‘ ʼAki Te Poto ʼe Tou Maʼuli Fualoa Anai’

KO AI ʼe fakafisi anai ki te ʼui ʼaē ʼe maʼuhiga te poto mokā tou tau mo he ʼu fihifihia ʼi totatou maʼuli? ʼE faka fealagia e te poto moʼoni ia te fakaʼaogaʼi ʼo te ʼatamai mālama pea mo te mahino. ʼE kehe ʼosi ia mo te vale. Koia ʼe fakaloto mālohiʼi ai tatou e te Tohi-Tapu ke tou maʼu ia te poto. (Tāʼaga Lea 4:7) Neʼe tohi tāfito te tohi ʼo Tāʼaga Lea moʼo foaki ia te poto pea mo te akonaki. ʼE kamata te tohi ʼaia ʼaki te ʼu palalau ʼaenī: “Ko te ʼu tāʼaga lea ʼo Salomone te foha ʼo Tavite, te hau ʼo Iselaele, ke tou ʼiloʼi ai te poto pea mo te akonaki.”—Tāʼaga Lea 1:1, 2.

Ko te ʼu ʼuluaki kapite ʼo Tāʼaga Lea ʼe talanoa ki te ʼu akonaki mālohi. Ohage ko he tāmai ʼofa ʼe ina fakaloto mālohiʼi tona foha, ʼe kolekole e Salomone ki te kau lautohi ʼo te Tohi-Tapu ke nātou tali te ako ʼo te fakakaukau pea mo te akonaki, pea ke nātou tokaga lelei ki te poto. (Kapite 1 pea mo 2) ʼE ina fakahā mai peʼe feafeaʼi te fakatuputupu ʼo he ʼu felogoi lelei mo Sehova pea mo te taupau ʼo totatou loto. (Kapite 3 pea mo 4) ʼE tokoniʼi tatou ke tou taupau maʼu he aga maʼa. (Kapite 5 pea mo 6) Ei, ʼe ʼaoga tāfito kia tatou te akonaki ʼo ʼuhiga mo he tahi ʼe holi ki te ʼu aga heʼeʼaoga. (Kapite 7) Pea ko he meʼa lelei kia tatou fuli ia te pāui ʼo te poto! (Kapite 8) ʼI muʼa ʼo te hoko atu e Salomone te ʼu kapite ka hoa mai ʼo Tāʼaga Lea, ʼe talanoa fakanounou te Hau ki te ʼu kapite neʼe kua palalau pe kiai ki muʼa atu.—Kapite 9.

‘Koutou ’Ōmai, ʼo Kai Taku Pane Pea Mo ʼInu Taku Vino’

Ko te koga fakaʼosi ʼo Tāʼaga Lea ʼo te ʼu kapite 1 ki te 9, ʼe mole ko he fakanounou pe ʼo te ʼu tokoni ʼaē neʼe kua talanoa kiai. Kae ʼe ina uga pea mo fai he ʼu palalau matalelei, moʼo uga te kau lautohi ke nātou haga kumi te poto.

ʼE kamata te kapite 9 ʼo Tāʼaga Lea ʼaki te ʼu palalau ʼaenī: “Neʼe laga e te poto moʼoni tona ʼapi; neʼe ina ta tona ʼu pou e fitu.” (Tāʼaga Lea 9:1) ʼE ʼui e te tagata fai Tohi-Tapu, ko te kupu “pou e fitu,” ʼe hā ʼaki mai ko “te foʼi ʼapi lahi neʼe laga ʼi te foʼi malaʼe, pea neʼe fakatuʼu ʼaki te ʼu pou e fitu: ko pou e ono (tolu ʼi te tahi faʼahi pea tolu ʼi te tahi faʼahi) pea ko te tahi pou neʼe tuʼu ʼi te lotomalie ʼo te ʼu pou ʼaia e ono, ʼo haga ki te hūʼaga.” Tatau aipe peʼe tonu peʼe hala te fakamatala ʼaia, kae ko te poto moʼoni neʼe ina laga te ʼapi mālohi moʼo tali ki ai te kau fakaafe tokolahi ki te taumafa.

