ʼE Tonu Ke Malave Feafeaʼi Kiā Koutou Te Maʼuli ʼo Sesu?

ʼAKI ia te ʼu faʼahi ʼaē neʼe tou vakaʼi ʼi te ʼuluaki alatike, ʼe mole tou lava fakafihiʼi te malave mālohi ʼo te ʼu akonaki ʼa Sesu ki te malamanei. Tou fai takitokotahi ia te fehuʼi ʼaenī: “ ʼE malave feafeaʼi koa ia te ʼu akonaki ʼa Sesu ki toku maʼuli?”

Ko te ʼu akonaki ʼa Sesu ʼe talanoa ki te ʼu ʼaluʼaga kehekehe ʼo totatou maʼuli. Pea ko te ʼu ako maʼuhiga ʼaē ʼe tou maʼu mai ai ʼe malave ʼaupito ki te ʼu faʼahi fuli ʼo totatou maʼuli. Tou vakaʼi te ʼu akonaki ʼaē neʼe fai Sesu ʼo ʼuhiga mo te ʼu meʼa ʼaē ʼe tonu ke tou fakamuʼamuʼa ʼi totatou maʼuli, ʼi tatatou felogoi mo te ʼAtua pea mo te hahaʼi, ʼi tatatou fakatokatoka ʼo totatou ʼu fihifihia, pea mo tatatou fakamamaʼo mai te agamālohi.

Te ʼu Meʼa ʼAē Ke Tou Fakamuʼamuʼa ʼi Totatou Maʼuli

ʼI te malamanei, ʼe lahi te ʼu gāue ʼe tou fakaʼaogaʼi kiai totatou temi pea mo totatou mālohi, ʼo mole kei tou tōkakaga ai ki te ʼu meʼa fakalaumālie. Ohage ko te tama ʼe tou fakahigoaʼi anai, ko Jerry ʼe taʼu 20. Logola te leleiʼia e Jerry ia te ʼu meʼa fakalaumālie ʼaē ʼe ina ako, kae ʼe ina ʼui fēnei: “ ʼE mole maʼu pe la hoku temi ke au tokaga tuʼumaʼu kiai. ʼE au gāue ia ʼaho e ono ʼo te vāhaʼa, pea ko te ʼAhotapu pe ʼe au mālōlō ai. Pea ka kua ʼosi taku ʼu gāue ʼaē neʼe tonu ke au fai, kua au gaʼegaʼe fau.” Kapau ʼe feiā ia tokotou maʼuli, pea ʼe ʼaoga anai kiā koutou ia te ʼu akonaki ʼaē neʼe fai e Sesu ʼi te Akonaki ʼi te Moʼuga.

Neʼe ʼui fēnei e Sesu ki te hahaʼi ʼaē neʼe māʼopoʼopo moʼo fakalogo ki tana faiakonaki: “Aua tautou hoha ki outou mauli, pe kotea anai ka koutou kai, pe kotea anai ka koutou inu, pe ki outou sino, pe kotea ka koutou tui anai. Pe mole mauhigaʼage te mauli i te meakai, mo te sino i te teu? Koutou mamata ake ki te u manulele o te lagi, mole natou lulu he pulapula, pea e mole natou toli taukai, e mole natou tanaki ia ki he faleoko, kae e fafaga natou e tautou Tamai e i Selo; pe mole koutou mauhigaʼage ia natou? . . . Koia, aua tautou hoha mo lau: Pe kotea anai ka matou kai? Pe kotea anai ka matou inu? Pe kotea ka matou tui anai? Koteuhi, ko meafuape alâ e fekumi e te u puleaga pagani; e iloi e tautou Tamai i Selo e aoga kia koutou ia meafuape aia. Kae koutou fua kumi te Puleaga o Selo mo tana susitisia pea e foaki atu anai kia koutou ia meafuape alâ.” (Mateo 6⁠:​25-33) Koteā te ako ʼe tou tāʼofi mai ai?

Neʼe mole ʼui ʼi henī e Sesu ke mole tou toe tōkakaga ki te ʼu meʼa fakasino ʼaē ʼe ʼaoga kiā tatou mo totatou famili. ʼE ʼui ʼi te Tohi-Tapu: “Kapau e i ai he tahi e mole tokaga ki ona kaiga, tafito natou o tona lotofale, kua fakafisi ki te tui, pe e koviʼage ia i he tagata pagani.” (1 Timoteo 5⁠:⁠8) Kae neʼe fakapapau e Sesu, kapau ʼe tou fakamuʼamuʼa ia te ʼu meʼa maʼuhiga pea mo fakamuʼamuʼa ia te ʼu meʼa fakalaumālie, ʼe fakapapau mai e te ʼAtua ʼe ina foaki mai anai te tahi age ʼu meʼa. Ko te ako ʼaē ʼe tou tāʼofi ʼi henī, ʼe tonu ke tou fakamuʼamuʼa te ʼu meʼa ʼaē ʼe maʼuhiga tāfito. Kapau ʼe tou muliʼi te tokoni ʼaia pea ʼe tou maʼuli fiafia anai, heʼe “fiafia ia nātou ʼaē ʼe nātou ʼiloʼi tonatou masiva fakalaumālie.”​—⁠Mateo 5⁠:​3, MN.

