Koutou Fakaʼapaʼapa Ki Takotou ʼu Mātuʼa ʼAē Kua Matutuʼa

1. Koteā te ʼu meʼa ʼaē neʼe fai e tatatou ʼu mātuʼa maʼa tatou, pea ʼuhi ko te faʼahi ʼaia, koteā te manatu pea mo te aga ʼaē ʼe tonu ke tou fai kia nātou?

KUA hili kiai ni ʼu taʼu, neʼe fai e te tagata poto te tokoni ʼaenī: “Fakalogo ki tau tāmai ʼaē neʼe ina fakatupu koe, pea ʼaua naʼa ke fehiʼa ki tau faʼe ʼuhi pe kua finematuʼa.” (Tāʼaga Lea 23:22) ʼE lagi koutou ʼui anai: ‘ ʼE mole ʼau fai anai he meʼa feiā!’ ʼE mole tou fehiʼa ki tatatou faʼe—peʼe ki tatatou tāmai—kae ʼe tou ʼoʼofa lahi kia nāua. ʼE tou ʼiloʼi ʼe lahi te ʼu meʼa neʼe nā fai maʼa tatou. ʼUluaki, neʼe foaki mai e tatatou ʼu mātuʼa te maʼuli. Logope la ko Sehova te Matapuna ʼo te maʼuli, kae neʼe mole feala hatatou maʼuli mo kanapaula neʼe mole ʼi ai hatatou ʼu mātuʼa. ʼE mole feala ke tou foaki ki tatatou ʼu mātuʼa he meʼa ʼe maʼuhiga age ʼi te maʼuli. Pea koutou fakakaukauʼi age muʼa te ʼu sakilifisio ʼaē neʼe nā fai, tanā ʼu tuʼania, te ʼu meʼa ʼaē neʼe nā totogi maʼa koutou, pea mo tonā ʼofa ʼaē neʼe nā maʼu moʼo akoʼi ʼo he tamasiʼi talu mai tana kei veliveli ʼo aʼu ki tona lahi. Koia, ʼe ko he meʼa fakapotopoto te tokoni ʼaenī ʼa te Folafola ʼa te ʼAtua: “Faka maʼuhiga tau tāmai pea mo tau faʼe . . . ke fua lelei kia te koe pea ke ke maʼuli fualoa ʼi te kele.”—Efesi 6:2, 3.

ʼE TONU KE KOUTOU ʼILOʼI TE ʼU MEʼA ʼAĒ ʼE ʼAOGA KIA NĀTOU

2. Koteā ʼaē ʼe lava fai e te fānau ʼaē kua lalahi moʼo “huʼi tonatou maʼua” ki tanatou ʼu mātuʼa?

² Neʼe faitohi fēnei te ʼapositolo ko Paulo ki te kau Kilisitiano: “Ke ʼuluaki ako muʼa [e te fānau peʼe ko te ʼu mokopuna] te maʼuliʼi ʼo te pipiki ʼaē ki te ʼAtua ʼi tonatou loto fale, pea ke nātou haga huʼi tonatou maʼua ki tanatou ʼu mātuʼa pea mo tanatou ʼu kui, heʼe lelei te meʼa ʼaia ia mata ʼo te ʼAtua.” (1 Timoteo 5:4) Ko te fānau ʼaē kua lalahi ʼe nātou “huʼi tonatou maʼua” ki tanatou ʼu mātuʼa pea mo tanatou ʼu kui, heʼe nātou loto fakafetaʼi ki tonatou ʼofa, mo te ʼu meʼa ʼaē neʼe nātou fai maʼa nātou, pea mo tanatou gaohi fakaleleiʼi nātou lolotoga ni ʼu taʼu. Moʼo fakahoko te faʼahi ʼaia, ʼe tonu ke mahino ki te fānau, ʼe ʼaoga ki te hahaʼi matutuʼa ke ʼofainaʼi nātou pea mo fakaloto fīmālieʼi nātou, ohage pe ko te hahaʼi fuli. Kae ʼe ko he meʼa fakaʼofaʼofa, heʼe ʼi te agamāhani ʼe mole fai kia nātou te ʼu faʼahi ʼaia. Ohage ko tatou fuli, ʼe tonu ke nātou ʼiloʼi ʼe nātou maʼuhiga pea mo ʼaoga.

