“Koutou Kātaki! Kua ʼAu Mālo ʼi Te Malamanei”
KO TE ʼaho ʼo te mate ʼo Sesu—te ʼaho 14 ʼo te māhina faka Sutea ʼo Nisani—neʼe kamata ʼi te tō ʼo te laʼā ʼo te Feliatolu, ʼaho 31 ʼo Malesio ʼo te taʼu 33 ʼo totatou temi. ʼI te afiafi ʼaia, neʼe fakatahitahi ia Sesu mo tana kau ʼapositolo ʼi te kogafale fata ʼi Selusalemi moʼo fai ʼo te Pāsikate. ʼI tana ʼamanaki “mavae ʼi te malamanei ʼaenī ʼo ʼalu ki tana Tāmai,” neʼe fakahā e Sesu neʼe ʼofa ki tana kau ʼapositolo ʼo aʼu ki tona gataʼaga. (Soane 13:1, MN ) ʼO feafeaʼi? ʼO ina akoʼi age kia nātou ia te ʼu ako maʼuhiga, ʼo ina teuteuʼi ia nātou ki te ʼu meʼa ʼaē ka hoko anai.
ʼI te hoholo ʼo te po, neʼe ʼui fēnei e Sesu ki tana kau tisipulo: “Koutou kātaki! Kua ʼau mālo ʼi te malamanei.” (Soane 16:33, MN ) Koteā te faka ʼuhiga ʼo tana ʼu palalau fakaloto mālohi ʼaia? Koʼeni tona fakaliliu: ‘Neʼe mole fakaliliu ʼau e te kovi ʼi te malamanei ke ʼau lotokovi peʼe ʼau liufaki te kovi ʼaki te kovi. Neʼe mole ʼau tuku ki te malamanei ke ina fakahiga ʼau ki tona faʼahiga maʼuli. ʼE feala pe foki mo koutou ke koutou lavaʼi te faʼahi ʼaia.’ ʼO toe feiā aipe, ko te ʼu meʼa ʼaē neʼe akoʼi e Sesu ki tana kau ʼapositolo agatonu ʼi te ʼu hola fakaʼosi ʼo tona maʼuli ʼi te kele, neʼe tokoni kia nātou ke nātou mālo ʼi te malamanei.
ʼE ʼi ai koa he tahi ʼe ina fakafihiʼi te ʼui ʼaē kua lahi ʼaupito te agakovi ʼi te mālama ʼo te temi nei? ʼE tou feafeaʼi ki te ʼu gāue heʼe faitotonu pea mo te ʼu agamālohi ʼaē ʼe mole ʼi ai hona ʼuhiga? ʼE tupu ai koa hatatou fehiʼa peʼe tou fia liufaki te kovi ʼaki te kovi? ʼE fakahalaʼi feafeaʼi tatou e te ʼu aga heʼeʼaoga ʼaē ʼe fai e te hahaʼi? ʼO hilifaki kiai totatou ʼuhiga heʼe haohaoa pea mo totatou ʼu holi ki te agahala, ʼe tonu ke tou tauʼi te ʼu faʼahi e lua: te mālama agakovi pea mo totatou ʼu holi kovi. ʼE tou lava mālo koa ʼi te ʼu faʼahi ʼaia mo kapau ʼe mole tokoni mai te ʼAtua? ʼE tou lava maʼu feafeaʼi tana tokoni? Koteā te ʼu kalitate ʼe tonu ke tou gāueʼi ke feala hatatou tauʼi totatou ʼu holi fakasino? Moʼo tali kiai, tou toe liliu muʼa ki te ʼu meʼa ʼaē neʼe akoʼi e Sesu ki tana kau tisipulo ʼofaina ʼi te ʼaho fakaʼosi ʼo tona maʼuli ʼi te kele.
