ʼE Feafeaʼi Hau Foaki He ʼu Tokoni?

1. Ko ai ʼae ʼe tonu ke ina foaki he ʼu tokoni? Pea kotea tona tupuʼaga?

ʼE FAIGAFUA koa kia koe hau foaki he ʼu tokoni? ʼE faigafua pe ia ki ʼihi. Kae ʼe mole fia fai tokoni ʼihi ki he tahi koteʼuhi ʼe natou matataku, peʼe kia natou ʼe mole natou tuha mo te fahaʼi ʼaia. Kotea pe tona tupuʼaga, kae ʼe tonu ke tou fai fuli te fahaʼi ʼaia ʼi ʼihi temi. Kotea tona tupuʼaga? Koteʼuhi neʼe ui e Sesu ʼe iloʼi anai ʼana tisipulo moʼoni ʼuhi ko tanatou maʼuli feʼofaʼofani. (Soa. 13:35) Pea ʼe feala ke tou toe fakaha totatou ʼofa ki ʼotatou tehina mo tuagaʼane ʼaki hatatou foaki age he ʼu tokoni moka ʼe ʼaoga. ʼE ui ʼi te Folafola ʼa te ʼAtua ko “he ʼu tokoni ʼofa” ʼe feala ke ina fakatupu “he kaumeʼa lelei.”—Taag. 27:9.

2. Kotea ʼae ʼe tonu ki te kau tagata ʼafeā ke natou popoto ʼi te fai? Pea kotea tona tupuʼaga? (Vakaʼi mo te ʼa takai “He ʼu Tokoni ʼe Foaki ʼi Te ʼu Fono ʼo Te Vahaʼa.”)

² ʼE tonu tafito ki te kau tagata ʼafeā ke natou popoto ʼi te foaki he ʼu tokoni fakapotopoto. ʼE tonu ke natou toe iloʼi pe ʼe feafeaʼi hanatou fakahoko te fahaʼi ʼaia. Neʼe foaki age e Sehova mo Sesu te maʼua ʼae ke natou tokakaga lelei ki te kokelekasio. (1 Pet. 5:2, 3) Kapau ʼe natou fia fakahoko te maʼua ʼaia, ʼe tonu anai ke natou foaki he ʼu tokoni ʼo fakatafito ki te Tohi-Tapu ʼi ʼanatou akonaki ia muʼa ʼo te kokelekasio. Kae ʼe tonu ke natou toe tokoniʼi ʼateaina ʼihi ovi, tafito ia natou ʼae kua fakamamaʼo mai te faga ovi. ʼE feafeaʼi hanatou fakahoko te fahaʼi ʼaia? Pea ʼe feafeaʼi hatatou liliu ko he kau faitokoni lelei?

3. (1) ʼE feafeaʼi hatatou liliu ko he tahi ʼe faitokoni lelei? (Esaia 9:6; vakaʼi mo te ʼa takai “Faʼifaʼitakiʼi Ia Sesu Moka Ke Foaki He Tokoni.”) (2) Kotea ka tou vakaʼi ʼi te alatike ʼaeni?

³ ʼE lahi te ʼu ako ʼe feala ke tou maʼu mai te ʼu faʼifaʼitaki ʼo ni hahaʼi ʼo te Tohi-Tapu. Ka tou vakaʼi ʼanatou faʼifaʼitaki, ʼe tou mahino ai pe kotea te fakaʼuhiga ʼo he tahi ʼe faitokoni lelei. Neʼe foaki tuʼumaʼu e Sesu he ʼu tokoni ʼe lelei. Koia ʼae ʼe fakahigoaʼi ai ia ia ko “Faitokoni Taulekaleka.” (Lau ia Esaia 9:6.) ʼI te alatike ʼaeni, ʼe tou vakaʼi anai pe kotea ʼe feala ke tou fai moka kole tokoni mai he tahi, pea moka ʼe tonu ke tou foaki he ʼu tokoni ki he tahi neʼe mole ina kole mai. ʼE tou toe vakaʼi anai ʼe maʼuhiga ke tou tokoniʼi he tahi ʼi tona temi totonu pea ke lelei tona faʼahiga foaki.

