He Koʼe Koa Ko He Tahi ʼe Lāuga ʼe Mole Ko He Tahi ʼe Fiafia?

KO TE fiafia neʼe liliu ko te lotomamahi ʼi te ʼu kiʼi vāhaʼa pe ki muli age. Ko te fakafiafia ʼa te kau Iselaele ʼi tanatou toe maʼu tonatou ʼāteaina mai tanatou nofo popūla ʼi Esipito neʼe fua kovi ʼi tanatou lāuga ʼo ʼuhiga mo te meʼa kai. ʼI te lua māhina ki muli age ʼo tanatou mavae mai Esipito, ko te hahaʼi lāuga ʼaia neʼe nātou leleiʼia age he ʼaluʼaga ʼo he tagata kaugana fakapōpula ʼi he maʼuli kinakina ʼi te toafa. ʼI te ʼu māhina ki muli age, ko te aga fakameomeo ʼaia neʼe ina fakaloto vaivai tanatou fakalogo kia Sehova pea neʼe ina pulihi te ʼu ʼamanaki ʼo te taʼiake ʼaia ke nātou hu ki te Kele ʼo te fakapapau. — Ekesote 16:1-3; Faka au 14:26-30.

ʼIo, ko te taʼi meo ʼaia neʼe mole gata ʼaki pe he taʼiake peʼe ko he tokotahi. Ko ai ʼaē neʼe mole heʼeki lāuga ʼo ʼuhiga mo he gāue, mo he meʼa kai, mo te temi, feiā mo te fānau, pea mo te kāiga, peʼe ki te ʼu meʼa ʼe totogi ki te maʼuli? ʼE ʼiloga ko te ʼuhiga agahala ʼo te tagata ʼe ina fakafalele tatou ki te lāuga. — Loma 5:12; Sake 3:2.

He koʼe koa ʼe tou lāuga tuʼumaʼu? ʼE lagi ʼe tou lotovaivai, lotomamahi, peʼe mahamahaki. Ko te lāuga ʼe feala ko he fakahā ʼaia ʼo hotatou ʼita, peʼe ʼe feala pe ke tou maʼu te manatu ʼaenī: “ ʼE ʼau fai anai te gāue ʼe lelei ʼaupito age!” ʼI ʼihi temi, ko te ʼu lāuga ʼe malaga ʼi te kehekehe ʼo te aga ʼa te hahaʼi. Kae, ʼe ʼi ai te ʼu lāuga moʼoni.

Logope la te tupuʼaga ʼo te lāuga, ohage ko te meʼa neʼe hoko ki te fenua ʼo Iselaele ʼi te temi muʼa, ʼe feala ke fua kovi te lāuga mo kapau ko he aga ʼe fai tuʼumaʼu. ʼE feala pe ke liliu he tahi ko he tagata ʼe māhani ʼi te lāuga, pea mo muhumuhu ki te ʼu faʼahiga puleʼaki ʼo te ʼu meʼa ʼa Sehova. He koʼe koa ʼe fakatupu tuʼutāmaki te aga ʼaia? ʼE tonu anai ke feafeaʼi te fakaʼaluʼalu lelei ʼo te ʼu lāuga ʼaē ʼe mata tonu?