Tou Tauʼi Te Fialahi ʼAki Te Agavaivai
Ohage foki la, tou tokagaʼi age muʼa te fihifihia ʼo te fialahi. ʼO ʼuhiga mo te faʼahi ʼaia, ʼe ʼui fēnei e te Tohi-Tapu: “Ko te fialahi ʼe muʼa mai ia ʼi te fakaʼauha, pea ko te fia hā ʼe muʼa mai ia ʼi te higa.” (Tāʼaga Lea 16:18) ʼE toe tokoniʼi fēnei tatou e te Tohi-Tapu: “Kapau ko he tahi ʼe manatu ko ia ʼe maʼuhiga ia kae ʼe noa ia, pea ʼe ina kākāʼi tona ʼatamai.” (Kalate 6:3, MN ) ʼE moʼoni ia, ko te fialahi ʼe ko he meʼa fakatupu maumau pea mo kākā ia. ʼE tou agapoto ʼo tou fehiʼa ki “te laupisi pea mo te fialahi.”—Tāʼaga Lea 8:13.
Neʼe maʼu koa e te kau ʼapositolo ʼa Sesu ia te fihifihia ʼo te laupisi pea mo te fialahi? Neʼe ʼi ai te lakaga neʼe nātou fetalanoaʼaki pe ko ai ʼaē ia nātou ʼe lahi ake. (Maleko 9:33-37) ʼI te tahi lakaga, ko Sakopo mo Soane neʼe nā kole ke nā maʼu he ʼu tuʼulaga māʼoluga ʼi te Puleʼaga. (Maleko 10:35-45) Neʼe fia tokoni ia Sesu ki tana kau tisipulo ke nātou pulihi noa te manatu kovi ʼaia. Koia ʼi tanatou lolotoga kakai ki te Pāsikate, neʼe tuʼu ake ʼo haʼi tona koga loto, kae ina toʼo te tauveli, pea ina kamata fufulu te ʼu vaʼe ʼo tana kau tisipulo. ʼE mahino ia neʼe ina fakahā fakahagatonu age kia nātou te ako ʼaē neʼe ina loto ke nātou mulimuli kiai. Neʼe ʼui fēnei e Sesu: “Kapau leva ko ʼau, ʼaē ko te ʼAliki pea mo Tagata Faiakonaki, neʼe ʼau fufulu ʼokotou vaʼe, pea ʼe tonu foki mo koutou, ke koutou fefufuluʼaki ʼokotou vaʼe.” (Soane 13:14, MN ) Ei, ʼe tonu ke fetogi te fialahi ʼaki te agavaivai.
Kae ʼe mole faigafua ia te mālo ʼi te fialahi. Ki muli age ʼi te afiafi pe ʼaia, ʼi te kua fakamavae e Sesu ia Sutasi Isikaliote, ʼaē neʼe ina lavakiʼi ia ia, neʼe malaga te fihi lahi ʼi te toko 11 kau ʼapositolo. Koteā tona tupuʼaga? Neʼe nātou fetalanoaʼaki peʼe ko ai ʼaē ia nātou ʼe lahi ake! Neʼe mole pupulaʼi nātou e Sesu, kae neʼe ina fakahā fakalelei age kia nātou ia te maʼuhiga ʼaē ke nātou fetauhiʼaki. Neʼe ina ʼui fēnei: “Ko te ʼu hau ʼo te ʼu puleʼaga, ʼe nātou pule faka hau kia nātou, pea ko nātou ʼaē ʼe pule kia nātou, ʼe fakahigoaʼi ko te ʼu Hahaʼi ʼe Nātou Fai Te Meʼa ʼAē ʼe Lelei. Kaʼe ko koutou, ʼe mole tonu ke koutou feiā. Kaʼe ko ʼaē ʼe lahi ake ia koutou ke liliu ia ohage ko ʼaē ʼe kei tūpulaga ia koutou, pea ko ʼaē ʼe pule ke liliu ia ohage ko ʼaē ʼe faifekau.” Moʼo fakamanatuʼi age kia nātou tana faʼifaʼitaki, neʼe ina toe ʼui fēnei: “Ko ʼau ʼe ʼau nofo ʼi te lotolotoiga ʼo koutou ohage ko ʼaē ʼe kaugana.”—Luka 22:24-27, MN.
