Ko Sehova ʼe Aga Fakapotopoto!
“Ko te poto ʼi ʼoluga ʼe . . . aga fakapotopoto.”—Sake 3:17.
1. Neʼe koteā te fakamatalatala ʼa ʼihi ʼo ʼuhiga mo te ʼAtua ko he tahi ʼe aga fefeka, pea koteā takotou manatu ki te faʼahi ʼaia?
KO TE ʼAtua feafeaʼi ʼaē ʼe koutou tauhi ki ai? ʼI takotou manatu ʼe ko he ʼAtua koa ʼe aga fefeka ʼi te faʼahi ʼo te faitotonu? Ki te tagata Polotesita ko Jean Calvin neʼe hage kia ia ko te ʼAtua ʼe feiā tana aga. Neʼe tala e Calvin ʼe ʼi ai te “fakatuʼutuʼu heʼegata pea ʼe mole feala ke fetogi” ʼa te ʼAtua ʼo ʼuhiga mo te tagata takitokotahi pe, neʼe ina fakahā fakatomuʼa ki te takitokotahi peʼe maʼuli anai ia ʼo heʼegata ʼi te manuʼia peʼe fakamamahiʼi anai ia ʼo heʼegata ʼi te afi ʼo ʼifeli. Koutou fakakaukauʼi age: Ka na pau la neʼe moʼoni te manatu ʼaia, ʼe mole pe la he meʼa ʼe feala ke koutou fai, peʼe ko hakotou faiga fakamalotoloto, ʼe ina fetogi anai te fakatuʼutuʼu tologa pea mo fefeka ʼa te ʼAtua ʼo ʼuhiga mo koutou pea mo tokotou maʼuli ki te temi ka haʼu. ʼE koutou fia fakaōvi anai koa ki he ʼAtua feiā, ʼe aga fefeka?—Vakaʼi ia Sake 4:8.
2, 3. (a) Koteā anai he fakatā ʼe feala ke tou fai ʼo ʼuhiga mo te ʼu fakatuʼutuʼu pea mo te ʼu kautahi ʼa te tagata ʼaē ʼe mole aga fakapotopoto? (b) ʼE ʼiloga feafeaʼi mai ʼi te meʼa ʼaē neʼe hā kia Esekiele ʼo ʼuhiga mo te saliote ʼi selo, ia te fai ʼaē e Sehova te aga ʼe tāu mo feʼauga pea mo te ʼu ʼaluʼaga fuli pe?
2 ʼE ko he meʼa fakaloto fīmālie foki kia tatou, te ʼiloʼi ʼaē ko te ʼAtua ʼo te Tohi-Tapu ʼe aga fakapotopoto ʼaupito ia! ʼE mole ko te ʼAtua ʼaē ʼe aga fefeka kae ko te tagata pe ia ʼaē ʼe feiā ʼuhi ko tona ʼaluʼaga heʼe haohaoa. Ko te ʼu kautahi fakatagata ʼe feala pe ke faigataʼa ohage ko he ʼu saliote afi. Mokā ʼe fakaōviōvi he saliote afi ki he faigataʼaʼia ʼi tona ala, ʼe mole feala ke ina afeʼi te saliote, pea ʼe toe faigataʼa pe te tāʼofi ʼo te saliote. Ko ʼihi ʼu saliote ʼi te mālohi fau ʼaē ʼo tonatou ʼu masini ʼe hoki nātou fakalaka ʼi te kilometa e tahi talu mai te koga meʼa ʼaē neʼe nātou kamata tāʼofi ai pea hoki tuʼu te saliote afi! ʼO toe feiā pe ki he foʼi vaka lahi, ʼe feala ke tuʼu te vaka mokā hoki hili kilometa e valu logope la te kua matehi ʼo te ʼu masini. Māʼiape la mo kapau ko te ʼu masini kua haʼele fakaholomuli, ʼe kei feala hana gaholo ʼi te vai ia kilometa e tolu! Kae tou vakaʼi age muʼa te saliote ʼe fakamataku age ia ʼi te ʼu meʼa feʼaluʼaki ʼaia e lua, ko he saliote ʼe ina fakatā te kautahi ʼa te ʼAtua.
