ʼE Koutou Lava ʼIloʼi Koa Te “Kehekehe o Te Lelei Mo Te Kovi”?

“Koutou vakai te mea ae e lelei ki te Aliki.”—Efeso 5:10.

1. Koteā ʼaē ʼe feala ke faigataʼa ai totatou maʼuli, pea koteā tona tupuʼaga?

“ ʼE ʼAU ʼiloʼi pe, Ê Sehova, ko te tagata kelekele ʼe mole ʼa ia tona ala. ʼE mole ʼa te tagata ʼaē ʼe haʼele te takitaki ʼo tana haʼele.” (Selemia 10:23) Ko te ʼu palalau moʼoni ʼaia neʼe fai e Selemia, ʼe maʼuhiga ʼaupito kia tatou ia ʼaho nei. Koteā tona tupuʼaga? Koteʼuhi, ohage ko tona fakakikite e te Tohi-Tapu, ʼe tou maʼuʼuli nei ʼi “he u temi faigataa.” (2 Timoteo 3:1) ʼI te ʼaho fuli pe, ʼe tou felāveʼi mo he ʼu ʼaluʼaga faigataʼa, ʼe tonu ai ke fai he ʼu puleʼaki. Peʼe maʼuhiga peʼe mole faʼa maʼuhiga, kae ko te ʼu tonu ʼaia ʼe feala ke malave ʼaupito ki totatou maʼuli fakasino, mo te ʼu meʼa ʼaē ʼi totatou loto pea mo te faʼahi fakalaumālie.

2. Koteā te ʼu tonu ʼaē ʼe mole lagi faʼa maʼuhiga, kae koteā te manatu ʼa te kau Kilisitiano kua papitema ʼo ʼuhiga mo te faʼahi ʼaia?

² ʼE lahi te ʼu tonu ʼe tou fai ʼi te ʼaho fuli ʼe lagi kua tou māhani kiai peʼe mole kei faʼa maʼuhiga. Ohage la, ʼi te ʼaho fuli, ʼe tonu ke tou filifili totatou ʼu teu, te meʼa kai, te hahaʼi ʼaē ka tou ʼolo ʼo fakasiosioʼi, pea mo te tahi atu ʼu meʼa. Lagi ʼe mole kei tou fakakaukauʼi te ʼu meʼa ʼaia ʼe tou filifili. Kae ʼe tou lava ʼui moʼoni koa ʼe mole faʼa maʼuhiga te ʼu meʼa ʼaia? ʼI totatou ʼuhiga Kilisitiano ʼaē kua papitema, ʼe tou tokakaga fakalelei anai ke hā tuʼumaʼu totatou ʼuhiga kaugana ki te Māʼoluga, ia Sehova ʼAtua, ʼi te ʼu tonu ʼaē ʼe tou fai anai ʼo ʼuhiga mo totatou ʼu teu peʼe ko tatatou agaaga, mo te kai pea mo te ʼinu, feiā ki tatatou palalau pea mo tatatou ʼu aga. ʼE tou manatuʼi anai te ʼui fēnei ʼa te ʼapositolo ko Paulo: “Koia, pe koutou kakai, pe koutou iʼinu, pe ko he meape e koutou fai, koutou fai ia meafuape ki te kololia o te Atua.”—1 Kolonito 10:31; Kolose 4:6; 1 Timoteo 2:9, 10.

3. Koteā te ʼu tonu ʼaē ʼe maʼuhiga ke tou tokakaga lelei kiai?

³ Pea ʼe ʼi ai te tahi ʼu tonu ʼe maʼuhiga age. Ohage la ko he tahi ʼe filifili ke ʼohoana peʼe ke nofo selipatea, ʼe mahino ia ko te tonu ʼaē ka ina fai ʼe malave lahi anai pea mo fualoa ki tona maʼuli. ʼE mole ko he meʼa faigafua hakita ʼiloʼi papau, neʼe kita filifili lelei ia ia ʼaē ka kita ʼohoanaʼi, pea ko tokita hoa ʼaia ʼi tokita maʼuli katoa.a (Tāʼaga Lea 18:22) Tahi ʼaē meʼa, ko te filifili ʼo hatatou ʼu kaumeʼa pea mo te ʼu hahaʼi ʼaē ʼe tou felogoi mo nātou, ʼi te faleako, ʼi te fale gāue, pea mo te ʼu fakafiafia, ʼe malave ʼaupito anai ki totatou maʼuli fakalaumālie—pea ki tatatou fiafia heʼegata.—Loma 13:13, 14; Efeso 5:3, 4.