3. ʼE lava feafeaʼi hatatou fakaʼapaʼapa ki tatatou ʼu mātuʼa pea mo tatatou ʼu kui?

³ Koia, ʼe feala ke tou fakaʼapaʼapa ki tatatou ʼu mātuʼa pea mo tatatou ʼu kui, ʼo tou ʼofa kia nātou. (1 Kolonito 16:14) Kapau ʼe mole tou maʼuʼuli tahi mo tatatou ʼu mātuʼa, pea ʼe tonu ke tou manatuʼi ʼe maʼuhiga ʼaupito kia nātou, pea ʼe nātou fiafia ai, mo kapau ʼe tou faitohi age, mo telefoni kia nātou, pea mo tou ʼaʼahi ia nātou. Neʼe faitohi fēnei ia Miyo, te fafine Saponia, ʼi tona taʼu 82: “ ʼE ʼui fēnei mai e taku taʼahine [ʼaē ʼe ʼohoana mo te tagata taupau feʼaluʼaki]: ‘Mama, “folau” mo māua.’ ʼI te vāhaʼa fuli, ʼe ina fakahā mai te ʼu fenua ʼaē ʼe tonu ke nā ʼolo kiai, pea mo tonā numelo telefoni. Ka ʼau sioʼi taku mape, pea ʼe ʼau ʼiloʼi peʼe nā ʼifea. ʼE ʼau loto fakafetaʼi tuʼumaʼu kia Sehova ʼo ʼuhiga mo taku taʼahine ʼaia.”

KOUTOU TOKONI KIA NĀTOU ʼI TE FAʼAHI FAKAKOLOA

4. Neʼe fakaloto mālohiʼi feafeaʼi e te ʼu talatisio faka lotu ʼa te kau Sutea te agakovi ki te ʼu mātuʼa ʼaē kua matutuʼa?

⁴ ʼE feala koa ke toe faka ʼuhiga te fakaʼapaʼapa ki te ʼu mātuʼa, ko te tokaga kia nātou ʼi te faʼahi fakakoloa? Ei, pea ʼi te agamāhani ʼe ʼaoga kia nātou te faʼahi ʼaia. ʼI te temi ʼo Sesu, neʼe lagolago te kau takitaki lotu Sutea ki te talatisio ʼaē neʼe ina ʼui, kapau neʼe ʼui e he tahi ko tana paʼaga peʼe ko tona ʼu koloā ʼe ko “he mōlaga ia kua foaki ki te ʼAtua,” pea neʼe mole fakamaʼua kia ia ke ina fakaʼaogaʼi te ʼu meʼa ʼaia moʼo tokoni ki tana ʼu mātuʼa. (Mateo 15:3-6) ʼI agakovi leva! ʼI tona ʼuhiga moʼoni, ko te kau takitaki lotu neʼe nātou fakaloto mālohiʼi te hahaʼi ke mole nātou fakaʼapaʼapa ki tanatou ʼu mātuʼa, kae ʼe nātou gaohi koviʼi, ʼo mole nātou foaki age te ʼu meʼa ʼaē ʼe ʼaoga. ʼE mole tonu ke feiā tatatou aga!—Teutalonome 27:16.

5. Logope la te ʼu tokoni ʼaē ʼe foaki e te ʼu puleʼaga ʼi ʼihi fenua, kae he koʼe ko te fakaʼapaʼapa ʼa he tahi ki tana ʼu mātuʼa ʼe fakamaʼua ki ai ke tokoni ki te faʼahi ʼo te falā?

⁵ ʼI te temi nei, ʼe lahi te ʼu fenua kua fai ai e te puleʼaga he ʼu fakatuʼutuʼu faka sosiale moʼo foaki ki te hahaʼi matutuʼa te ʼu meʼa ʼaē ʼe ʼaoga kia nātou ʼi te faʼahi fakasino, ohage la ko te meʼa kai, te ʼu mutuʼi meʼa, pea mo honatou nofoʼaga. Tahi ʼaē meʼa, neʼe lagi tānaki e te hahaʼi matutuʼa hanatou falā ke ʼaoga kia nātou ʼi tonatou temi matuʼa. Kae kapau kua ʼosi peʼe mole kei feʼauga tanatou falā, pea ʼe fakaʼapaʼapa anai te fānau ki tanatou ʼu mātuʼa, ʼo nātou faiga ke nātou foaki te ʼu meʼa ʼaē ʼe ʼaoga kia nātou. ʼI tona fakahagatonu, kapau ʼe kita tokaga ki takita ʼu mātuʼa ʼaē kua matutuʼa, pea ʼe kita fakahā ai ʼe kita pipiki kia Sehova ʼAtua, te Tupuʼaga ʼo te famili.