Neʼe mahino koa te kau ʼapositolo ki te ako ʼaia? ʼE mahino ia. Hili kiai te ʼu taʼu pea tohi fēnei e te ʼapositolo ko Petelo: “Ke koutou mau fuli te manatu e tahi, koutou agalelei, mo ofa ki te u tehina, mo manavaofa, pea mo agavaivai.” (1 Petelo 3:8) ʼE toe maʼuhiga foki ke tou mālo mai te fialahi ʼaki tatatou maʼuliʼi ia te agavaivai! ʼE mole tou fakapotopoto mo kapau ʼe lahi fau tatatou faiga ke tou logona, peʼe tou maʼu te mālohi peʼe tou maʼu tuʼulaga. ʼE tala fēnei e te Tohi-Tapu: “ ʼE fakafeagai te ʼAtua ki te kau fialahi, kae ʼe ina foaki te ʼofa makehe ki te kau agavaivai.” (Sakopo 4:6, MN ) ʼO toe feiā pe, neʼe tala fēnei e te tāʼaga lea fakapotopoto ʼo te temi muʼa: “Ko te ikuʼaga ʼo te agavaivai pea mo te manavasiʼi kia Sehova, ʼe ko te ʼu koloā, mo te kolōlia, pea mo te maʼuli.”—Tāʼaga Lea 22:4.
Ko Te Mālo ʼi Te Fehiʼa—ʼO Feafeaʼi?
Koutou tokagaʼi te tahi aga ʼe mafola ʼi te malamanei—ʼaē ko te fehiʼa. Peʼe fakatupu e te tuʼania, peʼe ko te mole mālama, peʼe ko te fakapalatahi, peʼe ko te heʼe faitotonu, peʼe ko te lagolago ki te puleʼaga, peʼe ki he telepi, peʼe ko he lanu, ʼe hage ʼe tou maʼu te fehiʼa ʼi te potu fuli. (2 Timoteo 3:1-4) Neʼe toe mafola pe foki ia te loto fehiʼa ʼi te temi ʼo Sesu. Ko te kau tagata tānaki tukuhau neʼe fehiʼaʼinaʼi e te sosiete faka Sutea. Neʼe mole felogoi te kau Sutea mo te kau Samalitana. (Soane 4:9) Pea ko te kau Senitile neʼe toe fehiʼaʼinaʼi mo nātou e te kau Sutea. Kae ʼi tona temi totonu, ko te faʼahiga tauhi ʼaē neʼe fakatuʼu e Sesu neʼe ina faka fealagia ai ke tali leleiʼi te hahaʼi ʼo te ʼu puleʼaga fuli. (Gaue 10:34, 35; Kalate 3:28) Koia, neʼe ina foaki ai ki tana kau tisipulo te faʼahiga manatu foʼou.
Neʼe tala fēnei e Sesu: “ ʼE ʼau foaki atu kia koutou he fakatotonu foʼou, ke koutou feʼofaʼofani, ohage ko taku ʼofa ʼaē kia koutou, ke feiā mo koutou, ke koutou feʼofaʼofani.” Neʼe tonu ke nātou ako ia te fakahā ʼo te ʼofa ʼaia, koteʼuhi neʼe ina toe ʼui fēnei: “ ʼAki te meʼa ʼaia, ʼe ʼiloʼi ai anai e te hahaʼi fuli ko koutou ko taku ʼu tisipulo, mo kapau ʼe koutou femaʼuʼaki te ʼofa.” (Soane 13:34, 35, MN ) Neʼe ko he fakatotonu foʼou koteʼuhi neʼe fakalaka ʼi te ʼofa ki “te kāiga ohage pe ko koe totonu.” (Levitike 19:18) ʼO feafeaʼi? Neʼe fakamahino lelei e Sesu ia te faʼahi ʼaia ʼaki tana ʼui ʼaē: “Koʼeni taku fakatotonu, ke koutou feʼofaʼofani ohage ko taku ʼofa ʼaē kia koutou. ʼE mole he tahi ʼe ina maʼu he ʼofa ʼe lahi age ʼi te meʼa ʼaenī: ke foaki e he tahi tona nefesi maʼa tona ʼu kaumeʼa.” (Soane 15:12, 13, MN ) Neʼe tonu ke nātou tali ke nātou sakilifisioʼi tonatou maʼuli maʼa tonatou ʼu tatau pea mo ʼihi.