3 Kua hili kiai taʼu e 2 600 tupu, neʼe foaki age e Sehova ki te polofeta ko Esekiele te fakakikite ʼo ʼuhiga mo tana kautahi ʼaē ʼe faʼufaʼu ʼaki te ʼu meʼa maʼuli fakalaumālie ʼi selo. Neʼe ko he saliote ʼe fakatalakitupua tona lahi, ko te “meʼa feʼaluʼaki” ʼa Sehova ʼe fakalogo tuʼumaʼu pe ki tana taki. Ko te meʼa tāfito ʼaē ʼe fakaofoofo ko te faʼahiga haʼele ʼa te saliote ʼaia. Ko te ʼu teka lalahi ʼaē neʼe ko ʼona faʼahi e fā neʼe fonu ai te ʼu mata, koia neʼe feala ai ke nātou sisio ki te ʼu faʼahi fuli pea mo afeʼi fakavilivili te saliote, ʼo mole pe la ʼaoga ke tuʼu te saliote peʼe mo fuli tona foe. Pea ko te toe saliote lahi ʼaia neʼe mole haʼele mamalie ia ohage ko he foʼi vaka lahi peʼe ko he saliote afi. Neʼe feala pe ke gaholo ohage ko te gaholo ʼo te hila, ʼo faigafua pe tana femaliuʼaki faʼifaʼitaliha! (Esekiele 1:1, 14-28) ʼE kehekehe ʼosi Sehova ia mo te ʼAtua ʼaē neʼe faka mafola e Calvin, ʼo toe feiā aipe mo Tana saliote mai te ʼu masini ʼaē neʼe faʼu e te tagata. Ko tana aga ʼe tāu mo feʼauga ʼi te ʼu ʼaluʼaga fuli. ʼI te ʼiloʼi ʼo te agaaga ʼaia ʼo te natula ʼo Sehova, ʼe tonu anai ke tokoni kia tatou ke tou fai ia te aga ʼaē ʼe tāu mo feʼauga pea mo te ʼu ʼaluʼaga fuli pea mo tou tekeʼi te hele ʼaē ko te aga fefeka.
Ko Sehova—Ko Ia Tokotahi Pe ʼi Te ʼAtulaulau ʼe Tāu Tana Aga Mo Te ʼu ʼAluʼaga Fuli
4. (a) ʼE fakahā feafeaʼi e te huafa ʼo Sehova ko ia ko te ʼAtua ʼe ina fai te aga ʼe tāu mo feʼauga pea mo te ʼu ʼaluʼaga fuli pe? (b) Koteā te ʼu tuʼulaga neʼe fakaʼaogaʼi kia Sehova ʼAtua, pea he koʼe koa ʼe tāu mo ia te ʼu tuʼulaga ʼaia?
4 ʼE ʼiloga ʼi tona huafa ʼaē ko Sehova tana fai ʼaē te aga ʼe tāu mo feʼauga pea mo te ʼu ʼaluʼaga fuli. Koʼeni te faka ʼuhiga ʼo te huafa ʼaē ko “Sehova, ʼE Ina Fai Ke Hoko He Meʼa.” ʼE mahino papau ia, ko tona faka ʼuhiga ko Sehova ʼe ina fakaliliu ia ia ko te Tagata ʼe ina fakahoko tana ʼu fakapapau fuli. ʼI te temi ʼaē neʼe fakalavelave age ai e Moisese ki te ʼAtua, tona huafa, neʼe fakamahino age fēnei e Sehova: “ ʼE ʼau fakahā anai pe ko ai ʼau.” (Ekesote 3:14) Ko te fakaliliu ʼo te vaega ʼaia ʼi te Tohi-Tapu ʼa Rotherham, ʼe fēnei: “ ʼE ʼau liliu pe anai ʼo mulimuli pe ki toku loto.” ʼE fakahā anai e Sehova ia ia, peʼe ina filifili ke liliu ʼo fai te meʼa ʼaē ʼe ʼaoga moʼo fakahoko tana ʼu fakatuʼutuʼu pea mo tana ʼu fakapapau faitotonu. Koia la ʼaē, ʼe fakaofoofo te lahi ʼo tona ʼu tuʼulaga, ohage la ko te Tupuʼaga, ko te Tāmai, ko te Tuʼi Pule Faʼitaliha, ko te Tauhi Ōvi, ko Sehova ʼo te kautau, ko Ia ʼaē ʼe Fagono ki te faikole, ko te Tuʼi Fakamāu, ko te Tagata Faiako Lahi, ko te Tagata Fai Fakatau. ʼE ina fakaliliu pe ia ia totonu ko te ʼu tuʼulaga fuli ʼaia ke iku tana ʼu fakatuʼutuʼu ʼofa.—Isaia 8:13; 30:20; 40:28; 41:14; Pesalemo 23:1; 65:2; 73:28; 89:26; Kau Fakamāu 11:27; toe vakaʼi mo te Traduction du monde nouveau, tā fakapilitānia, ʼi te ʼu nota fakaʼosi 1J.
5. He koʼe koa ʼe mole tonu anai ke tou ʼui ʼaki te aga ʼaē ʼe ina fai ke tāu mo feʼauga mo te ʼu ʼaluʼaga fuli, ʼe maʼua ke fetogi e Sehova tona natula pea mo tona ʼu lekula?