TE ʼOFA PEA MO TE MAʼULI FAKA SAKILIFISIO

6. Koteā te ʼu fakatuʼutuʼu ʼaē neʼe fai e ʼihi, ke feala hanatou taupau tanatou ʼu mātuʼa?

⁶ Tokolahi te ʼu fānau ʼe nātou taupau tanatou ʼu mātuʼa ʼaē kua vaivavai, ʼaki he lotoʼofa pea mo he maʼuli faka sakilifisio. Ko ʼihi ʼe nātou taupau tanatou ʼu mātuʼa iō nātou, pe neʼe nātou fetogi nofoʼaga ke nātou feōviʼaki. Ko ʼihi neʼe nātou ʼolo ʼo maʼuʼuli fakatahi mo tanatou ʼu mātuʼa. ʼI te agamāhani, ko te ʼu fakatuʼutuʼu ʼaia neʼe liliu ko he tapuakina ki te ʼu mātuʼa pea mo te fānau.

7. He koʼe ʼe mole lelei ke koutou fai fakavilivili he ʼu tonu ʼo ʼuhiga mo takotou ʼu mātuʼa ʼaē kua matutuʼa?

⁷ Kae ʼi ʼihi temi, neʼe mole ko he ʼu fakatuʼutuʼu lelei. Koteā tona tupuʼaga? Lagi neʼe fai fakavilivili te ʼu tonu ʼaia, pe neʼe fai ʼo mulimuli ki te meʼa ʼaē neʼe nātou logoʼi ʼi tonatou loto. ʼE fakatokaga lelei mai e te Tohi-Tapu: “Ko ia ʼaē ʼe fakapotopoto ʼe ina fakakaukauʼi tana haʼele.” (Tāʼaga Lea 14:15) Ohage la, kapau ʼe faigataʼa ki takotou faʼe ʼaē kua finematuʼa hana maʼuli tokotahi, pea ʼi takotou manatu, ʼe lelei anai kia ia ke haʼu ʼo maʼuli mo koutou. ʼI te temi ʼaia, ʼe koutou tokakaga fakapotopoto anai ʼo fai te ʼu fehuʼi ʼaenī: Koteā ʼaē ʼe ʼaoga moʼoni kia ia? ʼE ʼi ai koa he ʼu hahaʼi ʼe nātou tokoni ki te hahaʼi matutuʼa peʼe ko he ʼu fakatuʼutuʼu ʼe fai e te puleʼaga ʼe lagi lelei anai kia ia? ʼE fia mavae koa taku faʼe ʼi te koga meʼa ʼaē ʼe nofo ai? Kapau ʼe loto kiai, pea koteā anai te ʼu fetogi ʼaē ka hoko ki tona maʼuli? ʼE fia mavae anai koa ʼi tona ʼu kaumeʼa? ʼE lave feafeaʼi anai kia ia te faʼahi ʼaia? Neʼe koutou palalau koa mo ia ʼo ʼuhiga mo te ʼu faʼahi ʼaia? ʼE lave feafeaʼi kia koutou, mo tokotou ʼohoana pea mo takotou fānau tana haʼu ʼo maʼuli mo koutou? Kapau ʼe tonu ke taupau takotou faʼe e he tahi, pea ko ai anai ʼaē ka ina fai te faʼahi ʼaia? ʼE feala koa ke koutou fevaevaeʼaki ʼi te fakahoko ʼo te faʼahi ʼaia? Neʼe kua koutou palalau koa ki te faʼahi ʼaia mo tokotou famili?

8. Ko ai ʼaē ʼe feala ke koutou fakalavelave ki ai, mo kapau ʼe tonu ke fai he puleʼaki ʼo ʼuhiga mo te tokoni ʼaē ʼe ʼaoga ki takotou ʼu mātuʼa ʼaē kua matutuʼa?

