Tou Feholaki Ke Hāofaki Tatou ʼi Muʼa ʼo Te “Mamahi Lahi”

“Ka koutou sisio anai ʼe takatakai ia Selusalemi e he ʼu kautau neʼe faka ʼapitaki-tau, . . . ko nātou ʼaē ka nonofo anai ʼi Sutea, ke nātou feholaki ki te ʼu moʼuga.”​—Luka 21:20, 21.

1. He koʼe ʼe tonu ke foimo feholaki ia nātou ʼaē ʼe kei kau ki te mālama?

KIA nātou fuli ʼaē ʼe kau ki te mālama ʼa Satana, ʼe tonu ke nātou foimo feholaki. Kapau ʼe nātou fia hāo ʼi te temi ʼaē ka fakaʼauha ai te tuʼu ʼo te ʼu faʼahiga meʼa ʼaenī ʼo te kele, pea ʼe tonu ke nātou fakamoʼoni kua nātou kau mālohi kia Sehova, pea kua nātou līaki te mālama ʼaē ʼe puleʼi e Satana.​—Sake 4:4; 1 Soane 2:17.

2, 3. ʼO ʼuhiga mo te ʼu palalau ʼaē neʼe fai e Sesu ia Mateo 24:15-​22, koteā anai te ʼu fehuʼi ʼaē ka tou vakaʼi?

² ʼI tana lea faka polofeta tāfito ʼo ʼuhiga mo te fakaʼosi ʼo te tuʼu ʼo te ʼu faʼahiga meʼa ʼaenī, neʼe fakahā e Sesu ʼe ʼaoga ke tou foimo hola mai ai. ʼE tou tautau talanoa ki te meʼa ʼaē ʼe fakamatala ia Mateo 24:​4-​14; kae ʼe toe maʼuhiga foki la mo te ʼu vaega ʼaē ʼe hoa mai kiai. ʼE mātou fakaloto mālohiʼi koutou ke koutou avahi takotou Tohi-Tapu ʼi te temi nei pea ke koutou lau te vaega 15 ki te 22.

³ Koteā te faka ʼuhiga ʼo te lea faka polofeta ʼaia? ʼI te ʼuluaki sēkulō, neʼe koteā “te meʼa fakalialia ʼaē ʼe ina fakatupu te maumau”? Koteā te faka ʼuhiga ʼo te ʼui ʼaē ʼe tuʼu “ ʼi he potu tapu?” Koteā te faka ʼuhiga ʼo te ʼu meʼa ʼaia kia tatou?

“Ke Fakasiosio Lelei Ia Ia ʼAē ʼe Lautohi”

4. (a) Koteā te meʼa ʼaē neʼe ʼui ia Taniela 9:​27, ʼe hoko anai ʼi te fakafisi ʼa te kau Sutea ki te Mesia? (b) ʼO ʼuhiga mo te faʼahi ʼaia, he koʼe neʼe ʼui fakalelei e Sesu, “Ke fakasiosio lelei ia ia ʼaē ʼe lautohi”?

⁴ Tou fakatokagaʼi ia Mateo 24:15 ʼe talanoa ia Sesu ki te meʼa ʼaē neʼe tohi ʼi te tohi ʼo Taniela. ʼI te kapite 9 ʼo te tohi ʼaia, ʼe tuʼu ai te lea faka polofeta ʼaē neʼe ina fakakikite te haʼu ʼo te Mesia, pea mo te fakamāu ʼaē ka fakahoko anai ki te puleʼaga faka Sutea ʼaē neʼe nātou līaki ia ia. ʼE ʼui fēnei ʼi te koga fakaʼosi ʼo te vaega 27: “Pea ʼi te kapakau ʼo te ʼu meʼa fakalialia ʼe ʼi ai anai ia ia ʼaē ʼe ina fakatupu te maumau.” Neʼe faka ʼuhiga e te talatisio ʼa te kau Sutea te koga ʼaia ʼo te lea faka polofeta ʼa Taniela, ki te ʼulihi ʼo te fale lotu ʼa Sehova ʼi Selusalemi e Antiochus 4 ʼi te lua sēkulō ʼi muʼa ʼo totatou temi. Kae neʼe fakatokagaʼi fēnei e Sesu: “Ke fakasiosio lelei ia ia ʼaē ʼe lautohi.” Ko te ʼulihi ʼo te fale lotu e Antiochus 4, logope la neʼe ko he meʼa fakalialia, kae neʼe mole maumau ai​—ia Selusalemi, mo te fale lotu, pea mo te puleʼaga faka Sutea. Koia neʼe fakatokagaʼi moʼoni e Sesu ki te hahaʼi ʼaē neʼe fagono kia te ia, ʼe mole heʼeki hoko te lea faka polofeta ʼaia, kae ʼe hoki hoko anai ʼi he temi ka haʼu.