5 Koia ko tona faka ʼuhiga koa ko te natula ʼo te ʼAtua pea mo tana ʼu lekula ʼe fetogi? Kailoa; ohage ko tona ʼui ia Sake 1:17, “ia ia ʼaē ʼe mole ʼi ai he fetogi ʼo te ʼaluʼaga ʼo te ʼata.” ʼE ʼi ai koa he manatu fakafeagai ʼi henī? Kailoa ia. Ko ai ʼapē te tāmai pea mo te faʼe ʼofa ʼe mole ina fetogi tona ʼu tuʼulaga ke fiafia ai tana fānau? ʼI he ʼaho pe e tahi, ʼe feala ke liliu he tāmai peʼe ko he faʼe, ko he tahi ʼe fai tokoni, ʼe kuka, ʼe fai menasi, ko he faiako, ko he tahi ʼe fai fakatotonu, ko he kaumeʼa, ko he mekanisia, ko he tahi ʼe leʼo fānau—ʼo mole gata aipe te lisi. ʼI tana fakahoko te ʼu tuʼulaga ʼaia ʼe mole fetogi e te tāmai pe ko te faʼe tona ʼuhiga; ʼe ina fai te aga ʼaē ʼe tāu mo feʼauga pea mo te ʼu ʼaluʼaga ʼo te temi ʼaia. ʼE toe feiā aipe ʼo ʼuhiga mo Sehova kae ʼi hona ʼaluʼaga lahi age. ʼE mole ʼi ai he tuʼakoi ʼo tana fakaliliu ia ia, ke fiafia ai tana ʼu meʼa maʼuli. Ko te loloto ʼo tona poto ʼe mole ʼi ai hona fakatatau!—Loma 11:33.
Te Aga Fakapotopoto Ko He Fakaʼiloga Makehe ʼo Te Poto Fakaʼatua
6. Koteā te faka ʼuhiga pea mo te ʼu meʼa ʼe pipiki ki te kupu faka Keleka ʼaē neʼe fakaʼaogaʼi e Sake moʼo fakamatalatala te poto fakaʼatua?
6 Neʼe fakaʼaogaʼi e te tisipulo ko Sake te kupu maʼuhiga moʼo fakamatalatala te toe poto fakaofoofo ʼaē ʼo te ʼAtua ʼo ʼuhiga mo te aga ʼaē ʼe tāu mo feʼauga ki te ʼu ʼaluʼaga fuli. Neʼe ina tohi, ʼo fēnei: “Ko te poto ʼi ʼoluga ʼe . . . aga fakapotopoto.” (Sake 3:17) Ko te kupu faka Keleka ʼaē neʼe ina fakaʼaogaʼi ʼi henī (épiêikês) ʼe faigataʼa tona fakaliliu. Neʼe fakaʼaogaʼi e te hahaʼi fakaliliu tohi te ʼu kupu ohage la ko te “agalelei,” “loto fakamolemole,” “faʼa kātaki,” pea “loto tokaga.” ʼE fakaliliu e te Traduction du monde nouveau ʼaki te kupu ʼaē ko te “aga fakapotopoto,” pea ʼe ina fakahā ʼi te nota ʼo te tā fakapilitānia, ʼaē ʼe tuʼu ʼi te lalo pasina ko tona faka ʼuhiga ʼuluaki “tali lelei ke ina fai.”a ʼE toe pipiki ki te faka ʼuhiga ʼo te kupu ʼaia te manatu ʼaē ke ʼaua naʼa kita pipiki fau leva ki te faʼahiga mataʼi tohi ʼo te lao kae ko te manatu tāfito ia ʼaē ʼe maʼuhiga ke kita muliʼi, ʼo mole tou fefeka peʼe mālohi fau. ʼE fakamatala fēnei e te tagata fai Tohi-Tapu ko William Barclay ʼi te tohi (New Testament Words): “Ko te meʼa tāfito pea mo ʼuluaki ʼo ʼuhiga mo te épiêikêia ʼe faka ʼuhiga ki te ʼAtua. Ka na pau la neʼe fai e te ʼAtua ki tana ʼu tonu, ka na neʼe fakaʼaogaʼi pe e te ʼAtua te ʼu lekula fefeka ʼo te lao kia tatou, ʼe tou ʼifea anai? Ko te ʼAtua ʼe ko te faʼifaʼitaki māʼoluga, ʼo ia ʼaē ʼe épiêikês pea mo ina taki ʼihi ʼaki te épiêikêia.”
