ʼE Tonu Koa Ke ʼAlu Taku Tamasiʼi ʼo Ako?

E FEAFEAʼI mo kanapaula neʼe mole koutou lava lau te ʼu kupu ʼo te pasina ʼaenī? Pea mo kanapaula neʼe mole koutou popoto ʼi te lea ʼo te fenua? E feafeaʼi mo kanapaula neʼe mole feala hakotou fakahā ʼi he mape te koga meʼa ʼaē ʼe koutou nonofo ai. ʼE kaugamālie te ʼu tamaliki ʼe nātou lahilahi ake anai ʼi te taʼi ʼaluʼaga ʼaia. E feafeaʼi ki takotou fānau?

ʼE tonu koa ke ʼalu takotou tamasiʼi ʼo ako? ʼE lahi te ʼu fenua ko te ako ʼi te ʼu kalasi liliki pea mo te kolesi ʼe ko he fakamaʼua pea ʼe mole totogi. Maʼa te Kau Faʼufaʼu ʼo te ʼu droits de lʼenfant ko te ako ʼo te ʼu tamaliki ʼe ko he faʼahi maʼuhiga. ʼE tohi te faʼahi ʼaia ʼi te Déclaration universelle des droits de l’homme. Kae ʼi ʼihi fenua, ʼe lagi totogi te ako pea ʼe lagi ko he kavega mamafa maʼa te ʼu mātuʼa. Tou vakaʼi te faʼahi ʼaia ʼaki he ʼu mātuʼa Kilisitiano ʼe nā loto ke ako tanā fānau, ʼi te ʼu faleako peʼe ʼi he tahi age faʼahiga fai.

Te ʼu Faʼifaʼitaki ʼi Te Tohi-Tapu ʼo Te ʼu Hahaʼi Neʼe Popoto ʼi Te Lautohi Pea Mo Te Faitohi

Neʼe tokolahi te ʼu kaugana ʼa te ʼAtua ʼe talanoa kiai te Tohi-Tapu neʼe popoto ʼi te lautohi pea mo te faitohi. Ko te kau ʼapositolo ʼa Sesu ko Petelo pea mo Soane neʼe ko he ʼu tagata gelu Sutea, neʼe nā tohi te ʼu tohi ʼo te Tohi-Tapu ʼi te faka Keleka, kae neʼe mole nā tohi ʼi tanā lea, ʼaē ko te faka Kalilea.a ʼE hā ʼaki mai neʼe tokaga tanā ʼu mātuʼa ke nā ʼiloʼi te ʼu faʼahi tāfito ʼo te ako. Ko te tahi kau tagata faitohi ʼo te Tohi-Tapu neʼe nātou feiā mo nātou, ohage ko te tagata tauhi ōvi ko Tavite, te tagata gāue kele ko Amosi, pea mo te tēhina ʼo Sesu ko Suta, ʼaē neʼe lagi ko he tufuga ʼakau.

Ko te tagata ko Sopo neʼe poto ʼi te lautohi pea mo te faitohi, pea ko te tohi ʼaē neʼe fakahigoa ʼaki tona higoa, ʼe ina fakahā ai neʼe mālama ki he ʼu faʼahi ʼo te poto fakatagata. Neʼe lagi toe poto ʼi te fai tuketuke, heʼe ʼi te tohi ʼo Sopo ʼe ʼi ai te ʼu palalau neʼe tohi feiā. Pea ʼe tou ʼiloʼi neʼe poto te kau Kilisitiano ʼi te ʼuluaki sēkulō ʼi te lautohi pea mo te faitohi, he neʼe maʼu te ʼu koga ipu kele neʼe tohi ai te ʼu nota faka Tohi-Tapu nounou neʼe lagi nātou tohi ʼi tanatou ʼu fono.

