole heʼeki fakatupu pe ia. Koia, ʼi te temi ʼaē neʼe ʼui ai e te ʼAtua kia Atama ʼe ke “toe liliu [anai] ki te kele,” ko tona faka ʼuhiga ʼe mate anai ia Atama pea ʼe toe liliu pe ia ki te ʼu eveeve ʼo te kele. ʼE mole ʼave anai Atama ki he koga meʼa fakalaumālie. ʼI te mate ʼo Atama kua pulinoa ia. Ko te mate neʼe ko tona tūʼa—mole kei maʼuli—ʼe mole ʼave ia ki he tahi faʼahi.—Loma 6:23.
ʼE feafeaʼi kia nātou ʼaē kua mate? ʼE fakahā lelei te ʼaluʼaga ʼo te kau mate ia Tagata Tānaki 9:5, 10, ʼaē ʼe tou lau fēnei: “Ko te kau mate ʼe mole nātou ʼiloʼi he meʼa . . . ʼE mole he gāue, he fakatuʼutuʼu, he mālama pe ko he poto, ʼi te faitoka.” (Moffatt) Koia, ko te mate ʼe ko te ʼaluʼaga ʼe kita pulinoa ai. ʼI te temi ʼaē ʼe mate ai he tahi, neʼe tohi fēnei e te tagata fai pesalemo, “ko tona laumālie ʼe mavae, pea ʼe toe liliu ia ki te kele; ʼi te ʼaho pe ʼaia ʼe puli ai tana ʼu fakakaukau.”—Pesalemo 146:4.
ʼE hā lelei mai ko nātou ʼaē kua mamate kua nātou pulinoa. ʼE mole kei nātou ʼiloʼi he meʼa. ʼE mole kei nātou sio atu, mo logo atu, peʼe palalau atu. ʼE mole nātou lava tokoni atu peʼe nātou fakamamahi koutou. ʼE mole tonu ke koutou mataku ki te kau mate. Kae “ ʼe mavae” feafeaʼi te laumālie ʼi he tahi mokā mate?
Ko Te Laumālie “ ʼe Toe Liliu Ki Te ʼAtua Moʼoni”
ʼE fakahā e te Tohi-Tapu mokā mate he tahi, “ko te laumālie ʼe toe liliu ki te ʼAtua moʼoni ʼaē neʼe ina foaki mai.” (Tagata Tānaki 12:7) ʼE faka ʼuhiga koa ko he laumālie ʼe folau ʼi te ʼaele ʼo aʼu ki te ʼAtua? Kailoa! Ko te fakaʼaogaʼi ʼaē e te Tohi-Tapu te kupu “toe liliu,” ʼe mole faka ʼuhiga ki he mavae atu ʼi he koga meʼa ki he tahi faʼahi. Ohage la, neʼe ʼui fēnei ki te kau Iselaele heʼe agatonu: “ ‘Koutou liliu mai kia te ʼau, pea ʼe ʼau mafuli atu anai kia koutou,’ ko te ʼui ʼaia ʼa Sehova ʼo te ʼatu kautau.” (Malakia 3:7) ʼE faka ʼuhiga te ‘toe liliu’ ʼa Iselaele kia Sehova ke nātou maliu mai tanatou agakovi ʼo mulimuli ʼi te ala faitotonu ʼa te ʼAtua. Pea ko te ‘toe liliu’ ʼa Sehova kia Iselaele ʼe ko tana toe tokagaʼi tana hahaʼi. ʼE hā mai ʼi te ʼu ‘toe liliu’ ʼaia e lua, neʼe ko he faʼahiga aga kae neʼe mole ko he feʼaluʼaki ʼi he koga meʼa ki he tahi koga meʼa.
ʼO toe tatau aipe, ka tou mamate pea ʼe mole tou mavae atu ʼi te kele ʼo ʼolo ki te lagi ʼi te temi ʼaē “ ʼe toe liliu” ai ki te ʼAtua te laumālie. ʼI te kua mavae ʼo te mālohi ʼo te maʼuli, ko te ʼAtua pe ʼe ina lavaʼi te toe foaki ʼo te maʼuli. Koia ko te laumālie “ ʼe toe liliu ki te ʼAtua moʼoni” heʼe ko te ʼamanaki ʼo he maʼuli ka haʼu ʼe fakalogo ʼāteaina pe ki te ʼAtua.
Ohage la koutou fakatokagaʼi pe koteā te ʼui ʼa te Tohi-Tapu ʼo ʼuhiga mo te mate ʼo Sesu Kilisito. ʼE ʼui fēnei e te tagata fai evaselio ko Luka: “Nee kalaga Sesu mo he leo lahi o ui maʼana: ‘Tamai, e au tuku atu ki ou nima toku laumalie.’ Pea i tana folafola aia, nee puluhia ia.” (Luka 23:46) ʼI te temi ʼaē neʼe mavae ai te laumālie ʼo Sesu ia te ia, neʼe mole hake atu aipe Sesu ki te lagi. Neʼe hoki fakatuʼuake ia mai te kau mate hili ʼaho e tolu, pea neʼe hoki hake pe ia ki te lagi hili ʼaho e 40 kiai. (Gaue 1:3, 9) Kae ʼi te temi ʼaē neʼe mate ai Sesu, neʼe ina tuku tona laumālie ki te ʼu nima ʼo tana Tāmai, he neʼe falala katoa ki te fealagia ʼaē ʼa Sehova ke ina toe foaki age tona maʼuli.
