“Koutou Manatuʼi Te ʼu ʼAho Ki Muʼa Atu”—Koteā Tona Tupuʼaga?

“KOUTOU manatuʼi te ʼu ʼaho ki muʼa atu.” Ko te tokoni ʼaia ʼaē neʼe fai e te ʼapositolo ko Paulo, neʼe ina tohi ʼi te lagi taʼu 61 ʼo totatou temi, ki te kau Kilisitiano Hepeleo ʼo Suta. (Hepeleo 10:32, The New English Bible) He koʼe neʼe ina fai te tokoni ʼaia? He koʼe neʼe tonu ki te kau hahaʼi tauhi ʼaia ʼa Sehova ʼo te ʼuluaki sēkulō, ke mole galo kia nātou te ʼu temi ki muʼa atu? ʼE feala koa ke fua lelei kia tatou ia ʼaho nei te fakamanatu ʼaia?

ʼI te ʼu sēkulō, neʼe fakatokagaʼi tuʼumaʼu e te kau tagata fai Tohi-Tapu te mole tokaga ʼa te hahaʼi ki te ʼu meʼa ʼaē neʼe hoko ki muʼa atu. Ko te ʼu temi muʼa pea mo te ʼu meʼa ʼaē neʼe hoko ki muʼa atu, neʼe tonu ke manatuʼi e te hahaʼi pea mo nātou tokagaʼi. Māʼia mo Sehova neʼe ina ʼui fēnei: “Koutou manatuʼi te ʼu ʼuluaki meʼa ʼo te ʼu temi ki muʼa atu, ko ʼau te ʼAtua pea ʼe mole he tahi age ʼAtua, peʼe ko he tahi ʼe tatau mo ʼau.” (Isaia 46:9) Tou vakaʼi te ʼu tupuʼaga mālohi e tolu ke tou taupau ai te tokoni ʼaia.

ʼE Ko He Meʼa ʼe Ina Uga Tatou Pea Mo Fakaloto Mālohi

ʼUluaki, ʼe feala ke ina uga pea mo fakaloto mālohi tatou. ʼI te temi ʼaē neʼe tohi ai e Paulo tana tohi ki te kokelekasio ʼo Hepeleo, neʼe faitohi ki te kau Kilisitiano ʼaē neʼe ʼahiʼahiʼi tanatou tui ʼi te ʼaho fuli ʼuhi ko te fakafeagai ʼo te kau Sutea. ʼI tana mahino ʼaē ki te ʼaoga ʼaē ke fakaloto mālohiʼi nātou ʼi tanatou faʼa kātaki, neʼe ʼui fēnei e Paulo: “Koutou manatuʼi tuʼumaʼu te ʼu ʼaho ki muʼa atu, ʼaē ʼi te ʼosi fakamālamaʼi ʼo koutou, neʼe koutou kātakiʼi te tau lahi ʼi te ʼu mamahi.” (Hepeleo 10:32) ʼI tanatou manatuʼi te ʼu gāue faitotonu ʼaē neʼe hoko ki muʼa atu ʼi tanatou tau fakalaumālie, neʼe nātou maʼu te lototoʼa ʼaē neʼe ʼaoga kia nātou moʼo fakaʼosi tanatou lele. ʼO toe feiā aipe, neʼe tohi fēnei e te polofeta ko Isaia: “Koutou manatuʼi te faʼahi ʼaenī, ke feala ai hakotou lototoʼa.” (Isaia 46:8) Neʼe maʼu e Sesu Kilisito te manatu ʼaia ʼi tana ʼui fēnei ki te kokelekasio ʼo Efesi: “Koia ʼaē, manatuʼi pe neʼe ke tō maifea [ʼi te ʼofa ʼaē neʼe ia koe ʼi te kamata], pea ke fakahemala, pea ke fai te ʼu meʼa ʼaē neʼe ke fai ki muʼa atu.”​—Fakahā 2:​4, 5.

