Ko Te ʼi Henī ʼa Kilisito—Koteā Tona Fakaʼuhiga Kiā Koutou?

“Koteā anai te fakaʼiloga ʼo tau ʼi henī pea mo te fakaʼosi ʼo te tuʼu ʼo te ʼu faʼahiga meʼa ʼaenī?”—MAT. 24:3.

1. Koteā te fehuʼi maʼuhiga neʼe fai age e te kau ʼapositolo kiā Sesu?

KUA hili nei kiai taʼu e lua afe, neʼe lagaʼi e te kau ʼapositolo ʼa Sesu ia te fehuʼi ʼi tanatou fai palalau ʼāteaina mo tonatou Pule ʼi te Moʼuga ʼo Oliveto. Neʼe natou fehuʼi fēnei age: “Ko ʼāfea ʼaē kā hoko ai anai te ʼu meʼa ʼaia pea koteā anai te fakaʼiloga ʼo tau ʼi henī pea mo te fakaʼosi ʼo te tuʼu ʼo te ʼu faʼahiga meʼa ʼaenī?” (Mat. 24:3) ʼI te fehuʼi ʼaia neʼe fai e te kau ʼapositolo, neʼe natou fakaʼaogaʼi ia te ʼu kupusiga palalau e lua ʼe maʼuhiga, ʼuluaki ko “tau ʼi henī” pea lua ko “te fakaʼosi ʼo te tuʼu ʼo te ʼu faʼahiga meʼa ʼaenī.” Koteā te fakaʼuhiga ʼo te ʼu kupusiga palalau ʼaia?

2. Koteā ʼaē ʼe fakaʼuhiga tāfito kiai ia te kupu “fakaʼosi”?

² Tou fakamahino muʼa ia te lua kupusiga palalau, ʼo tou fakatokagaʼi ia te kupu “fakaʼosi,” ʼaē ko te fakaliliu ʼaia ʼo te kupu Fakakeleka suntéléïa. ʼI te Tohi-Tapu Traduction du monde nouveau, ʼe fakaliliu tuʼumaʼu ʼaki te kupu “fakaʼosi,” kae ko te kupu Fakakeleka télos neʼe fakaliliu ʼaki te kupu “gataʼaga.” ʼE feala ke fakakehekeheʼi te ʼu fakaʼuhiga ʼo te ʼu kupu ʼaia ʼaki te fakatā ʼo he akonaki ʼe fai ʼi te Fale ʼo Te Puleʼaga. Ko te fakaʼosi ʼo te akonaki ʼe ko tona koga fakamuli ʼaia, ʼaē kā fakamanatuʼi fakanounou ai e te tehina faiakonaki ki te nofoʼaki ia te ʼu manatu neʼe talanoa kiai, pea mo ina fakahā ai ia te ʼaoga ʼo te ʼu manatu ki tonatou maʼuli. ʼE ʼui kua gata te akonaki ʼi te temi ʼaē ʼe mavae mai ia te tehina mai te faiakonakiʼaga. ʼO toe fēia ki te ʼu kupu ʼaia e lua, kā fakaʼaogaʼi ʼi te Tohi-Tapu ia te faʼahiga palalau “te fakaʼosi ʼo te tuʼu ʼo te ʼu faʼahiga meʼa ʼaenī” pea ʼe fakaʼuhiga ki he temi loaloaga ʼe fakaʼaluʼalu ki tona gataʼaga.