7. Neʼe ʼiloga feafeaʼi te aga fakapotopoto ʼa Sehova ʼi te ʼōloto ʼo Eteni?
7 Koutou manatuʼi te temi ʼaē neʼe fakafeagai ai te tagata ki te pule faʼitaliha ʼa Sehova. Neʼe faigafua pe ki te ʼAtua hana matehi te kau agatuʼu e tolu—ia Atama mo Eva, pea mo Satana! Ka na ʼaua la neʼe mole felāveʼi ia ia mo he ʼu lotomamahi! Pea ko ai ʼapē neʼe feala ke ina ʼui age ki ai neʼe mole tāu mo ia ke ina fakahoko te fakamāu fefeka ʼaia? Kae, neʼe mole ʼi ai he temi neʼe lagiaki e Sehova tana kautahi ʼaē ʼe fakatatau ki he saliote ʼaki he ʼu lekula ʼe fefeka pea ʼe mole tāu ʼi te faʼahi ʼo te faitotonu. Koia ko te saliote ʼaia ʼe mole ina malamalaki te tagata pea mo te ʼu ʼamanaki manuʼia fuli ʼo ʼuhiga mo te maʼuli ʼo te tagata ki te temi ka haʼu. Kailoa ia, neʼe gaholo te taki e Sehova ʼo tana saliote ohage ko te gaholo ʼo te hila. ʼI te hili pe ʼo te talagataʼa, neʼe fai atu aipe e Sehova ʼAtua te fakatuʼutuʼu tologa ʼaē ka maʼu ai te manavaʼofa pea mo te falala ki te hākoga fuli ʼo Atama.—Senesi 3:15.
8. (a) Koteā ʼaē ʼe kehekehe ai te manatu hala ʼa te Keletiate ʼo ʼuhiga mo te aga fakapotopoto pea mo te aga fakapotopoto moʼoni ʼaē ʼa Sehova? (b) He koʼe koa ʼe feala ke tou ʼui ko te aga fakapotopoto ʼa Sehova ʼe mole ina fakamālaloʼi tana ʼu pelesepeto fakaʼatua?
8 Kae ko te aga fakapotopoto ʼa Sehova ʼe mole faka ʼuhiga ʼaki leva ʼe feala ke fakafeagai ia ia ki te ʼu pelesepeto fakaʼatua. Ia ʼaho nei, lagi ʼi te manatu ʼa te ʼu ʼēkelesia ʼo te Keletiate ʼe nātou aga fakapotopoto ʼi tanatou meʼa noaʼi te ʼu aga heʼeʼaoga ʼo tanatou ʼu ōvi ʼuhi pe ke leleiʼia nātou. (Vakaʼi ia 2 Timoteo 4:3.) Neʼe mole ʼi ai he temi neʼe maumauʼi ai e Sehova tana ʼu lao, ʼo fakafeagai ai ki tana ʼu pelesepeto. Kailoa, ʼe ina fakahā mai ʼe ina leleiʼia te aga ʼaē ʼe mole fefeka, te fai ʼaē ʼo te aga ʼe tāu mo feʼauga pea mo te ʼu ʼaluʼaga fuli, ke feala ai te maʼuliʼi ʼo te ʼu pelesepeto ʼaia ʼaki te faitotonu pea mo te manavaʼofa. ʼE tokaga tuʼumaʼu ke ina fakaʼaluʼalu lelei te fakahoko ʼaē ʼo tana faitotonu pea mo tona māfimāfi ʼaki tona ʼofa pea mo tona poto. Tou vakaʼi age muʼa te ʼu faʼahi e tolu ʼo te aga fakapotopoto ʼa Sehova.
“ ʼE Loto Fakamolemole”
9, 10. (a) Koteā te pikipikiga ʼo te faka ʼuhiga ʼo te “loto fakamolemole” pea mo te aga fakapotopoto? (b) Neʼe ʼaoga feafeaʼi koa kia Tavite te loto fakamolemole ʼa Sehova, pea koteā tona tupuʼaga?
9 Neʼe tohi e Tavite: “Ko koe, Ê Sehova, ʼe ke agalelei pea mo loto fakamolemole; pea mo mahu ʼi te lotoʼofa kia nātou fuli ʼaē ʼe nātou fetapā kia te koe.” (Pesalemo 86:5) ʼI te temi ʼaē neʼe fakaliliu ai te ʼu Tohi Faka Hepeleo ʼo te Tohi-Tapu ki te lea faka Keleka, ko te kupu neʼe fakaliliu ʼaki te “loto fakamolemole” neʼe ko te kupu e·pi·ei·kesʹ, peʼe “aga fakapotopoto.” ʼIo, ko te loto fakamolemole pea mo te fakahā ʼo te manavaʼofa e lagi ko te kalavi lelei pe ʼaia moʼo fakahā ʼo te aga fakapotopoto.