Ko te tokoni ʼaē ke nātou “manatuʼi te ʼu ʼaho ki muʼa atu, pea mo tokagaʼi te ʼu taʼu ʼi te taʼiake ki te taʼiake,” neʼe ko he puani neʼe fakamanatuʼi e Moisese ʼi tana ʼu faiakonaki ki Iselaele, ʼi tana uga te hahaʼi ke nātou fakahā he manavasiʼi agatonu kia Sehova. (Teutalonome 32:7) Koutou fakatokagaʼi tana ʼu palalau ʼaenī, ʼaē ʼe tuʼu ia Teutalonome 7⁠:18: “ ʼE mole tonu ke ke mataku ia nātou [te kau Kananea]. ʼE tonu ke ke manatuʼi te meʼa fuli ʼaē neʼe fai e Sehova tou ʼAtua kia Falaone pea mo Esipito katoa.” Ko tanatou manatuʼi te ʼu gāue ʼaē neʼe fai e Sehova moʼo hāofaki tana hahaʼi, neʼe tonu ke ina uga nātou ke hoko atu tanatou mulimuli ʼaki te faitotonu ki te ʼu lao ʼa te ʼAtua.​—Teutalonome 5:​15; 15:15.

Meʼa fakaʼofaʼofa foki, neʼe tau galo ki te kau Iselaelite te ʼu meʼa ʼaē neʼe hoko ki muʼa atu. Koteā ʼaē neʼe hoko? “Tuʼumaʼu pe neʼe nātou ʼahiʼahiʼi te ʼAtua, pea neʼe nātou fakaloto mamahi ia te Maʼoniʼoni ʼo Iselaele. Neʼe mole nātou manatuʼi tona nima, te ʼaho ʼaē neʼe ina totogi ai nātou mai te fili.” (Pesalemo 78:41, 42) Ki muli age, ko tanatou galoʼi te ʼu fakatotonu ʼa Sehova, neʼe iku ai mo tana līaki ia nātou.​—Mateo 21:42, 43.

Neʼe tuku e te tagata fai pesalemo te faʼifaʼitaki lelei, ʼi tana tohi fēnei: “ ʼE ʼau manatuʼi anai te ʼu gāue ʼo Sah; heʼe ʼau manatuʼi anai tau ʼu gāue fakaofoofo ʼaē neʼe ke fai ki muʼa atu. Pea ʼe mahino papau ia ʼe ʼau metitasio anai ki tau ʼu gāue fuli, pea ʼe ʼau tokagaʼi anai tau ʼu faʼahiga aga.” (Pesalemo 77:11, 12) Ko te taʼi metitasio ʼaia moʼo fakamanatuʼi te gāue faitotonu ʼo te temi muʼa pea mo te ʼu gāue ʼofa ʼaē neʼe fai e Sehova, ʼe ina uga anai tatou, mo fakaloto mālohiʼi tatou, pea mo foaki mai te fiafia ʼaē ʼe ʼaoga kia tatou. Pea tahi foki, ko te “manatuʼi ʼo te temi muʼa,” ʼe feala ke ina pulihi totatou gaʼegaʼe pea mo ina uga tatou ke tou fai ia meʼa fuli ʼe feala ke tou fai, pea mo taupau he loto faʼa kātaki faitotonu.

Tou Ako Mai Te ʼu Hala ʼAē Neʼe Hoko ʼi Te Temi Muʼa

Lua, ko te mole galoʼi ʼo te ʼu meʼa ʼaē neʼe hoko, ʼe feala ke liliu ko he meʼa moʼo akoʼi ʼo tatou ke ʼaua naʼa tou tō ki te ʼu hala ʼaē neʼe hoko ki muʼa atu, pea neʼe tokoni fēnei ia Moisese ki te kau Iselaelite: “Koutou manatuʼi: ʼAua naʼa galo kia koutou pe neʼe feafeaʼi takotou fakaʼita ia Sehova tokotou ʼAtua ʼi te toafa. Talu mai te ʼaho ʼaē neʼe koutou mavae ai mai te fenua ʼo Esipito, ʼo aʼu ki takotou ʼōmai ki te koga meʼa ʼaenī, neʼe koutou agatuʼu ʼi takotou aga kia Sehova.” (Teutalonome 9:7) Ko te meʼa ʼaē neʼe hoko ʼaki te talagataʼa ʼaia ʼa te kau Iselaelite, ʼaē neʼe talanoa kiai ia Moisese, neʼe haga ‘ia Sehova tonatou ʼAtua, ʼo fakahaʼele nātou ʼi te toafa ia taʼu e fāgofulu.’ He koʼe neʼe fakaloto mālohiʼi nātou ke nātou manatuʼi te faʼahi ʼaia? Koteʼuhi ke nātou loto agavaivai pea ke liliu te faʼahi ʼaia ko he ako ʼo nātou ʼuhi ko tanatou agatuʼu, ke feala ai ke nātou “taupau te ʼu fakatotonu ʼa Sehova [tonatou] ʼAtua, pea mo haʼele ʼi tona ʼu ala pea mo nātou manavasiʼi kia te ia.” (Teutalonome 8:​2-6) Neʼe tonu ke nātou ako ʼaki te meʼa ʼaia, ke ʼaua naʼa nātou toe tō ki tanatou ʼu hala ʼaē neʼe nātou fai ki muʼa atu.

