Kapite 13
Te puleaga ote Atua ae ka ina aumai te tokalelei
1. Kotea ae nee mole lavai tona fai ete u pleaga faka tagata?
KOTE U puleaga faka tagata nee mole natou lavai te foaki ote u mea ae e aoga mooni kite hahai. Nee mole he tahi ia natou nee ina lavai te pulihi ote fakapo pea mote fehia kite tahi lanu, pee kote foaki ohe meakai lelei pea mohe nofoaga kite hahai taki tokotahi. Nee mole natou toe lavai foki mote haofaki osi a tanatou u hahai mai te mahaki, te matutua pea mote mate, kae tafito age te faka liliu mai ote u mate kite mauli. Mole he tahi nee ina lavai he faka tuu ohe tokalelei ke fualoa pea mohe fimalie. Kote u puleaga faka tagata nee mole natou lavai te faka toka ote u faigataa lalahi aia o totatou temi.
2. Kotea te mea e talanoa tafito kiai te Tohi-Tapu?
2 Ko totatou Tupuaga eina iloi ia e aoga kia tatou he puleaga fai totonu, eina fealagia te foaki kite hahai fuli te manuia pea mote fiafia ite mauli. Kote tupuaga aia ote talanoa ate Tohi-Tapu kihe puleaga faka atua. Kote puleaga aia nee faka papau mai kiai te Atua e talanoa tafito kiai te Tohi-Tapu.
3. Kotea ae e ui ia Isaia 9:6, 7 o uhiga mote puleaga ote Atua?
3 “Kae, e ui anai, e tuu koa i fea te puleaga ote Atua ite Tohi-Tapu?” Ia Isaia 9:6, 7 (Tohi-Tapu a Darby) e tou lau ai: “He kua fanaui kia tatou he tamasii, kua foaki kia tatou he foha, pea kote puleaga e hili anai i tona fugauma; pea e ui anai tona huafa ko: Fakaofo, Fai tokoni, Atua malohi, Tamai ote sekulo, Aliki ote tokalelei. Ihe mafola o tona fenua [puleaga,] pea mote tokalelei, e mole hona gataaga.”
4. Koai te tamasii ae e tonu ke liliu kohe pule ote puleaga ote Atua?
4 E fakaha i heni ete Tohi-Tapu ia te tupu ohe tamasii, kohe tama aliki. Ite temi ae kua faka tuu kiai, kote ‘foha aia ote hau’ e tonu ke liliu kohe pule lahi, “kote Aliki ote tokalelei”. E pule anai ia kihe puleaga faka manavahe, hee kote puleaga aia ka ina fakatuu anai te tokalelei ite kele katoa ke heegata. Kote tamasii aia nee fakaha tona tupu ia Isaia 9:6, 7 ko Sesu. I tana fakaha tona tupu kite taupoou ko Malia, nee ui ete aselo ko Kapeliele: “E hau anai (. . .) pea ko tona puleaga e mole hona gataaga.”—Luka 1:30-33.
KOTE MAUHIGA OTE PULEAGA E FAKA MAUHIGA
5. a) E feafeai tona faka iloga mai ete Tohi-Tapu te mauhiga ote Puleaga? b) Kotea te Puleaga ote Atua, pea e kotea ka ina fai anai?
5 Ite kele, kote gaue tafito a Sesu mo ana tisipulo kote faka mafola pea mote ako ote Puleaga ote Atua ae ka hau (Luka 4:43; 8:1). Nee tua 140 tupu tanatou talanoa kite Puleaga aia ite Tohi-Tapu. Nee ako e Sesu tana u tisipulo ke natou faikole kite Atua o fenei: “Ke haele mai tou puleaga! Ke fai tou finegalo, o hage ko tona fai i selo ke toe feia ite kele!” (Mateo 6:10). Kote Puleaga aia e faikole o faka uhiga kiai te kau kilisitiano e kohe puleaga mooni koa? E mahino papau ia. Ko Kilisito, te Alo ote Atua, kote Hau ia aia ote Puleaga pea e kote kele katoa e liliu anai ia ko tona fenua. Kohe manuia anai ia moka gata te kau ate hahai kihe u fenua e fefakatutuu aki pea ke natou fakatahi fuli anai ite tokalelei ite pule ate Puleaga ote Atua!