ʼE KOLE TOKONI ATU HE TAHI

4-5. Ka kole tokoni mai he tahi, kotea te fehuʼi ʼe tonu ke tou fai ʼi muʼa ʼo hatatou fai he meʼa? Tuku mai he faʼifaʼitaki.

⁴ Ka kole tokoni mai he tahi, kotea te ʼuluaki meʼa ʼae ʼe tonu ke tou fai? ʼE feala ke tou fiafia pea mo fia tokoni atu aipe. Kae ʼe tonu muʼa ke tou fai te fehuʼi ʼaeni: ‘ ʼE tuha koa mo au ke au foaki he ʼu tokoni ʼi te aluʼaga ʼaia?’ ʼI ʼihi temi, kapau ʼe tou loto ke lelei te faʼahiga fai ʼo he tokoni, ʼe lelei ke ʼaua naʼa tou ui age he meʼa ki ai. Kae tou fakalotomalohiʼi ia ia ke alu ki he tahi ʼe lava tokoni ki ai ʼi te aluʼaga ʼaia.

⁵ Tou vakaʼi he faʼifaʼitaki. Ohage la, ʼe kovi ʼosi te mahaki ʼo hou kaumeʼa lelei. ʼE ina fakamahino atu neʼe ina fai he ʼu fekumi ki te ʼu faitoʼo ʼae ʼe feala ke fai ki ai. Pea ʼe ina fehuʼi atu pe ko te faitoʼo fea la ʼae ʼe lelei ki ai. ʼE lagi neʼe kua ke manatu ki he faitoʼo ʼe ke leleiʼia kae ʼe mole ke toketa, pea neʼe mole ke alu ʼo fai he ako ʼi te gaue fakatoketa. Ko te meʼa lelei ʼe feala ke ke fai ʼi te aluʼaga ʼaia maʼa tou kaumeʼa, ʼe ko tau tokoni ki ai ke ina maʼu he tahi ʼe faiva ʼi te gaue ʼaia.

6. He koʼe ʼe lelei ke tou atali ʼi muʼa ʼo hatatou tali ki he tahi ʼe ina fia iloʼi tatatou manatu?

⁶ ʼE lagi tou manatu ʼe tou tuha ke tou foaki he ʼu tokoni ki he aluʼaga. Kae ʼe tou fia atali anai ʼi muʼa ʼo hatatou tali ki he tahi neʼe ina fia iloʼi tatatou manatu. Kotea tona tupuʼaga? ʼE ui ia Taʼaga Lea 15:28 “ ʼe metitasio te tagata faitotonu ʼi muʼa ʼo tana tali.” Kae ʼe feafeaʼi la mo kapau kua tou iloʼi te tali? ʼE mahino ia, ʼe tou fia toʼo anai he temi ʼo fai he ʼu fekumi, mo faikole pea mo metitasio. Ka tou fai feia, ʼe alu tahi anai tatatou tali mo te manatu ʼa Sehova. Tou manatuʼi te aluʼaga ʼae neʼe hoko ki te polofeta ko Natane.

7. Kotea ʼe tou ako mai te aluʼaga ʼae neʼe hoko ki te polofeta ko Natane?

⁷ Neʼe fakaha e te Hau ko Tavite kia Natane ia tana fia laga he fale lotu maʼa Sehova. Neʼe ina foimo fakalotomalohiʼi ia Tavite ke ina fakahoko te fahaʼi ʼaia. Kae neʼe tonu ki te polofeta ʼaia ke ina toʼo he temi ke ina kumi te manatu ʼa Sehova. Kotea tona tupuʼaga? Koteʼuhi neʼe mole loto e Sehova ke laga e Tavite he fale lotu maʼa ia. (1 Klk. 17:1-4) ʼE ha mai ʼi te aluʼaga ʼaia, ka kole tokoni mai he tahi, ʼe lelei ke tou fakapotopoto ʼo “tuai ʼi te palalau.”—Sakp. 1:19.