4. (a) Koteā te poto ʼaē ʼe tou fia maʼu? (b) Ko te ʼu fehuʼi fea ʼaē ʼe tonu ke tou tokagaʼi?

⁴ ʼUhi ko te ʼu tonu fuli ʼaia ʼe maʼua ke tou fai, ʼe mahino ia ʼe tou fia maʼu fuli te poto moʼo fakakehekeheʼi ʼo te meʼa ʼaē ʼe lelei pea mo te meʼa ʼaē ʼe kovi, peʼe tou ʼiloʼi te meʼa ʼaē ʼe hage ʼe lelei pea mo ʼaē ʼe lelei moʼoni. ʼE fakatokaga fēnei mai e te Tohi-Tapu: “ ʼE ʼi ai te ala ʼe totonu ia muʼa ʼo te tagata, kae ko te mate ʼaē ʼe iku kiai.” (Tāʼaga Lea 14:12) Koia ʼe feala ke tou fai te ʼu fehuʼi ʼaenī: ‘ ʼE tou lava maʼu feafeaʼi te poto moʼo fakakeheʼi te meʼa ʼaē ʼe lelei pea mo te meʼa ʼaē ʼe kovi? ʼE tou lava maʼu ʼifea te takitaki ʼaoga ki te ʼu tonu ʼaē ʼe tou fai? Koteā ʼaē neʼe fai e te hahaʼi ʼo te temi muʼa pea mo te temi ʼaenī ʼo ʼuhiga mo te faʼahi ʼaia, pea neʼe koteā tona ʼu fua?’

“Te Filosofia Mo Te Kaka Alunoa” ʼo Te Mālama

5. Neʼe feafeaʼi te mālama ʼaē neʼe maʼuʼuli ai te ʼu ʼuluaki Kilisitiano?

⁵ Ko te kau Kilisitiano ʼo te ʼuluaki sēkulō, neʼe nātou maʼuʼuli ʼi he mālama neʼe mafola ai te ʼu manatu pea mo te ʼu aga ʼa te kau Keleka pea mo te kau Loma. Tahi ʼaē meʼa, neʼe maʼuli koloaʼia te kau Loma, pea neʼe holi te tokolahi ki te faʼahiga maʼuli ʼaia. ʼI te tahi age faʼahi, ko te kau popoto ʼo te temi ʼaia, neʼe nātou leleiʼia te ʼu manatu faka filosofia ʼa Platon pea mo Aristote, pea mo te ʼu manatu foʼou, ohage ko te ʼu manatu ʼa te kau Epikula pea mo te kau Setoika. ʼI te ʼalu ʼa te ʼapositolo ko Paulo ki Ateni ʼi tana lua folau faka misionea, neʼe felāveʼi ai mo te kau filosofia Epikula pea mo Setoika, ʼaē neʼe nātou manatu ʼe nātou popoto age ʼi te “tagata gutu palalau ʼaia” ko Paulo.—Gaue 17:18, MN.

6. (a) Koteā ʼaē neʼe fia fai e ʼihi ʼi te ʼu ʼuluaki Kilisitiano? (b) Koteā te fakatokaga ʼaē neʼe fai e Paulo?

⁶ Koia ʼe tou lava mahino ai pe koʼe neʼe fia ʼiloʼi e ʼihi ʼi te ʼu ʼuluaki Kilisitiano te ʼu aga pea mo te faʼahiga maʼuli ʼo te hahaʼi ʼi ʼonatou tafa. (2 Timoteo 4:10) Ko nātou ʼaē neʼe kau ki te mālama ʼaia, neʼe hage neʼe lahi te ʼu lelei ʼaē neʼe nātou maʼu pea neʼe hage neʼe nātou fili te meʼa ʼaē ʼe lelei. Neʼe hage ia neʼe foaki e te mālama ʼaia, te meʼa maʼuhiga neʼe mole feala ke maʼu e te kau Kilisitiano ʼi te moʼoni. Kae neʼe fakatokagaʼi fēnei e te ʼapositolo ko Paulo: “Koutou tokaga naa hele koutou e he tahi aki te filosofia mo te kaka alunoa e mulimuli ki te u talatuku fakatagata, mo te u malohi o te malama-nei, kae mole kei fai kia Kilisito.” (Kolose 2:8) He koʼe neʼe palalau feiā ia Paulo?