5. (a) ʼE tokoni feafeaʼi mai kia tatou te ʼu Evaselio, ke tou ʼiloʼi ai te “meʼa fakalialia” ʼi te ʼuluaki sēkulō? (b) He koʼe neʼe fekauʼi e Cestius Gallus he kau solia ke nātou hū ki Selusalemi ʼi te taʼu 66 ʼo totatou temi?

⁵ Neʼe koteā koa “te meʼa fakalialia” ʼaē neʼe tonu ke nātou tokakaga kiai? ʼE lelei hatatou fakatokagaʼi te meʼa ʼaē ʼe ʼui e Mateo: “Ka koutou sisio anai ki te meʼa fakalialia ʼaē ʼe ina fakatupu te maumau, . . . ʼe tuʼu ʼi he potu tapu.” Kae, ʼe tatau mo te fakamatala ʼaē ʼe tuʼu ia Luka 21:20 ʼaē ʼe tou lau fēnei ai: “Ka koutou sisio anai ʼe takatakai ia Selusalemi e he ʼu kautau neʼe faka ʼapitaki-tau, ke koutou ʼiloʼi kua ōvi mai tona maumau.” ʼI te taʼu 66 ʼo totatou temi, neʼe sisio te kau Kilisitiano ʼaē neʼe nonofo ʼi Selusalemi ki te meʼa ʼaē neʼe fakakikite e Sesu. Neʼe lahi te ʼu fetauʼaki neʼe hoko ʼi te kau Sutea pea mo te kau takitaki Loma, pea neʼe liliu ia Selusalemi ko te potu tāfito ʼo te agatuʼu ki te puleʼaga Loma. Neʼe tupu ai te ʼu agamālohi ʼi Sutea, ʼi Samalia, ʼi Kalilea, ʼi Tekapole, pea mo Fenisia, mai te potu tokelau ki Silia, pea mai te potu toga ki Esipito. Moʼo toe fakatuʼu te tokalelei ʼi te ʼu potu ʼaia ʼo te Puleʼaga Loma, neʼe fekauʼi fakavilivili e Cestius Gallus tana kau solia mai Silia ki Selusalemi, te kolo ʼaē neʼe fakahigoaʼi e te kau Sutea ʼe ko te “kolo tapu.”​—Nehemia 11:1; Isaia 52:1.

6. Neʼe hoko feafeaʼi te ʼui ʼaē ko “te meʼa fakalialia” ʼaē ʼe feala ke ina fakatupu te maumau ʼe “tuʼu ʼi he potu tapu”?

⁶ Neʼe ko he agamāhani ʼa te ʼu kautau Loma tanatou hiki tonatou fuka, heʼe kia nātou neʼe ko he ʼu meʼa taputapu, kae ki te kau Sutea ko te ʼu meʼa ʼaia neʼe ko he tauhi tamapua. ʼE lelei ke tou fakatokagaʼi, ko te kupu faka Hepeleo ʼaē neʼe fakaliliu ʼaki te kupu “te meʼa fakalialia” ʼi te tohi ʼo Taniela, ʼe fakaʼaogaʼi tāfito ki te ʼu fakatātā pea mo te tauhi tamapua.a (Teutalonome 29:17) Logope la te fakafeagai ʼa te kau Sutea, kae neʼe hū te kau solia Loma ki Selusalemi mo ʼanatou fuka faka tamapua ʼi Novepeli ʼo te taʼu 66 ʼo totatou temi, pea neʼe kamata ai tanatou holoʼi te kaupā ʼo te fale lotu ʼi te potu tokelau. ʼIo​—ko te “meʼa fakalialia” ʼaē ʼe feala ke ina fakatupu te maumau katoa ʼo Selusalemi neʼe kua “tuʼu ʼi he potu tapu”! Kae neʼe lava feafeaʼi koa te feholaki ʼa te hahaʼi?

Neʼe Maʼuhiga Ke Nātou Feholaki!