3. Koteā te ʼu meʼa ʼaē ʼe hoko lolotoga ʼo te ʼi henī ʼa Sesu?

³ Koteā te fakaʼuhiga ʼo te kupusiga palalau te “ ʼi henī” ʼaē neʼe fakaʼaogaʼi e te kau ʼapositolo? Ko te palalau ʼaia neʼe fakaliliu mai te kupu Fakakeleka parousia.a Ko te parousia ʼa Kilisito peʼe ko tana ʼi henī, neʼe kamata ʼaki te fakanofo ʼo Sesu ke Hau ʼi selō ʼi te taʼu 1914 pea kei lolotoga nei ʼo aʼu ki te temi ʼaē kā haʼu ai ʼo fakaʼauha ia te agakovi lolotoga te “mamahi lahi.” (Mat. 24:21) ʼE lahi te ʼu meʼa kehekehe ʼe hoko lolotoga ʼo te ʼi henī ʼa Sesu, ʼo kau ai “te ʼu ʼaho fakamuli” ʼo te tuʼu ʼo te ʼu faʼahiga meʼa agakovi ʼaenī, ia te tānaki ʼo te hahaʼi ʼaē neʼe fili, pea mo tonatou fakatuʼuake ki selō. (2 Tim. 3:1; 1 Ko. 15:23; 1 Tes. 4:15-17; 2 Tes. 2:1) ʼE tou lava ʼui ko te temi ʼaē ʼe hoko ai “te fakaʼosi ʼo te tuʼu ʼo te ʼu faʼahiga meʼa ʼaenī” (suntéléïa) ʼe ko te temi ʼaē ʼe higoaʼi ki te ʼi henī ʼa Kilisito (parousia).

Ko He Temi Loaloaga

4. Ko te ʼu ʼaluʼaga fea ʼaē ʼe tatau ai ia te ʼi henī ʼa Sesu pea mo te ʼu meʼa ʼaē neʼe hoko ʼi te temi ʼo Noe?

⁴ ʼUhi ʼaē ko te kupu parousia ʼe fakaʼuhiga ki he temi loaloaga, ʼe ʼalutahi ia mo te ʼu palalau ʼaē neʼe fai e Sesu ʼo ʼuhiga mo tana ʼi henī. (Lau ia Mateo 24:37-39.) Kotou fakatokagaʼi neʼe mole fakatatau e Sesu ia tana ʼi henī ki te temi nounou ʼaē neʼe tō ai te Tulivio ʼi te temi ʼo Noe. Kae neʼe ina fakatatau tana ʼi henī ki te temi loaloaga ʼaē neʼe aʼu mai leva ki te Tulivio. Lolotoga te temi loaloaga ʼaia, neʼe faʼu ai e Noe ia te ʼaleka pea mo fai fakamafola, ʼo aʼu ki te temi ʼaē neʼe tō ai leva ia te Tulivio. Ko te ʼu meʼa ʼaia neʼe hoko lolotoga ʼi te ʼu taʼu e fualoa. ʼO toe fēia mo te ʼi henī ʼa Kilisito, ʼe hoko ai anai te ʼu meʼa ʼo aʼu ki te mamahi lahi.—2 Tes. 1:6-9.

5. Koteā ʼaē ʼe hā mai ʼi te ʼu palalau ʼo Fakahā kāpite 6, ko te ʼi henī ʼa Sesu ʼe ko he temi loaloaga?

⁵ Ko ʼihi age lea fakapolofetā ʼo te Tohi-Tapu ʼe natou fakamoʼoni ʼe fakaʼuhiga ia te ʼi henī ʼaia ʼa Kilisito ki he temi loaloaga kae mole ko te temi pē ʼaē kā haʼu ai ʼo fakaʼauha ia te kau agakovi. ʼI te tohi ʼo Fakahā ʼe fakamatala ai ko Sesu ʼe heka ʼi he hōsi hina pea neʼe foaki age ki ai ia te kolona. (Lau ia Fakahā 6:1-8.) ʼI tona fakaʼosi nofo ke Hau ʼi te taʼu 1914, ʼe ʼui ko Sesu “neʼe hū fakatoʼa ia ki tuʼa pea mo fakaʼosi tana mālo.” Pea ʼe toe ʼui ʼi te fakamatala ʼe muli mai iā Sesu ia te ʼu tagata ʼe heheka ʼi te ʼu hōsi ʼe lanu kehekehe. ʼE fakakikite e te ʼu hōsi ʼaia ia te tau, te hoge, te taʼi mahaki, pea ʼe hoko fuli te ʼu ʼaluʼaga ʼaia ʼi te temi loaloaga ʼaē ko “te ʼu ʼaho fakamuli.” ʼE tou lolotoga sio nei ki te fakahoko ʼo te lea fakapolofetā ʼaia ʼi totatou temi.