Ko te ʼu lāuga ʼaē ʼe mata tonu

Kapau ko te hāla ʼe mole faʼa maʼuhiga, ko te ʼuluaki meʼa ʼe tonu ke tou manatuʼi, ʼe feala koa haku fakakaukauʼi te lāuga ʼaia ʼi te ʼofa? ʼIo, ʼe feala pe ko te meʼa ʼaē ʼe tou lāuga ʼo ʼuhiga mo he tahi ʼe moʼoni, lagi ʼe ko hotatou kaugā fagona ʼi te tui. Lagi neʼe mole lelei peʼe neʼe hāla tana aga kia tatou. Kae, ko ʼatatou lāuga ʼaē ki ʼihi ʼo ʼuhiga mo te aga neʼe fai mai kia tatou ʼe ina fakatokatoka anai te ʼu meʼa neʼe hoko? Koteā te manatu ʼa te Tohi-Tapu ʼo ʼuhiga mo te aga ʼe tonu ke tou fai ʼi te lakaga ʼaia? ʼE ʼui ia Kolose 3:13, ʼo fēnei: “Koutou haga fekātakiʼaki pe ia koutou pea mo fefakamolemoleʼaki pe ia koutou ʼaki he lotolelei, mo kapau ʼe ʼi ai he tahi ʼe ina koviʼia he meʼa ʼa he tahi. Ohage pe ko tona fakamolemole ʼaki he lotolelei e Sehova kia koutou, koutou toe fai feiā pe, mo koutou.” Koia ʼaē, logope la mokā ko he lāuga ʼe feala ke fakatonuhia, ʼe tokoniʼi e te Tohi-Tapu ke tou maʼu he loto fakamolemole kae ʼaua naʼa tou maʼu he aga meomeo. — Mateo 18:21, 22.

Kapau ʼe maʼuhiga fau te meʼa neʼe hoko, koteā te meʼa ke fai ʼi te lakaga ʼaia? ʼE lagi ʼe ʼi ai te tupuʼaga ʼo te lāuga ʼaia. ʼI te temi neʼe “lahi ai te tagi” neʼe hake kia Sehova ʼo ʼuhiga mo Sotoma pea mo Komola, neʼe ina haga aipe ʼo fai te fakatuʼutuʼu ʼo ʼuhiga mo nātou ʼaē neʼe nonofo ʼi te ʼaluʼaga fakaufiufi ʼo te ʼu kolo ʼaia (Senesi 18:20, 21). Neʼe hoko te tahi tagi ki muli age ʼi te Penikosite ʼo te taʼu 33 ʼo totatou temi. ʼI te temi neʼe tufa ai te meʼa kai ki te ʼu fafine vitua ʼe tau mo nātou te faʼahi ʼai, neʼe lelei age te vahe ʼo te ʼu fafine ʼaē ʼe lea faka hepeleo. Koia ʼaē, neʼe tagi ai te ʼu fafine vitua ʼaē ʼe lea faka keleka. ʼE mahino ia, neʼe aʼu te tagi ʼaia ki te kau ʼapositolo, pea neʼe nātou foimo fai aipe te fakatuʼutuʼu ʼo ʼuhiga mo te ʼu tagata faiva moʼo fakatonutonuʼi te fihifihia ʼaia. — Gāue 6:1-6.

ʼO toe feiā aipe mo te kau tagata ʼāfea ʼaē neʼe hinoʼi ia ʼaho nei, ʼe tonu anai ke mole tuai hanatou maʼu ʼo he ʼu puleʼaki ʼe maʼuhiga mokā ko he ʼu ʼaluʼaga maʼuhiga ʼe tonu ke nātou tokakaga kiai. ʼE ʼui ia Tāʼaga Lea 21:13, ʼo fēnei: “Ki ʼaē ʼe māpunuʼi tona taliga ki te tagi fakaʼofaʼofa ʼo ia ʼaē ʼe veliveli, mo ia pe foki ʼe pāui anai pea ʼe mole logoʼi anai ʼe he tahi.” ʼAua naʼa meʼa noaʼi he tagi ʼe tonu, ko te kau tagata ʼāfea ʼe tonu anai ke nātou fagono fakalelei kiai. Pea tahi ʼaē, ko tatou fuli ʼe feala ke tou kaugā gāue ʼo fakahā he ʼu tagi ʼe maʼuhiga ki te kau tagata ʼāfea, kae ʼaua naʼa tou fakamatala ki he tahi ʼe fagono anai kiai.