ʼE lava feafeaʼi ki he ʼu hahaʼi agahala ke nātou pulihi te fehiʼa ʼi tonatou maʼuli? ʼE tonu ke nātou fetogiʼaki te ʼofa faka sakilifisio. Ko te ʼu toko lauʼi miliona hahaʼi fakamalotoloto mai te ʼu lanu kehekehe, mo te ʼu agaʼi fenua kehekehe pea mo te ʼu haʼuʼaga faka politike kehekehe ʼe nātou fai ia te faʼahi ʼaia. Kua nātou kau nei ki te kautahi ʼe felogoi tahi pea ʼe mole maʼu ai te fehiʼa—ʼe ko te foʼi famili fakatautehina faka malamanei ʼa te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova. ʼE nātou mulimuli ki te ʼu folafola fakaʼatua ʼaenī ʼa te ʼapositolo ko Soane: “Ko ʼaē ʼe fehiʼa ki tona tēhina ʼe ko he tagata fai fakapō ia, pea ʼe koutou ʼiloʼi ʼe mole he tagata fai fakapō ʼe ia te ia te maʼuli heʼegata.” (1 Soane 3:15, MN ) ʼE mole fakafisi pe te kau Kilisitiano moʼoni ki te ʼu mahafu, kae ʼe nātou toe faiga mālohi foki ke nātou fefakahāʼaki ia te ʼofa.
Kae ʼe tonu ke feafeaʼi tatatou aga kia nātou ʼaē ʼe mole ko tatatou ʼu tēhina ʼi te tui, pea mo lagi nātou fehihiʼa mai kia tatou? ʼI te temi ʼaē neʼe tautau ai ʼi te pou, neʼe faikole ia Sesu maʼa nātou ʼaē neʼe nātou fakapogi ia ia, ʼo ina ʼui fēnei: “Tamai, fakamolemole kia natou, koteuhi e mole natou iloi te mea e natou fai.” (Luka 23:34) ʼI te temi ʼaē neʼe taumakaʼi ai ia Setefano e te kau tagata kua nātou fonu ʼi te loto fehiʼa, koʼeni te ʼu palalau fakamuli ʼaē neʼe ina fai: “Sehova, ʼaua naʼa ke lau tanatou agahala ʼaenī.” (Gaue 7:60, MN ) Neʼe loto ia Sesu mo Setefano ki te meʼa ʼaē ʼe lelei kia nātou ʼaē neʼe fehihiʼa kia nāua. Neʼe mole ʼi ai he loto kovi ʼi tonā ʼu loto. ʼE tokoniʼi fēnei mai tatou e te Tohi-Tapu: “Tou fai ia te lelei ki te tagata fuape.”—Kalate 6:10.
‘Ko He Tokoni ʼo Talu Ai’
ʼI te hili ʼo tana fono mo tana kau ʼapositolo agatonu e toko 11, neʼe fakahā age e Sesu ʼe kei toe kiai te kiʼi temi siʼi ʼo tana nofo mo nātou. (Soane 14:28; 16:28) Kae neʼe ina fakaloto mālohiʼi fēnei ia nātou: “ ʼE ʼau fai anai he kole ki te Tāmai, pea ʼe ina foaki atu anai kia koutou he tahi tokoni ke nofo mo koutou ʼo talu ai.” (Soane 14:16, MN ) Ko te tokoni ʼaia ʼaē neʼe ina fakapapauʼi age kia nātou ʼe ko te laumālie maʼoniʼoni ʼo te ʼAtua. ʼE ina akoʼi age anai kia nātou ia te ʼu meʼa faka Tohi-Tapu ʼaē neʼe nātou mahino gataʼa kiai, pea mo fakamanatuʼi age kia nātou te ʼu meʼa ʼaē neʼe akoʼi age e Sesu ʼi te temi ʼaē neʼe nofo ai ʼi te kele.—Soane 14:26.