⁸ Mai tona ʼuhiga ʼaē ʼe ko te maʼua ʼo te fānau fuli ke nātou taupau tanatou ʼu mātuʼa, koia ʼe lelei anai ke fai he talaga faka famili, ke feala kia nātou fuli ke nātou fai he ʼu tonu ʼo ʼuhiga mo te faʼahi ʼaia. Tahi ʼaē meʼa, ʼe lagi ʼaoga anai ke koutou kumi tokoni ki te ʼu tagata ʼāfea ʼo te kokelekasio peʼe ko te ʼu tēhina mo tuagaʼane ʼaē neʼe hoko kia nātou te faʼahi ʼaia. ʼE fai e te Tohi-Tapu te fakatokaga ʼaenī: “ ʼE mole lava he ʼu fakatuʼutuʼu mo kapau ʼe mole ʼi ai he ʼu felogoi ʼāteaina, kae ʼe hoko he meʼa mo kapau ʼe lahi he ʼu hahaʼi fai tokoni.”—Tāʼaga Lea 15:22.

KOUTOU AGALELEI PEA MO LOTOMAHINO

9, 10. (a) Logope la te kua matutuʼa ʼo takotou ʼu mātuʼa, kae koteā te aga ʼaē ʼe tonu ke koutou fai kia nātou? (b) Tatau aipe pe koteā te ʼu fakatuʼutuʼu ʼaē ʼe fai anai e he tahi ʼo ʼuhiga mo te maʼuli ʼo tana ʼu mātuʼa, koteā ʼaē ʼe tonu ke ina fakahā tuʼumaʼu kia nātou?

⁹ Kapau ʼe koutou fia fakaʼapaʼapa ki takotou ʼu mātuʼa ʼaē kua matutuʼa, pea ʼe tonu ke koutou agalelei pea mo lotomahino. ʼAki te temi ʼe liliu te hahaʼi matutuʼa ʼo vaivavai, pea ʼe lagi ʼāsili faigataʼa tanatou haʼele, tanatou kai, pea kua nātou loto galogalo. ʼE lagi ʼaoga ke koutou tokoni kia nātou. ʼI te agamāhani, ʼe lahi fau te puipui e te ʼu fānau tanatou ʼu mātuʼa pea mo nātou faiga ke nātou takitaki tonatou maʼuli. Kae ko takotou ʼu mātuʼa, ʼe ko he ʼu hahaʼi lalahi, pea ʼe lahi age tonatou poto pea mo te ʼu meʼa ʼaē kua nātou māhani kiai, koteʼuhi lolotoga ni ʼu taʼu neʼe nātou fai he ʼu tonu moʼo faʼufaʼu tonatou maʼuli. ʼE lagi faka maʼuhigaʼi nātou pea mo fakaʼapaʼapaʼi ʼuhi ko te ʼu meʼa ʼaē neʼe nātou fai ʼi tonatou ʼuhiga mātuʼa pea mo hahaʼi fotufotuʼa. Ko te ʼu mātuʼa ʼaē ʼe lagi nātou manatu ʼe tonu ke nātou fakalogo ki tanatou fānau, ʼe mole nātou fiafia anai pea ʼe nātou ʼiʼita anai. ʼI tanatou manatu ʼaē ʼe ko he faiga ʼa tanatou fānau ke nātou faʼao tonatou loto faʼitaliha, ko ʼihi ʼe nātou ʼiʼita pea mo nātou fakafeagai ki te faʼahi ʼaia.