Tou Felogoi Lelei Mo Te ʼAtua

Ko nātou ʼaē ʼe nātou ʼiloʼi ia tonatou masiva fakalaumālie, ʼe nātou mahino ki te ʼaoga ʼaē ke nātou felogoi lelei mo te ʼAtua. E feafeaʼi hatatou felogoi lelei mo he tahi? ʼE mole tou faiga koa la ke tou feʼiloʼiʼaki lelei mo ia? ʼE tonu ke tou maʼu he temi ke tou ʼiloʼi ai tana ʼu manatu, tona ʼu agaaga, tana ʼu fealagia, te ʼu gāue ʼaē kua ina fai, mo te ʼu meʼa ʼaē ʼe ina leleiʼia pea mo fehiʼa kiai. ʼE toe feiā mo kapau ʼe tou fia felogoi lelei mo te ʼAtua. ʼE tonu ke tou maʼu te ʼatamai mālama ʼo ʼuhiga mo ia. ʼI te faikole ʼaē ʼa Sesu ki te ʼAtua ʼo ʼuhiga mo tana ʼu tisipulo, neʼe ina ʼui fēnei: “Ko te faka ʼuhiga ʼaenī ʼo te maʼuli heʼegata, ke nātou ako ke nātou ʼiloʼi ia koe, te ʼAtua moʼoni e tahi, pea mo ia ʼaē neʼe ke fekauʼi mai, ia Sesu Kilisito.” (Soane 17⁠:​3, MN ) Ei, ʼe tonu ke tou ʼiloʼi te ʼAtua mo kapau ʼe tou fia felogoi mo ia. Pea ko te matapuna pe e tahi moʼo maʼu ia te ʼatamai mālama ʼaia, ʼe ko te Folafola ʼa te ʼAtua, ia te Tohi-Tapu. (2 Timoteo 3⁠:16) ʼE tonu ke tou fai he fakatuʼutuʼu lelei moʼo ako ia te Tohi-Tapu.

Kae ʼe mole feʼauga pe ia te ako ʼaē ʼo te ʼatamai mālama. ʼO ʼuhiga mo tana ʼu tisipulo, neʼe toe ʼui fēnei e Sesu ʼi tana faikole ʼaia: “Neʼe nātou taupau tau folafola.” (Soane 17⁠:​6, MN ) ʼE mole feʼauga pe ia tatatou ako ʼaē ia te ʼatamai mālama ʼo ʼuhiga mo te ʼAtua, kae ʼe toe maʼua foki ke tou fai te ʼu gāue ʼaē ʼe ʼalutahi mo te ʼatamai mālama ʼaia. ʼE ʼi ai koa he tahi age puleʼaki ke tou liliu ai ko te kaumeʼa ʼo te ʼAtua? ʼE feala koa ke tuputupu tatatou felogoi mo he tahi mo kapau ʼe tou fai ia te ʼu meʼa ʼaē ʼe fakafeagai ki tana ʼu manatu pea mo tana ʼu pelesepeto? Koia ʼe tonu ke takitaki totatou maʼuli e te ʼu manatu pea mo te ʼu pelesepeto ʼa te ʼAtua. Tou vakaʼi age muʼa tana ʼu pelesepeto e lua ʼe pipiki ki tatatou felogoi ʼaē mo te hahaʼi.