6. Ite i malamanei a Sesu, he koe nee ui kote Puleaga kua “ovi” mai pea kua ite “lotolotoiga o koutou”?
6 Ko Soane Patita nee ina kamata faka mafola te puleaga aia o ui maa ia: “Koutou fakahemala, hee kote puleaga o selo kua ovi mai.” (Mateo 3:1, 2). He koe nee talanoa feia? Koteuhi ko Sesu, ae ka pule anai ite puleaga ote Atua, e amanaki ke papitemai e ia pea mo ina tali tona fakanofo ete laumalie maonioni ote Atua. Koia e mole he punamauli ai kite talanoa a Sesu kite kau Faliseo ki muli age o fenei: “Koeni kote puleaga ote Atua e ite lotolotoiga o koutou.” (Luka 17:21). Aki tona uhiga ae kote hau nee faka totonu ete Atua, nee nofo ia ia natou. Aki ona tau ae e tolu vaelua o tana faka mafola pea mo tana fai ako, pea mo tana nofo agatonu kite Atua o au ki tona mate, nee fakaha ai e Sesu e tonu iaia ke hau.
7. Kotea ae e ha mai ai kote Puleaga nee kote mea mauhiga ia ite temi ae nee mauli ai Sesu ite kele?
7 Kote u mea ae nee faka iloga aki te aho fakaosi ote mauli faka kelekele o Kilisito e faka mooni aki ia kote Puleaga ote Atua nee kote mea mauhiga lolotoga tana gaue. Nee fai te talaloi aeni o uhiga mo Sesu: “Nee matou mau te tagata aeni eina lolotoga veuveuki tomatou fenua, o ina tapui ke aua naa totogi te tukuhau kia Sesale pea mo ina ui ko ia, ko Kilisito, kohe hau.” Kote kovana loma ko Posio Pilato nee ina fehui atu ai leva ia ia: “E ko koe koa ae kote hau ote kau Sutea?”—Luka 23:1-3.
8. a) Nee kotea te tali a Sesu kite fehui ae nee fai kiai pee koia kohe hau? b) Kotea te faka uhiga ote palalau a Sesu i tana tala ae ko tona puleaga ‘e mole hau ia mai ai’?
8 Nee mole tali faka hagatonu e Sesu kite fehui a Pilato; nee ina ui: “Ko toku puleaga e mole kau ia ite malama aeni. Kanapaula nee kau toku puleaga ite malama aeni, nee tau taku hahai ke aua naa ave au kite kau Sutea. Kae koeni, ko toku puleaga e mole hau ia mai ai.” Ko tona Puleaga e mole tonu ia ke kelekele. Ko Sesu e amanaki ia ke hau mai te lagi kae mole hau ia ite kele, o hage he tagata. Kote fehui nee faka uhiga foki kite maua ae o Sesu ke hau, koia nee toe fehui atu ai e Pilato: “Pea ta e ko koe eke hau?”
9. a) Kotea te mooni faka ofoofo ae nee fakaha e Sesu? b) Kotea te fehui mauhiga e feala ke fai ia aho nei?
9 Koia, ko Sesu nee feala ke faka tua ai aki te mate i tana faka mafola pea mo ako he puleaga foou. Nee ina tali kia Pilato: “Ko koe tonu eke ui eau hau. Nee au tupu kote potu aeni, pea nee au hau kite malamanei kote potu aeni: kote faka mooni kite mooni.” (Soane 18:36, 37). Io, ko Sesu nee ina faka aoga tona mauli faka kelekele moo fakaha te mooni kite Puleaga ote Atua. Nee kote mea tafito aia o tana fai faka mafola. E toe feia ia aho nei, kote Puleaga eiai tona toe mauhiga aupito. Kae feala ke tou ui: Kote puleaga fea ae eiai tona mauhiga tafito ite mauli ohe tagata: ae ote tagata pee kote Puleaga ote Atua aki te pule a Kilisito?
E TEUTEUI ETE ATUA HE PULEAGA FOOU
10. a) Kote lakaga fea ae nee sio ai te Atua kite maua ke fau he puleaga foou? b) Kofea ae e uluaki talanoa ai ite Tohi-Tapu o uhiga mote puleaga aia? c) Koai ae e faka tata ete gata?
10 Ite haga a Satana o taki ia Atama mo Eva i tana agatuu, nee sio leva Sehova kua maua keina teuteui he puleaga foou maa te malamanei katoa. Ite lakaga pe aia, nee ina fakaha ai tona loto ae keina faka tuu he puleaga feia. Nee iloga mai ia i tana faka mauii te gata; ka nee ko Satana ia ae nee palalau kiai oina ui fenei: “Eau tuku anai he fehia lahi ia koe mote fafine, pea i tou hako pea mo tona hako. Eina fakavolu anai tou ulu pea eke fakavolu anai tona mulii vae.”—Senesi 3:14, 15.
