Kua Fakatuʼu Te Puleʼaga ʼi Selo

1, 2. Ko te aluʼaga maʼuhiga fea neʼe hoko ʼi te hisitolia ʼo te malamanei? He ko ʼe neʼe mole sio ki ai te tagata?

NEʼE kua ke feʼekeʼaki koa la pe neʼe feafeaʼi age mo ka na pau la neʼe ke maʼuli ʼi te temi ʼae neʼe hoko ai te toe fetogi maʼuhiga ʼi te hisitolia ʼo te tagata? Tokolahi neʼe natou fakaʼamu ki te faʼahi ʼaia. Kaʼe ka na pau la neʼe ke maʼuli ʼi te temi maʼuhiga ʼaia, neʼe ke lava sio koa ki te ʼu aluʼaga ʼae neʼe hoko ʼo iku ai ki te ʼu fetogi ʼaia? Neʼe lagi mole feala ia. ʼI te agamahani, ko te ʼu aluʼaga ʼae neʼe hoko ʼo tupu ai te to ʼo he puleʼaga, neʼe mole sisio ki ai te hahaʼi. Koteʼuhi neʼe hoko ia te ’u aluʼaga ʼaia ʼi te ʼu fale hau peʼe ʼi te ʼu pilo ʼo te puleʼaga. Kaʼe ko te ʼu fetogi ʼaia neʼe ʼi ai tona ikuʼaga ki te maʼuli ʼo te toko lau ʼi miliona hahaʼi.

² ʼE feafeaʼi ki te aluʼaga neʼe maʼuhiga age pea neʼe hoko ʼi te hisitolia ʼo te malamanei? Neʼe ʼi ai tona fua ki te maʼuli ʼo te toko lau ʼi miliona hahaʼi. Kaʼe neʼe mole sio ki ai te tagata. ʼE tou talanoa ki te fakatuʼu ʼo te Puleʼaga ʼo te ʼAtua ʼi selo, te puleʼaga Fakamesia ʼae neʼe fakapapauʼi talu mai fualoa. Pea kua ovi mai pe tana haga ʼo fakaʼauha ia te tuʼu katoa ʼaeni. (Lau ia Taniela 2:34, 35, 44, 45.) Kaʼe mai tona aluʼaga ʼae neʼe mole sio te tagata ki te fakatuʼu ʼaia ʼo te Puleʼaga, ko tona fakaʼuhiga koa neʼe fufu e Sehova te aluʼaga ʼaia ki te hahaʼi? Kailoa ia, kaʼe neʼe ina teuteuʼi fakatomuʼa tana hahaʼi agatonu ki te faʼahi ʼaia. ʼO feafeaʼi?

“[Ko] Taku Tagata Avelogo; e Ina Teuteui Anai Te Ala i Oku Mua”

3-5. (1) Ko ai “te tagata avelogo o te hai” ʼae ʼe talanoa ki ai ia Malakia 3:1? (2) Kotea ʼae neʼe tonu ke hoko ʼi muʼa ʼo te haʼu ʼa “te tagata avelogo o te hai” ki te fale lotu?

³ Talu mai te temi muʼa, neʼe ko te fakatuʼutuʼu ʼa Sehova ke ina teuteuʼi tana hahaʼi ki te fakatuʼu ʼo te Puleʼaga Fakamesia. Ohage la, tou vakaʼi te lea fakapolofeta ʼa Malakia 3:1: “Koeni, e au fekaui leva taku tagata avelogo; e ina teuteui anai te ala i oku mua. Pea fokifa pe e ulu leva ki tona fale tapu te Aliki ae e kotou kumi; pea ko te tagata avelogo o te hai ae e koutou holi ki ai, koeni, e hau ia ia.”

⁴ ʼI totatou temi, ko te temi fea ʼae neʼe haʼu ai ia Sehova, “te Aliki” ʼo vakavakaʼi ia natou ʼae neʼe tauhi kia te ia ʼi te malaʼe ʼi te kele ʼo tona fale lotu fakalaumalie? ʼE fakamahino ʼi te lea fakapolofeta ʼaia ʼe haʼu Sehova mo “te tagata avelogo o te hai.” Ko ai ʼaia? ʼE ko Sesu Kilisito, te Hau Fakamesia. (Luka 1:68-73) Neʼe heʼeki faʼa fualoa tona fakanofo Hau, pea neʼe ina vakavakaʼi pea mo fakamaʼa te hahaʼi ʼa te ʼAtua ʼi te kele.—1 Pet. 4:17.

⁵ Kaʼe ko ai koa te tahi “tagata avelogo,” ʼae neʼe ʼuluaki talanoa ki ai ia Malakia 3:1? Neʼe tonu ke ha te tagata fakata ʼaia ʼi muʼa ʼo te ʼafio ʼa te Hau Fakamesia. ʼI te ʼu taʼu ʼi muʼa ʼo te taʼu 1914, neʼe ʼi ai koa he tahi neʼe ina ‘teuteuʼi te ala’ ʼo te Hau Fakamesia?