7. Koteā te ʼuhiga moʼoni ʼo te poto ʼo te mālama?

⁷ Neʼe fai e Paulo te fakatokaga ʼaia he neʼe sio ki te tuʼutāmaki ʼo te ʼu manatu ʼo nātou ʼaē neʼe nātou leleiʼia te mālama. ʼE maʼuhiga tāfito tana fakaʼaogaʼi te kupusiga palalau ʼaē ko te “filosofia pea mo te kaka alunoa.” Ko te faka ʼuhiga ʼo te kupu “filosofia” ʼe ko “te ʼofa pea mo te kumi ʼo te poto.” ʼE feala ke ʼaoga te faʼahi ʼaia. ʼI tona ʼuhiga moʼoni, ko te Tohi-Tapu, pea tāfito ʼi te tohi ʼo Tāʼaga Lea, ʼe ina fakaloto mālohi ai te kumi ʼo te faʼahiga ʼatamai mālama lelei pea mo te poto ʼaē ʼe lelei. (Tāʼaga Lea 1:1-7; 3:13-18) Kae neʼe fakapipiki tahi e Paulo te kupu “filosofia” pea mo te kupu “kaka alunoa.” Ko tona faka ʼuhiga, kia Paulo ko te poto ʼaē neʼe foaki e te mālama ʼe kākā pea ʼe mole hona ʼaoga. Neʼe hage ko he foʼi fiti, ʼaē ʼe hage ʼe fefeka kae ko te ʼaele pe ia ʼi loto. ʼE mahino ia, ʼe mole hona ʼaoga peʼe kita tuʼutāmaki ai, mo kapau ʼe fakatafito takita filifili ʼo he meʼa ʼe lelei pea mo he meʼa ʼe kovi ki he meʼa ʼe vaʼiganoa, ohage ko “te filosofia pea mo te kaka alunoa” ʼo te mālama.

Te ʼUi ʼAē Ko “Te Meʼa ʼe Lelei ʼe Kovi Pea Ko Te Meʼa ʼe Kovi ʼe Lelei”

8. (a) ʼE kumi tokoni ʼifea te hahaʼi? (b) Ko te faʼahiga tokoni feafeaʼi ʼaē ʼe foaki ai?

⁸ ʼE mole kehe ia ʼaho nei. ʼI te ʼu teitei faʼahi fuli ʼo te maʼuli ʼo te tagata, ʼe lahi te ʼu hahaʼi fai tokoni. ʼE lahi te ʼu hahaʼi ʼe nātou fia fai tokoni ki te nofo ʼohoana pea mo te famili, mo te hahaʼi ʼe nātou tohi te ʼu alatike ʼi te ʼu sulunale, mo te ʼu hahaʼi ʼe nātou ʼui ʼe ko he ʼu tōketā, mo te hahaʼi ʼe nātou lau te ʼu fetuʼu, mo te kau faifakalauʼakau, pea mo te tahi atu ʼu hahaʼi, kae kia nātou fuli ʼaia ʼe tonu ke totogi nātou. Kae ʼe feafeaʼi koa tanatou ʼu tokoni ʼaia? ʼI te agamāhani ʼe nātou tuku keheʼi te ʼu lekula ʼo te Tohi-Tapu ʼo ʼuhiga mo te aga ʼaē ʼe tonu ke fai, kae nātou fakaʼaogaʼi te meʼa ʼaē ʼe higoaʼi ko te ʼu aga foʼou ʼaē ʼe tonu ke fai. Ohage la, ʼo ʼuhiga mo te fakafisi ʼa te puleʼaga ki “te ʼohoana ʼa he ʼu taumatuʼa tagata peʼe fafine,” ʼe ʼui fēnei e te alatike ʼo te nusipepa maʼuhiga ʼo Kanata ʼaē ko te The Globe and Mail: “ ʼI te taʼu 2000, ʼe mata faikehe te fakafisi ki te ʼohoana ʼa he foʼi tokolua ʼe nā feʼofani pea mo feagatonuʼaki, ʼuhi ko he taumatuʼa tagata peʼe fafine.” ʼI te temi nei, kua tali e te hahaʼi ia meʼa fuli, kae mole kei nātou valokiʼi. ʼE mole kei mulimuli te hahaʼi ki te ʼu lekula ʼo ʼuhiga mo te meʼa ʼaē ʼe lelei pea mo te meʼa ʼaē ʼe kovi, kua tahi fakalogo pe kia kita.—Pesalemo 10:3, 4.