11. Koai ae e tonu ke ia natou he fe fehihia lahi aki?
11 “Kae, ui anai, e kofea ae e talanoa ai kite puleaga?” Tou vakavakai lelei te talanoa aeni nee fai. I tona ha mai ite Tohi-Tapu, e tonu ke iai he fehia lahi ia Satana pea “mote fafine”. Kae kote fehia aia e tonu foki ke toe mau ite “hako” pee kote fanau a Satana pea mote “hako” pee kote fanau ate fafine. Kae, koai koa te “fafine” aia?
12. Kotea ae e ui o uhiga mote “fafine” ite Fakaha (pee Apocalypse) kapite 12?
12 E mole kohe fafine mooni ia. Ko Satana nee mole ina taupau he faahiga fehia kihe fafine e kakano. E kohe fafine fakatata pe ia. Kote potu aia e faka mooni kiai te Fakaha ae eina tuku mai he u faka matala lahi o uhiga mo ia. E ui o uhiga mote “fafine” aia kote “laa eina kofukofu, kote mahina e iona lalo vae pea ko fetuu e hogofulu malua e pale aki tona ulu”. Kapau e kita fia mau he tonu o uhiga mote “fafine” aia pee kotea ae eina faka tata, e tonu ke kita lau te Fakaha ae eina fakaha mai o uhiga mo tana tamasii: “Kote Fafine nee ina fanaui he tamasii tagata, aia e tonu keina taki te atu puleaga fulipe aki he tokotoko ukamea; pea nee too ake te tamasii kia tafa ote Atua pea mo tona hekaaga faka hau.”—Fakaha (Apocalypse) 12:1-5, Tohi-Tapu o Selusalemi.
13. Kotea ae e faka tata ete “tamasii tagata” pea mote “fafine”?
13 Tou vakai mua pe koai te “tamasii tagata” aia, pea hoki tou iloi ai leva pee kotea ae e faka tata ete “fafine”. Kote tamasii aeni e talanoa kiai e mole kohe tamasii mooni, o feia pe mote fafine e mole kohe fafine mooni. I tona tuu mai ite Tohi-Tapu, kote “tamasii tagata” aia e tonu “keina taki te atu puleaga fulipe”. Eina faka tata ia te puleaga ote Atua ae ko tona hau ko Sesu Kilisito. Koia leva, kote “fafine” eina faka tata te kautahi ate Atua ae ia kote kau aselo agatonu. O hage kote “tamasii tagata” e hau mai te “fafine”, e toe feia, kote Hau ko Sesu Kilisito e hau mai te kautahi o selo aia e gaue kite fau ote faka tuutuu ate Atua. Ite Kalate 4:26, e higoa ia “kote Selusalemi o oluga”. Koia, ite agatuu a Atama mo Eva kite pule ate Atua, nee fai leva e Sehova he tonu o uhiga mohe fakatuu ohe Puleaga ka liliu anai kohe falala aga o natou e manako kite fai totonu.
KO SEHOVA EINA MANATUI TANA FAKAPAPAU
14. a) Nee fakaha feafeai e Sehova eina manatui tana faka papau o uhiga mohe “hako” ka ina moloki anai Satana? b) Koai te “hako” aia?
14 Nee mole galo kia Sehova nee ina faka papau eina tuku mai he “hako” ke liliu anai kote pule o tona puleaga pea mo maumaui Satana o moloki tona ulu (Loma 16:20; Hepeleo 2:14). Ki muli age, nee fakaha e Sehova kote hako aia e hau anai mai te agatonu ko Apalahamo. Nee ina ui kiai: “Uhi ko tou hako e tapuakina mooni ai anai te atu puleaga fulipe ote kele (Senesi 22:18). Koai koa te “hako” aia? E tali fenei ete Tohi-Tapu: “Nee ko Apalahamo pe ae nee fai kiai te u faka papau, pea mo tona hako. Nee mole ui ia: ‘Pea kite u hako’, o hage ia e kohe tokolahi, kae, o hagepe ia kohe tokotahi: ‘Pea ki tou hako’, ae ko Kilisito.” (Kalate 3:16). Nee toe faka papau foki Sehova kia Isaake pea mo Sakopo, ae kote foha pea mote mokopuna o Apalahamo, kote “hako” ote “fafine” e hau anai mai tonatou hakoga.—Senesi 26:1-5; 28:10-14.