ʼE Maʼuhiga Te Ako Maʼa Te Kau Kilisitiano

ʼE tonu ki te kau Kilisitiano fuli ke nātou tuputupu ʼi te ʼatamai mālama ʼo te Tohi-Tapu mo kapau ʼe nātou fia fakafiafia te ʼAtua. (Filipe 1:9-11; 1 Tesalonika 4:1) Ko te fakaʼaogaʼi lelei ʼo te Tohi-Tapu pea mo te ʼu tohi ʼaē ʼe tokoni mai ki te ako ʼo te Tohi-Tapu, ʼe ina faka fealagia anai ke tou tuputupu ʼi te faʼahi fakalaumālie. Mai tona ʼaluʼaga ʼaē neʼe foaki mai e te ʼAtua tana Folafola ʼaē neʼe tohi e te ʼu tagata, koia ʼe ina loto ke poto tana hahaʼi atolasio ʼi te lautohi pea mo te faitohi. Kapau ʼe tou lau te Tohi-Tapu pea mo tou mahino kiai, pea ʼe faigafua age anai te maʼuliʼi ʼo te ʼu tokoni ʼaē ʼe tuʼu ai. ʼE mahino ia, ʼe tonu ke tou lau putuputu he koga Tohi-Tapu ke tou mahino lelei ki te ʼu puani, pea ke feala hatatou metitasio kiai.—Pesalemo 119:104; 143:5; Tāʼaga Lea 4:7.

ʼI te taʼu fuli, ʼe maʼu e te hahaʼi ʼa Sehova he ʼu tuʼuga tohi ʼe ʼaoga lahi kia nātou, neʼe teuteuʼi ʼaki te takitaki ʼa “te kaugana agatonu mo fakapotopoto.” (Mateo 24:45-47) ʼE palalau te ʼu tohi ʼaia ki te maʼuli faka famili, te ʼu agaʼi fenua, te lotu, te poto fakatagata, pea mo te tahi atu ʼu faʼahi. Ko te meʼa ʼaē ʼe maʼuhiga, ʼe maʼu ai te ʼu tokoni faka Tohi-Tapu ki te ʼu faʼahi fakalaumālie. Kapau ʼe mole poto takotou fānau ʼi te lautohi, pea ʼe mole nātou mahino anai ki te ʼu manatu maʼuhiga ʼaupito ʼaia.

Ko te ʼiloʼi ʼo te hisitolia ʼo te malamanei ʼe maʼuhiga, heʼe tokoni mai ke tou mahino pe koʼe ʼe ʼaoga kia tatou te Puleʼaga ʼo te ʼAtua. Ko te ʼiloʼi ʼo te tuʼuʼaga ʼo te ʼu fenua ʼe ko he tahi meʼa lelei ʼaia. ʼE lahi te ʼu fenua ʼe talanoa kiai te Tohi-Tapu, ohage ko Iselaele, mo Esipito, pea mo Heleni. ʼE feala koa ke fakahā atu e takotou tamasiʼi peʼe tuʼu ʼifea te ʼu fenua ʼaia ʼi te mape? ʼE feala koa ke ina fakahā atu peʼe tuʼu ʼifea tona fenua? Kapau ʼe mole poto he tahi ʼi te lau ʼo he mape, pea ʼe feala ke faka tuʼakoi ai tana gāue ʼi tona minisitelio ʼi he koga meʼa neʼe hinoʼi kiai.—2 Timoteo 4:5.

Te ʼu Pilivilesio ʼi Te Kokelekasio

Ko te kau tagata ʼāfea pea mo te ʼu tēhina faifekau faka minisitelio, ʼe lahi tonatou ʼu maʼua ʼe tonu ai ke nātou popoto ʼi te lautohi. Ohage la, ʼe ʼi ai te ʼu faʼahi ʼe tonu ke teuteuʼi ki te ʼu fono ʼo te kokelekasio. ʼE tonu ke taupau he ʼu pepa ʼo ʼuhiga mo te fakaʼui tohi pea mo te ʼu meʼa ʼofa. Kapau neʼe mole ako e he tahi te ʼu meʼa tāfito, pea ʼe faigataʼa anai kia ia tana fakahoko lelei te ʼu maʼua ʼaia.