9. Koteā ʼaē ʼe tau fai e te hahaʼi ʼaē ʼe fakaʼapaʼapaʼi e te sosiete?

⁹ Ko te tahi ʼu hahaʼi ʼe nātou fai tanatou ʼu tonu ʼo mulimuli ki te hahaʼi maʼu meʼa, ohage ko te hahaʼi koloaʼia pea mo ʼiloa. Logola ʼi te sosiete ʼo te temi nei ʼe fakaʼapaʼapaʼi ia te hahaʼi koloaʼia pea mo ʼiloa, kae ko te hahaʼi ʼaia ʼe nātou palalau pe ki te vilitute ʼaki tonatou gutu, ohage ko te fai fakahagatonu pea mo te falala, kae mole nātou maʼuliʼi te ʼu kalitate ʼaia. ʼI tanatou kumi te mālohi pea mo te paʼaga, ʼe mole kei koviʼia e te tokolahi te meʼa noaʼi pea mo te maumauʼi ʼo te ʼu pelesepeto ʼo te aga ʼaē ʼe tonu ke fai. Ke nātou liliu ʼo ʼiloa pea mo leleiʼia nātou e te hahaʼi, ʼe mole faigataʼa ki ʼihi tanatou līaki te ʼu pelesepeto pea mo te ʼu aga ʼaē ʼe lelei, kae nātou fai te aga ʼaē ʼe mata faikehe pea mo fakalialia. ʼE iku ai ki he manatu kia kita totonu, pea mo he sosiete kua ina fakagafua ia meʼa fuli pe. ʼE tou punamaʼuli koa ki te mole kei falala pea mo te mole kei ʼiloʼi e te hahaʼi te meʼa ʼaē ʼe lelei pea mo te meʼa ʼaē ʼe kovi?—Luka 6:39.

10. Neʼe hoko moʼoni feafeaʼi te ʼu palalau ʼa Isaia ʼo ʼuhiga mo te meʼa ʼaē ʼe lelei pea mo te meʼa ʼaē ʼe kovi?

¹⁰ ʼI te mulimuli ʼa te hahaʼi ki he ʼu tokoni kovi, kua maʼu ʼi te potu fuli pe te ʼu fua kovi ʼo tanatou ʼu tonu heʼe fakapotopoto—te mavete ʼo te ʼu taumatuʼa pea mo te ʼu famili, te fakaʼaogaʼi ʼo te toloke pea mo te ʼinu kava fakavale, te ʼu kūtuga tūpulaga agamālohi, te aga heʼeʼaoga, te ʼu mahaki ʼaē ʼe maʼu ʼi te ʼu felāveʼi fakasino, pea mo ʼihi atu meʼa. ʼI tona fakahagatonu, ʼe feala koa hatatou ʼamanaki ki he ʼaluʼaga ʼe lelei age mokā ʼe līaki e te hahaʼi te ʼu lekula fuli, peʼe ko te ʼu fakatuʼutuʼu ʼo ʼuhiga mo te meʼa ʼaē ʼe lelei pea mo te meʼa ʼaē ʼe kovi? (Loma 1:28-32) ʼE hage pe ko te meʼa ʼaenī neʼe tala e te polofeta ko Isaia: “Malaʼia kia nātou ʼaē ʼe nātou ʼui ko te meʼa ʼaē ʼe lelei ʼe kovi pea ko te meʼa ʼaē ʼe kovi ʼe lelei, kia nātou ʼaē ʼe nātou ʼui ko te fakapōʼuli ʼe ko te mālama pea ko te mālama ʼe ko te fakapōʼuli, pea kia nātou ʼaē ʼe nātou ʼui ko te meʼa ʼaē ʼe kona ʼe malie, pea ko te meʼa ʼaē ʼe malie ʼe kona. Malaʼia kia nātou ʼaē ʼe nātou manatu ʼe nātou popoto pea mo agapoto.”—Isaia 5:20, 21.