Koutou fakatokagaʼi te meʼa ʼaē neʼe tohi e te tagata: “Ko he tahi ʼe fakaʼeteʼete ʼe ina ako ʼaki te ʼu meʼa ʼaē neʼe hoko kia ia, kae ko he tahi ʼe fakapotopoto, ʼe ina ako ia ʼaki te ʼu meʼa ʼaē neʼe hoko ki ʼihi.” Mai tona ʼaluʼaga ʼaē neʼe kole e Moisese ki te hahaʼi ʼo Iselaele ke nātou fakatokagaʼi te ʼu hala ʼaē neʼe nātou fai ki muʼa atu, ke ʼaua naʼa nātou toe fai, koia neʼe tokoniʼi fēnei e te ʼapositolo ko Paulo ki te kokelekasio ʼo Kolonito ʼo te ʼuluaki sēkulō, ʼo kau ai mo tatou, ke nātou tāʼofi maʼu te ʼu meʼa ʼaē neʼe hoko ʼi te hisitolia ʼaia. Neʼe ina tohi fēnei: “Kae ko te ʼu meʼa ʼaia neʼe hoko kia nātou [te kau Iselaelite] ohage he ʼu faʼifaʼitaki, pea neʼe tohi ia moʼo fakatokagaʼi ʼo tatou, ia tatou ʼaē kua hoko mai ki ai ia te fakaʼosi ʼo te ʼu tuʼu ʼo te ʼu faʼahiga meʼa ʼaenī.” (1 Kolonito 10:11) Neʼe manatuʼi e Sesu Kilisito te tahi meʼa neʼe hoko ʼi te Tohi-Tapu ʼi te temi ʼāfea, pea mo te ʼaoga ʼaē ke tou tāʼofi te meʼa ʼaia, ʼi tana ʼui ʼaē: “Koutou manatuʼi te ʼohoana ʼo Lote.” (Luka 17:32; Senesi 19:​1-​26) Neʼe tohi fēnei e te tagata fai tuketuke pea mo fai filosofia, ko Samuel Taylor Coleridge: “Kanapaula neʼe feala ke tāʼofi maʼu e te tagata te ʼu meʼa ʼaē neʼe hoko ʼi te hisitolia, pea ʼe mahino ia ʼe lahi te ʼu meʼa ʼaē ka tou ako ai!”

Te Agavaivai Pea Mo Te Loto Fakafetaʼi

Tolu, ko te manatuʼi ʼo te ʼu meʼa ʼaē neʼe hoko ki muʼa atu, ʼe feala ke ina fakatupu ia tatou te ʼu kalitate ʼaē ʼe leleiʼia e te ʼAtua, ʼaē ko te agavaivai pea mo te loto fakafetaʼi. ʼI tatatou fiafia ʼi te ʼu faʼahi kehekehe ʼo totatou palatiso fakalaumālie ʼaē ʼe maʼu ʼi te malamanei katoa, ʼaua naʼa galo kia tatou ʼe fakatuʼu te palatiso ʼaia ki te ʼu tafitoʼaga mālohi. ʼE kau ki te faʼahi ʼaia te agatonu, te ʼofa, te maʼuli faka sakilifisio, te lototoʼa mokā hoko he ʼu faigataʼaʼia, te faʼa kātaki, te kātaki fualoa, pea mo te tui, pea ko te ʼu kalitate ʼaia ʼaē neʼe fakahā e totatou ʼu tēhina mo tuagaʼane ʼaē neʼe nātou avahi ʼi te ʼu lauʼi hogofulu taʼu ki muʼa atu te gāue ʼi te ʼu fenua kehekehe. Moʼo fakaʼosi tana fakamatala ʼo te hisitolia ʼo te hahaʼi ʼa te ʼAtua ʼo temi ʼaenī, ʼi Mekesike, neʼe ʼui fēnei e te Annuaire des Témoins de Jéhovah 1995: “Ki te hahaʼi ʼaē neʼe mole heʼeki faʼa fualoa tanatou fakatahi mo te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova, ʼe feala ke nātou punamaʼuli ʼi te ʼu ʼahiʼahiʼi ʼaē neʼe hoko kia nātou ʼaē neʼe kau ki te avahi ʼo te gāue ʼi Mekesike. Kua nātou māhani mo te palatiso fakalaumālie ʼaē ʼe mahu ai te meʼa kai fakalaumālie, ʼaē ʼe maʼu ai te ʼu kaugā gāue ʼe toko teau afe ʼe nātou manavasiʼi ki te ʼAtua, pea mo fakahoko lelei te tauhi ki te ʼAtua.”