Ko te kau gāue ʼi te ʼu Petele ʼi te malamanei ʼe nātou gāue ʼaki tonatou lotolelei. Ke feala ke felogoi lelei te hahaʼi gāue ʼaia pea mo fai tanatou ʼu gāue, ohage la ko te fakaliliu ʼo te ʼu tohi pea mo gaohi ia te ʼu masini, ʼe tonu ke nātou popoto ʼi te lautohi pea mo te faitohi ʼi te lea ʼo te fenua ʼaē ʼe nātou nonofo ai. Kapau ʼe ʼi ai he ʼaho ʼe fia fai ai takotou fānau ki te ʼu pilivilesio ʼaia, pea ʼe maʼua ke nātou ako te ʼu meʼa tāfito. Koteā te tahi ʼu tupuʼaga ʼaoga ʼe tonu ai ke ako takotou tamasiʼi?

Te Masiva Pea Mo Te ʼu Manatu Fakamataku

Ko te hahaʼi ʼaē ʼe māsisiva ʼe lagi mole maʼu honatou tokoni. Kae ʼi ʼihi ʼaluʼaga, kapau neʼe feʼauga tatatou ako peʼe ko te ako ʼo tatatou fānau, pea ʼe feala ke mole hoko ai he ʼu mamahi. Tokolahi te hahaʼi ʼaē neʼe mole ako ʼe nātou māsisiva. ʼI ʼihi temi, ko te fānau pea mo te ʼu mātuʼa ʼe nātou mamate he mole feʼauga te lī totogi, ʼo faigataʼa ai kia nātou hanatou totogi te ʼu faitoʼo. Ko te mole feʼauga ʼo te meʼa kai pea mo te mole maʼu ʼo he nofoʼaga lelei, ʼe ko te meʼa ʼaia ʼe tau hoko ki te hahaʼi ʼaē neʼe mole ako fualoa pe neʼe mole ako. Ko te ako peʼe ko te poto ʼi te lautohi pea mo te faitohi, ʼe feala ke tokoni ʼi te ʼu ʼaluʼaga ʼaia.

Ko te poto ʼi te lautohi pea mo te faitohi ʼe lava tokoni mai ke mole tou hoko tui ki he ʼu meʼa fakamataku. ʼE moʼoni, ko te hahaʼi ʼaē neʼe ako pea mo nātou ʼaē neʼe mole ako ʼe ʼi ai te ʼu meʼa ʼe nātou hoko mataku ai. Kae ko nātou ʼaē neʼe mole ako ʼe lagi faigafua age tonatou kākāʼi, pea mo te fakaʼaogaʼi kovi ʼo nātou e niʼihi, heʼe mole nātou popoto ʼi te lau ʼo te ʼu meʼa ʼaē ʼe tohi ʼi te ʼu tohi kākā ʼaia. Koia, ʼe lahi age tanatou matataku pea mo tanatou tui ʼaē, ko he tagata faifakalauʼakau ʼe feala ke ina fai he ʼu mālōlō faka milakulo.—Teutalonome 18:10-12; Apokalipesi 21:8.

ʼE Mole Tou Ako Pe Ke Tou Maʼu Ai He Gāue

Tokolahi ʼe nātou manatu ko te fakatuʼutuʼu tāfito ʼo te ako ʼe ko he maʼu paʼaga. ʼE ʼi ai ʼihi hahaʼi neʼe ako kae ʼe mole hanatou gāue, peʼe mole feʼauga tonatou totogi ke nātou maʼu ai te ʼu meʼa ʼaē ʼe ʼaoga kia nātou. Koia ʼe lagi manatu ai e ʼihi mātuʼa ʼe mole he ʼaoga ke ʼalu tanatou tamasiʼi ʼo ako. Kae ko te ako ʼe mole ina teuteuʼi pe he tahi ke maʼu paʼaga, ʼe toe ʼaoga anai ki te fānau ʼi te faʼahi fuli ʼo tonatou maʼuli. (Tagata Tānaki 7:12) Kapau ʼe poto he tahi ʼi te palalau, mo te lautohi, pea mo te faitohi ʼi te lea ʼo te fenua ʼaē ʼe nofo ai, ko tana ʼu felogoi mo te kau tōketā, mo te ʼu pule, peʼe ko te hahaʼi ʼo te ʼu fale paʼaga, ʼe faigafua age ia, ʼo liliu ai ko he ʼu meʼa ʼe ina fai māhani kae mole ina tuʼania.