11. He koʼe ʼe mole fakapotopoto te falala ʼaē kia kita totonu moʼo ʼiloʼi te meʼa ʼaē ʼe lelei mo te meʼa ʼaē ʼe kovi?

¹¹ Ko te fakamāu ʼaē neʼe fai e te ʼAtua ki te kau Sutea ʼo te temi muʼa ʼaē neʼe “nātou manatu ʼe nātou popoto,” ʼe fakahā ai te maʼuhiga kia tatou ke ʼaua naʼa tou falala fau kia tatou ʼo ʼuhiga mo te meʼa ʼaē ʼe lelei pea mo te meʼa ʼaē ʼe kovi. Tokolahi ia ʼaho nei, ʼe nātou mulimuli ki te manatu ʼaē ke “kita fakalogo pe ki tokita loto,” peʼe “ke kita fai te meʼa ʼaē ʼe kita sio ʼe matatonu kia kita.” ʼE ko he manatu lelei koa ʼaia? ʼE mole ʼalutahi mo te Tohi-Tapu, ʼaē ʼe ina ʼui fakalelei fēnei: “ ʼE kākā te loto, ʼo laka ia meʼa kehe fuli pe, pea ʼe kovi. Ko ai ʼaē ʼe ina lava ʼiloʼi?” (Selemia 17:9) ʼE koutou falala anai koa ki he tahi ʼe kākā pea ʼe māmio kovi, ke ina takitaki koutou ʼi te ʼu tonu ʼaē ʼe koutou fai? Kailoa ia! ʼI tona fakahagatonu, ʼe mole koutou fai anai te ʼu meʼa ʼaē ʼe ina ʼui atu. Koia ʼe fakamanatuʼi mai kia tatou e te Tohi-Tapu: “Ko ia ʼaē ʼe falala ki tona loto ʼe vale ia, kae ko ia ʼaē ʼe haʼele ʼi te poto, ʼe hāo anai.”—Tāʼaga Lea 3:5-7; 28:26.

Tou Ako Te Meʼa ʼAē ʼe Leleiʼia e Te ʼAtua

12. He koʼe ʼe tonu ke tou ʼiloʼi totonu pe koteā te “finegalo o te Atua”?

¹² Mai tona ʼaluʼaga ʼaē, ʼe mole tonu ke tou falala ki te poto ʼo te mālama peʼe kia tatou totonu moʼo ʼiloʼi te meʼa ʼaē ʼe lelei pea mo te meʼa ʼaē ʼe kovi, koteā ʼaē ʼe tonu ke tou fai? Koutou tokagaʼi te tokoni lelei ʼaenī ʼa te ʼapositolo ko Paulo: “Aua tautou fakatatau ki te taitupu aeni, kae koutou fetogi aki te fakafoou o toutou atamai, ke koutou iloi, pe kotea te finegalo o te Atua, te mea e lelei mo taau mo ia pea mo te mea ae e katoa.” (Loma 12:2) He koʼe ʼe tonu ke tou ʼiloʼi totonu pe koteā te finegalo ʼo te ʼAtua? ʼI te Tohi-Tapu ʼe fakahā fakalelei mai e Sehova tona tupuʼaga maʼuhiga, ʼo ina ʼui fēnei: “Koteʼuhi ohage pe ko te māʼoluga ʼo te lagi ʼi te kele, ʼo toe feiā aipe mo toku ʼu ala ʼe māʼoluga ake ia ʼi tokotou ʼu ala, pea mo taku ʼu manatu ʼi takotou ʼu manatu.” (Isaia 55:9) Koia, ʼe mole tonu ke tou falala ki tatatou manatu peʼe ki totatou loto, kae ʼe tuku mai kia tatou te tokoni ʼaenī: “Koutou vakai te mea ae e lelei ki te Aliki.”—Efeso 5:10.

13. ʼE fakahā feafeaʼi ʼi te ʼu palalau ʼa Sesu ia Soane 17:3 te ʼaoga ʼaē ke tou ʼiloʼi te meʼa ʼaē ʼe leleiʼia e te ʼAtua?