6. ʼAki ia Fakahā kāpite 12, koteā ʼaē ʼe tou mahino kiai ʼo ʼuhiga mo te ʼi henī ʼa Kilisito?

⁶ ʼE tou lau iā Fakahā kāpite 12 ia te tahi ʼu fakamatala ʼo ʼuhiga mo te fakatuʼu ʼo te Puleʼaga ʼo te ʼAtua ʼi selō. ʼE tou lau ʼi te kāpite ʼaia, neʼe hoko ia te tau ʼi te lagi. Ko Mikaele, ʼaē ko Sesu Kilisito ʼi tona tuʼulaga māʼoluga ʼi selō, pea mo tana kau ʼāselo ʼe natou tau mo te Tēvolo pea mo tana kau temonio. Pea neʼe iku leva te tau ʼaia ki te kapu ifo ki te kele ʼo Satana te Tēvolo pea mo tana kau temonio. ʼE ʼui ʼo ʼuhiga mo tona kapu ifo ʼaia, neʼe ʼita lahi te Tēvolo, “he kua ina ʼiloʼi kua nounou tona temi.” (Lau ia Fakahā 12:7-12.) Koia, ʼi te temi ʼaē neʼe fakatuʼu ai ia te Puleʼaga ʼo Kilisito ʼi selō neʼe hoa kiai ia te temi neʼe tuputupu ai ia te ʼu “malaʼia” ki te kele pea mo tana hahaʼi.

7. Koteā ʼaē ʼe talanoa kiai ʼi te lua pesalemo, pea koteā te faigamālie ʼaē ʼe fakamatala ai?

⁷ ʼE lagi talanoa ia te lua Pesalemo ki te fakakikite ʼo te fakanofo Hau ʼo Sesu ʼi te Moʼuga ʼo Sione ʼi selō. (Lau ia Pesalemo 2:5-9; 110:1, 2.) Kae ʼe toe fakahā mai ʼi te pesalemo ʼaia, ʼe ʼi ai anai he temi loaloaga ʼe tuku ai te faigamālie ki te kau takitaki ʼo te kele pea mo tanatou ʼu hahaʼi fakalogo, ke natou fakalogo ki te takitaki ʼa Kilisito. ʼE tokoniʼi nātou ke natou maʼu ia te “fakasiosio poto” pea ke natou tali ke “fakatonutonuʼi” nātou. ʼEī, lolotoga te temi ʼaia ʼe “fiafia ia nātou fuli ʼaē ʼe fenonoʼi iā te ia [te ʼAtua]” ʼo natou tauhi kiā Sehova pea mo tona Hau ʼaē neʼe ina fakanofo. Koia, ʼi te henī ʼa Sesu ʼi tona tuʼulaga fakahau ʼe foaki te faigamālie ki te kau takitaki pea mo tanatou ʼu hahaʼi fakalogo.—Pes. 2:10-12.

Tou Tokagaʼi Ia Te Fakaʼiloga

8, 9. Ko ai anai kā natou tokagaʼi ia te fakaʼiloga ʼo te ʼi henī ʼa Kilisito pea mo mahino ki tona fakaʼuhiga?

⁸ ʼI te fehuʼi age ʼa te kau Faliseo peʼe ko te temi fea ʼaē kā haʼu ai te Puleʼaga, neʼe tali age e Sesu ʼe mole haʼu anai ia “ohagē ko he meʼa ʼe feala ke mamata kiai te hahaʼi.” (Luka 17:20, 21) ʼE mole mahino anai kiai ia te hahaʼi ʼaē ʼe mole tui. ʼE feafeaʼi anai hanatou mahino kiai, koteʼuhi māʼiapē lā mo Sesu neʼe mole natou mahino ʼe ko ia ʼaē kā Hau anai kiā nātou. Koia, ko ai anai iā nātou ʼaē kā tokagaʼi ia te fakaʼiloga ʼo te ʼi henī ʼa Kilisito pea mo mahino ki tona fakaʼuhiga?