ʼI ʼihi koga meʼa, ko te ʼu fānau ʼaē neʼe mole ako ʼe feala ke fekauʼi nātou ki he tahi ke ina akoako ai lolotoga he temi te gāue ʼaē ko te faʼu fale, peʼe ko te gelu, peʼe ko te gāue kele peʼe ko he tahi age gāue. Ko te ako ʼo he gāue ʼe ko he meʼa lelei, kae kapau neʼe mole ako te ʼu tamaliki ʼaia ʼi te faleako, pea ʼe lagi mole nātou popoto anai ʼi te lautohi pea mo te faitohi lelei. ʼE mahino ia kapau neʼe nātou ʼuluaki ako muʼa te ʼu meʼa tāfito pea mo nātou ako leva he gāue, pea ʼe mole lahi fau anai tonatou fakagāueʼi pea ʼe lelei age anai tonatou maʼuli.

Ko Sesu ʼo Nasaleti neʼe gāue tufuga ʼakau pea neʼe lagi ina akoako te gāue ʼaia mo tana tāmai tauhi, ko Sosefo. (Mateo 13:55; Maleko 6:3) Neʼe toe poto ia Sesu ʼi te lautohi mo te faitohi, heʼe ʼi tona taʼu 12, neʼe feala hana palalau ki he ʼu meʼa maʼuhiga mo te kau tagata popoto ʼi te fale lotu. (Luka 2:46, 47) ʼI te faʼahi ʼo Sesu, neʼe ina akoako he gāue pea neʼe toe poto ʼi te lautohi pea mo te faitohi.

ʼE Tonu Koa Ke Toe Ako Mo Te ʼu Taʼahine?

ʼI ʼihi temi, ko te ʼu mātuʼa ʼe nātou fekauʼi pe te ʼu tamaliki tagata ki te ako kae mole ʼolo tanatou ʼu tamaliki fafine. ʼE lagi manatu e ʼihi mātuʼa ʼe totogi kovi fau te ako ki tanatou ʼu taʼahine, pea mo nātou ʼui ʼe tokoni lahi age te ʼu taʼahine ki tanatou faʼe mokā ʼe nātou nonofo ʼi fale ʼi te ʼaho fuli. Kae ko te mole poto ʼi te lautohi pea mo te faitohi ʼe feala ke fua kovi ki he taʼahine. ʼE ʼui fēnei e te nusipepa ʼo te Fonds des Nations Unies pour lʼenfance (UNICEF): “Ko te ʼu sivi neʼe fai ʼe nātou fakahā ai ko te akoʼi ʼo te ʼu taʼahine ʼe ko he fakatuʼutuʼu lelei ʼaia moʼo fakagata te masiva.” (Poverty and Children: Lessons of the 90s for Least Developed Countries) Ko te ʼu taʼahine ʼaē neʼe ʼolo ʼo ako ʼe popoto age ʼi te tauʼi ʼo te ʼu fihifihia ʼo te maʼuli pea mo fai he ʼu puleʼaki ʼe fakapotopoto, ʼo fua lelei ai ki te loto fale katoa.

Ko te sivi ʼo ʼuhiga mo te mate ʼo te tamaliki kei meamea ʼi Bénin, ʼi Afelika ʼi te Potu Uesite, neʼe ina fakahā ko te ʼu faʼe fuli ʼaē ʼe mole popoto ʼi te lautohi pea mo te faitohi, ʼaē neʼe mamate tanatou ʼu fānau kae neʼe mole heʼeki taʼu nima, neʼe ko te toko 167 ʼi te toko 1 000, kae ko te ʼu faʼe fuli ʼaē neʼe ako neʼe toko 38 ʼi te toko 1 000 tanatou ʼu fānau ʼaē neʼe mamate. ʼE ʼui fēnei e te UNICEF: “Ko te mole ako ʼa te hahaʼi fafine ʼe ko he tupuʼaga tāfito ʼaia ʼo te mate ʼo te tamaliki ʼi Bénin, ohage pe ko te tahi ʼu potu ʼi te malamanei.” Koia ʼe ʼi ai te ʼu lelei kehekehe mokā ʼe ʼolo takotou ʼu taʼahine ʼo ako.

ʼE Feʼauga Koa Te Kau Ki Te ʼu Kalasi ʼAē ʼe Ako Ai Te Lautohi Mo Te Faitohi?