Ko meʼa fuli ʼi te ʼapi kua tokalelei ki te kaitahi. Kua ʼi ai te kanoʼi manu pea mo te vino. ʼAki te poto neʼe lava teuteuʼi fakalelei te meʼa kai pea mo fakatoka te laupapa. “Neʼe ina fakatuʼutuʼu te tāmateʼi ʼo te kanoʼi manu; neʼe ina fio tana vino; pea neʼe ina fakatoka tana laupapa.” (Tāʼaga Lea 9:2) Ko te meʼa kai fakalaumālie ʼaē ʼe ina faka fealagia ke tou mahino lelei, ʼe hilihili ʼi te laupapa fakatātā ʼaia.—Isaia 55:1, 2.

Ko ai ʼapē ʼaē ʼe fakaafe ki te kaitahi ʼaē neʼe teuteuʼi e te poto moʼoni? “Neʼe ina fekauʼi tana ʼu fafine faifekau ke nātou kalaga ʼi te fuga māʼoluga ʼo te kolo: ‘Ko ʼaē ʼe vale, ke afe mai ki henī.’ Ko ʼaē ʼe mole he meʼa ʼi tona loto—neʼe ina ʼui fēnei age kia ia: ‘Koutou ʼōmai, ʼo kai taku pane pea mo kau ki te ʼinu ʼo te vino ʼaē neʼe fio. Koutou līaki te hahaʼi vavale, pea ke koutou maʼuʼuli, pea ke koutou haʼele fakahagatonu ʼi te ala ʼo te ʼatamai.’ ”—Tāʼaga Lea 9:3-6.

Neʼe fekauʼi e te poto tana ʼu fafine moʼo tufa te ʼu pepa fakaafe. Neʼe nātou ʼolo ki te ʼu fakatahiʼaga ʼa te hahaʼi heʼe lava ai hanatou pāuiʼi he hahaʼi tokolahi. Neʼe fakaafe te hahaʼi fuli—ia nātou ʼaē “ ʼe mole he meʼa ʼi [tonatou] loto,” peʼe ko nātou ʼaē ʼe mole mahino, ʼo feiā mo nātou ʼaē ʼe mole heʼeki katoa tanatou fakakaukau. (Tāʼaga Lea 9:4) Pea ʼe fai age kia nātou ʼaia te fakapapau ʼo te maʼuli. Ko te poto ʼaē ʼe maʼu ʼi te Folafola ʼa te ʼAtua, ohage la ko te tohi ʼo Tāʼaga Lea, ʼe mahino papau ia ʼe fakaʼaogaʼi e te hahaʼi fuli. ʼI te temi nei, ʼi tonatou ʼuhiga kau ʼave logo ʼo te poto moʼoni, ko te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova ʼe nātou maʼumaʼua moʼo fakaafe te hahaʼi ʼi he faʼahi pe ʼe nātou maʼu ai, ke nātou ako te Tohi-Tapu. ʼIo, ʼaki te ʼatamai mālama ʼaia ʼe kita lava maʼu ai te maʼuli heʼegata.—Soane 17:3.

ʼE tonu ke agavaivai te kau Kilisitiano ʼo tali te akonaki ʼo te poto. ʼE moʼoni tāfito te faʼahi ʼaia ki te kau tūpulaga, pea mo nātou ʼaē ʼe nātou kamata ako ke nātou ʼiloʼi pe ko ai ia Sehova. ʼI tanatou mole heʼeki mahino katoa ki te ʼu ala ʼo te ʼAtua, ʼe lagi “mole he meʼa ʼi [tonatou] loto.” ʼE mole faka ʼuhiga leva ʼe kovi fuli te ʼu meʼa ʼaē ʼi ʼonatou loto, kae ʼe fakamaʼua kia nātou he temi loaloaga pea mo he ʼu faiga mālohi, ke leleiʼia moʼoni nātou e Sehova ʼAtua. ʼE fakamaʼua kiai ke kita maʼu he ʼu manatu, he ʼu holi, he ʼu ʼofa, pea mo he ʼu fakatuʼutuʼu ʼe ʼalutahi mo te meʼa ʼaē ʼe loto kiai te ʼAtua. ʼE maʼuhiga ke nātou “fia fai ki te huàhuhu maʼa fakalaumalie o te folafola.”—1 Petelo 2:2.