Kae, ʼe tou tala fakahagatonu foki, ko ʼihi temi ko totatou ʼuhiga heʼe haohaoa ʼe ina uga tatou ke tou fai te ʼu tagi ʼe mole hona ʼuhiga. ʼI hatatou fakatokaga fakalelei te aga neʼe fai e te kau Iselaele ʼi te toafa, ʼe ina tokoniʼi anai tatou ke tou sio ki te tuʼutāmaki ʼo he fai fatufatu ʼaē ʼe ko he aga ia ʼe ina taki tatou ki he aga meo.

Ko te manatu ʼa te ʼAtua ʼo ʼuhiga mo te kau lāuga

Ko te muhumuhu ʼa te kau Iselaele ki te meʼa kai neʼe tufa ʼe fakahā ʼaki te ʼu tuʼutāmaki e lua ʼo ʼuhiga mo te tagi. ʼUluaki, ko te lāuga ʼe pikisia gafua. ʼE ʼui e te fakamatala ko te “fakatahi katoa ʼo te ʼu foha ʼo Iselaele neʼe nātou kamata lāuga kia Moisese pea mo Alone ʼi te toafa”. (Ekesote 16:2.) ʼE mahalo ia neʼe ko te tokosiʼi ʼaē neʼe kamata lāuga ʼo ʼuhiga mo te veliveli ʼo te meʼa kai, kae ki muli age neʼe ko te hahaʼi fuli ʼaē neʼe nātou lāuga.

Lua, ko ʼaē ʼe lāuga ʼe ina haga ʼo fakalahi ʼosi te fihifihia. ʼI te meʼa ʼaia, ko te kau Iselaele neʼe nātou ʼui neʼe lelei age hanatou maʼuʼuli ʼi Esipito, he ko te koga meʼa ʼaia neʼe feala ai tanatou kai faʼitaliha te pane pea mo te kanoʼi manu. Neʼe nātou lāuga ʼo ʼui neʼe taki mai nātou ki te toafa ke nātou pakupaku ai. — Ekesote 16:3.

ʼAki te ʼaluʼaga ʼaia ʼo te kau Iselaele neʼe nātou tuʼutāmaki moʼoni ai koa? ʼIo neʼe lagi ko tanatou meʼa kai neʼe kua veliveli, kae neʼe ʼiloʼi e Sehova te fihifihia ʼaia, pea ʼi tona lakaga tonu neʼe ina haga ʼo foaki age te mane moʼo fakafimālie te ʼu meʼa ʼe ʼaoga kia nātou. Ko tanatou ʼu lāuga fakavale neʼe nātou fakahā ai tanatou mole falala ki te ʼAtua. Kae ʼi tanatou nonofo ʼi Esipito, neʼe tonu tanatou lāuga ʼuhi ko te ʼu ʼaluʼaga kinakina ʼaē neʼe tau mo nātou (Ekesote 2:23). Kae ʼi te haga ʼa Sehova ʼo faka ʼāteaina nātou ʼi tanatou nofo popūla, neʼe nātou kamata lāuga ʼo ʼuhiga mo te meʼa kai. Ko te lāuga ʼaia neʼe mole tonu ia. Neʼe fēnei te valoki ʼa Moisese kia nātou: “Ko ʼakotou lāuga ʼe mole fai ʼo fakafeagai kia māua, kae kia Sehova.” — Ekesote 16:8.