10 ʼO ʼuhiga mo te faʼahi ʼaia neʼe ʼiloʼi lelei pe foki e Tavite pe neʼe feafeaʼi te aga fakapotopoto ʼa Sehova ki te faʼahi ʼaia. ʼI te temi ʼaē neʼe tono ai ia Tavite pea mo Pati-Sepa, pea mo ina fai te puleʼaki ʼaē ke matehi te ʼohoana ʼo te fafine ʼaia, ko ia pea mo Pati-Sepa neʼe tāu pea mo nāua ia te mate. (Teutalonome 22:22; 2 Samuele 11:2-27) Ka na pau la neʼe fakamāu te meʼa ʼaia e ni ʼu tuʼi fakamāu tagata, ʼe mahalo pe neʼe feala ke matehi ia nāua. Kae neʼe fakahā e Sehova te aga fakapotopoto (épiêikês) ohage ko tona fakahā ʼi te tohi ʼa Vine (Expository Dictionary of Biblical Words), “ko he faʼahiga tokaga ʼe maʼu mai te sivisivi ʼo te ʼu meʼa neʼe hoko ʼaki he fakasiosio ‘fakatagata pea mo te aga fakapotopoto.’ ” ʼI te ʼu meʼa ʼaē neʼe lagolago ki te tonu manavaʼofa ʼa Sehova neʼe lagi kau kiai te fakahemala fakamalotoloto ʼa Tavite pea mo Pati-Sepa pea mo te manavaʼofa ʼaē neʼe fakahā e Tavite totonu ʼi te temi ʼaē, ki niʼihi age. (1 Samuele 24:4-6; 25:32-35; 26:7-11; Mateo 5:7; Sake 2:13) Kae, ʼo mulimuli pe ki te fakamatalatala ʼaē e Sehova ʼo ʼuhiga mo ia totonu, ia Ekesote 34:4-7, neʼe ko he aga fakapotopoto te haga ʼa Sehova ʼo tuku te tūʼa kia Tavite. Neʼe ina fekauʼi te polofeta ko Natane ʼaki he logo ʼe fefeka ke ʼalu kia Tavite, ʼo fakahā age kia ia neʼe ina manukinuki te palalau ʼa Sehova. Neʼe fakahemala ia Tavite pea koia ʼaē neʼe mole matehi ai ia ia logope la tana agahala.—2 Samuele 12:1-14.
11. Neʼe fakahā feafeaʼi e Sehova tana loto fakamolemole kia Manase?
11 ʼO ʼuhiga mo te faʼahi ʼaia, ko te Hau ʼo Suta ia Manase neʼe kehekehe ia mo Tavite, he neʼe fualoa ʼosi tana ia agakovi. Neʼe ina fakatuʼu te ʼu toʼotoʼoga fakalialia faka lotu ʼi te fenua, ʼo kau kiai mo te sakilifisioʼi fakatagata. E lagi mahalope ko ia ʼaē neʼe ina fakatotonu ke “tuʼutuʼu” te polofeta agatonu ko Isaia. (Hepeleo 11:37) Moʼo fakatūʼa ia Manase, neʼe tuku e Sehova ia ia ke ʼave ʼo fakapōpulaʼi ʼi Papiloni. Kae ʼi tana ʼaunofo ʼi ai, neʼe fakahemala leva ia Manase pea neʼe ina kole kia Sehova ke fakamolemole age kia te ia. Moʼo tali ki te fakahemala fakamalotoloto ʼaia, neʼe “loto fakamolemole” pe ia Sehova—māʼiape la te mamafa ʼo te ʼaluʼaga ʼaia.—2 Fakamatala 33:9-13.
ʼE Ina Fetogi Tana Aga Mokā Hoko He ʼu ʼAluʼaga Foʼou
12, 13. (a) ʼI te ʼaluʼaga ʼo Ninive, he koʼe koa ko te fetogi ʼo te ʼaluʼaga neʼe ina uga ai ia Sehova ke ina fetogi tana aga? (b) Neʼe ʼiloga feafeaʼi ia Sonasi tana mole aga fakapotopoto ʼaē ohage ko Sehova ʼAtua?
12 ʼE toe fakahā e Sehova tana aga fakapotopoto ʼi tana tali lelei ʼaē ke ina fetogi hana aga mokā hoko he ʼu ʼaluʼaga foʼou. Ohage la, ʼi te temi ʼaē neʼe haʼele ai te polofeta ko Sonasi ʼi te ʼu ala ʼo Ninive, neʼe mahino lelei pe tana logo ʼaē neʼe haʼu mai te ʼAtua: Neʼe kei toe pe ko ʼaho e 40 pea maumauʼi anai te kolo mālohi ʼaia. Kae ko te ʼu ʼaluʼaga neʼe fetogi—fakafokifā pe! Neʼe fakahemala te kau Ninive.—Sonasi, Kapite 3.