ʼE mole tonu koa la kia tatou fuli ke tou fakalaka atu ʼi te “akonaki o te kamataʼaga”? ʼE mahino ia ʼe tonu ke tou tokaga fakalelei ki te ʼu “mea loloto o te Atua” pea mo kai ki te meʼa kai mālohi ʼaē ʼe fakaʼaogaʼi e te hahaʼi fakapotopoto. (Hepeleo 5:12–6:1; 1 Kolonito 2:10) Ko te “kaugana agatonu mo fakapotopoto,” ʼaē ʼe takitaki e Sesu Kilisito, ʼe tokaga ʼo foaki ʼi tona lakaga tonu te meʼa kai fakalaumālie ki te hahaʼi fuli. (Mateo 24:45-47) ʼOfa pe ke tou kakai ʼi te laupapa ʼo te poto ʼaki hatatou ako tuʼumaʼu te Folafola ʼa te ʼAtua, pea mo te ʼu tohi faka Tohi-Tapu ʼaē neʼe foaki mai e te kalasi ʼo te kaugana.

“ ʼAua Naʼa Ke Fakatonutonuʼi He Tahi ʼe Vāvā”

ʼE toe kau ki te ʼu akonaki ʼo te poto ia te akonakiʼi pea mo te fakatonutonuʼi. ʼE mole faʼa leleiʼia e te hahaʼi fuli te ʼu koga ʼaia e lua ʼo te poto. Koia ʼi te fakaʼosi ʼo te ʼuluaki koga ʼo Tāʼaga Lea, ʼe tou lau te fakatokaga ʼaenī: “Ko ʼaē ʼe ina akonakiʼi he tahi ʼe vāvā ʼe ina maʼu te fakalainoa, pea ko ʼaē ʼe ina fakatonutonuʼi te tagata agakovi—ʼe maʼu mele. ʼAua naʼa ke fakatonutonuʼi he tahi ʼe vāvā, naʼa fehiʼa kia te koe.”—Tāʼaga Lea 9:7, 8a.

ʼE tuputupu ʼi te loto ʼo te tagata vāvā te lotokovi pea mo te loto fehiʼa ki ʼaē ʼe fia tokoni age ke haʼele agatonu. Ko te tagata agakovi ʼe mole ina leleiʼia te maʼuhiga ʼo te fakatonutonu. ʼE mole he ʼuhiga ʼo hakita akoʼi te ʼu moʼoni matalelei ʼo te Folafola ʼa te ʼAtua ki he tahi ʼe fehiʼa ki te moʼoni peʼe ina moamoagaʼi! ʼI tana faka mafola ʼi Atiokia, neʼe felāveʼi te ʼapositolo ko Paulo mo te kūtuga Sutea neʼe mole nātou ʼofa ki te moʼoni. Neʼe nātou faiga ke nātou kākāʼi ia Paulo ke ina fai he ʼu palalau ʼe fakafeagai kia te ia, kae neʼe tali fakanounou age e Paulo ʼo fēnei: “Koteuhi e koutou fakafisi ki [te Folafola ʼa te ʼAtua], pea e koutou fuafua e mole koutou tâau mo te mauli heegata, e ’ma liliu ki te hahai pagani.”—Gaue 13:45, 46.