7. Koteā te meʼa fakapunamaʼuli ʼaē neʼe fai e te kautau Loma?

⁷ ʼE mole ʼiloʼi lelei pe koteā te tupuʼaga ʼo te mavae ʼa te kautau Loma, logope la neʼe kua faigafua hanatou maʼu ia Selusalemi. Ko te kau Sutea ʼaē neʼe fakafeagai neʼe nātou tuli te kau solia Loma, ʼo aʼu ki Atipateli, ʼaē ʼe vaha mamaʼo mo Selusalemi ia kilometa e 50, pea neʼe nātou toe liliu ki Selusalemi. ʼI tanatou tau atu ki Selusalemi, neʼe nātou fakatahitahi ʼi te fale lotu ʼo nātou fakatuʼutuʼu te tahi puleʼaki moʼo tauʼi ʼo te kau Loma. Neʼe fakahū te kau tūpulaga ki te kau solia ke nātou fakamālohiʼi te puipui ʼo tonatou kolo. Neʼe kau koa te kau Kilisitiano ʼi te faʼahi ʼaia? Tatau aipe pe neʼe nātou fakafisi ki te faʼahi ʼaia, kae ʼe nātou nonofo anai koa ʼi te kolo ʼaia mokā toe liliu mai anai te kautau Loma?

8. Koteā te meʼa ʼaē neʼe foimo fai e te kau Kilisitiano ʼo mulimuli ki te ʼu palalau fakakikite ʼa Sesu?

⁸ Neʼe mole tuai, pea neʼe mulimuli te kau Kilisitiano ʼo Selusalemi pea mo te kau Kilisitiano ʼo Sutea katoa ki te fakatokaga faka polofeta ʼaē neʼe fai age e Sesu Kilisito, ʼo nātou feholaki mai te kolo ʼaia ʼaē ka hoko kiai te tuʼutāmaki. Neʼe tonu ke nātou foimo feholaki! ʼI tanatou mavae mai ai, neʼe nātou ʼolo ki te ʼu koga meʼa ʼe moʼugaʼia, pea ko ʼihi neʼe nātou nonofo ʼi Pela, ʼi te koga fenua ʼo Pelea. Ko nātou ʼaē neʼe nātou mulimuli fakalelei ki te fakatokaga ʼa Sesu, neʼe mole nātou faiga ke nātou toe liliu ki te kolo moʼo hāofaki tanatou ʼu koloā. (Vakaʼi ia Luka 14:33.) ʼI te ʼu ʼaluʼaga ʼaia, ʼe mahino ia neʼe faigataʼa te haʼele ʼa te ʼu fafine faitama pea mo te ʼu faʼe ʼaē neʼe kei liliki tanatou ʼu tamaliki. Ko tanatou feholaki neʼe mole tāʼofi e te ʼu lao ʼo ʼuhiga mo te ʼaho ʼo te Sapato, pea neʼe kua fakaōvi mai te temi nive, kae ʼe mole heʼeki hoko. Neʼe hāo ia nātou ʼaē neʼe mulimuli ki te fakatokaga ʼa Sesu ʼo nātou feholaki fakavilivili mai Selusalemi pea mo Sutea. Neʼe fakalogo tonatou maʼuli ki tanatou fai te faʼahi ʼaia.​—Vakaʼi ia Sake 3:17.

9. Ko ʼanafea ʼaē neʼe toe liliu ai te kau solia Loma, pea neʼe koteā te meʼa ʼaē neʼe hoko?

⁹ ʼI te taʼu ʼaē neʼe hoa mai kiai, ʼi te taʼu 67 ʼo totatou temi, neʼe toe tauʼi e te kau Loma ia te kau Sutea. ʼUluaki, neʼe nātou tauʼi ia Kalilea. Hili kiai te taʼu katoa, pea neʼe nātou maumauʼi ia Sutea. ʼI te taʼu 70 ʼi totatou temi, neʼe ʼa takatakai e te kau solia Loma ia Selusalemi. (Luka 19:43) Neʼe hoko te hoge fakamataku. Ko nātou ʼaē neʼe nonofo ʼi te kolo neʼe nātou fetauʼaki. Ko ia ʼaē neʼe faiga ke hola neʼe tāmateʼi. Neʼe hoko kia nātou, te meʼa ʼaē neʼe ʼui e Sesu, ko “te toe mamahi lahi.”​—Mateo 24:21.

10. Kapau ʼe tou lau ʼaki he fakasiosio tonu, koteā te tahi meʼa ʼaē ka tou tokagaʼi anai?

¹⁰ Neʼe hoko katoa koa te meʼa ʼaē neʼe fakakikite e Sesu? Kailoa, kae neʼe lahi te tahi ʼu meʼa neʼe tonu ke hoko. Kapau, ohage ko te tokoni ʼaē neʼe fai e Sesu, ʼe tou lau te Tohi-Tapu ʼaki te fakasiosio tonu, ʼe mole galo anai kia tatou ke tou tokagaʼi te ʼu meʼa ʼaē ʼe mole heʼeki hoko. Tahi ʼaē meʼa, ʼe tou fakakaukauʼi fakamalotoloto anai pe koteā te pikipikiga ʼo te ʼu meʼa ʼaia ki totatou maʼuli.