Ko te aga lāuga ʼaia ʼa te kau Iselaele neʼe liuliuga tona hoko. ʼE mole heʼeki hili he taʼu katoa, neʼe liliu te mane ko te meʼa fakatupu lāuga (Faka au 11:4-6). Pea hoa atu kiai, te fakamatala hāla ʼo te toko 10 ʼo te toko 12 kau Iselaelite neʼe nātou ʼolo ʼo mamata te Kele ʼo te fakapapau, ʼaē neʼe malaga ai leva te ʼu lāuga ʼo ʼuhiga mo te ʼu tuʼutāmaki neʼe lau ʼe felāveʼi anai mo nātou mokā ʼe nātou ʼohofi te fenua ʼaia. Kua palalau hāla ʼosi te hahaʼi, ʼo fēnei: “Ka na pau la neʼe mātou mamate pe la ʼi te fenua ko Esipito peʼe ʼi te toafa pe ʼaenī!” (Faka au 14:2). ʼE ko he toe aga heʼefakafetaʼi neʼe nātou maʼu! Koia, ʼe mole fakapuna’maʼuli te ʼui ʼaenī ʼa Sehova kia Moisese: “ ʼE aʼu anai ki ʼafea te aga heʼe fakaʼapaʼapa ʼa te hahaʼi kia te ʼau pea ʼe aʼu ki ʼafea tana mole tui kia te ʼau?” (Faka au 14:11). Ko te kau lāuga heʼefakafetaʼi ʼaia neʼe tauteaʼi ke nātou hēhē ʼi te toafa ia taʼu e 40 ʼo aʼu ki te mate ʼo te taʼiake ʼaia.

ʼE fakamanatuʼi e te ʼapositolo ko Paulo kia tatou te meʼa ʼaia neʼe hoko. ʼE ina valoki te kau kilisitiano ke ʼaua naʼa nātou hage ko te kau Iselaele ʼaia neʼe lāuga, pea ko nātou pe ʼaia neʼe mamate ʼi te toafa (1 Kolonito 10:10, 11). ʼE ʼiloga ai, ko te lāuga ʼaē ʼe mole totonu pea mo he loto lāuga ʼe feala ke nā maumauʼi tatatou tui pea mo fakapuli te ʼofa ʼo Sehova ia tatou.

Kae, ko Sehova ʼe ina kātakiʼi fualoa tana ʼu kaugana ʼaē ʼe feala ke lāuga ʼuhi ko te ʼu ʼaluʼaga ʼaē ʼe faka lotovaivai. ʼI te hola ʼaē ʼa Elia ki te Moʼuga ʼo Horeb ʼuhi ko te fakataga ʼa te fafine ʼaliki agakovi ko Sesapele, ʼi tana manatu ko tana gāue faka polofeta kua ʼosi. ʼI tana fai hāla, neʼe manatu ia ko ia tokotahi pe ko te tagata tauhi ʼa Sehova kei maʼuli ʼi te kele. Moʼo fakamālohiʼi te tui ʼa Elia, neʼe ʼuluaki foaki ifo e te ʼAtua te fakaʼiloga ʼo te mālohi fakaʼatua. Pea neʼe fakahā age ki te polofeta, kei ʼi ai te toko 7 000 kaugana agatonu ʼa Sehova ʼi Iselaele pea neʼe kei lahi tana ʼu gāue ke ina fai. Koia, neʼe tuku kehe e Elia tana ʼu lāuga pea neʼe ina toe maʼu ai tona mālohi (1 Hau 19:4, 10-12, 15-18). Ko te kau tagata ʼāfea ʼaē ʼe nātou fakaʼaoga te fakasiosio tonu, ʼe feala pe ke nātou toe palalau moʼo fakaloto mālohiʼi te kau kilisitiano agatonu, ʼo tokoniʼi nātou ke nātou ʼiloʼi tonatou tuʼulaga ʼi te gāue ʼo ʼuhiga mo te fakatuʼutuʼu ʼa te ʼAtua. — 1 Tesalonika 5:14.

ʼE feafeaʼi te tekeʼi ʼo te fia lāuga

ʼE feafeaʼi koa he mālo ʼi he loto lāuga? Koia, ko nātou ʼaē ʼe nātou foaki he fakamoʼoni ʼo ʼuhiga mo te kovi ʼaē ʼe fakatupu e te pata ki te sino, ʼe nātou maʼu te mālohi ʼaupito moʼo tuku te sikaleti. ʼO toe feiā aipe, ko te mahino ki te tupuʼaga ʼaē ko te loto lāuga ʼe kovi ʼaupito, ʼe feala pe ke ina uga tatou ke tou fakagata te agamahani ʼaē ko te lāuga.