⁹ Neʼe ʼui e Sesu ko tana ʼu tisipulo ʼe natou mahino lelei anai ki te fakaʼiloga ohagē pē ko tanatou sisio ki te “ ʼuhila, ʼi tana makila, ʼe tapa mai ʼi he tahi potu fenua ʼo te lalo lagi ʼo aʼu ki he tahi atu potu fenua.” (Lau ia Luka 17:24-29.) Tou tokagaʼi te tahi fakamatala iā Mateo 24:23-27 ʼe talanoa pē ʼo ʼuhiga mo te fakaʼiloga ʼo te ʼi henī ʼa Kilisito.

Neʼe Sio Ia Te Taʼiake Ki Te Fakaʼiloga

10, 11. (a) Koteā te fakamahino ʼi muʼa atu neʼe fai ʼo ʼuhiga mo te “taʼiake” ʼaē ʼe talanoa kiai ia Mateo 24:34? (b) Ko ai ʼaē neʼe fakaʼuhiga ki ai te “taʼiake” ʼaia ʼi te lagi mahino ʼa te ʼu tisipulo ʼa Sesu?

¹⁰ ʼI muʼa atu, ko te nusipepa ʼaenī neʼe ina fakamahino ko te “taʼiake ʼaia” ʼaē ʼe talanoa kiai ia Mateo 24:34, neʼe fakaʼuhiga ʼi te ʼuluaki sēkulō ki “te kau Sutea heʼe tui ʼo te temi ʼaia.”b Neʼe hagē ʼe mata tonu ia te fakamahino ʼaia, heʼe ko te ʼu fakamatala fuli ʼaē ʼe fakaʼaogaʼi ai e Sesu ia te kupu “taʼiake,” ʼe mole ina fakaʼaogaʼi ki he meʼa ʼe lelei, pea ʼe lahi te ʼu ʼaluʼaga neʼe fakaʼaogaʼi ai e Sesu ia te kupu “agakovi” moʼo talanoa ki te taʼiake. (Mat. 12:39; 17:17; Mko. 8:38) Koia, neʼe ʼui ʼi te nusipepa ʼaenī ʼo ʼuhiga mo tona fakahoko ʼi totatou temi, ko Sesu neʼe talanoa ki te “taʼiake” agakovi ʼo te hahaʼi heʼe tui ʼaē ʼe natou sisio anai ki te ʼu naunau ʼaē kā hoko anai ʼi “te fakaʼosi ʼo te tuʼu ʼo te ʼu faʼahiga meʼa ʼaenī” (suntéléïa) pea mo te fakagata ʼo te tuʼu ʼaenī (télos).

¹¹ ʼE moʼoni, mokā fakaʼaogaʼi e Sesu ia te kupu “taʼiake” ki he meʼa ʼe mole lelei, neʼe talanoa ia ki te hahaʼi agakovi ʼo tona temi. Kae ʼe feala koa ke tou ʼui ʼe tatau mo te ʼu palalau ʼaē neʼe ina fai iā Mateo 24:34? Tou manatuʼi neʼe ko te ʼu tisipulo e toko fā ʼa Sesu ʼaē neʼe natou ‘fakaovi age pē’ kiā te ia. (Mat. 24:3) Kapau neʼe mole fakaʼaogaʼi e Sesu ʼi tana palalau age kiā nātou ia he ʼu kupu ʼe fakaʼuhiga ki he ʼu meʼa ʼe mole lelei ʼo ʼuhiga mo “te taʼiake ʼaia,” pea ʼe mahino ia ko te ʼu ʼapositolo neʼe natou mahino ko nātou pea mo tonatou ʼu kaugā tisipulo neʼe natou kau ki te “taʼiake” ʼaia, ʼaē ʼe mole natou fakalaka anai “kā heʼeki hoko te ʼu meʼa fuli ʼaia.”