“Te Meʼa Fakalialia” ʼi Temi ʼAenī

11. Koteā te tahi ʼu vaega e lua ʼaē ʼe talanoa ai Taniela ki “te meʼa fakalialia,” pea ʼe talanoa ʼo ʼuhiga mo te temi fea?

¹¹ ʼE mole gata pe ʼi te meʼa ʼaē neʼe tou lau ia Taniela 9:​27, heʼe ʼi ai te tahi ʼu vaega ʼe talanoa ki “te meʼa fakalialia ʼaē ʼe ina fakatupu te maumau,” ohage la ko Taniela 11:31 pea mo Taniela 12:11. ʼI te ʼu vaega ʼaia ʼe mole talanoa ki te fakaʼauha ʼo Selusalemi. ʼI tona fakahagatonu, ko te ʼu vaega e lua ki muʼa atu ʼo Taniela 12:​11, ʼe toe talanoa ki “te temi fakaʼosi.” (Taniela 12:9) ʼE tou maʼuli nei ʼi te temi ʼaia talu mai te taʼu 1914. Koia ʼe tonu ai ke tou nonofo tokakaga ke tou ʼiloʼi pe koteā “te meʼa fakalialia ʼaē ʼe ina fakatupu te maumau” ʼi te temi nei, pea mo tou ʼiloʼi papau kua tou hāo mai te faʼahi ʼaē ʼe feala ke tou tuʼutāmaki ai.

12, 13. He koʼe ʼe tonu te ʼui ʼaē ko te Sosiete ʼo te ʼu Puleʼaga ʼe ko te “meʼa fakalialia” ʼaia ʼi te temi nei?

¹² Koteā te “meʼa fakalialia” ʼaia ia ʼaho nei? Kua tou ʼiloʼi lelei ʼe ko te Sosiete ʼo te ʼu Puleʼaga, ʼaē neʼe fakatuʼu ʼi te taʼu 1920, ʼi te kamata hū ʼa te malamanei ki te temi fakaʼosi. Kae neʼe lava feafeaʼi koa hana liliu ko “te meʼa fakalialia ʼaē ʼe ina fakatupu te maumau”?

¹³ Tou manatuʼi, ko te kupu faka Hepeleo ʼo ʼuhiga mo te kupu ʼaē ko “te meʼa fakalialia,” ʼe fakaʼaogaʼi tāfito e te Tohi-Tapu ki te ʼu tamapua pea mo te ʼu tauhi tamapua. Neʼe tauhi koa te hahaʼi ki te Sosiete ohage ko hanatou tauhi ki he tamapua? ʼE mahino ia! Ko te kau takitaki lotu neʼe nātou fakatuʼu te Sosiete ʼaia “[ki] he potu tapu,” pea neʼe atolasio tanatou ʼu hahaʼi fakalogo ki te Sosiete ʼaia. Neʼe ʼui fēnei e te Fono Faka Puleʼaga ʼo te ʼu ’Ēkelesia ʼo Kilisito ʼi Amelika, ko te Sosiete ʼaia ʼe ko “te fakafofoga faka politike ʼo te Puleʼaga ʼo te ʼAtua ʼi te kele.” Neʼe momoli e te ʼatu ʼu lotu kehekehe te ʼu tuʼuga tohi ki te Fono Lahi ʼo Amelika moʼo fakamoʼoni ki te Fuakava ʼo te Sosiete ʼo te ʼu Puleʼaga. Ko te kau Baptistes, te kau Congrégationalistes, pea mo te kau Presbytériens ʼi Pilitania neʼe nātou vikiʼi te Sosiete ʼaia ʼo nātou ʼui ʼe ko “te fakatuʼutuʼu pe ʼaia e tahi moʼo fakahoko ʼo te [tokalelei ʼi te kele].”​—Vakaʼi ia Fakahā 13:14, 15.

14, 15. He koʼe ʼe ʼui neʼe tuʼu te Sosiete ʼo te ʼu Puleʼaga ʼaē neʼe liliu ki muli age ko te Kautahi ʼo te ʼu Puleʼaga Fakatahi “ ʼi he potu tapu”?