13 ʼE ʼaoga ke tou vakaʼi pe neʼe malave feafeaʼi te ʼu fetogi ʼaia kia Sehova pea mo Sonasi. ʼI tona fakahagatonu ko Sehova neʼe ina fetogi te ala ʼo tana saliote fakapulipuli. ʼI te ʼaluʼaga ʼaia neʼe ina fai te aga ʼe tāu mo te meʼa ʼaē neʼe hoko, ʼo ina fakaliliu ia ia ko he tagata ʼe ina fakamolemole te ʼu agahala kae mole ko he “tagata tau mālohi.” (Ekesote 15:3) Kae ʼi te tahi age faʼahi, ko Sonasi neʼe mole loto fakamolemole feiā ia. ʼO mole ʼui kia ia ke ʼalu fakatahi mo te saliote ʼa Sehova, neʼe hage ia ko te saliote afi peʼe ko te toe vaka mālohi ʼaē neʼe kua tou talanoa kiai ʼi ʼoluga. Mai tona ʼaluʼaga ʼaē, neʼe ina faka mafola te tautea, koia ʼe tonu ke hoko te tautea! Lagi ʼi tana ia manatu, kapau ʼe fetogi te fakatuʼutuʼu ʼaia ʼe lainoa anai ia, ia muʼa ʼo te kau Ninive. Kae ʼaki pe he loto faʼa kātaki, neʼe akoʼi age e Sehova ki tana polofeta loto fefeka te ako ke manatuʼi tuʼumaʼu ʼo ʼuhiga mo te aga fakapotopoto pea mo te manavaʼofa.—Sonasi, kapite 4.
14. He koʼe koa neʼe fetogi e Sehova tana fakatuʼutuʼu ʼo ʼuhiga mo tana polofeta ko Esekiele?
14 Neʼe fetogi e Sehova tana aga ʼi te tahi age ʼu ʼaluʼaga—māʼiape la mo te ʼu ʼaluʼaga ʼaē neʼe mole faʼa maʼuhiga fau. Ohage la, ʼi tana fakatotonu age ʼaē ki te polofeta ko Esekiele ke ina faʼifaʼitakiʼi te lea faka polofeta fakamataku, pea ʼi te ʼu fakatotonu ʼaia ʼa Sehova neʼe tonu kia Esekiele ke ina fakamoho tana meʼa kai ki te afi neʼe fakakakaha ʼaki te ʼu faifekau ʼa te tagata. Neʼe fakalialia ʼaupito te polofeta ki te meʼa ʼaia, neʼe fēnei tana kalaga, “ ʼOiaue, Ê Tuʼi ʼAliki Sehova!” pea tagi age ke ʼaua tana fakatotonu age he meʼa fakalialia feiā kia te ia. Neʼe mole meʼa noaʼi e Sehova te ʼu meʼa ʼaē neʼe ʼi te loto ʼo te polofeta ohage ko ni ʼu meʼa ʼe mole fakapotopoto; kailoa ia, neʼe Ina faka fealagia kia Esekiele ke ina toʼo te ʼu faifekau ʼa te ʼu manu, ʼe ko he meʼa ia e lahi te ʼu fenua ʼe nātou fakaʼaogaʼi moʼo fakakakaha te afi ʼo kaku mai ki te temi nei.—Esekiele 4:12-15.
15. (a) Koteā te ʼu faʼifaʼitaki ʼe hā ʼaki mai ko Sehova ʼe lotolelei ʼo fagono pea mo tali ki te ʼu kole ʼa te ʼu tagata? (b) Koteā te ako ʼe feala ke tou maʼu mai ai?
15 ʼE mole fakalave loto koa te sio ʼaē ki te agavaivai ʼo totatou ʼAtua ko Sehova? (Pesalemo 18:35) ʼE lahi maumau age ia, ia tatou; kae ʼaki pe he loto faʼa kātaki ʼe fagono aipe ia ki te hahaʼi agahala ʼo iku aipe foki ʼo hana fetogi hana fakatuʼutuʼu ʼo mulimuli pe ki te temi. Neʼe ina faka fealagia kia Apalahamo ke ina fakatuatuai tana fakaʼauha ʼo Sotoma pea mo Komola. (Senesi 18:23-33) Pea neʼe ina tuku ia Moisese ke ina lagaʼi he ʼu manatu ʼe fakafeagai ki Tana fakatuʼutuʼu ʼaē ke ina fakaʼauha te kau Iselaelite talagataʼa kae ina fai he puleʼaga mālohi ʼaki ia Moisese. (Ekesote 32:7-14; Teutalonome 9:14, 19; vakaʼi ia Amosi 7:1-6.) Neʼe ina tuku he faʼifaʼitaki lelei ki tana ʼu kaugana ʼaē ʼi te kele, ʼe tonu anai mo nātou ke nātou lotolelei ʼo fagono ki ʼihi mokā ʼe ʼaoga pea mo fealagia.—Vakaʼi ia Sake 1:19.