Koteā koa te ʼu lelei ʼe maʼu ʼe nātou ʼaē ʼe nātou mālo ʼi te loto lāuga? Ko te ʼuluaki lelei maʼuhiga ʼe maʼu ʼe nātou ʼaē ʼe nātou tekeʼi te loto lāuga, ko nātou ʼaia kua feala tanatou maʼu te manatu ʼa te Tohi-Tapu ʼo ʼuhiga mo te ʼu meʼa pea ʼaki he fakasiosio lelei. Ko ʼaē ʼe lāuga ʼe tahitahiga tana manatuʼi te faʼahiga manatu ʼa Sehova ʼo ʼuhiga mo te fihifihia ʼaia. Ko te kau Iselaele ʼaē neʼe lāuga neʼe galo ia nātou ko Sehova ʼAtua neʼe ina faka ʼāteaina nātou mai tanatou nofo popūla pea ko ia ʼaē neʼe ina vaheʼi faka milakulo te Tai kula maʼa nātou. Ko tanatou ʼu manatu hāla neʼe fakakiviʼi nātou ki te mālohi ʼo te ʼAtua pea mo puli ia nātou tanatou fiafia. Ko tona fua, neʼe puli ia nātou tanatou falala ʼaē kia Sehova.

Pea tahi ʼaē, ko he tahi ʼe feala ke ina fakafuafua fakalelei tona ʼu fihifihia, ʼe ina maʼu te fakasiosio tonu mokā ko tona ʼu kovi ʼo ia totonu ʼaē neʼe tupu ai te ʼu faigataʼaʼia. ʼE mahalo ia, ʼe faigataʼa hanatou toe fai te hāla pe ʼaia. Neʼe fakatokagaʼi e Selemia ki tana ʼu kaugā fagona Iselaele ke ʼaua naʼa nātou lāuga ʼo ʼuhiga mo te ʼu fakataga ʼe lolotoga mo nātou ʼi te ʼosi ʼo te faka ʼauha ʼo Selusalemi. Neʼe pipiki tāfito te ʼu fua ʼo tonatou mamahi ki tanatou ʼu agahala pe ʼanatou totonu, pea neʼe ko he puleʼaki ia neʼe ʼaoga kia nātou pea ke nātou mahino koteʼuhi ke nātou fakahemala pea mo maliu kia Sehova (Tagilāulau 3:39, 40). ʼO toe feiā aipe, ko te tisipulo ko Suta neʼe ina tukuga koviʼi “te kau fakafeagai” ʼaē neʼe nātou situʼa ki te taki ʼa Sehova pea tuʼumaʼu pe neʼe nātou “lāuga ki te ʼaluʼaga ʼo tonatou maʼuli”. — Suta 3, 4, 16.

Ohage ko te meʼa neʼe ʼui e te hau poto ko Salomone, “ko he loto ʼe fiafia ko he meʼa lelei ia ohage ko he faitoʼo, kae ko he laumālie kua vaivai ʼe ina fakamoamoa te ʼu hui”. (Tāʼaga Lea 17:22.) Ko te loto lāuga ʼe ina uga totatou loto pea mo pulihi tatatou fiafia. ʼE ina fakahā te manatu ʼe mole maʼu ai te falala. Kae ko nātou ʼaē ʼe nātou ako ke nātou manatu pea mo palalau ʼo ʼuhiga mo te ʼu ‘meʼa ʼe tau mo te fakavikiviki’ ʼe nātou maʼu te loto fiafia, ʼaē ʼe feala ke nātou lelei ai. — Filipe 4:8.

ʼE mahino ia, ko totatou maʼuli ʼe koloaʼia anai ia, mo kapau ʼe tou fakatokagaʼi te ʼu kalitate ʼo te hahaʼi ʼi hatatou sioʼi ʼonatou ʼu hāla. ʼE vikiʼi anai tatou mo kapau ʼe tou tali te ʼu ʼaluʼaga faigataʼa ʼi hatatou lāuga ki ni ʼatatou ʼu meʼa neʼe hoko. ʼE feala pe ki he ʼu ʼahiʼahi ke liliu ko he meʼa fakatupu fiafia mo kapau ʼe tou faka ʼuhigaʼi te ʼu ʼahiʼahi ohage ko he faʼahi moʼo fakamālohiʼi tatatou tui pea mo tatatou loto faʼa kātaki. — Sake 1:2, 3.