¹⁰ ʼE mole faigafua te maʼu ʼo he ʼu puleʼaki moʼo fakatokatoka ia te ʼu fihifihia ʼaia, kae ʼe koutou agaʼofa anai ʼo koutou tuku takotou ʼu mātuʼa ke nātou takitaki tonatou maʼuli, pea ke nātou fai he ʼu tonu mo kapau ʼe feala. ʼE mole tonu ke koutou fai he ʼu tonu ʼo ʼuhiga mo te meʼa ʼaē ʼe lelei ki takotou ʼu mātuʼa kae mole heʼeki koutou ʼuluaki felogoi mo nātou. Kua lahi te ʼu meʼa ʼe mole kei feala ke nātou fai, koia koutou tuku ke nātou taupau tonatou loto faʼitaliha. ʼE koutou fakatokagaʼi anai, kapau ʼe mole koutou faigaʼi ke koutou takitaki te maʼuli ʼo takotou ʼu mātuʼa, pea ʼe koutou felogoi lelei anai. ʼE nātou fiafia anai, ʼo feiā mo koutou. Tatau aipe peʼe tonu anai ke koutou fakamālohiʼi nātou ke nātou fai he ʼu meʼa ʼe lelei anai kia nātou, kae ʼe mole tonu ke galo kia koutou, ke koutou fakaʼapaʼapa kia nātou. ʼE tokoni fēnei mai te Folafola ʼa te ʼAtua: “ ʼE tonu anai ke ke tuʼu ki ʼoluga ia muʼa ʼo te ʼu ʼulu hina, pea ʼe tonu anai ke ke fakaʼapaʼapa ki te tagata ʼaē kua matuʼa.”—Levitike 19:32.

KOUTOU TAUPAU TE MANATU ʼAĒ ʼE LELEI

11-13. Kapau neʼe mole felogoi lelei he tahi mo tana ʼu mātuʼa ʼi te temi muʼa, ʼe lava feafeaʼi ke ina fai tona maʼua ʼaē ke tokaga kia nātou ʼi tanatou kua matutuʼa?

¹¹ ʼI ʼihi temi, ʼe faigataʼa ki te fānau ʼaē kua lalahi ke nātou fakaʼapaʼapa ki tanatou ʼu mātuʼa ʼaē kua matutuʼa, he neʼe mole lelei tanatou ʼu felogoi mo nātou ʼi te temi ʼaē neʼe kei nātou liliki ai. Neʼe lagi mole agaʼofa takotou tāmai pea neʼe lagi agakovi, pea ko takotou faʼe neʼe lagi fia pule pea mo aga fefeka. ʼE lagi kei koutou ʼiʼita, peʼe koutou lotomamahi, he neʼe mole nātou fai te ʼu aga ʼa he ʼu mātuʼa neʼe koutou loto kiai. ʼE feala koa ke koutou tauʼi te ʼu manatu ʼaia?a

¹² ʼE fakamatala fēnei e Basse, ʼaē neʼe tupu ʼi Finilani: “Ko te tagata ʼaē neʼe ʼohoana mo taku faʼe neʼe ko te tagata neʼe kau ʼi te kau solia nasi ʼo Siamani. Neʼe hoko ʼita, pea ʼi te ʼu lakaga ʼaia neʼe fakamataku ai tana aga. Neʼe lahi te ʼu lakaga neʼe ʼau sio ai ki tana tā taku faʼe. ʼI te tahi ʼaho, neʼe ʼita kia ʼau, pea neʼe ina toʼo tona kiliʼi pipi ʼo ina tāʼi toku fofoga ʼaki te mama ʼo te kiliʼi pipi. ʼI te mālohi ʼo toku tāʼi, neʼe ʼau tō ai ki toku moeʼaga.”

¹³ Kae neʼe ʼi ai te tahi agaaga ʼo te tagata ʼaia. ʼE toe ʼui fēnei e Basse: “Kae neʼe gāue kinakina pea neʼe tokaga lelei ki te ʼu meʼa ʼaē neʼe ʼaoga ki tomatou ʼapi ʼi te faʼahi fakakoloa. Neʼe mole he temi neʼe ina fakahā mai ai ʼe ʼofa kia ʼau, kae neʼe ʼau ʼiloʼi neʼe ko he tagata neʼe lotomamahi ʼaupito. Neʼe kapu ia ia e tana faʼe ʼi tona kei tūpulaga. Neʼe lahilahi ake mo te ʼu hahaʼi agamālohi, pea neʼe kei tūpulaga ʼi te temi ʼaē neʼe kau ai ki te tau. Neʼe ʼau mahino ki te ʼu ʼaluʼaga ʼaia pea neʼe mole ʼau tukugakoviʼi ia ia. ʼI taku kua lahi ake, neʼe ʼau fia tokoni ʼaupito kia ia ʼo aʼu ki tona mate. Neʼe mole ko he meʼa faigafua, kae neʼe ʼau fai te meʼa ʼaē neʼe feala ke ʼau fai. Neʼe ʼau faiga ke ʼau liliu ko hona foha agalelei, pea ʼe ʼau mahalo neʼe manatu feiā ʼo ʼuhiga mo ʼau.”