Aga Fakapotopoto ʼi Te Fai ʼAē ʼo Tona ʼUhiga Pule
16. Koteā koa ʼaē ʼe kehekehe ai Sehova ʼi te tagata ʼo ʼuhiga mo te fakahoko ʼaē ʼo tona ʼuhiga pule?
16 Neʼe mole heʼeki koutou fakatokagaʼi age koa la ko te tokolahi ʼaki te hikihiki ʼaē ʼo tonatou ʼu tuʼulaga ʼe ʼāsili age tanatou mole aga fakapotopoto? Kae ko Sehova ia, logope la tana nofo mo te tuʼulaga ʼaē ʼe māʼoluga age ʼi te faʼahi ʼo te pule ʼi te ʼatulaulau, kae ʼe ko ia ko te faʼifaʼitaki lahi ʼo te aga fakapotopoto. ʼE ina fakahoko tana takitaki ʼaki te aga fakapotopoto pea ʼe molemo feala ke fakatupu tuʼutāmaki. ʼO mole hage ko te hahaʼi tokolahi, ko Sehova ia ʼe mole lotolotolua ʼo ʼuhiga mo tana pule, koia la ʼaē ʼe mole maheka ai ke ina faiga ʼo faka tuʼakoi kia ia te takitaki—ohage la ʼe ina tuʼania ʼuhi ko tana faka fealagia ʼaē ki niʼihi ke nātou kau ki te takitaki. ʼIo, ʼi te temi ʼaē neʼe ko te tokotahi pe ʼaē neʼe ʼi te ʼatulaulau, ʼaē neʼe tuku age ki ai e Sehova te pule. Neʼe ina fakanofo te Folafola ko tana “meʼa gāue faiva,” ʼo ina fakatupu ia meʼa fuli ʼaki tona ʼAlo ʼofaina ʼaia. (Tāʼaga Lea 8:22, 29-31; Soane 1:1-3, 14; Kolose 1:15-17) Ki muli age neʼe ina tuku age kia te ia te “pule katoa . . . ʼi te lagi pea mo te kele.”—Mateo 28:18; Soane 5:22.
17, 18. (a) He koʼe koa neʼe fekauʼi e Sehova te kau ʼaselo ki Sotoma pea mo Komola? (b) He koʼe koa neʼe fakalavelave age e Sehova ki te kau ʼaselo ni ʼu manatu ʼo ʼuhiga mo te kākāʼi ʼaē ʼo Akape?
17 ʼO toe feiā aipe, ʼe foaki e Sehova te ʼu gāue ke fai e tana ʼu meʼa maʼuli ʼaē ko he ʼu meʼa ʼe feala noa pe tana haga ʼo fakahoko. Ohage la, ʼi te temi ʼaē neʼe ina ʼui ai kia Apalahamo, “ ʼE ʼau ʼamanaki ke ʼau hifo [ki Sotoma pea mo Komola] ʼo mamata peʼe nātou fai ia meʼa fuli ʼo mulimuli ki te tagi ʼaē ʼo ʼuhiga mo te faʼahi ʼaia, ʼaē neʼe aʼu mai kia te ʼau,” neʼe mole ina ʼui ia ʼe hifo moʼoni anai ki te koga meʼa ʼaia. Kailoa ia, neʼe fili e Sehova ke ina tuku te pule, ʼo ina hinoʼi te kau ʼaselo ke nātou fai te gāue ʼaia maʼa te ia. Neʼe ina tuku te pule kia nātou moʼo fakahoko ʼo te gāue ʼaia pea ʼa nātou leva ʼaia tona fakahoko age kia te ia.—Senesi 18:1-3, 20-22.
18 ʼI te tahi age ʼaluʼaga, ʼi te temi ʼaē neʼe fakatotonu ai e Sehova ke ina tauteaʼi te Hau agakovi ko Akape, neʼe Ina fakaafe te kau ʼaselo ki te fono ʼi selo ke nātou tuku age tanatou ʼu manatu peʼe feafeaʼi anai te “kākāʼi” ʼo te hau ʼaposita ke kau ki te tau ʼaē ka mate ai anai. ʼE mahino papau ia, ko Sehova, te matapuna ʼo te poto katoa, ʼe mole he ʼuhiga ʼo hakita fakahā age kia ia te aga ʼaē ʼe tonu ke fai! Kae tatau aipe, neʼe ina fakafuafua ʼe tāu mo te kau ʼaselo te pilivilesio ʼaē ke nātou tuku age ni ʼu manatu pea mo te pule ke nātou fakahoko tona finegalo.—1 Hau 22:19-22.
19. (a) He koʼe koa ʼe faka tuʼakoi pe e Sehova te ʼu lao ʼaē ʼe ina fai? (b) ʼE fakahā feafeaʼi koa e Sehova tana aga fakapotopoto ʼi te ʼu meʼa ʼaē ʼe ina ʼamanaki ke kita fai age?