ʼI te ʼu fenua ʼaē ʼe ʼaoga ai te faʼahi ʼaia, neʼe fakatuʼutuʼu e te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova he ʼu kalasi maʼa nātou ʼo te kokelekasio ʼaē ʼe mole popoto ʼi te lautohi.b Ko te fakatuʼutuʼu ʼaoga ʼaia ʼe tokoni ki te hahaʼi ke nātou ako te lautohi, pea ʼi te agamāhani ʼe fai ʼi te lea ʼo tonatou fenua. ʼE lelei koa te fakatuʼutuʼu ʼaia moʼo fetogi te ako ʼaē ʼe fai ʼi te ʼu faleako? ʼE tonu koa ke foaki e te kokelekasio he ako ki takotou fānau logola te ako ʼaē ʼe fai ʼi te ʼu faleako?

Logola ko te ʼu kalasi ako lautohi pea mo faitohi ʼe ko he fakatuʼutuʼu ʼofa ʼe fai e te ʼu kokelekasio ʼa te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova, kae neʼe fai maʼa te hahaʼi lalahi ʼaē neʼe mole ako ʼi tanatou kei liliki. Neʼe lagi mole ʼiloʼi e tanatou ʼu mātuʼa te maʼuhiga ʼo te lautohi pea mo te faitohi, pe neʼe mole he ʼu faleako. ʼE ko he tokoni anai kia nātou ʼaia mo kapau ʼe nātou kau ki te ʼu kalasi ʼaē ʼe fai ʼi te ʼu kokelekasio. Kae ʼe mole nātou fetogi te ako ʼaē ʼe fai ʼi te ʼu faleako, pea neʼe mole fakatuʼutuʼu te ʼu kalasi ʼaia moʼo akoʼi te tamaliki. Ko te ʼu faʼahi ohage ko te ʼu meʼa fakapoto lalahi, te lau ʼo te ʼu numelo, pea mo te hisitolia, ʼe mole akoʼi ʼi te ʼu kalasi ʼaia. Kae ʼe feala ke vakaʼi ʼi te polokalama ʼo te faleako.

ʼI Afelika, ko te ʼu kalasi ako lautohi pea mo faitohi ʼe fai tāfito ʼi te ʼu lea ʼo te ʼu telepi, kae tahitahiga tona fai ʼi te lea ʼo te fenua. Kae ko te ako ʼi te ʼu faleako ʼe fai ʼi te agamāhani ʼi te lea ʼo te fenua. ʼE toe ʼaoga te faʼahi ʼaia ki te tamaliki heʼe lahi te tahi ʼu tohi ʼe feala ke maʼu ʼi te lea ʼo te fenua. Logola ʼe feala ke tokoni te ʼu kalasi ako lautohi pea mo faitohi ki te ako ʼa te tamasiʼi ʼi te faleako, kae ʼe mole feala ke nātou fetogi te faʼahiga ako ʼaia. ʼE tonu ke ʼolo te fānau ʼo ako ʼi te ʼu faleako.

Ko He Maʼua ʼa Te ʼu Mātuʼa

Ko te ʼu tagata takitaki ʼaē ʼe nātou tauhi ki te ʼu meʼa ʼaē ʼe ʼaoga ki te kokelekasio ʼe tonu ko he ʼu Kilisitiano ʼe nātou tuku he faʼifaʼitaki lelei. ʼE nātou puleʼi “fakalelei” tonatou loto fale pea mo tanatou fānau. (1 Timoteo 3:4, 12, MN ) Ko te puleʼi “fakalelei” ʼe faka ʼuhiga kiai te fai ʼo meʼa fuli moʼo tokoni ki te fānau ke mole faigataʼa tanatou ka haʼu.

Neʼe foaki e te ʼAtua te maʼua lahi ki te ʼu mātuʼa Kilisitiano. ʼE tonu ke nātou pusiaki tanatou fānau ʼo mulimuli ki tana Folafola, pea mo tokoni kia nātou ke nātou ‘manako ki te ʼatamai mālama.’ (Tāʼaga Lea 12:1; 22:6; Efeso 6:4) Neʼe tohi fēnei e te ʼapositolo ko Paulo: “Kapau e i ai he tahi e mole tokaga ki ona kaiga, tafito natou o tona lotofale, kua fakafisi ki te tui, pe e koviʼage ia i he tagata pagani.” (1 Timoteo 5:8) ʼE tonu ke foaki he ako ʼe lelei ki tatatou ʼu fānau.