12. Koteā ʼaē ʼe fakahā mai ʼi te ʼu vaega ʼo Mateo kāpite 24 ʼo ʼuhiga mo nātou ʼaē neʼe talanoa ki ai Sesu ʼi tana fakaʼaogaʼi te kupu “taʼiake”?

¹² He koʼē ʼe feala ke tou manatu fēia? Tou vakavakaʼi fakalelei age muʼa ia te koga tohi ʼaia. Ohagē ko tona ʼui iā Mateo 24:32, 33, neʼe ʼui fēnei e Sesu: “ ʼI he toʼo ʼo te ʼakau ko te fiku ohagē ko he lea fakatātā, kotou ako te meʼa ʼaenī: Kā mālū tona vaʼa ʼaē kei mui pea mo tupu hona ʼu lau, pea ʼe kotou ʼiloʼi kua ovi mai te fasigā taʼu māfana. Pea ʼe toe feiā pē mo koutou, kā kotou sisio anai ki te ʼu meʼa fuli ʼaia, ke kotou ʼiloʼi kua ovi mai ki te ʼu matapā.” (Vakaʼi ia Maleko 13:28-30; Luka 21:30-32.) Pea iā Mateo 24:34, ʼe tou lau fēnei: “ ʼE au tala moʼoni atu kiā koutou: Kailoa, ko te taʼiake ʼaia ʼe mole ʼosi anai ia kā heʼeki hoko te ʼu meʼa fuli ʼaia.”

13, 14 He koʼē ʼe feala ke tou ʼui, ko te “taʼiake” ʼaē neʼe talanoa kiai Sesu ʼe lagi neʼe ko tana ʼu tisipulo?

¹³ Neʼe ʼui e Sesu ʼe ko tana ʼu tisipulo, ʼaē neʼe kua vave fakanofo pē ʼaki te laumālie māʼoniʼoni, ʼaē kā mahino anai kiai mokā natou sio ki te hoko ʼo “te ʼu meʼa fuli ʼaia.” Koia ʼe lagi neʼe talanoa ia Sesu ʼo ʼuhiga mo tana ʼu tisipulo ʼi tana hoko atu fēnei ʼi te vahe 34: “Ko te taʼiake ʼaia ʼe mole ʼosi anai ia kā heʼeki hoko te ʼu meʼa fuli ʼaia.”

¹⁴ ʼE mole hagē anai ia te ʼu tisipulo ʼa Sesu ko te hahaʼi heʼe tui, heʼe natou sisio anai ki te fakaʼiloga pea ʼe natou toe mahino anai ki tona fakaʼuhiga. ʼE natou “ako” anai ʼi tanatou sisio ki te ʼu naunau ʼo te fakaʼiloga ʼaia pea mo natou “ ʼiloʼi” te ʼuhiga moʼoni ʼo te ʼu naunau ʼaia. ʼE natou mahino kātoa anai “kua ovi mai ki te ʼu matapā.” Koia tatau aipē pe neʼe mole sisio ia te kau Sutea heʼe tui pea mo te kau Kilisitiano fakanofo agatonu ki te fakahoko kātoa ʼo te ʼu palalau ʼaē neʼe fai e Sesu ʼi te ʼuluaki sēkulō, kae neʼe gata pē ki tana ʼu tisipulo fakanofo ʼo te temi ʼaia neʼe feala ke natou ako mai te ʼu meʼa ʼaia neʼe hoko—neʼe feala ke natou mahino ki te ʼuhiga moʼoni ʼo te ʼu meʼa ʼaē neʼe natou sisio kiai.

15. (a) Ko ai ʼi te temi nei ʼe fakaʼuhiga kiai te “taʼiake” ʼaē neʼe talanoa kiai Sesu? (b) He koʼē ʼe mole feala ke tou ʼiloʼi ia te fualoa ʼo te maʼuli ʼo te “taʼiake ʼaia”? (Vakaʼi te fakamatala ʼaē ʼe ʼātakai ʼi te pāsina 29.)