¹⁴ Neʼe fakatuʼu e te ʼAtua te Puleʼaga Faka Mesianike ʼi selo ʼi te taʼu 1914, kae neʼe tau te ʼu puleʼaga ʼuhi ko tanatou fia pule faʼitaliha. (Pesalemo 2:​1-6) ʼI te fakaʼui ʼaē ke fakatuʼu te Sosiete ʼo te ʼu Puleʼaga, ko te ʼu puleʼaga ʼaē neʼe hoki ʼosi atu pe tanatou tau ʼi te ʼuluaki tau faka malamanei, ʼo feiā aipe mo te kau takitaki lotu ʼaē neʼe nātou tapuakiʼi tanatou kau solia, ʼaē neʼe nātou fakahā moʼoni kua nātou līaki te lao ʼa te ʼAtua. Neʼe mole nātou faka ʼuhigaʼi ia Kilisito ʼe ko tonatou Hau. Kae neʼe nātou foaki ki te kautahi fakatagata te tuʼulaga ʼo te Puleʼaga ʼo te ʼAtua; neʼe nātou fakatuʼu te Sosiete ʼo te ʼu Puleʼaga “[ki] he potu tapu,” ko he potu ʼe mole tonu ke fakatuʼu kiai.

¹⁵ Neʼe hoa ki te Sosiete ʼo te ʼu Puleʼaga, te Kautahi ʼo te ʼu Puleʼaga Fakatahi, ʼaē neʼe fakatuʼu ʼi te ʼaho 24 ʼo ʼOketopeli 1945. Ki muli mai, neʼe kalagaʼi e te ʼu tuʼi tapu ʼo Loma ko te Kautahi ʼo te ʼu Puleʼaga Fakatahi ʼe ko “te falalaʼaga tāfito ʼaia ki te logo tahi pea mo te tokalelei” pea ʼe “ko te fono lahi ʼo te tokalelei pea mo te faitotonu.” ʼIo, ko te Sosiete ʼo te ʼu Puleʼaga, pea mo ia ʼaē neʼe hoa mai kiai, te Kautahi ʼo te ʼu Puleʼaga Fakatahi, neʼe nā liliu moʼoni ko he tamapua, ko he “meʼa fakalialia” kia mata ʼo te ʼAtua pea mo tana hahaʼi.

Ke Tou Feholaki Mai Teā?

16. Ia ʼaho nei koteā te meʼa ʼaē ʼe tonu ke feholaki mai ai te hahaʼi ʼaē ʼe manako ki te faitotonu?

¹⁶ ʼI tanatou ‘sio’ ki te meʼa ʼaia, ʼi tanatou kua mahino pe koteā te faka ʼuhiga ʼo te kautahi faka malamanei ʼaia, pea mo tona faʼahiga atolasioʼi e te hahaʼi, ko nātou ʼaē ʼe nātou manako ki te faitotonu ʼe tonu ke nātou feholaki ʼo kumi te hāofaki. Ke nātou feholaki mai teā? Ke nātou feholaki mai te meʼa ʼaē ʼe ina fakatātā ʼi te temi nei ia te Selusalemi heʼe agatonu, ia te Keletiate, pea mo nātou feholaki mai ia Papiloni Lahi, te tuʼu faka malamanei ʼo te lotu hala.​—Fakahā 18:4.

17, 18. Koteā anai te maumau ʼaē ka fakatupu anai e te “meʼa fakalialia” ʼo te temi ʼaenī?

¹⁷ Tou toe manatuʼi foki, ʼi te ʼuluaki sēkulō, ʼi te ʼōmai ʼa te kautau ʼo Loma mo tanatou ʼu fuka ki te kolo taputapu ʼo te kau Sutea, neʼe nātou ʼōmai ʼo maumauʼi Selusalemi pea mo tana tauhi. ʼI totatou temi ko te maumau ʼe mole hoko anai ki he kolo pe e tahi, peʼe hoko pe ki te Keletiate, kae ʼe hoko anai ia ki te tuʼu faka malamanei ʼo te lotu hala.​—Fakahā 18:​5-8.

¹⁸ Ohage ko tona tuʼu ia Fakahā 17:16, neʼe ina fakakikite ai te manu fekai lanu kula ʼahoʼaho, ʼaē ko te Kautahi ʼo te ʼu Puleʼaga Fakatahi, ʼe mafuli anai ʼo fakaʼauha mālohi ia Papiloni Lahi, te fafine paomutu. ʼAki he ʼu palalau fakatātā, ʼe ʼui fēnei: “Ko te ʼu tala e hogofulu ʼaē neʼe ke sio kiai, pea mo te manu fekai, ko nātou ʼaia ʼe nātou fehihiʼa anai ki te fafine paomutu pea ʼe nātou maumauʼi anai ia ia pea mo fakatelefua ia ia, pea ʼe nātou kai anai tona ʼu kakano pea mo nātou tutu katoa anai ia ia ʼi te afi.” ʼE ko he meʼa fakamataku anai hatatou mamata ki te meʼa ʼaia ʼaē ka hoko. ʼE ko te fakaʼauha fakaʼosi anai ʼo te ʼu lotu hala kehekehe ʼi te ʼu potu fuli pe ʼo te kele. ʼIo ko te meʼa ʼaia ʼe ina fakahā mai anai ʼe kua kamata te mamahi lahi.