Ei, ʼe toe lava foaki e te ʼAtua te maʼuli ki he tahi. (Pesalemo 104:30) ʼI toe ʼamanaki lelei leva!
Ko He ʼAmanaki Moʼoni
ʼE ʼui fēnei e te Tohi-Tapu: “ ʼE hoko mai te hola ʼaē ko nātou fuli ʼaē ʼe nonofo ʼi te ʼu falemaka fakamanatu ʼe nātou logo anai ki [te] leʼo [ʼo Sesu] pea ʼe nātou hū mai anai ki tuʼa.” (Soane 5:28, 29, MN ) Ei, neʼe fakapapau e Sesu Kilisito ko nātou fuli ʼaē ʼe kei manatuʼi e Sehova ʼe fakatuʼuake anai, peʼe toe foaki age kia nātou te maʼuli. ʼIo, ia nātou ʼaia ʼe kau ai anai te hahaʼi ʼaē neʼe nātou maʼuli agatonu ohage la ko te ʼu kaugana ʼa Sehova. Kae ko te tahi toko lauʼi miliona hahaʼi kua mamate neʼe mole heʼeki nātou fakalogo ki te ʼu lekula faitotonu ʼa te ʼAtua. Lagi neʼe mole nātou ʼiloʼi te ʼu fakatuʼutuʼu ʼa Sehova pe neʼe mole feʼauga te temi ʼaē ke nātou fetogi ai tonatou maʼuli. ʼE toe manatuʼi e te ʼAtua te faʼahiga hahaʼi ʼaia pea ʼe ina fakatuʼuake anai nātou, heʼe ʼui fēnei ʼi te Tohi-Tapu: “ ʼE ʼi ai anai he fakatuʼuake ʼo te kau faitotonu pea mo te kau heʼe faitotonu.”—Gaue 24:15, MN.
Ia ʼaho nei, kua fonu ʼi te kele te fehiʼa pea mo te fihi, te agamālohi pea mo te ligi toto, te fakaʼuli ʼo te kele pea mo te mahaki. Kanapaula neʼe tonu ke toe maʼuʼuli te hahaʼi ʼi te taʼi faʼahiga kele ʼaia, ʼe mahino ia ʼe nounou anai te maʼuli fīmālie. Kae neʼe fakapapau e te Tupuʼaga kua vave pe anai tana pulihi te tuʼu ʼo te mālama ʼaenī ʼaē ʼe puleʼi e Satana te Tevolo. (Tāʼaga Lea 2:21, 22; Taniela 2:44; 1 Soane 5:19) Ko he sosiete faitotonu ʼaē—“ko he kele foʼou”—ʼe ko he fakatuʼutuʼu taulekaleka ʼe hoko moʼoni anai.—2 Petelo 3:13.
ʼI te temi ʼaia “ ʼe mole he tahi ʼe ina ʼui anai: ‘ ʼE ʼau mahaki.’ ” (Isaia 33:24) ʼE toe pulihi anai mo tatatou mataku ʼaē ki te mate heʼe ko te ʼAtua “e ina holoholo anai ia loimata fuape i onatou fofoga, pea e mole toe mau anai te mate. E mole toe mau anai he putu, pe ko he lauga, pe ko he mamahi, koteuhi kua puli te malama-nei afea.” (Apokalipesi 21:4) ʼI ʼamanaki fakafiafia leva maʼa nātou ʼaē “ ʼi te ʼu falemaka fakamanatu”!
ʼI te temi leva ʼaē ka fakaʼauha ai e Sehova te kau agakovi ʼi te kele, ʼe mole ina matehi anai te kau faitotonu. (Pesalemo 37:10, 11; 145:20) ʼI tona fakahagatonu ko te “hahai kaugamalie” ʼo te hahaʼi “mai te atu puleaga, mo te u hako, mo te u lanu, pea mo te u lea fuape” ʼe nātou hāo anai ʼi te “ahiahi lahi,” ʼaē ʼe pulihi ai anai te tuʼu agakovi ʼaenī. (Apokalipesi 7:9-14) Koia ʼe ʼi ai leva te hahaʼi tokolahi ʼe nātou tali anai te kau mate.
ʼE koutou fakaʼamu koa ke koutou toe sio ki te kau mate ʼaē neʼe koutou ʼofa mamahi ai? ʼE koutou fia maʼuli heʼegata koa ʼi te Palatiso fakakelekele? Koia ʼe tonu ke koutou maʼu te ʼatamai mālama ʼo ʼuhiga mo te finegalo pea mo te ʼu fakatuʼutuʼu ʼa te ʼAtua. (Soane 17:3) Ko te finegalo ʼo Sehova “ke hāofaki te faʼahiga tagata fuli pe, pea ke nātou maʼu te ʼatamai mālama totonu ʼo te moʼoni.”—1 Timoteo 2:3, 4, MN.
[Paki ʼo te pasina 4]
“ ʼE ke efu pea ʼe ke toe liliu anai ki te efu”
[Paki ʼo te pasina 5]
Ko te laumālie ʼe lava fakatatau ki te hila
[Paki ʼo te pasina 7]
ʼE foaki anai e te fakatuʼuake te fiafia heʼegata