ʼE toe maʼuhiga ke tou manatuʼi ka ʼe tou lāuga, ʼe mole ko tatou pe ʼaē ʼe mamahi. Ko he ʼu lāuga tuʼumaʼu, ʼe toe feala pe ke tou maumauʼi te tui ʼa ʼihi. ʼI te ʼaluʼaga ʼo te kovi ʼo te fakamatala ʼa te toko 10 mamata fenua Iselaele ko te hahaʼi katoa neʼe nātou sio ki te faiga ʼaē ki te Kele ʼo te fakapapau ʼe ko he meʼa ia ʼe mole feala (Faka au 13:25–14:4). Ko te tahi ʼaluʼaga, ʼi te kua lotovaivai ʼaupito ʼo Moisese koteʼuhi ko te lāuga tuʼumaʼu ʼa te hahaʼi neʼe ina kole kia Sehova ke ina toʼo tona maʼuli (Faka au 11:4, 13-15). ʼI te tahi faʼahi, kapau ʼe tou palalau ki he ʼu meʼa fakaloto mālohi, ʼe feala ke tou fakaloto mālohiʼi te tui ʼa ʼihi pea mo lagolago tanatou fiafia. — Gāue 14:21, 22.

Logope ʼe tou fia lāuga ʼuhi ko ʼotatou kaugā gāue, mo totatou ʼu kaumeʼa, mo totatou famili, peʼe māʼia mo te ʼu tagata ʼāfea ʼo te kokelekasio, ʼe uga tatou e Sehova ke “maʼu he ʼofa lahi ia tatou”. Ko te taʼi ʼofa ʼaia ʼe ina uga tatou ke tou ʼuʼufi te ʼu hāla ʼa ʼihi ʼi hatatou fakalalahi tanatou ʼu hāla (1 Petelo 4:8). ʼAki he mahino lelei, ʼe manatuʼi e Sehova ko tatou ʼe tou efu pea ʼe mole ina sioʼi tatatou ʼu hāla (Pesalemo 103:13, 14; 130:3). Kapau ʼe tou faiga ke tou faʼifaʼitakiʼi tana aga, ʼe lagi mahalope ʼe mole lahi anai tatatou lāuga.

ʼI te temi ka haohaoa ai te malamanei, ʼe mole anai he tahi ʼe lāuga ʼo ʼuhiga mo te ʼaluʼaga ʼo tona maʼuli. ʼO fakatalitali ki te temi ʼaia, ʼe ʼaoga ke tou tekeʼi te fakahala ʼo te lāuga ki ʼihi peʼe ʼi te ʼu ʼaluʼaga ʼaē ʼe tou fia lāuga kiai. Ke ʼiloga tatatou falala kia Sehova pea mo totatou ʼofa ki ʼotatou kaugā fagona ʼi te tui, ke tou “haga fai te meʼa fuli ʼo mole tou lāuga”. (Filipe 2:14.) Ko te meʼa ʼaia ʼe lelei anai kia Sehova pea ʼe tou maʼu ai anai te ʼu lelei lahi. ʼO ʼuhiga mo totatou manuʼia pea mo ʼaē ʼa ʼihi, ʼaua naʼa galo ia tatou ko he tahi ʼe lāuga ki te ʼaluʼaga ʼo te maʼuli ʼe mole ko he tahi ʼe fiafia.

[Paki ʼo te pasina 20]

Māʼiape la mo te mane ʼaē neʼe foaki faka milakulo e te ʼAtua neʼe liliu ko te tupuʼaga ʼo te lāuga.