19. Koteā te agaaga ʼo te ʼu puleʼaga ʼaē ʼe nātou faʼufaʼu te Kautahi ʼo te ʼu Puleʼaga Fakatahi, pea he koʼe ʼe maʼuhiga te faʼahi ʼaia?

¹⁹ Ko te meʼa ʼaia ʼe feala ke tou fakatokagaʼi, heʼe talu mai te kamata gāue ʼa te Kautahi ʼo te ʼu Puleʼaga Fakatahi ʼi te taʼu 1945, kua hā lelei ko te tokolahi ʼo te ʼu puleʼaga ʼaē ʼe nātou faʼufaʼu te kautahi ʼaia, ʼe mole nātou tui ki te ʼAtua pea ʼe nātou fehiʼa ki te lotu. ʼI te ʼu temi kehekehe ʼi te malamanei katoa, ko te ʼu puleʼaga aga fefeka ʼaia, neʼe nātou faka tuʼakoi te ʼu gāue ʼa te ʼu lotu pe neʼe nātou tapuʼi. Kae, ʼi te ʼu kiʼi taʼu ʼaenī kua hili, kua siʼisiʼi te ʼu fenua ʼe fakafeagai ai te ʼu puleʼaga ki te ʼu lotu. ʼI te manatu ʼa ʼihi hahaʼi ʼe mole kei ʼi ai he ʼu fakafeagai ʼe fai anai ki te lotu.

20. Koteā te ʼu meʼa ʼaē ʼe lau ʼo ʼuhiga mo te ʼu lotu ʼo te mālama?

²⁰ Ko te ʼu lotu ʼo Papiloni Lahi ʼe kei hoko atu pe tanatou fakatupu maveuveu mālohi ʼi te malamanei. ʼE tautau fakahā ʼi te ʼu sulunale te ʼu lotu ʼo te ʼu puleʼaga ʼaē ʼe fetauʼaki pea mo te ʼu kūtuga fai fakapō. ʼI ʼihi temi, neʼe tonu ke hū fakamālohi te kau polisi pea mo te kau solia ki te ʼu fale lotu moʼo tāʼofi ʼo te fetauʼaki ʼa te ʼu kūtuga faka lotu. Neʼe foaki e te ʼu lotu te falā ki te ʼu kūtuga ʼaē ʼe nātou fakahoko he ʼu agatuʼu faka politike. Ko te fefihiʼaki ʼa te ʼu lotu, neʼe ina fakaiku noaʼi te ʼu faiga ʼa te Kautahi ʼo te ʼu Puleʼaga Fakatahi moʼo taupau maʼu ʼo he ʼu felogoi lelei ʼi te ʼu kūtuga kehekehe. ʼI tanatou faiga ke nātou maʼu te tokalelei pea mo te fīmālie, ʼe fakaʼamu te ʼu puleʼaga ʼaē ʼe kau ki te Kautahi ʼo te ʼu Puleʼaga Fakatahi, ke pulihi te ʼu lotu ʼaē ʼe nātou fehiʼa kiai.

21. (a) Ko ai ʼaē ʼe ina fakatuʼutuʼu te temi ʼaē ka fakaʼauha ai ia Papiloni Lahi? (b) Koteā te meʼa ʼaē ʼe maʼuhiga ke tou foimo fai ʼi muʼa ʼo te hoko ʼo te faʼahi ʼaia?

²¹ ʼE ʼi ai foki te tahi meʼa maʼuhiga ʼe tonu ke tou tokagaʼi. Logope la ʼe fakaʼaogaʼi anai e te ʼu tala e hogofulu ʼo te Kautahi ʼo te ʼu Puleʼaga Fakatahi moʼo fakaʼauha ʼo Papiloni Lahi, ko te fakaʼauha ʼaia ʼe ko he fakamāu moʼoni anai ka fakahoko e te ʼAtua. Ko te fakahoko ʼo te fakamāu ʼaia ʼe hoko anai ʼi te temi ʼaē kua fakatotonu e te ʼAtua. (Fakahā 17:17) Koteā koa te meʼa ʼaē ʼe tonu ke tou fai ʼi te lolotoga ʼo te temi ʼaia? ʼE tali fēnei e te Tohi-Tapu “Koutou mavae mai ia te ia”​—koutou mavae mai ia Papiloni Lahi.​—Fakahā 18:4.