14. Koteā te vaega faka Tohi-Tapu ʼaē ʼe tonu ke fakaʼaogaʼi ʼi te ʼu ʼaluʼaga fuli, ʼo kau ai mo te taupau ʼo tatatou ʼu mātuʼa ʼaē kua matutuʼa?

¹⁴ ʼI te ʼu ʼaluʼaga faka famili, ʼo feiā mo te tahi ʼu ʼaluʼaga, ʼe tonu ke tou maʼuliʼi te tokoni ʼaenī ʼa te Tohi-Tapu: “Koutou kofuʼi te ʼu ʼofa mamahi ʼo te manavaʼofa, pea mo te agalelei, te manatu agavaivai, te agamālū pea mo te kātaki fualoa. Koutou haga fekātakiʼaki pea mo fefakamolemoleʼaki ʼaki he lotolelei, mo kapau ʼe ʼi ai he tahi ʼe ina koviʼia he meʼa ʼa he tahi age. Ohage ko te lotolelei ʼa Sehova ke ina fakamolemole kia koutou, ke koutou toe fai feiā pe mo koutou.”—Kolose 3:12, 13.

ʼE TONU FOKI KE KOUTOU TOKAKAGA KIA IA ʼAĒ ʼE TAUPAU MAHAKI

15. He koʼe ʼi ʼihi temi ʼe faigataʼa te taupau ʼo tatatou ʼu mātuʼa?

¹⁵ ʼE ko he gāue kinakina te taupau ʼo takotou tāmai peʼe ko takotou faʼe ʼaē ʼe mahaki, heʼe lahi te ʼu gāue, mo te ʼu maʼua, pea mo te temi ʼaē ʼe tonu ke fakaʼaogaʼi ki ai. Kae ʼi te agamāhani, ko te faʼahi ʼaē ʼe faigataʼa tāfito ʼe ko te ʼu meʼa ʼaē ʼe koutou logoʼi ʼi tokotou loto. ʼE ko he meʼa fakaloto mamahi takotou sio ʼaē ki te fakahaʼuhaʼu ʼo vaivai ʼo takotou ʼu mātuʼa, ʼo nātou loto galogalo, pea mo te mole kei feala ʼaē ke nātou faʼifaʼitaliha ʼi te ʼu meʼa ʼaē ʼe nātou fai. ʼE fakamatala fēnei e Sandy, ʼaē ʼe nofo ʼi Porto Rico: “Neʼe fakalogo tomatou maʼuli faka famili ki tamatou faʼe. Neʼe ʼau lotomamahi ʼaupito ʼi taku taupau ia ia. ʼI te kamata, neʼe haʼele ketu; ki muli age neʼe haʼele mo tona toko, ʼosi ʼaia pea neʼe ʼaoga kia ia he meʼa ke tapiki kiai ʼi tana ʼu feʼaluʼaki, pea moʼo fakaʼosi neʼe nofo ʼi te hekaʼaga toho. Ki muli age, neʼe toe ʼāsili kovi tona mahaki ʼo aʼu ki tona mate. Neʼe ina maʼu te kosea ʼo te ʼu hui, pea neʼe tonu ke ʼau taupau tuʼumaʼu ia ia—ʼi te ʼaho pea mo te pōʼuli. Neʼe mātou fakamaʼanuʼi ia ia, pea mo fafaga, pea mo fai tana lautohi. Neʼe faigataʼa ʼaupito—tāfito ʼo ʼuhiga mo te ʼu meʼa ʼaē ʼe koutou logoʼi ʼi tokotou loto. ʼI taku ʼiloʼi ʼaē kua mate taku faʼe, neʼe ʼau tagi he neʼe ʼau ʼofa mamahi kia ia.”

16, 17. Koteā te ʼu tokoni ʼaē ka ʼaoga anai ki he tahi ʼe ina taupau he tahi kua matuʼa, ke ina fakafuafua lelei te ʼu meʼa ʼaē ʼe ina fai?