ʼE lava tokoni feafeaʼi mai te laumālie maʼoniʼoni ia ʼaho nei? Kua tou ʼiloʼi ko te Tohi-Tapu ʼe ko te Folafola ʼe haʼu mai te ʼAtua. Ko te ʼu tagata ʼaē neʼe fakaʼaogaʼi moʼo tala te ʼu lea faka polofeta pea mo tohi ia te Tohi-Tapu “neʼe uga nātou e te laumālie maʼoniʼoni.” (2 Petelo 1:20, 21; 2 Timoteo 3:16, MN ) Ko tatatou ako te Tohi-Tapu pea mo maʼuliʼi te ʼu meʼa ʼaē ʼe tou ako, ʼe tou maʼu ai te poto, mo te lotomahino, mo te fakasiosio poto, mo he fakasiosio tonu pea mo te fealagia ʼaē ki te fakakaukau. ʼE mahino ia ʼe lelei age anai totatou teuteuʼi moʼo fakafeagai ki te ʼu fakaneke ʼo te mālama agakovi ʼaenī.
Ko te laumālie maʼoniʼoni ʼe ko he tokoni ʼi te tahi ʼaluʼaga. Ko te laumālie maʼoniʼoni ʼo te ʼAtua ʼe ko he mālohi ʼe ina ʼeke tatou ke tou fai te meʼa ʼaē ʼe lelei, ʼo ina faka fealagia kia nātou ʼaē ʼe nātou tali te takitaki ʼa te laumālie, ke nātou fakahā he ʼu kalitate fakaʼatua. ʼE ʼui fēnei e te Tohi-Tapu: “Ko te fua ʼo te laumālie, ko te ʼofa, te fiafia, te tokalelei, te kātaki fualoa, te finegaloʼofa, te agalelei, te tui, te agamālū, te lolomi ʼo kita.” ʼE mole koa la ko he ʼu kalitate ʼe ʼaoga kia tatou moʼo tauʼi totatou ʼu holi fakasino ʼaē ki te ʼu aga heʼeʼaoga, mo te fefihiʼaki, mo te maheka, mo te ʼu ʼita kovi pea mo te tahi ʼu meʼa kovi feiā?—Kalate 5:19-23, MN.
ʼAki tatatou falala ʼaē ki te laumālie ʼo te ʼAtua, ʼe tou toe lava maʼu ai foki ia “te mālohi ʼaē ʼe laka age ʼi te mālohi māhani” moʼo tauʼi he faʼahiga faigataʼa pe. (2 Kolonito 4:7, MN ) Logope ʼe lagi mole taʼaki anai e te laumālie maʼoniʼoni ia te ʼu ʼahiʼahi peʼe ko te ʼu fakahala, kae ʼe tokoni moʼoni mai anai kia tatou ke tou kātakiʼi. (1 Kolonito 10:13) Neʼe tohi fēnei e te ʼapositolo ko Paulo: “ ʼE ʼau maʼu te mālohi kia meʼa fuli, ʼuhi ko ia ʼaē ʼe ina foaki mai te mālohi.” (Filipe 4:13, MN ) Ko te ʼAtua ʼe ina foaki te taʼi mālohi ʼaia ʼaki tona laumālie maʼoniʼoni. Koia ʼe tou fakafetaʼi ai ki te laumālie maʼoniʼoni! Neʼe fakapapau mai ʼe ina foaki anai te laumālie maʼoniʼoni kia nātou ʼaē ʼe ‘ ʼoʼofa kia Sesu pea mo taupau tana ʼu fakatotonu.’—Soane 14:15.
“Koutou Nonofo ʼi Toku ʼOfa”
ʼI tona po fakaʼosi ʼi te kele, neʼe toe ʼui fēnei e Sesu ki tana kau ʼapositolo: “Ko ʼaē ʼe ina maʼu taku ʼu fakatotonu pea mo ina taupau, ko ia ia ʼaia ʼe ʼofa ia te ʼau. Pea ko ʼaē ʼe ʼofa kia te ʼau, ʼe ʼofainaʼi anai ia ia e taku Tāmai.” (Soane 14:21, MN ) Neʼe ina tokoniʼi fēnei ia nātou: “Koutou nonofo ʼi toku ʼofa.” (Soane 15:9, MN ) Ko tatatou haga nonofo maʼu ʼi te ʼofa ʼo te Tāmai pea mo te ʼAlo ʼe tokoni feafeaʼi mai ke tou tauʼi totatou ʼuhiga agahala pea mo te mālama agakovi ʼaenī?