22, 23. Koteā te faka ʼuhiga ʼo tatatou feholaki ʼaia?

²² Ko tatatou feholaki ʼaia, ʼe mole faka ʼuhiga ko hatatou feholaki ki he fenua, ohage ko tona fai e te kau Sutea Kilisitiano ʼi tanatou mavae ʼi Selusalemi. Kae ʼe tou feholaki mai te ʼu lotu ʼo te Keletiate, ʼio, ke ʼaua naʼa tou kau ki he koga ʼo Papiloni Lahi. Ko tona faka ʼuhiga, ʼe tou mavae katoa mai te ʼu kautahi ʼo te ʼu lotu hala, tanatou ʼu aga māhani pea mo tanatou ʼu faʼahiga manatu. ʼE tou feholaki ki te potu ʼaē ʼe hāofaki ai tatou, ki te kautahi faka teokalatike ʼa Sehova.​—Efesi 5:​7-​11.

²³ ʼI te hili ʼo te ʼUluaki Tau Faka Malamanei, neʼe fakahā e te kau kaugana fakanofo ʼa Sehova ko te meʼa fakalialia ʼo te temi nei, ʼe ko te Sosiete ʼo te ʼu Puleʼaga, pea koteā te meʼa ʼaē neʼe fai e te kau Fakamoʼoni? Neʼe kua nātou mavae mai te ʼu ʼēkelesia ʼo te Keletiate. Kae ʼaki te temi, neʼe nātou fakatokagaʼi neʼe kei nātou taupau ʼihi ʼu aga faka lotu pea mo ʼihi ʼu akonaki ʼo te Keletiate, ohage la ko te fakaʼaogaʼi ʼo te koluse pea mo te lafeti ʼo te Po Tapu pea mo te tahi ʼu lafeti faka pagani. ʼI tanatou ʼiloʼi te ʼuhiga moʼoni ʼo te ʼu meʼa ʼaia, neʼe mole tuai tanatou līaki te ʼu meʼa ʼaia. Neʼe nātou mulimuli ki te tokoni ʼaē ia Isaia 52:11: “Koutou fakamamaʼo, koutou fakamamaʼo, koutou mavae mai ai, ʼaua naʼa koutou fāfā ki he meʼa ʼe heʼemaʼa; koutou mavae mai tona lotolotoiga, ke koutou maʼa, ia koutou ʼaē ʼe koutou fua te ʼu ipu ʼa Sehova.”

24. Talu mai te taʼu 1935, ko ai ʼaē neʼe kau ki te feholaki ʼaia?

²⁴ Talu mai te taʼu 1935, neʼe kamata mulimuli te toe hahaʼi tokolahi ki te tokoni ʼaia, ʼaē ʼe nātou ʼamanaki ke nātou maʼuʼuli ʼo heʼegata ʼi te palatiso ʼi te kele. ʼO toe feiā mo nātou ʼe nātou ‘sio ki te meʼa fakalialia ʼaē ʼe tuʼu ʼi he potu tapu,’ pea kua nātou ʼiloʼi tona faka ʼuhiga. ʼI tanatou ʼosi fakatotonu ʼaē ke nātou mavae mai ai, neʼe nātou molehi tonatou ʼu higoa ʼi te ʼu kautahi ʼaē ʼe pipiki kia Papiloni Lahi.​—2 Kolonito 6:​14-​17.

25. ʼO mole gata pe ʼi te līaki e he tahi ia te lotu hala, koteā te tahi ʼu meʼa ʼaē ʼe tonu ke ina fai?