15, 16. Kotea ae e faka mooni aki ai kote “hako” e tonu kohe hau e heka?
15 I tana fakaha lelei ae kote “hako” aia e hau anai, nee tala fenei e Sakopo ki tona foha ko Suta: “Kote tokotoko [pee kote pule maoluga] e mole toe faka tafa anai ia Suta, pee kote akau ote pule i ona vae, o kaku kite hau a Silo; pea a ia anai te fakalogo kiai ate hahai fulipe.” (Senesi 49:10). Ko Sesu Kilisito nee kau ite vaega o Suta. Nee koia foki ia te “Silo” aia ae ka “fakalogo anai kiai te hahai fulipe’.—Hepeleo 7:14.
16 Ite hili o tau e 700 kite tala aia nee fai kia Suta, nee ui fenei e Sehova kia Tavite, ae ia, e kau moia, kite vaega aia: “Nee au mau ia Tavite, taku kaugana (. . .). Pea e mahino papau ia eau faka nofo anai tona hako ke tuumau ai pea mo tona hekaaga faka hau o hage kote u aho ote lagi.” (Pesalemo 89:20, 29). Ite faka mooni ete Atua kote “hako” o Tavite e faka nofo anai “ke tuumau ai” pea ko “tona hekaaga faka hau” e tuu anai o fualoa o hage kote “u aho ote lagi”, kotea tona faka uhiga? Kote Puleaga o Kilisito, te pule ae nee faka totonu eia, e tuu anai o heegata. E tou iloi feafeai?
17. He koe e tou iloi kote pule ae e tonu ke hau e ko Sesu Kilisito?
17 Tou manatui te u palalau ae nee fai e Kapeliele kia Malia o uhiga mote tamasii ae e amanaki keina fanaui. Nee ina ui: “Eke faka higoa anai ko Sesu.” Kae kote tamasii foki aia e mole nofo tuumaupe anai kohe tamasii pee kohe tagata pela. Nee toe hoko atu e Kapeliele: “E lahi anai ia, pea e faka higoa anai kote Alo ote Maoluga; pea ko Sehova Atua eina foaki anai kiai te hekaaga faka hau o Tavite, tana tamai, pea e hau anai ia kite api o Sakopo o talu ai, pea ko tona puleaga e mole iai anai hona gataaga.” (Luka 1:31-33). E kohe tapuakina ia ke teuteui e Sehova he faka tuu ohe puleaga fai totonu ke manuia ai ia natou e ofa kia teia pea mo falala kia teia!
18. a) E faka matala feafeai ete Tohi-Tapu te faka gata ote atu puleaga faka kelekele? b) Kotea ae ka fai anai ete puleaga ote Atua maa te hahai?
18 Kua ovi mai te aho ae e haga ai te puleaga ote Atua o maumaui te atu puleaga ote malamanei. E tau anai ia Sesu kohe Hau e malo. Koeni tona faahiga faka matala ete Tohi-Tapu ia te tau aia: “Ite u aho ote u hau aia; kote Atua ote lagi eina faka tuu anai he puleaga e mole anai toe faka gata. (. . .) Eina molomoloki anai pea mo faka gata te atu puleaga fuli aia, pea koia tonu e tuu anai ia o mole iloi hona gataaga.” (Taniela 2:44; Fakaha 19:11-16). Ka osi faka gata anai te u puleaga aia, kote puleaga ote Atua eina foaki anai te u mea ae e aoga mooni kite hahai. Kote Pule ko Sesu Kilisito eina faka mavae mai anai tana u hahai agatonu mai te mahaki, te matutua pea mote mate. Mole toe iai he fakapo, he u nofoaga e kovi pea mohe u hoge! Kote kele katoa eina iloi anai te tokalelei mooni mote haohaoa (II Petelo 3:13; Fakaha 21:3-5). Kae koai anai natou e kau ite puleaga aia?
[Paki ʼo te pasina 112, 113]
Nee fekaui e Sesu tana u tisipulo moo fai te gaue mauhiga ae kote faka mafola te Puleaga ote Atua
[Paki ʼo te pasina 114]
Ia mua ote mate, ko Sesu nee ina haga fai aipe te faka mafola ote Puleaga ote Atua
[Paki ʼo te pasina 119]
E feafeai takotou sio kia Sesu: e hage koa kohe hau e malo pee hage kohe tamasii kei meamea?