¹⁵ Iā ʼaho nei, ko te hahaʼi ʼaē ʼe mole natou maʼu ia te mahino ʼo ʼuhiga mo te ʼu moʼoni ʼo te ʼAtua, ‘ ʼe mole feala hanatou mamata’ ki te fakaʼiloga ʼo te ʼi henī ʼa Sesu. ʼE natou ʼui ko meʼa fuli pē ʼe hoko atu ohagē ko te temi muʼa. (2 Pet. 3:4) ʼI te tahi age faʼahi, ko te ʼu tehina fakanofo ʼo Kilisito, ia te kalasi ʼo Soane ʼi te temi nei, kua natou fakatokagaʼi ia te fakaʼiloga ʼaia ohagē ko hanatou tokagaʼi ia te tapa ʼo te ʼuhila pea kua natou mahino ki tona ʼuhiga moʼoni. Koia ko te kalasi ʼaia ʼo te kau fakanofo, ʼe ko te “taʼiake” ʼo te hahaʼi ʼaē ʼe mole fakalaka anai “kā heʼeki hoko te ʼu meʼa fuli ʼaia.”c Ko tona fakaʼuhiga ko ʼihi ʼi te ʼu tehina fakanofo ʼo Kilisito ʼe kei natou māʼuʼuli anai ʼi te kele mokā kamata te mamahi lahi ʼaē neʼe fakakikite.

“Ke Kotou Nonofo ʼAlaʼala”

16. Koteā ʼaē ʼe tonu ke fai e te ʼu tisipulo fuli ʼa Kilisito?

¹⁶ ʼE mole tonu pē ke tou tokagaʼi ia te fakaʼiloga kae ʼe tonu ke tou toe nonofo ʼalaʼala. Neʼe ʼui fēnei e Sesu: “Ko te meʼa ʼaē ʼe au tala atu kiā koutou ʼe au tala foki ki te hahaʼi fuli: ke kotou nonofo ʼalaʼala.” (Mko. 13:37) ʼE maʼuhiga ʼaupitō kiā tātou fuli iā ʼaho nei ia te faʼahi ʼaia, peʼe tou kau ʼi te kau fakanofo peʼe ʼi te hahaʼi tokolahi. Kua hili nei kiai te ʼu taʼu talu mai te taʼu 1914 ʼaē neʼe fakanofo Hau ai Sesu ʼi selō. Logolā tona lagi faigataʼa, kae ʼe tonu ke tou nonofo teuteu pea mo nonofo ʼalaʼala. Ko tatatou mahino ʼaē ko Kilisito kua ʼafio fakapulipuli ʼi te Puleʼaga mālohi, ʼe tokoni mai ke tou nonofo ʼalaʼala. ʼE ko he faʼahi ʼe ina toe fakatokaga mai kiā tātou kua vave pē anai ia tana haʼu ʼo fakaʼauha tona ʼu fili ʼi te ‘hola ʼe mole tou manatu kiai.’—Luka 12:40.

17. ʼE tonu ke tou feafeaʼi ʼo ʼuhiga mo te mahino ʼaia, pea koteā ʼaē ʼe tonu ke tou lotomālohi ʼo fai?

¹⁷ ʼE toe lahi age tatatou tōkakaga ki te maʼuhiga ʼo te temi heʼe tou mahino ki te fakaʼuhiga ʼo te ʼi henī ʼa Kilisito. ʼE tou mahino kua ʼafio Sesu pea talu mai te taʼu 1914 kua kamata tana pule ʼi tona tuʼulaga Hau ʼi selō. Kua vave pē anai ia tana haʼu ʼo fakaʼauha ia te agakovi pea mo fai he ʼu fetogi foʼou ʼi te kele kātoa. Koia ʼe tonu ai ke tou lotomālohi ʼo lagolago mālohi ki te gāue ʼaē neʼe fakakikite e Sesu, ʼi tana ʼui ʼaenī: “Ko te logo lelei ʼaenī ʼo te puleʼaga ʼe fakamafola anai ʼi te kele kātoa, ko he meʼa fakamoʼoni ia ki te ʼu puleʼaga kātoa; pea hoko mai ai leva te fakaʼosi [télos].”—Mat. 24:14.