Ko te kau ʼuluaki hahaʼi gāue ʼaia, ʼi ʼihi temi neʼe nātou gāue tokotahi mo te kiʼi kūtuga neʼe nofo mamaʼo. Neʼe nātou nonofo tokotahi, neʼe nātou maʼuli masiva, pea mo te tahi ʼu ʼahiʼahi lahi ʼo tanatou nofo agatonu, ʼi tanatou fakahoko atu aipe te kalagaʼi ʼo te logo ʼo te Puleʼaga. Logope la kua tokolahi ʼi te kau kaugana ʼaia ʼo te ʼu temi ʼāfea kua mamate, ʼe ko he meʼa fakaloto fiafia tatatou ʼiloʼi ʼaē ʼe manatuʼi e Sehova tanatou gāue agatonu! Neʼe fakamoʼoni e te ʼapositolo ko Paulo te faʼahi ʼaia, ʼi tana tohi fēnei: “ ʼE mole heʼe agatonu te ʼAtua ke ina galoʼi takotou gāue, pea mo te ʼofa ʼaē neʼe koutou fakahā ʼo ʼuhiga mo tona huafa.” (Hepeleo 6:​10) Kapau ʼaki he loto fakafetaʼi ʼe manatuʼi e Sehova, pea ʼe mole tonu koa la ke tou loto fakafetaʼi feiā mo tatou?

Ko nātou ʼaē ʼe mole heʼeki faʼa fualoa tanatou ʼiloʼi ia te moʼoni, ʼe feala ke nātou maʼu te hisitolia ʼaia ʼi te tohi Les Témoins de Jéhovah: Prédicateurs du Royaume de Dieu.a Ki muli age, kapau ʼe tou maʼu te pilivilesio ʼaē ke tou fakatahi mo he famili pe ko he kokelekasio ʼe maʼu ai he ʼu tēhina pe ko he ʼu tuagaʼane kua matutuʼa neʼe fualoa tanatou kau ki te gāue, ʼe uga ai tatou ke tou maʼu te manatu ʼaē ʼe tuʼu ia Teutalonome 32⁠:​7, ke tou “manatuʼi te ʼu ʼaho ki muʼa atu, mo tokagaʼi te ʼu taʼu ki te taʼiake ki he tahi taʼiake; fakafehuʼi tau tāmai, pea ʼe ina tali atu anai; mo tau ʼu tagata ʼaē kua matutuʼa, pea ʼe feala anai ke nātou tala atu.”

Ei, ko tatatou manatuʼi te ʼu gāue ʼo te tauhi faka lotu ʼaē neʼe hoko ki muʼa atu, ʼe feala ke ina uga tatou ke hoko atu tatatou faʼa kātaki ʼaki he loto fiafia ʼi tatatou gāue faka Kilisitiano. Tahi ʼaē meʼa, ʼe toe maʼu ʼi te hisitolia te ʼu ako ʼe ʼaoga kia tatou. Pea kapau ʼe tou metitasio ki totatou palatiso fakalaumālie ʼaē ʼe tapuakiʼi e te ʼAtua, pea ʼe tou maʼu ai te ʼu kalitate ʼaē ko te agavaivai pea mo te loto fakafetaʼi. Koia, tou “manatuʼi te ʼu ʼaho ki muʼa atu.”

[Nota ʼi te lalo pasina]