ʼE tou lava lolomi koa te ʼu holi kovi mo kapau ʼe mole ʼi ai he tupuʼaga mālohi ke tou līaki? Ko te fia maʼu ʼo he ʼu felogoi lelei mo Sehova ʼAtua pea tona ʼAlo, ʼe feala ke ina uga he tahi ke ina lolomi te ʼu holi kovi. Ko Ernesto,a ko he tūpulaga neʼe ina tauʼi mālohi tona faʼahiga maʼuli heʼeʼaoga ʼaē neʼe ina fai talu mai tona temi tūpulaga, pea ʼe ina fakamatala fēnei: “Neʼe ʼau fia fakafiafia te ʼAtua, pea neʼe ʼau ako ʼi te Tohi-Tapu ʼe mole ina tali toku faʼahiga maʼuli. Koia, neʼe ʼau fakatotonu ai ke ʼau fetogi katoa, ke takitaki toku maʼuli e te ʼu pelesepeto ʼa te ʼAtua. ʼI te ʼaho fuli, neʼe tonu ke ʼau tauʼi te ʼu manatu kovi pea mo heʼeʼaoga ʼaē neʼe hake tuʼumaʼu ʼi toku ʼatamai. Kae neʼe ʼau lotomālohi ke ʼau mālo ʼi te tau ʼaia, pea neʼe ʼau faikole tuʼumaʼu ke tokoni mai te ʼAtua. Hili kiai taʼu e lua, neʼe kua ʼau lava lolomi taku aga ʼaē neʼe kovi ʼaupito, kae ʼe kei ʼau haga lolomi ia ʼau.”
ʼO ʼuhiga mo te tau ʼaē ʼe tou fai mo te mālama ʼo tuʼa, koutou tokagaʼi te faikole fakaʼosi ʼa Sesu ʼi muʼa ʼo tanatou mavae mai te kogafale fata ʼi Selusalemi. ʼI tana faikole ki tana Tāmai moʼo hūfaki tana kau tisipulo, neʼe ina kole fēnei age ki ai: “ ʼE mole ʼau kole atu kia te koe ke ke toʼo kehe ia nātou ʼi te malamanei, kae ke ke leʼoleʼo kia nātou ʼuhi ko ia ʼaē ʼe agakovi. ʼE mole nātou kau ʼi te malamanei, ohage pe ko ʼau ʼe mole ʼau kau ʼi te malamanei.” (Soane 17:15, 16, MN ) Ko he meʼa fakaloto mālohi! Ko Sehova ʼe leʼoleʼo kia nātou ʼaē ʼe ʼofa ki ai pea mo ina fakaloto mālohiʼi nātou ʼi tanatou faiga ʼaē ke nātou mamaʼo mai te malamanei.
“Koutou Tui”
Kapau ʼe tou maʼuliʼi te fakatotonu ʼa Sesu, pea ʼe tou lava mālo moʼoni ʼi tatatou tauʼi te mālama agakovi ʼaenī pea mo totatou ʼu holi kovi. Logope te maʼuhiga ʼo te ʼu mālo ʼaia, kae ʼe mole nātou lava pulihi te mālama ʼaenī peʼe ko te agahala. Kae ʼe tonu ke tou falala maʼu.
ʼE tala fēnei e te Tohi-Tapu: “E fakamole te malama-nei mo tana u holi; kae kia ia ae e ina fai te finegalo o te Atua e mauli o talu ai.” (1 Soane 2:17) Neʼe foaki e Sesu tona maʼuli moʼo hāofaki mai te agahala pea mo te mate “ia natou fuape e tui kia te ia.” (Soane 3:16) ʼI tatatou tuputupu ʼi totatou ʼatamai mālama ʼo ʼuhiga mo te finegalo ʼo te ʼAtua pea mo tana ʼu fakatuʼutuʼu, tou mulimuli lelei ki te tokoni ʼa Sesu: “Koutou tui ki te Atua pea koutou tui mai kia te au.”—Soane 14:1.
[Kiʼi nota]
a Neʼe fetogi te higoa.
[Paki ʼo te pasina 6, 7]
Neʼe tokoniʼi fēnei e Sesu tana kau ʼapositolo “Koutou nonofo ʼi toku ʼofa”
[Paki ʼo te pasina 7]
ʼE hoko moʼoni anai te ʼāteaina mai te agahala mo tona ʼu fua kovi