¹³ Neʼe fakahā lelei e Sesu Kilisito te maʼuhiga ʼo te faʼahi ʼaia ʼi tana ʼui fēnei: “Ko te mauli heegata aeni, ke natou iloi koe, te Atua e tahi mo mooni pea mo ia ae nee ke fekaui mai, ia Sesu Kilisito.” (Soane 17:3) Ko te kupu faka Keleka ʼaē neʼe fakaliliu ʼaki te kupu “iloi” ʼe ʼi ai tona faka ʼuhiga maʼuhiga. Ohage ko tona ʼui e te tikisionalio Vine’s Expository Dictionary, ko te kupu ʼaia ʼe faka ʼuhiga ki tatatou felogoi mo te ʼAtua, pea ʼi te faʼahi ʼaia, ʼe liliu te ʼAtua ʼo maʼuhiga kia tatou, ʼo feiā mo tatatou felogoi mo Ia.” Ko te felogoi mo he tahi ʼe mole gata pe ki te ʼiloʼi ʼo tona ʼuhiga peʼe ko tona higoa. ʼE toe faka ʼuhiga ki te ʼiloʼi ʼo te meʼa ʼaē ʼe ina leleiʼia pea mo te meʼa ʼaē ʼe fehiʼa kiai, mo te ʼiloʼi ʼo te ʼu meʼa ʼaē ʼe fakaʼapaʼapa kiai, peʼe ko tana ʼu pelesepeto—pea kita fakaʼapaʼapa kiai.—1 Soane 2:3; 4:8.

Tou Akoʼi Tatatou ʼu Fealagia Fakakaukau

14. ʼI te ʼu palalau ʼa Paulo, koteā te kehekehe tāfito ʼo nātou ʼaē ʼe kei tamasiʼi ʼi te faʼahi fakalaumālie pea mo nātou ʼaē kua lalahi?

¹⁴ ʼE tou lava maʼu feafeaʼi te poto moʼo fakakeheʼi te meʼa ʼaē ʼe lelei pea mo te meʼa ʼaē ʼe kovi? ʼE tou maʼu tona tali ʼi te ʼu palalau ʼaē neʼe fai e Paulo ki te kau Kilisitiano Hepeleo ʼo te ʼuluaki sēkulō. Neʼe ina tohi fēnei: “Ko ʼaē ʼe ina ʼinu te huʼa pipi ʼe fakapōʼuli ia ki te folafola ʼo te faitotonu, heʼe ko te kiʼi tamasiʼi kei meamea. Kae ko te meʼa kai fefeka ʼe ʼa nātou ʼaē kua katoa tonatou ʼuhigaʼi tagata, ʼa nātou ʼaē, ʼaki tona fai māhani, kua nātou maʼu te fealagia fakakaukau kua akoʼi moʼo fakakeheʼi te lelei pea mo te kovi.” ʼI henī, ʼe fakakeheʼi e Paulo te “huʼa pipi,” ʼaē ʼe ina ʼui ʼi te ʼu vaega ki muʼa atu, ʼe ko “te ʼu ʼuluaki akonaki ʼo te ʼu folafola taputapu ʼo te ʼAtua,” pea mo te “meʼa kai fefeka,” ʼa “nātou ʼaē kua katoa tonatou ʼuhigaʼi tagata,” ʼaē “ ʼaki tona fai māhani, kua nātou maʼu te fealagia fakakaukau kua akoʼi moʼo fakakeheʼi te lelei pea mo te kovi.”—Hepeleo 5:12-14, MN.