8. Kotea te tahi tupuʼaga ke tou fakapotopoto moka ʼe tonu ke tou foaki he tokoni ki he tahi?

⁸ Koʼeni te tahi tupuʼaga ʼe tonu ai ke tou fakapotopoto moka ʼe tou foaki he tokoni ki he tahi: kapau foki la neʼe mulimuli ki tatatou tokoni ʼo ʼi ai ʼona fua kovi, pea ʼe tou toe kau pe mo tatou ki te ʼu mamahi ʼae ʼe tau mo ia. Koia ʼae ʼe maʼuhiga ai ke tou fakakaukau lelei ʼi muʼa ʼo hatatou palalau.

NEʼE MOLE KOLE TOKONI MAI HE TAHI

9. Kotea ʼae ʼe tonu ke vakaʼi e te kau tagata ʼafeā ʼi muʼa ʼo hanatou tokoniʼi he tehina peʼe ko he tuagaʼane? (Kalate 6:1)

⁹ ʼI ʼihi temi, ʼe tonu anai ki te kau tagata ʼafeā ke natou foimo tokoniʼi he tehina peʼe ko he tuagaʼane neʼe “hehe.” (Lau ia Kalate 6:1.) Neʼe heʼeki fai e te tehina peʼe ko te tuagaʼane ʼaia ia he agahala mamafa, kae ʼe feala pe ke ina fai he ʼu tonu ʼe mole fakapotopoto ʼe iku anai ki he agahala mamafa. Koia, ko te fakatuʼutuʼu ʼa te kau tagata ʼafeā, ʼe ko te tokoni ki ai ke nofo maʼu ʼi te ala ʼae ʼe ina taki ki te maʼuli heʼe gata. (Sakp. 5:19, 20) ʼE tonu muʼa ke natou vakaʼi pe neʼe hehe moʼoni ke feala hanatou foaki he ʼu tokoni fakapotopoto. ʼE tuku mai e Sehova ke tou tahi toʼo ʼana tonu ʼo mulimuli ki tona leʼo ʼo loto. (Loma 14:1-4) Kae tou vakaʼi te faʼifaʼitaki ʼo he tehina neʼe hehe moʼoni, pea ʼe manatu te kau tagata ʼafeā ʼe tonu ke natou foimo tokoniʼi ia ia.

10-12. Kotea ʼe tonu ke fai e te kau tagata ʼafeā moka natou foaki he tokoni ki he tahi neʼe mole kole tokoni age? Fakamahino. (Vakaʼi mo te ʼu pāki.)

¹⁰ ʼE faigataʼa tafito ki te kau tagata ʼafeā hanatou tokoniʼi he tahi neʼe mole kole tokoni age. Kotea tona tupuʼaga? Neʼe fakamahino e te apositolo ko Paulo ʼe feala ki he tahi ke hehe kae mole ina iloʼi. Koia, ʼi muʼa ʼo te foaki he tokoni ki ai, ʼe tonu ki te kau tagata ʼafeā ke natou teuteuʼi ʼihi aluʼaga ke faigafua ai kia ia ʼaia hana fakalogo ki te tokoni.