¹⁶ Kapau ʼe hoko kia koutou he meʼa feiā, koteā anai te meʼa ʼaē ʼe feala ke koutou fai moʼo kātakiʼi te ʼaluʼaga ʼaia? ʼE ko he tokoni ʼaupito anai kia koutou, mo kapau ʼe koutou fakalogo ki te palalau atu ʼa Sehova mokā koutou lau te Tohi-Tapu, pea mo koutou palalau kia te ia ʼi te faikole. (Filipe 4:6, 7) ʼE tonu anai ke lelei takotou kai pea mo feʼauga tokotou temi mālōlō. Kapau ʼe koutou fai te faʼahi ʼaia, pea ʼe koutou tokalelei anai ʼi te faʼahi fakasino pea mo te ʼu meʼa ʼaē ʼe koutou logoʼi ʼi tokotou loto, moʼo taupau ia ia ʼaē ʼe koutou ʼofa ai. ʼE lagi feala ke koutou fakatuʼutuʼu hokotou temi mālōlō, ʼi takotou gāue ʼaia ʼi te ʼaho fuli. Tatau aipe peʼe mole feala ke koutou ʼolo ʼo mālōlō ʼi he tahi faʼahi, kae ʼe ko he meʼa fakapotopoto anai mo kapau ʼe koutou fakaʼaogaʼi he temi ke koutou mālōlō ai. Moʼo fakahoko te faʼahi ʼaia, ʼe feala ke koutou fakatuʼutuʼu mo he tahi kehe ke nofo mo takotou tāmai peʼe ko takotou faʼe ʼaē ʼe mahaki.

¹⁷ ʼE ko he faʼahi ʼe tautau hoko kia nātou ʼaē ʼe nātou taupau he tahi kua matuʼa, tanatou faiga ʼaē ke nātou fai he ʼu meʼa ʼe mole feala ke nātou fai. Kae ʼaua naʼa koutou tukugakoviʼi ia koutou mo kapau ʼe ʼi ai he ʼu meʼa ʼe mole feala ke koutou fai. ʼI te tahi ʼu ʼaluʼaga, ʼe lagi tonu anai ke koutou ʼave ia ia ʼaē ʼe koutou ʼofa ai ke nofo ʼi he fale ʼe taupau ai te hahaʼi matutuʼa. Kapau ʼe koutou taupau he tahi ʼe mahaki, pea ʼaua naʼa koutou fakamaʼua kia koutou he ʼu meʼa ʼe mole feala ke koutou fai. ʼE tonu ke koutou fakafuafua lelei te ʼu meʼa ʼaē ʼe ʼaoga ki takotou ʼu mātuʼa, pea mo te ʼu meʼa ʼaē ʼe ʼaoga ki takotou fānau, mo tokotou ʼohoana, pea mo koutou.

TE MĀLOHI ʼAĒ ʼE LAKA AGE ʼI TE MĀLOHI MĀHANI

18, 19. Koteā te tokoni ʼaē neʼe fakapapauʼi mai e Sehova, pea koteā te meʼa ʼaē neʼe hoko ʼe hā mai ai ʼe mole ina galoʼi tana fakapapau ʼaia?

¹⁸ ʼAki tana Folafola, te Tohi-Tapu, ʼe foaki fakaʼofa e Sehova he takitaki ʼe feala ke tokoni ʼaupito kia ia ʼaē ʼe ina taupau tana ʼu mātuʼa ʼaē kua matutuʼa, kae ʼe mole gata ʼaki pe te ʼu tokoni ʼaia. ʼAki te takitaki ʼo te laumālie ʼo te ʼAtua, neʼe tohi fēnei e te tagata fai pesalemo: “ ʼE ōvi ia Sehova kia nātou fuli ʼaē ʼe nātou fetapā kia te ia. . . . ʼE logo anai ki tanatou tagi ʼaē ke tokoni age kia nātou, pea ʼe ina hāofaki anai nātou.” ʼE hāofaki anai e Sehova, peʼe ina taupau anai tana hahaʼi agatonu, māʼiape la ʼi te ʼu ʼaluʼaga ʼaē ʼe faigataʼa ʼaupito.—Pesalemo 145:18, 19.