ʼI tatatou faiga ʼaē ke tou aʼu ki te hahaʼi fakamalotoloto ʼaki te logo lelei ʼo te Puleʼaga, tou tokakaga naʼa tou kau ki he ʼu fihi pea mo he ʼu fetalanoaʼaki mo te hahaʼi vāvā. Neʼe akoʼi fēnei e Kilisito Sesu tana ʼu tisipulo: “ ʼI takotou hū ki te loto fale, koutou fakaʼalofa ki ʼona hahaʼi; pea kapau ʼe tāu mo te ʼapi, pea ke haʼu kia te ia te tokalelei ʼaē ʼe koutou fakaʼamu ke ina maʼu; kaʼe kapau leva ʼe mole tāu mo ia, pea ke toe liliu mai takotou tokalelei kia koutou! Kapau ʼe mole fakatalitali koutou e he tahi peʼe mole fagono ki ʼakotou palalau,—ka koutou mavae mai te loto fale ʼaia pe ko te kolo ʼaia, koutou tū te efu ʼo tokotou ʼu vaʼe.”—Mateo 10:12-14, MN.

ʼE kehekehe te tali ʼo te fakatonutonuʼi e ia ʼaē ʼe poto pea mo ia ʼaē ʼe vāvā. ʼE ʼui fēnei e Salomone: “Fakatonutonuʼi he tahi ʼe poto, pea ʼe ʼofa anai kia te koe. Foaki ki he tahi ʼe poto, pea ʼe ʼāsili age anai tona poto.” (Tāʼaga Lea 9:8b, 9a) Ko he tahi ʼe poto ʼe mahino kia ia “ ʼi te moʼi temi pe ʼaia ko te akonaki fuli pe ʼe hage ia ʼe mole ko he meʼa fakafiafia, kae ko he meʼa fakaloto mamahi; kae ki muli age ʼe ina foaki kia nātou ʼaē neʼe ina akoʼi te fua ʼo te tokalelei, ʼaē ko te faitotonu.” (Hepeleo 12:11, MN ) Logola ʼe fakatupu lotomamahi te tokoni, kae ʼe tonu koa ke tou tauʼi pea mo fakakinauʼi totatou loto ke fakafisi ki te faʼahi ʼaē ka ina fakaliliu tatou ke tou popoto?

ʼE toe ʼui fēnei e te hau poto: “Fakahā te ʼatamai mālama ki te faitotonu, pea ʼe tuputupu anai tona poto.” (Tāʼaga Lea 9:9b) ʼE kei ʼaoga kia tatou fuli ke tou ako, tatau aipe peʼe kua lahi totatou poto peʼe kua tou matutuʼa. ʼE ko he meʼa fakafiafia hakita sio māʼiape la mo nātou ʼaē kua matutuʼa, ʼe nātou tali te moʼoni pea ʼe nātou foaki tonatou maʼuli kia Sehova! Tou faiga foki ke tou ako pea mo taupau he fakakaukau ʼe maʼuli.

“ ʼE Hilifaki Atu Anai Kia Te Koe Te ʼu Taʼu Ke Ke Maʼuli Ai”

ʼI tana faka maʼuhigaʼi te faʼahi tāfito ʼaē ʼe tonu ke vakaʼi, neʼe talanoa ia Salomone ki te faʼahi ʼaē ʼe ʼaoga tāfito ai te poto. ʼE ina tohi fēnei: “Ko te manavasiʼi kia Sehova ʼe ko te kamataʼaga ʼaia ʼo te poto, pea ko te ʼiloʼi ʼo te Maʼoniʼoni ʼAupito, koʼena ia te ʼatamai.” (Tāʼaga Lea 9:10) ʼE mole lava ke kita maʼu he poto fakaʼatua mo kapau ʼe mole ʼi ai he manavasiʼi loloto, pea mo he fakaʼapaʼapa ki te ʼAtua moʼoni. ʼE feala ki he tahi ke tapuke ʼi tana fakakaukau ia te ʼatamai mālama, kae kapau ʼe mole ina maʼu te manavasiʼi kia Sehova, pea ʼe mole ina fakaʼaogaʼi anai ia te ʼatamai mālama moʼo fakavikiviki ki te Tupuʼaga. ʼE lagi feala tatau aipe peʼe ina ʼiloʼi te ʼu meʼa ʼaē ʼe tonu ke fai, ʼe ina fai te meʼa ʼaē ʼe kovi, ʼo ina fakaliliu pe ia ia ke vale. Tahi ʼaē meʼa, ko te ʼatamai mālama ʼo ʼuhiga mo Sehova, te Maʼoniʼoni ʼAupito, ʼe maʼuhiga ke kita maʼu ai te mahino, ʼaē ko he koga tāfito ʼo te poto.