15. He koʼe ʼe tonu ke tou gāue kinakina moʼo maʼu te ʼatamai mālama ʼo ʼuhiga mo te ʼAtua?

¹⁵ Ko tona faka ʼuhiga, ʼe tonu tāfito ke tou gāue kinakina ke tou mahino lelei ki te ʼu lekula ʼa te ʼAtua ohage ko tona tuʼu ʼi tana Folafola, te Tohi-Tapu. ʼE mole tou kumi he lisi ʼo he ʼu lekula ʼe ina fakahā mai kia tatou te ʼu meʼa ʼaē ʼe tou lava fai peʼe kailoa. ʼE mole feiā te Tohi-Tapu. Neʼe ʼui fēnei e Paulo: “E fakamalamai e te Atua te Tohi-tapu katoa, pea e aoga ia ki te faiʼakonaki, mo te fakailoilo o te hala, mo te fakatonutonu, pea mo te fakaʼako i te susitisia, koteuhi ke katoa te tagata a te Atua, kua teuteu o uhiga mo te gaue lelei fuape.” (2 Timoteo 3:16, 17) Kapau ʼe tou loto ki te ako ʼaia, mo te fakatokatoka pea mo te fakatonutonuʼi, pea ʼe tonu ke tou fakaʼaogaʼi totatou ʼatamai pea mo totatou fealagia fakakaukau. ʼE tonu ke tou faiga lahi, pea ʼe tou maʼu anai tona fua—ʼe tou “katoa . . . [mo] teuteu o uhiga mo te gaue lelei fuape.”—Tāʼaga Lea 2:3-6.

16. Koteā te faka ʼuhiga ʼo te ʼui ʼaē ke tou akoʼi totatou ʼu fealagia fakakaukau?

¹⁶ Koia, ohage ko tona fakahā e Paulo, ko te hahaʼi lalahi “kua nātou maʼu te fealagia fakakaukau kua akoʼi moʼo fakakeheʼi te lelei pea mo te kovi.” ʼE ko te puani maʼuhiga ʼaenī. Ko te ʼui ʼaē “kua nātou maʼu te fealagia fakakaukau kua akoʼi,” ʼe faka ʼuhiga ki “te fakagāueʼi ʼo te ʼu koga ʼo te sino (ohage ko te hahaʼi faigaoʼi).” (Kingdom Interlinear Translation) Ko he tagata faigaoʼi kua poto, ʼe ina lava fai he ʼu meʼa fakapunamaʼuli ʼaki he ʼu meʼa faigaoʼi neʼe ina filifili. ʼE ina puleʼi lelei te ʼu koga ʼo tona sino ʼi te temi fuli pe, pea ʼe hage ʼe ina ʼiloʼi lelei pe te meʼa ʼaē ʼe tonu ke ina fai ke hoko lelei tana faigaoʼi. ʼE ina lavaʼi te ʼu faʼahi fuli ʼaia he neʼe gāue kinakina moʼo fakamāhaniʼi tona sino kiai pea mo fai tuʼumaʼu.

17. Koteā te faka ʼuhiga ʼo te ʼui ʼaē ke tou hage ko he ʼu hahaʼi faigaoʼi?

¹⁷ ʼI te faʼahi fakalaumālie, ʼe tonu mo tatou ke tou akoako ohage ko he tagata faigaoʼi, mo kapau ʼe tou loto ke lelei tuʼumaʼu te ʼu tonu pea mo te ʼu meʼa ʼaē ʼe tou filifili. ʼE tonu ʼi te temi fuli pe ke tou lava lolomi totatou ʼu logoʼaga sino, pea mo te ʼu koga ʼo totatou sino. (Mateo 5:29, 30; Kolose 3:5-10) Ohage la, ʼe koutou pupunu koa tokotou ʼu mata ke mole koutou sioʼi he meʼa ʼe heʼeʼaoga, peʼe ko tokotou ʼu taliga ke mole koutou fakalogo ki he musika peʼe ko he ʼu palalau ʼe kovi? ʼE moʼoni kua mafola te ʼu meʼa fakalialia ʼaia. Kae ʼe ʼa tatou te filifili peʼe tou tuku anai ke aka te ʼu meʼa ʼaia ʼi totatou loto pea mo totatou ʼatamai. ʼE feala ke tou faʼifaʼitakiʼi te tagata fai pesalemo ʼaē neʼe ina ʼui fēnei: “ ʼE mole ʼau tuku anai he meʼa ʼe kovi ia muʼa ʼo toku ʼu mata. ʼE ʼau fehiʼa ki te ʼu meʼa ʼaē ʼe fai e te kau ʼaposita; ʼe mole ʼau pipiki kiai. . . . Kia ia ʼaē ʼe loi, ʼe mole tuʼu anai ia muʼa ʼo toku ʼu mata.”—Pesalemo 101:3, 7.

ʼAki Te Fai Māhani ʼe Akoʼi Ai Tokotou ʼu Fealagia Fakakaukau

18. Koteā te faka ʼuhiga ʼo te kupu “ ʼaki tona fai māhani” ʼi te fakamahino ʼa Paulo ʼo ʼuhiga mo te akoʼi ʼo totatou ʼu fealagia fakakaukau?