¹⁹ Ko Myrna, ʼaē ʼe nofo ʼi Philippines, neʼe sio ki te faʼahi ʼaia ʼi tana taupau tana faʼe, ʼaē neʼe palalisia. ʼE ʼui fēnei e Myrna: “ ʼE mole he meʼa ʼe fakaloto mamahi age ʼi takotou sio ʼaē ki te mamahi ʼo ia ʼaē ʼe koutou ʼofa ai, kae mole feala ke ina ʼui atu te faʼahi ʼaē ʼe mamahi ai. Neʼe hage ʼe ʼau sio kia ia ʼe malemo māmālie kae mole feala ke ʼau tokoni ki ai. Neʼe lahi te ʼu lakaga neʼe ʼau tuʼutuli ai pea mo fakahā kia Sehova kua ʼau gaʼegaʼe ʼaupito. Neʼe ʼau tagi ohage ko Tavite, ʼaē neʼe ina kole mamahi kia Sehova ke ina ʼai tona ʼu loʼimata ki he foʼi hina pea ke ina manatuʼi ia ia. [Pesalemo 56:8] Pea ohage ko te meʼa ʼaē neʼe fakapapauʼi mai e Sehova, neʼe ina foaki mai te mālohi ʼaē neʼe ʼaoga kia ʼau. ‘Neʼe liliu ia Sehova ko he tahi ʼe lagolago kia ʼau.’ ”—Pesalemo 18:18.

20. Koteā te ʼu fakapapau ʼa te Tohi-Tapu ʼe tokoni anai kia nātou ʼaē ʼe nātou taupau tanatou ʼu mātuʼa ke nātou falala ki te ka haʼu, tatau aipe peʼe mamate anai tanatou ʼu mātuʼa?

²⁰ Neʼe ʼi ai te tahi neʼe ina ʼui ko te taupau ʼo te ʼu mātuʼa ʼaē kua matutuʼa, ʼe hage ko he “fakamatala ʼe mole fakafiafia tona fakaʼosi.” Logope la te ʼu faiga ʼa he tahi ke ina taupau fakalelei ia ia ʼaē ʼe matuʼa, kae ohage ko te faʼe ʼo Myrna, ʼe nātou mamate anai. Kae ko nātou ʼaē ʼe nātou falala kia Sehova, ʼe nātou ʼiloʼi ko te mate ʼe mole ko te fakaʼosi ʼaia ʼo te “fakamatala.” Neʼe ʼui fēnei e te ʼapositolo ko Paulo: “ ʼE ʼau maʼu te ʼamanaki ʼaenī ʼo ʼuhiga mo te ʼAtua . . . ʼe ʼi ai anai he toe fakatuʼuake ʼo te kau faitotonu pea mo te kau heʼe faitotonu.” (Gāue 24:15) ʼE maʼu e nātou ʼaē kua mate tanatou ʼu mātuʼa, he fakaloto fīmālie ʼi te ʼamanaki ʼo te fakatuʼuake pea mo te fakapapau ʼaē ko te ʼAtua ʼe ina fakatuʼu anai he malamanei foʼou taulekaleka, pea ʼe puli ai anai te mate.—Fakahā 21:4.

21. Koteā te ʼu fua lelei ʼaē ʼe tou maʼu mokā tou fakaʼapaʼapa ki tatatou ʼu mātuʼa ʼaē kua matutuʼa?

²¹ ʼE fakaʼapaʼapa ʼaupito te kau kaugana ʼa te ʼAtua ki tanatou ʼu mātuʼa, tatau aipe pe kua nātou matutuʼa. (Tāʼaga Lea 23:22-24) ʼE nātou faka maʼuhigaʼi ia nātou. ʼI tanatou fai te faʼahi ʼaia, ʼe hoko ai kia nātou te meʼa ʼaē ʼe ʼui e te tāʼaga lea faka Tohi-Tapu: “Ko tau tāmai pea mo tau faʼe ʼe nā fakafiafia anai, pea ko ia ʼaē neʼe ina fānauʼi koe ʼe fiafia anai ia.” (Tāʼaga Lea 23:25) Pea ko te meʼa ʼaē ʼe maʼuhiga tāfito, ko nātou ʼaē ʼe nātou fakaʼapaʼapa ki tanatou ʼu mātuʼa ʼaē kua matutuʼa, ʼe nātou toe fakafiafia foki mo Sehova ʼAtua pea mo nātou fakaʼapaʼapa kia te ia.