²⁵ Kae, ko te mavae mai ia Papiloni Lahi ʼe mole gata ʼaki pe te līaki ʼo te lotu hala. ʼE mole gata ʼaki pe tatatou kau ki te ʼu fono ʼaē ʼe fai ʼi te Fale ʼo te Puleʼaga, peʼe ko tatatou kau tuʼa tahi peʼe tuʼa lua ʼi te māhina ki te faka mafola ʼo te logo lelei. Kua lagi mavae he tahi mai ia Papiloni Lahi, kae kua lītuʼa moʼoni koa ia kiai? Kua mavae koa ia mai te mālama ʼaē ʼe lahi tāfito ai te mālohi ʼa Papiloni Lahi? ʼE kei pipiki koa ia ki te ʼu meʼa ʼaē ʼe hā ai te manatu ʼa Papiloni Lahi​—te manatu ʼaē ʼe ina meʼa noaʼi te ʼu lekula faitotonu ʼa te ʼAtua? ʼE ko he tahi koa ʼe ina meʼa noaʼi te ʼu tokoni ʼo ʼuhiga mo te ʼu felāveʼi fakasino pea mo te nofo lelei ʼi te nofo ʼohoana? ʼE ko he tahi koa ia ʼe lahi age pe tana tokaga kia ia pea mo tokaga ki te ʼu koloā, ʼi hana tokaga ki te ʼu meʼa fakalaumālie? ʼE mole tonu ke ina tuku ia ia ke puleʼi e te manatu ʼo te tuʼu ʼo te ʼu faʼahiga meʼa ʼaenī.​—Mateo 6:​24; 1 Petelo 4:​3, 4.

Ke ʼAua Naʼa Tāʼofi e He Meʼa Takotou Feholaki!

26. Koteā te tahi ʼu meʼa ʼaē ka tokoni anai kia tatou ke mole gata pe ʼi tatatou kamata mavae mai te lotu hala, kae ke tou līaki katoa?

²⁶ ʼI tatatou feholaki ʼaē ke feala ai hotatou hāofaki, ʼe mole tonu ke tou holi ki te ʼu meʼa ʼaē kua tou līaki. (Luka 9:​62) ʼE tonu ke tou taupau maʼu totatou ʼatamai pea mo totatou loto ke haga tuʼumaʼu ki te Puleʼaga ʼo te ʼAtua pea mo tana faitotonu. Kua tou fakapapau koa ʼi totatou loto ke tou fakahā tatatou tui ʼo tou kumi muʼa te ʼu meʼa ʼaia, ʼo tou falala ʼe tapuakina anai e Sehova tatatou agatonu ʼaia? (Mateo 6:​31-​33) Ko tatatou tui ʼaē ʼe fakatafito ki te Tohi-Tapu, ʼe tonu ke ina uga tatou ke tou fai te fakatuʼutuʼu ʼaia, pea mo tou talitali fakalelei ke hoko te ʼu meʼa maʼuhiga ʼi te mālama ʼaenī.

27. He koʼe ʼe maʼuhiga ke tou fakakaukau fakalelei ʼo ʼuhiga mo te ʼu fehuʼi ʼaē ʼe tuʼu ʼi henī?

²⁷ Ko te fakamāu fakaʼatua ʼe kamata anai ʼaki te fakaʼauha ʼo Papiloni Lahi. Ko te fafine paomutu ʼaia ʼaē ʼe ina fakatātā te kautahi ʼo te lotu hala ʼe pulihi anai ʼo talu ai. Kua ōvi mai te temi ʼaē ka hoko ai te meʼa ʼaia! ʼE tou feafeaʼi anai ʼi muʼa ʼo Sehova, mokā hoko mai anai te temi maʼuhiga ʼaia? Pea ʼi te ikuʼaga ʼo te mamahi lahi, mokā fakaʼauha anai te tuʼu agakovi ʼa Satana, ʼe tou kau anai kifea? Kapau ʼe tou fai te meʼa ʼaē ʼe tonu ke tou fai ʼi te temi nei, ʼe tou hāo moʼoni anai. ʼE ʼui fēnei mai e Sehova kia tatou: “Ko ia ʼaē ʼe fakalogo kia te ʼau, ʼe maʼuli fīmālie anai.” (Tāʼaga Lea 1:​33) Tou hoko atu tatatou gāue faitotonu kia Sehova pea mo tatatou fiafia ʼi te lolotoga ʼo te fakaʼosi ʼo te tuʼu ʼaenī, pea mo tou fakaʼamu ke tou tauhi kia Sehova ʼo talu ai.

[Kiʼi nota]

ʼE Kei Koutou Manatuʼi Koa?

◻ Koteā te “meʼa fakalialia” ʼo te temi ʼaenī?

◻ Koteā te faka ʼuhiga ʼo te ʼui ʼaē ʼe tuʼu “te meʼa fakalialia . . . ʼi he potu tapu”?

◻ Koteā te faka ʼuhiga ʼo te ʼui ʼaē ke tou kumi te hāofaki ʼi te temi ʼaenī?

◻ He koʼe ʼe maʼuhiga ke tou fai te faʼahi ʼaia?

[Paki ʼo te pasina 16]

Ke feala hanatou maʼuʼuli, neʼe tonu ke foimo feholaki te kau tisipulo ʼa Sesu