Tou Felogoi Lelei Mo Te Hahaʼi

ʼI te tahi ʼaluʼaga, neʼe fakamatala e Sesu ia te hisitolia nounou moʼo foaki ia te ako maʼuhiga ʼo ʼuhiga mo te felogoi ʼa te hahaʼi. Neʼe talanoa ki te hau neʼe loto ke huʼi age e tana ʼu kaugana tonā ʼu maʼua. Kae ko te tahi ia nātou, neʼe lahi tona maʼua pea neʼe mole ina lava huʼi. Neʼe fakatotonu e te hau ke fakatau ia te tagata, mo tona ʼohoana pea mo tana ʼu tamaliki moʼo huʼi ʼaki tona maʼua. Neʼe tulolo ifo te tagata pea mo tagi fēnei: “Ke ke faʼa kātaki kiā te au pea ʼe au huʼi fuli atu anai kiā te koe.” ʼI te manavaʼofa ʼo te hau neʼe ina molehi ai tona maʼua. Kae ʼi te mavae atu ʼo te kaugana ʼaia ʼo ʼalu, neʼe felāveʼi mo te tahi tagata kaugana ʼi tona ʼu kaugā popūla neʼe tonu ke ina huʼi age tona kiʼi maʼua, pea neʼe ina fakamaʼua age kiā ia ke ina huʼi age. Logola te tagi age ʼa tona kaugā popūla ke manavaʼofa age kiā te ia, kae ko te ʼuluaki tagata kaugana neʼe ina faka pilisoniʼi ia ia ʼo kaku ai ki tana huʼi fuli tona maʼua. ʼI te logo ʼa te hau ki te meʼa ʼaē neʼe hoko, neʼe ʼita ʼaupito ai. Neʼe ina ʼui age: “Neʼe mole tonu koa ke ke toe manavaʼofa mo koe ki tou kaugā popūla, ohage pe ko taku manavaʼofa ʼaē kiā te koe?” Pea neʼe ina faka pilisoniʼi te tagata kaugana ʼaē neʼe mole loto fakamolemole ʼo kaku ki tana huʼi fuli tona maʼua. Ko te ako ʼe tou tāʼofi mai te hisitolia, neʼe ʼui fēnei e Sesu: “ ʼE toe fai feiā pe anai kiā koutou e taku Tāmai ʼaē ʼe ʼi selo, mo kapau ʼe mole koutou tahi fakamolemole ʼaki tokotou loto kātoa, ki tona tēhina.”​—⁠Mateo 18⁠:​23-35, MN.

ʼI totatou ʼuhiga heʼe haohaoa, ʼe lahi te ʼu hala ʼe tou fai. ʼE mole tou lava huʼi ki te ʼAtua te toe maʼua lahi ʼaē neʼe tou fai, koteʼuhi ʼe tou talagataʼa kiā te ia. Ko te meʼa e tahi ʼe tou lava fai, ke tou kumi tana fakamolemole. Pea ko Sehova ʼAtua ʼe loto fakamolemole ki te ʼu agahala fuli ʼe tou fai, mo kapau ʼe tou fakamolemole ki te ʼu hala ʼaē neʼe fai mai e totatou ʼu tēhina. ʼE ko he ako lelei kiā tatou! Ko Sesu neʼe ina akoʼi ki tana ʼu tisipulo ke nātou faikole fēnei: “Ke fakamolemole mai kia matou ki amatou hala, o hage’pe ko tamatou fakamolemole kia natou nee hala mai kia matou.”​—⁠Mateo 6⁠:⁠12.

Tou Fakatokatoka Te ʼu Tupuʼaga ʼo Te ʼu Fihifihia

Neʼe ʼiloʼi lelei e Sesu te ʼulugaaga ʼo te tagata. Neʼe ina foaki te ʼu tokoni moʼo fakatokatoka ia te ʼu tupuʼaga ʼo te ʼu fihifihia. Tou vakaʼi te ʼu faʼifaʼitaki e lua.

Neʼe ʼui fēnei e Sesu: “Neʼe koutou fagono neʼe ʼui fēnei kiā nātou ʼaē ʼo te ʼu temi ʼāfea: ‘ ʼAua naʼa ke fakapō; ʼiloga ʼaē ʼe ina fai he fakapō pea ʼe ʼave anai ia ki te fakamāu.’ Kae au tala atu au kiā koutou, ko ʼaē ʼe nofo mo hona ʼita ki tona tēhina, ʼe ʼave anai ia ki te fakamāu.” (Mateo 5⁠:​21, 22, MN ) ʼI henī neʼe fakahā e Sesu, ʼe mole ko te agamālohi ʼaē ʼe hoko ai te ʼu fai fakapō, kae neʼe tupu te faʼahi ʼaia he neʼe kamata mai te loto ʼo te tagata fai fakapō. Kapau ʼe tekeʼi e te hahaʼi ia te loto kovi peʼe ko te ʼita, pea ʼe pulinoa anai ia te fia fai fakapō ʼaē neʼe kua fakatuʼutuʼu kiai. Kana neʼe maʼuliʼi la ia te akonaki ʼaia, ʼe mole lahi anai te ʼu fai fakapō!