Koteā te ʼu fua ʼo te poto? (Tāʼaga Lea 8:12-21, 35) ʼE ʼui fēnei e te hau ʼo Iselaele: “ ʼAki ia ʼau, ʼe lahi anai tou ʼu ʼaho, pea ʼe hilifaki atu anai kia te koe te ʼu taʼu ke ke maʼuli ai.” (Tāʼaga Lea 9:11) Ko te loaloaga ʼo te ʼu ʼaho pea mo te ʼu taʼu ʼo te maʼuli ʼe ko te fua ʼaia ʼo te taupau ʼo te poto. Ei, “ko te poto ʼe ina taupau ke maʼuʼuli ia nātou ʼaē ʼe nātou maʼu.”—Tagata Tānaki 7:12.

Ko totatou maʼua takitokotahi ke tou haga gāue ke tou maʼu te poto. Moʼo faka maʼuhigaʼi te faʼahi ʼaia, ʼe ʼui fēnei e Salomone: “Kapau kua ke liliu ʼo poto, kua ke liliu ʼo poto pe koe maʼa koe totonu; pea kapau neʼe ke vāvā, ʼe fua kovi pe anai kia koe totonu.” (Tāʼaga Lea 9:12) Ko ia ʼaē ʼe poto ʼe toe fua lelei pe anai kia ia, pea ʼe maʼuli mamahi ia ia ʼaē ʼe vāvā ʼuhi pe ko ia totonu. ʼE tou utu pe te meʼa ʼaē neʼe tou to. Koia ʼofa pe ke tou “tokaga ki te poto.”—Tāʼaga Lea 2:2.

“Ko Te Fafine Vale ʼe Lotohoha”

Kae ʼe toe ʼui fēnei e Salomone: “Ko te fafine vale ʼe lotohoha. ʼE faigafua tona kākāʼi pea ʼe mole ina ʼiloʼi hana meʼa. Neʼe heka ʼi te muʼa matapā ʼo tona ʼapi, ʼi te hekaʼaga ʼi te ʼu potu māʼoluga ʼo te kolo, ʼo pāui kia nātou ʼaē ʼe fakalaka age ʼi te ala, kia nātou ʼaē ʼe ʼolo fakahagatonu ʼi tonatou ala: ‘Ko ʼaē ʼe vale, ke afe mai ki henī.’ ”—Tāʼaga Lea 9:13-16a.

ʼE fakatātā te agavale ki he fafine ʼe logoaʼa, ʼe lulutu noa, pea mo agavale. Neʼe ina laga mo tona ʼapi. Pea neʼe ko ia totonu ʼaē neʼe ina pāuiʼi ia te kau vale. Pea neʼe tonu ke filifili e te hahaʼi ʼaē neʼe fakalaka age ʼi te ala. ʼE nātou tali anai koa te fakaafe ʼa te poto peʼe ko te fakaafe ʼa te vale?