ʼI ʼihi temi, ʼe mole foaki e te polokalama ako te ʼu meʼa ʼaē ʼe tonu ke ako e te tamaliki koteʼuhi kua fonu te ʼu kalasi, peʼe ko te mole lahi ʼo te falā ʼo te faleako, peʼe lagi ʼuhi ko te meo ʼa te kau faiako, peʼe mole lelei te totogi ʼo nātou. Koia ʼe maʼuhiga ai ki te ʼu mātuʼa ke nātou tokaga lelei ki te ʼu meʼa ʼaē ʼe ako e tanatou fānau ʼi te faleako. ʼE lelei hakotou feʼiloʼiʼaki mo te kau hahaʼi faiako, tāfito ʼi te kamata ʼo te ʼu māhina fuli e tolu, pea mo koutou kole tokoni kia nātou ʼo ʼuhiga mo te ʼu meʼa ʼaē ʼe feala ke koutou fai ke gāue lelei age ai takotou fānau. ʼE lagi sio anai te hahaʼi faiako ki tonatou ʼaoga pea mo uga ai nātou ke nātou faiga lahi ke ʼalutahi te ʼu meʼa ʼaē ʼe nātou akoʼi pea mo te ʼu meʼa ʼaē ʼe ʼaoga ki te tamaliki.

Ko te ako ʼe ko he faʼahi maʼuhiga ʼi te tuputupu ʼo te tamasiʼi. ʼE ʼui fēnei ia Tāʼaga Lea 10:14: “ ʼE taupau fakalelei e te kau popoto ia te ʼatamai mālama.” ʼE moʼoni te faʼahi ʼaia tāfito ʼo ʼuhiga mo te ʼatamai mālama ʼo te Tohi-Tapu. Ko te hahaʼi ʼa Sehova—ʼaē kei tūpulaga peʼe kua lalahi—ʼe tonu ke nātou maʼu te ʼatamai mālama ke feala hanatou tokoni ki te hahaʼi ʼi te faʼahi fakalaumālie, pea ke nātou ‘hā ki te ʼAtua ohage ko he ʼu tagata kua tali, ʼe mole nātou ufiufi ʼi he meʼa, ʼe nātou fakaʼaoga lelei te folafola ʼo te moʼoni.’ (2 Timoteo 2:15; 1 Timoteo 4:15) Koia ʼe tonu koa ke ʼolo takotou fānau ʼo ako? ʼE mahino papau ia ʼe koutou iō anai kiai, logola ʼe fakalogo tāfito anai ki te ʼaluʼaga ʼo tokotou fenua. Kae ʼe tonu ke tali te ʼu mātuʼa Kilisitiano ki te fehuʼi maʼuhiga ʼaenī: ‘ ʼE tonu koa ke ako taku fānau?’ Tatau aipe pe koteā te ʼaluʼaga ʼo te faʼahi ʼaē ʼe koutou nonofo ai, kae ʼe mole koutou manatu koa la ʼe tonu ke koutou iō kiai?

[Kiʼi nota]

[Talanoa ʼo te pasina 12, 13]

KAPAU ʼE MOLE FEALA KI TE FĀNAU KE NĀTOU ʼOLO ʼO AKO

ʼI ʼihi ʼu koga meʼa ʼe mole feala ke ʼolo te fānau ʼo ako. Ohage la ʼi te nusipepa Refugees, neʼe fakahā ai ko te tamaliki ʼaē ʼe nonofo ʼi te ʼu nofoʼaga ʼo te hahaʼi ʼaē neʼe feholaki mai tonatou ʼu fenua, ko te tamasiʼi ʼe toko 1 ʼi te toko 5 ʼe feala ke ʼalu ʼo ako. ʼI ʼihi ʼaluʼaga, ko te ʼu tāʼofi gāue ʼe tupu ai te māpunuʼi fualoa ʼo te ʼu faleako. ʼI ʼihi ʼu koga meʼa ʼe lagi mamaʼo fau te ʼu faleako peʼe lagi mole ʼi ai ni ʼu faleako. Ko te fakatagaʼi ʼo te kau Kilisitiano ʼe feala ke tupu ai te fakamavae ʼo te ʼu fānau ʼi te faleako.