¹¹ Ka tou foaki he tokoni ki he tahi neʼe mole ina kole mai, ʼe hage pe ko hatatou faiga ke tou fakahomo he fuʼu ʼakau ʼi he kele fefeka. ʼI muʼa ʼo tona to, ʼe haga muʼa te tagata gaue kele ʼo fuli te kele, ke malū pea ke tokalelei ki te nunusi ai ʼo te pulapula. Pea ʼe ina haga leva ʼo to. Hili ia, pea ʼe ina fakapala ke homo. ʼO toe feia pe, ʼi muʼa ʼo te faitokoni ʼa he tagata ʼafeā ki he tahi neʼe mole ina kole age, ʼe ʼi ai anai ʼihi aluʼaga ʼe tonu ke ina fai ke faigafua kia ia ʼaia hana tali te tokoni. Ohage la, ʼe atali anai ki te temi lelei ʼae ke ina ui age ʼe fia tokoni moʼoni ki ai, pea ʼe ʼi ai te koga ʼe fia palalau age ki ai. Koia, kapau ʼe iloʼi ia ia ʼae ʼe faitokoni ko he tahi ʼe ʼofa mo agalelei, pea ʼe faigafua anai kia natou ʼae ʼe tokoniʼi ke natou tali ʼana tokoni.

¹² Ohage pe ko te fakamalū ʼo te kele, ʼe feala ki te tagata ʼafeā ke ina fai ʼihi aluʼaga ke faigafua ai ki he tahi hana tali te ʼu tokoni. ʼO feafeaʼi? ʼAki hana fakamanatuʼi age ʼe tou fai fuli ni lakahala, pea ʼe ʼaoga ʼi ʼihi temi kia tatou fuli he ʼu tokoni. (Loma 3:23) Koia, ʼaki he leʼo malū, mo he fakaʼapaʼapa lahi pea mo te tokoni ʼa te Tohi-Tapu, ʼe ina fakaha age anai neʼe hehe. Ka mahino ia ia ʼaia ki tana kua hehe, ʼe ‘to anai e te tagata ʼafeā te pulapula’ ʼo ina fakamahino age ʼaki he ʼu kupu faigafua pe kotea ʼe tonu ke ina fai ke fetogi. Pea ʼe ina “fakapala” anai te pulapula ʼaki hana vikiʼi moʼoni pea mo faikole mo ia.—Sakp. 5:15.

13. Kotea ʼe feala ke fai e he tagata ʼafeā ke ina iloʼi pe neʼe mahino lelei te tehina ki te tokoni?

¹³ ʼI ʼihi temi, ko te meʼa ʼae ʼe ui e ia ʼae ʼe faitokoni pea mo te meʼa ʼae ʼe mahino ki ai ia ia ʼae ʼe tokoniʼi, ʼe kehekehe ia. Kotea ʼe feala ke fai e he tagata ʼafeā ke mole hoko te fahaʼi ʼaia? ʼE feala ke ina fakaʼaogaʼi he ʼu fehuʼi ʼaki he aga fakaʼeteʼete. (Ekl. 12:11) Koia, ʼe feala anai ke ina iloʼi pe neʼe mahino lelei te tehina ki te tokoni ʼi te ʼu tali ʼae ʼe ina fai.

ʼE FOAKI TE TOKONI ʼI TONA TEMI TOTONU PEA KE LELEI TONA FAʼAHIGA FOAKI

14. ʼE fakapotopoto koa hatatou tokoniʼi he tahi kae ʼe tou iita?

¹⁴ ʼE tou agahala fuli, koia ʼe tou fai fuli he ʼu palalau mo he ʼu aga ʼe mamahi ai anai ʼotatou tehina mo tuagaʼane. (Kol. 3:13) ʼE fakaha ʼi te Tohi-Tapu ʼe feala ʼi ʼihi temi ke tou iita, peʼe ke tou fakatupu ita ki ʼihi. (Efe. 4:26) Kae ka tou iita, ʼe lelei age ke mole tou foaki he tokoni. Kotea tona tupuʼaga? Koteʼuhi “ ʼe mole fakahoko e te ita ʼo te tagata te faitotonu ʼa te ʼAtua.” (Sakp. 1:20) Kapau ʼe tou foaki he tokoni ki he tahi kae ʼe tou iita, ʼe mahino ia ʼe tou fakamamahiʼi lahi age anai ia ia. ʼE mole fakaʼuhiga leva ʼe mole tonu ke tou fakaha age ʼatatou manatu mo te ʼu meʼa ʼe tou logoʼi ki he tahi neʼe ina fakamamahiʼi tatou. Kapau ʼe tou atali ke ʼosi totatou ita, pea ʼe feala anai ke tou felogoi lelei mo ia. Tou vakaʼi te faʼifaʼitaki lelei ʼo Eliu ʼi tana tokoniʼi ia Sopo.