“ ʼE Huʼa Lelei Te ʼu Vai ʼAē Neʼe Kaihaʼa”

Ko te poto pea mo te vale ʼe nā fakaafe te hahaʼi ʼaē ʼe nātou logo ke nātou ‘afe age.’ Kae ʼe kehekehe te tupuʼaga ʼa te ʼu pāui ʼaia. Ko te poto ʼe ina fakaafe te hahaʼi ki te kaitahi ʼe ʼi ai te vino, mo te kanoʼi manu, pea mo te pane. Ko te meʼa matalelei ʼaē ʼe foaki e te vale, ʼe ina fakamanatuʼi mai kia tatou te ʼu fakatuʼutuʼu ʼa te fafine ʼaē ʼe mole aga fakapoipoi. ʼE ʼui fēnei e Salomone: “Ko ʼaē ʼe mole he meʼa ʼi tona loto—neʼe ina toe ʼui age kia ia: ‘ ʼE huʼa lelei te ʼu vai ʼaē neʼe kaihaʼa, pea ʼe kano lelei te pane ʼaē neʼe kai fakafūfū.’ ”—Tāʼaga Lea 9:16b, 17.

Neʼe mole foaki e “te fafine vale” he vino neʼe fio, kae ko te ʼu vai neʼe kaihaʼa. (Tāʼaga Lea 9:13) ʼE faka ʼuhiga ʼi te Tohi-Tapu te ʼu felāveʼi fakasino mo he fafine ʼofaina, ki te ʼinu ʼo he vai mokomoko. (Tāʼaga Lea 5:15-17) Koia ko te ʼu vai ʼaē neʼe kaihaʼa, ʼe nātou fakatātā te ʼu felāveʼi fakasino heʼeʼaoga ʼaē ʼe fai fakafūfū. ʼE hage ʼe huʼa lelei age te vai ʼaia ʼi te vino, koteʼuhi neʼe kaihaʼa pea neʼe mole ʼiloʼi e he tahi. Ko te pane ʼaē neʼe kai fakafūfū, ʼe hage ʼe lelei age ʼi te pane pea mo te kanoʼi manu ʼo te poto, koteʼuhi neʼe maʼu ʼaki te ʼu fakatuʼutuʼu fakakākā. Ko te tali ʼo te ʼu meʼa ʼaē ʼe tapu pea mo fai fakafūfū, ʼe ko he agavale.

Ko te fakaafe ʼo te poto ʼe pipiki kiai te fakapapau ʼo te maʼuli, kae ko te fafine vale ʼe mole ina ʼiloʼi te ʼu ikuʼaga ʼo tana aga. Kae ʼe fakatokaga fēnei mai e Salomone: “Neʼe mole ina ʼiloʼi ko te potu ʼaia ʼe nonofo ai ia nātou ʼe mole honatou mālohi ʼi te mate, ko nātou ʼaē neʼe ina pāui ʼe nātou nonofo ʼi te ʼu nofoʼaga mālalo ʼo te Seole.” (Tāʼaga Lea 9:18) ʼE ʼui fēnei e te tagata fai Tohi-Tapu: “Ko te ʼapi ʼo te Fafine Vale ʼe mole ko he ʼapi ia kae ʼe ko he faitoka. Kapau ʼe koutou hū ki loto, pea ʼe koutou mamate ai anai.” ʼE mole fakapotopoto te maʼuli heʼeʼaoga, heʼe kita mate ai.

Neʼe ʼui fēnei e Sesu Kilisito: “Koutou hu i te matapa fasiʼi; koteuhi ko te matapa lahi pea mo falahi e ko te ala e fou ki te malaia mo te mate, pea e kaugamalie natou e fagona i ai. Koteuhi e fasiʼi te matapa pea faveliveli mo te ala e alu ki te mauli; e lavaki natou e natou muli ai.” (Mateo 7:13, 14) ʼOfa pe ke tou kakai tuʼumaʼu ʼi te laupapa ʼo te poto pea mo kau ia nātou ʼaē ʼe haʼele ʼi te ala ʼo te maʼuli.

[Paki ʼo te pasina 31]

Ko he tahi ʼe poto ʼe ina tali lelei ke fakatonutonuʼi

[Paki ʼo te pasina 31]

ʼE ko he maʼua takitokotahi te maʼu ʼo te poto