19 ʼE mole fakaʼaogaʼi e Sehova tona ʼuhiga pule moʼo fai he takitaki ʼe mole tāu mo feʼauga ki te hahaʼi. ʼAki tana aga ʼaia, ʼe ina toe fakahā aipe he aga fakapotopoto ʼe mole hona tatau. ʼE ina fakafuafua fakapotopoto pe te lahi ʼo te ʼu lao ʼaē ʼe ina fai pea mo ina tapuʼi ki tana ʼu kaugana ‘ke ʼaua naʼa nātou mamaʼo ʼi te ʼu meʼa ʼaē neʼe tohi’ ʼaki hanatou hilifaki atu ni ʼu lao ʼe fefeka neʼe ko nātou pe ʼaē neʼe nātou faʼu. (1 Kolonito 4:6; Gāue 15:28; ʼe kehekehe mo Mateo 23:4.) ʼE mole pe he temi neʼe ina fakamaʼua ai ki te meʼa maʼuli ʼaē neʼe ina faʼu he fakalogo fakavale, kae ʼi te agamāhani ʼe ina foaki te fakamahino moʼo taki ia nātou pea mo ina tuku ke nātou fili, ʼo ina faka fealagia ai kia nātou te ʼu tapuakina ʼo te fakalogo pea mo te ʼu ikuʼaga ʼaē ʼo te talagataʼa. (Teutalonome 30:19, 20) ʼE mole ina kumi ke ina faka lākahalaʼi te hahaʼi, peʼe ke nātou ufiufi, mo matataku, kailoa, ʼe ina faiga ke malave ki tonatou ʼu loto; ko tona loto ke kaugana age tana hahaʼi ʼaki tonatou loto katoa kae ke mole nātou fai ʼaki he loto fakakinau. (2 Kolonito 9:7) Ko nātou ʼaē ʼe nātou kaugana ʼaki tonatou loto katoa ʼe nātou fakafiafia te loto ʼo te ʼAtua, koia la ʼaē ʼe mole “faigataʼa.”—1 Petelo 2:18; Tāʼaga Lea 27:11; vakaʼi ia Mikea 6:8.
20. ʼE malave feafeaʼi koa kia koutou te aga fakapotopoto ʼa Sehova?
20 ʼE mole koa la fakaofoofo ʼo ʼuhiga mo Sehova ʼAtua, ʼaē ʼe mālohi age ʼi te tagata fuli pe, tana mole fakaʼaogaʼi tona mālohi ʼaki he aga fakavale, ʼo mole ina fakaʼaogaʼi moʼo fakakinauʼi niʼihi? Kae ka fakatatau ki te tagata ʼaē ʼe vaivai age, ʼe ʼiloga ʼi tona hisitolia tana ia pule fakamālohi. (Tagata Tānaki 8:9) ʼE mahino papau ia, ko te aga fakapotopoto ʼe ko he kalitate maʼuhiga ia, ko he kalitate ʼe ina uga tatou ke ʼāsili age totatou ʼofa ʼaē kia Sehova. ʼO feala aipe ke ina uga tatou ke tou gāueʼi te kalitate ʼaia. ʼO lava feafeaʼi te faʼahi ʼaia? Ko te alatike ʼaē ka hoa mai ʼe talanoa anai ki te faʼahi ʼaia.
[Nota ʼi te lalo pasina]
a ʼI te taʼu 1769, ko te tagata fai tikisionalio ko John Parkhurst neʼe ina fakaliliu fēnei te kupu “tali lelei ke ina fai, ko he faʼahiga manatu ʼe mole fefeka, agalelei, agamālū, loto faʼa kātaki.” Ko ʼihi ʼe nātou toe ʼui “tali lelei ke ina fai.”
ʼE Feafeaʼi Anai Hakotou Tali?
◻ ʼE fakaʼiloga feafeaʼi e te huafa ʼo Sehova pea mo te hā ʼo tana saliote ʼi selo tana fai ʼaē te aga ʼe tāu mo feʼauga pea mo te ʼu ʼaluʼaga fuli?
◻ Koteā te aga fakapotopoto, pea he koʼe koa ʼe ko he fakaʼiloga ia ʼo te poto fakaʼatua?
◻ Ko te ʼu ʼaluʼaga fea ʼaē neʼe fakahā ai e Sehova tona “loto fakamolemole”?
◻ He koʼe koa neʼe fili e Sehova ʼi te tahi age ʼu faʼahi ke ina fetogi te aga ʼaē neʼe kua fakatuʼutuʼu kiai?
◻ ʼE fakahā feafeaʼi e Sehova tana aga fakapotopoto ʼi tana faʼahiga fakahoko ʼaē ʼo tana pule?
[Paki ʼo te pasina 10]
He koʼe koa neʼe fakamolemole ia Sehova ki te Hau agakovi ko Manase?