ʼE koutou lava tokoni feafeaʼi ki takotou fānau ʼi te ʼu ʼaluʼaga ʼaia? Koteā ʼaē ʼe feala ke fai mo kapau ʼe lahi takotou fānau pea ʼe mole feala ke nātou ʼolo fuli ki he faleako heʼe totogi kovi ʼi te koga meʼa ʼaē ʼe koutou nonofo ai? ʼE feala koa ke nātou ʼolo ʼo ako kae mole fakatupu kovi kia nātou ʼi te faʼahi fakalaumālie? Kapau ʼe feala, pea ʼe lagi feala anai ke nātou tokoni ki te akoʼi ʼo te tahi ʼu tamaliki ʼo ʼuhiga mo te ʼu meʼa ʼaē neʼe nātou ako ʼi te faleako.

ʼE maʼu ʼi ʼihi fenua te meʼa ʼaē ʼe fakahigoa ko te ako ʼi fale.c ʼI te fakatuʼutuʼu ʼaia, ko he tahi ʼi te ʼu mātuʼa ʼe ina fakaʼaogaʼi anai he ʼu hola moʼo akoʼi te tamasiʼi ʼi te ʼaho fuli. ʼI te ʼu temi ʼo te kau pateliaka, neʼe fua lelei ʼaupito te akoʼi e te ʼu mātuʼa tanatou fānau. ʼUhi ko te akoako lelei ʼa te ʼu mātuʼa, ʼe ʼasi mai ko Sosefo te foha ʼo Sakopo neʼe feala ke ina leʼoleʼo ʼihi ʼi tana kei tūpulaga.

ʼE lagi faigataʼa te fai ʼo te ako ʼi te ʼu nofoʼaga ʼo te hahaʼi ʼaē neʼe feholaki mai tonatou fenua, kae ʼe feala ke fakaʼaogaʼi e te ʼu mātuʼa te ʼu tohi ʼaē ʼe tā e te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova moʼo akoʼi tanatou fānau. Ohage la ko Te Tohi ʼo Te ʼu Hisitolia Faka Tohi-Tapu ʼe feala ke ʼaoga moʼo akoʼi te ʼu tamaliki ʼaē kei liliki. Ko te nusipepa Réveillez-vous ! ʼe maʼu ai te ʼu alatike ʼe talanoa ki he ʼu faʼahiga meʼa kehekehe. Ko te tohi La vie : comment est-elle apparue ? Évolution ou création ? ʼe feala ke fakaʼaogaʼi moʼo akoʼi te ʼu meʼa fakapoto lalahi. ʼE maʼu ʼi te Annuaire des Témoins de Jéhovah te kiʼi mape ʼo te malamanei, pea ʼe palalau ai ʼo ʼuhiga mo te maʼuli pea mo te ʼu gāue fai faka mafola ʼi te ʼu fenua kehekehe.

ʼE lahi te ʼu fua lelei mo kapau ʼe teuteuʼi lelei te faʼahiga faiako pea mo mulimuli ki te ʼu meʼa ʼaē ʼe feala ke mahino kiai te fānau. Kapau ʼe hoko atu tanatou lautohi pea mo tanatou faitohi, pea ʼe faigafua anai hanatou mulimuli ki te ako ʼi te faleako mokā ʼe nātou ʼolo ʼo ako ki muli age. ʼAki he ʼu fakatuʼutuʼu pea mo he ʼu faiga, ʼe feala ke koutou tokoni ki takotou fānau ke nātou popoto lelei, pea ʼe feala ke fua lelei te faʼahi ʼaia!

[Kiʼi nota]

[Paki]

Koteā ʼaē ʼe feala ke koutou fai mo kapau ʼe koutou nonofo ʼi he koga meʼa ʼe mole feala ai ke ʼolo takotou fānau ʼo ako?