[ʼU nota]

ʼE Kotou Tali Feafeaʼi Anai?

• ʼE tou ʼiloʼi feafeaʼi ko te ʼi henī ʼa Sesu ʼe ko he temi loaloaga?

• Ko ai ia nātou ʼaē ʼe natou tokagaʼi ia te fakaʼiloga ʼo te ʼi henī ʼa Sesu pea mo mahino ki tona fakaʼuhiga?

• Ko ai iā ʼaho nei ia te taʼiake ʼaē ʼe talanoa kiai ia Mateo 24:34?

• He koʼē ʼe mole feala ke tou ʼiloʼi papau te fualoa ʼo te “taʼiake ʼaia”?

[Talanoa ʼo te pasina 29]

ʼE Feala Koa Ke Tou ʼIloʼi Te Fualoa ʼo Te Maʼuli ʼo Te “Taʼiake ʼAia”?

Ko te kupu “taʼiake” ʼe fakaʼuhiga māhani ki te hahaʼi ʼo te ʼu taʼitupu kehekehe ʼe natou māʼuʼuli lolotoga he temi peʼe ʼi he meʼa neʼe hoko. Ohagē lā, ʼe ʼui fēnei iā Ekesote 1:6: “Pea neʼe mate leva Sosefo, ʼo fēia mo tona ʼu tehina fuli pea mo te taʼiake kātoa ʼaia.” Neʼe mole taʼu tahi ia Sosefo mo tona ʼu tehina, kae neʼe tatau te ʼu meʼa ʼaē neʼe hoko kiā nātou ʼi te temi pē e tahi. Koia ko te “taʼiake ʼaia” ʼe kau ai ʼihi tehina ʼo Sosefo ʼaē neʼe tuputupu ake ia muʼa ʼo Sosefo. Ko ʼihi tehina ʼo Sosefo neʼe hoko atu pē ia tonatou maʼuli ʼi te ʼosi mate ʼo Sosefo. (Sen. 50:24) Ko ʼihi ʼo te “taʼiake ʼaia” ʼaē neʼe tupupu ake ki muli age ʼo Sosefo, ohagē ko Pesamino pea neʼe lagi kei māʼuʼuli ʼi te kua ʼosi mate ʼo Sosefo.

Koia kā fakaʼaogaʼi ia te kupu “taʼiake” ki te hahaʼi ʼaē neʼe māʼuʼuli ʼi he temi, pea ʼe mole feala ke tou ʼiloʼi papau ia te fualoa ʼo te temi ʼaia, kae ʼe feala pē ke tou ʼui ʼe ʼi ai te gataʼaga ʼo te temi ʼaia pea ʼe mole faʼa loaloaga ia te temi ʼaia. Koia ʼi te fakaʼaogaʼi ia te kupu “taʼiake ʼaia” ohagē ko tona ʼui iā Mateo 24:34, neʼe mole fakahā e Sesu ki tana ʼu tisipulo pe feafeaʼi hanatou lau te temi, ke natou ʼiloʼi ai pe ko te temi fea ʼaē kā fakaʼosi ai “te ʼu ʼaho fakamuli.” Neʼe ʼui e Sesu ʼe mole natou ʼiloʼi anai “te ʼaho ʼaia mo te hola ʼaia.”—2 Tim. 3:1; Mat. 24:36.

[Paki ʼo te pasina 26]

ʼI tona fakaʼosi nofo ke Hau ʼi te taʼu 1914, neʼe ʼui ko Sesu kua “mālo”

[Paki ʼo te pasina 28]

“Ko te taʼiake ʼaia ʼe mole ʼosi anai ia kā heʼeki hoko te ʼu meʼa fuli ʼaia”