Koutou fakatokagaʼi te tahi ʼu palalau ʼa Sesu moʼo fakamahino mai te tupuʼaga ʼo te tahi fihifihia ʼe fakatupu lotomamahi. Neʼe ʼui fēnei e Sesu ki te hahaʼi: “Neʼe koutou fagono neʼe ʼui fēnei: ‘ ʼAua naʼa ke tono.’ Kae au tala atu au kiā koutou, ko ʼaē ʼe ina haga sioʼi he fafine ʼo tupu ai hana holi ki ai, ʼe kua tono ia mo ia ʼi tona loto. Koia, kapau ʼe fakatupu tūkia kiā te koe tou mata toʼomataʼu, kapeʼi ia pea ke lī ke mamaʼo iā te koe.” (Mateo 5⁠:​27-29, MN ) Neʼe ʼui e Sesu ʼe kamata te tono ʼi te loto, ʼuhi ko te ʼu holi heʼeʼaoga ʼaē ʼe fafaga ʼaki. Kapau ʼe tekeʼi fakavilivili e te hahaʼi ia te ʼu holi kovi ʼaia pea mo toʼo ʼi ʼonatou ʼatamai, pea ʼe mole nātou fai anai ni ʼu aga heʼeʼaoga.

“[Toe] Ai Tau Heleta Ki Tona Aiʼaga”

ʼI te po ʼaē neʼe lāvakiʼi ai pea mo puke ai ia Sesu, ko tana tahi tisipulo neʼe ina tohoʼi ake tana heletā moʼo hāofaki ʼo Sesu. Neʼe fakatotonu fēnei age e Sesu: “[Toe] ai tau heleta ki tona aiʼaga. Koteuhi ko natou fuape e toʼo heleta e natou matepe anai i te heleta.” (Mateo 26⁠:52) ʼI te uhu ake, neʼe ʼui e Sesu kiā Posio Pilato: “Ko toku puleʼaga ʼe mole kau ia ʼi te mālama ʼaenī. Kanapaula neʼe kau toku puleʼaga ʼi te mālama ʼaenī, kanaʼauala neʼe tau taku hahaʼi ke ʼaua naʼa ʼave au ki te kau Sutea. Kae koʼeni, ko toku puleʼaga ʼe mole tuʼu ia ʼi henī.” (Soane 18⁠:​36, MN ) ʼE fakapotopoto koa ia te akonaki ʼaia?

Neʼe tali feafeaʼi e te ʼu ʼuluaki Kilisitiano ia te ʼu akonaki ʼa Sesu ʼaē ke mole nātou fakaʼaogaʼi ia te agamālohi? ʼI te tohi The Early Christian Attitude to War, ʼe ʼui fēnei: “Ko te agamālohi pea mo te gaohi koviʼi ʼo te hahaʼi, neʼe tapuʼi e te ʼu akonaki ʼa Sesu ohage ko he ʼu aga ʼe fakafeagai ki te lao, ʼo toe feiā ki te kau ʼaē ki te tau. Neʼe mulimuli kātoa te ʼu ʼuluaki Kilisitiano ki te ʼu akonaki ʼa Sesu, pea neʼe nātou mulimuli fakalelei ki tana ʼu akonaki ʼaē ke nātou agamalu pea ke mole nātou laga tau. Neʼe nātou fakapipiki tanatou lotu ki te tokalelei; neʼe nātou tauteaʼi mālohi ia te tau ʼuhi ko te ʼu ligi toto ʼaē ʼe hoko ai.” Kanapaula neʼe muliʼi fakalelei ia te akonaki ʼaia e te hahaʼi ʼaē ʼe nātou lau ʼe nātou Kilisitiano, kanaʼauala ʼe mole fēnei ia totatou temi!

ʼE Lava Fua Lelei Kiā Koutou Te ʼu Akonaki Fuli ʼa Sesu

Ko te ʼu akonaki ʼa Sesu ʼaē neʼe tou vakaʼi, ʼe taulekaleka, mo faigafua pea mo mālohi. ʼE feala ki te malamanei ke nātou ʼiloʼi tana ʼu akonaki pea mo nātou maʼuliʼi.a

ʼE fiafia anai ia te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova ʼo tokotou kolo ʼi te fakahā atu te ʼu meʼa ʼaē ʼe tonu ke koutou fai moʼo ʼiloʼi ia te ʼu akonaki māʼoluga ʼaē neʼe heʼeki fai e he tagata. ʼE mātou fakaafe koutou ke koutou felāveʼi mo nātou, peʼe koutou faitohi ki he tuʼasila ʼi te ʼu tuʼasila ʼi te pasina 2 ʼo te nusipepa ʼaenī.

[Kiʼi nota]

[Paki ʼo te pasina 5]

“E fafaga natou e tautou Tamai e i Selo”

[Paki ʼo te pasina 7]

Ko te ʼu akonaki ʼa Sesu ʼe feala ke ʼi ai hona ʼu lelei ki tokotou maʼuli