15. Kotea ʼe tou ako mai te faʼifaʼitaki ʼo Eliu? (Vakaʼi mo te pāki.)

¹⁵ Neʼe lahi te ʼu ʼaho neʼe fakalogo ai ia Eliu kia Sopo ki tana tauʼi te ʼu tukugakovi neʼe fai age e ʼona kaumeʼa kaka. Neʼe manavaʼofa ki ai. Kae neʼe toe ita ki ai koteʼuhi neʼe ina fai he ʼu palalau loi ʼo ʼuhiga mo Sehova, pea neʼe manatu pe kia ia totonu. Logo foki la te ʼu faʼahi ʼaia, kae neʼe atali muʼa ke ʼosi ia Sopo pea hoki palalau. Pea neʼe ina tokoniʼi ia Sopo ʼaki he agamalū mo he fakaʼapaʼapa lahi. (Sopo 32:2; 33:1-7) Koia, ʼe tou maʼu ai he ako maʼuhiga ʼi te faʼifaʼitaki ʼo Eliu. ʼE lelei ke tou foaki he tokoni ʼi tona temi totonu pea ke lelei tona faʼahiga foaki, ko tona fakaʼuhiga ke tou fai ʼaki te fakaʼapaʼapa pea mo te ʼofa.—Ekl. 3:1, 7.

HAGA FOAKI HE ʼU TOKONI PEA MO TALI

16. Kotea te ako ʼe tou maʼu mai ia Pesalemo 32:8?

¹⁶ ʼE ui ʼi te vaega tafito ʼo te alatike ʼaeni ‘ ʼe fia tokoniʼi koe e Sehova mo tokaga kia koe.’ (Lau ia Pesalemo 32:8.) Ko tona fakaʼuhiga ʼe tokoni tuʼumaʼu anai kia koe. ʼE ina foaki mai he ʼu tokoni pea mo tokoni mai ke tou maʼuliʼi. ʼE ko he faʼifaʼitaki lelei ʼe ina tuku mai kia tatou. Ka tou fia tokoniʼi he tahi, ʼe tou faʼifaʼitakiʼi anai ia Sehova ʼo tou tokaga ki ai, pea mo fai ia meʼa fuli ke ina toʼo ai he ʼu tonu fakapotopoto.

17. Ka foaki mai e te kau tagata ʼafeā he ʼu tokoni fakahagatonu mo fakatafito ki te Tohi-Tapu, ʼe fakatatau natou kitea? (Esaia 32:1, 2)

¹⁷ Ia ʼaho nei, ʼe maʼuhiga ke tou foaki pea mo tali ia he tokoni ʼe lelei. (2 Tim. 3:1) Ka foaki mai e te kau tagata ʼafeā he ʼu tokoni fakahagatonu mo fakatafito ki te Tohi-Tapu, ʼe natou hage pe “he ʼu vai tafe ʼi he kele moamoa.” (Lau ia Esaia 32:1, 2.) Pea tahi, ʼe mole foaki mai e ʼotatou kaumeʼa te ʼu tokoni ʼae ʼe tou fia logo ki ai, kae ʼe natou foaki mai he ʼu tokoni ʼe ʼaoga moʼoni kia tatou. Koia, ʼe ko he meʼa ʼofa maʼuhiga ia te ʼu tokoni ʼaia ʼe natou foaki mai. Pea “ ʼe hage ko ni pome aulo ʼi he pa siliva.” (Taag. 25:11) Koia, tou haga ako ke tou maʼu te poto ke tou foaki pea mo tali he ʼu tokoni ʼe lelei.