¹⁸ Koutou manatuʼi “ ʼaki tona fai māhani” ʼe feala ke tou akoʼi totatou ʼu fealagia fakakaukau moʼo fakakeheʼi te meʼa ʼaē ʼe lelei pea mo te meʼa ʼaē ʼe kovi. Ko tona faka ʼuhiga, ʼi te temi fuli pe ʼaē ʼe tou fai ai he puleʼaki, ʼe tonu ke tou poto ʼi te fakaʼaogaʼi ʼo tatatou fakakaukau moʼo ʼiloʼi lelei te ʼu pelesepeto ʼo te Tohi-Tapu pea mo tona maʼuliʼi. Koutou fakamāmāhani ʼi te fai ʼo he ʼu kumi ʼi te ʼu tohi faka Tohi-Tapu ʼaē ʼe foaki mai e “te kaugana agatonu mo fakapotopoto.” (Mateo 24:45) ʼE moʼoni, ʼe feala ke tou kumi te tokoni ʼa te kau Kilisitiano kua fakapotopoto. Kae ko tatatou faiga takitokotahi ke tou ako te Folafola ʼa te ʼAtua, pea mo tatatou kole kia Sehova tana takitaki pea mo tona laumālie, ʼe ʼi ai anai tona ʼu fua ki ʼamuli.—Efeso 3:14-19.

19. Koteā te ʼu tapuakina ʼaē ʼe feala ke tou maʼu mo kapau ʼe tou akoako māmālie totatou ʼu fealagia fakakaukau?

¹⁹ ʼE tou akoako māmālie totatou ʼu fealagia fakakaukau, ʼaki te fakatuʼutuʼu ʼaē “ke ʼaua naʼa tou hage ko he ʼu kiʼi tamaliki ʼe fetafeaʼaki ʼi te ʼu fuga vai pea mo feʼāveʼaki ʼi hē mo hē e te matagi ʼo te ʼu akonaki fuli pe, ʼaki te kākā ʼa te tagata, ʼi tanatou faiva ʼaē ʼi te faʼufaʼu ʼo te kākā.” (Efeso 4:14, MN ) Kae ʼo fakatafito ki tatatou mālama pea mo tatatou mahino ki te meʼa ʼaē ʼe leleiʼia e te ʼAtua, ʼe feala ai ke tou fai he ʼu tonu ʼe fakapotopoto, peʼe maʼuhiga peʼe mole faʼa maʼuhiga, ke fua lelei kia tatou pea mo fakaloto mālohiʼi totatou ʼu tēhina mo tuagaʼane, pea ko te meʼa ʼaē ʼe maʼuhiga tāfito, ko te fakafiafia ʼo tatatou Tāmai ʼi selo. (Tāʼaga Lea 27:11) ʼE ko he tapuakina pea mo he puipuiʼaga kia tatou ʼi te ʼu temi faigataʼa ʼaenī!

[Kiʼi nota]

ʼE Feala Koa Hakotou Fakamahino?

• Ko te poto fea ʼaē ʼe tonu ke tou maʼu moʼo fai ʼo he ʼu tonu ʼe lelei?

• He koʼe ʼe mole fakapotopoto te kumi ʼa te takitaki ʼo te hahaʼi maʼuhiga, peʼe ke tou falala kia tatou totonu moʼo ʼiloʼi ʼo te meʼa ʼaē ʼe lelei pea mo te meʼa ʼaē ʼe kovi?

• He koʼe ʼe tonu ke tou ʼiloʼi lelei te meʼa ʼaē ʼe leleiʼia e te ʼAtua mokā tou fai he ʼu tonu, pea ʼe lava feafeaʼi hatatou fai te faʼahi ʼaia?

• Koteā tona faka ʼuhiga ʼo te ʼui ʼaē ke tou ‘akoʼi totatou ʼu fealagia fakakaukau’?

[Paki ʼo te pasina 9]

ʼE vaʼiganoa te kumi ʼa te takitaki ʼo te hahaʼi koloaʼia pea mo ʼiloa

[Paki ʼo te pasina 10]

Ohage ko he tagata faigaoʼi, ʼe tonu ke tou puleʼi katoa totatou ʼu logoʼaga sino pea mo te ʼu koga ʼo totatou sino