6. Ko ai ʼae neʼe ina fai te gaue ʼo te “tagata avelogo” ʼae neʼe fakakikite, neʼe tonu muʼa ke haʼu ʼo teuteuʼi te hahaʼi ʼa te ʼAtua ki te ʼu aluʼaga ʼae neʼe hoko ki muli age?

⁶ ʼI te tohi ʼaeni, ʼe tou maʼu anai te ʼu tali ki te ʼu fehuʼi ʼaia pea mo ʼihi atu ʼi te hisitolia ʼo te hahaʼi ʼa Sehova ʼi totatou temi. ʼI te hisitolia ʼaia, ʼe fakamatala ai neʼe ha ʼi te fakaʼosi ʼo te ʼu taʼu 1800 ia te kiʼi kutuga agatonu, neʼe ko te kau Kilisitiano moʼoni ʼi te lotolotoiga ʼo te kau Kilisitiano loi. Neʼe higoaʼi te kiʼi kutuga ʼaia ko te Kau Ako ʼo Te Tohi-Tapu. Ko Charles T. Russell mo ʼona kaugā gaue ʼae neʼe natou takitaki te kiʼi kutuga ʼaia pea mo natou gaue ohage ko te “tagata avelogo” ʼae neʼe fakakikite. Neʼe natou takitaki te hahaʼi ʼa te ʼAtua ʼi te faʼahi fakalaumalie pea mo teuteuʼi natou ki te ʼu aluʼaga ʼae neʼe hoko ki muli age. Tou vakaʼi ia gaue ʼe fa neʼe fai e te “tagata avelogo” ʼaia.

ʼE Natou Tauhi ʼi Te Moʼoni

7, 8. (1) Lolotoga te ʼu taʼu 1800, ko ai ʼae neʼe ina kamata fakaha te hala ʼae ʼo te akonaki ʼae ʼe ui ʼe ʼi ai te fa­ʼahi ʼi te tagata ʼe maʼuli ʼi te hili ʼo tana mate? (2) Kotea te tahi ʼu akonaki hala neʼe fakaha lelei e C. T. Russell mo ʼona kaugā gaue?

⁷ Ko te Kau Ako ʼo Te Tohi-Tapu ʼaia neʼe natou faikole pea mo natou ako ia te Tohi-Tapu; neʼe natou ʼio fuli ki te ʼu moʼoni neʼe natou maʼu ʼo ʼuhiga mo he ʼu akonaki, mo fakatahiʼi te ʼu manatu ʼaia, pea mo ta ʼi te ʼu tohi. Lolotoga ni taʼu, neʼe nonofo te ʼu lotu ʼae ʼe natou ui ʼe natou tui kia Kilisito ʼi te fakapoʼuli fakalaumalie; neʼe lahi ʼanatou akonaki neʼe toʼo mai te ʼu lotu pagani. Ohage la ko te akonaki ʼae ʼe ui ʼe ʼi ai te faʼahi ʼi te tagata ʼe maʼuli ʼi te hili ʼo tana mate. Kaʼe lolotoga te ʼu taʼu 1800, ko te kau ako fakamalotoloto ʼo te Tohi-Tapu neʼe natou vakavakaʼi fakalelei ia te akonaki ʼaia pea neʼe natou tokagaʼi ai ʼe mole tuʼu ʼi te Folafola ʼa te ʼAtua. Ko Henry Grew, mo George Stetson pea mo George Storrs neʼe natou lototoʼa, ʼo tohi pea mo fai he ʼu akonaki neʼe ha ai ko te loi ʼaia ʼe haʼu mai ia Satana.a Pea ko tanatou gaue ʼaia neʼe malave kia C. T. Russell mo ʼona kaugā gaue.

⁸ Neʼe maʼu e te kiʼi kutuga ʼo te Kau Ako ʼo Te Tohi-Tapu te tahi ʼu akonaki ʼe pipiki ki te ui ʼae ʼe ʼi ai te faʼahi ʼi te tagata ʼe maʼuli ʼi te hili ʼo tana mate, pea neʼe ko he ʼu akonaki hala. Ohage la ko te ʼu akonaki ʼae ʼe ui ʼe olo fuli te hahaʼi agalelei ki selo pea ʼe fakamamahiʼi e te ʼAtua te kau agahala ʼi te ʼifeli ʼo heʼe gata. Ko Russell mo ʼona kaugā gaue neʼe natou lototoʼa ʼo natou fakaha lelei te ʼu loi ʼaia ʼi te ʼu tuʼuga alatike, mo te ʼu tohi, mo te ʼu kaupepa lalahi, mo te ʼu kiʼi pepa lotu pea mo te ʼu akonaki ʼae neʼe ta ʼi te ʼu sulunale.

9. Kotea ʼae neʼe ui ʼi Te Tule Leʼo ʼo ʼuhiga mo te akonaki loi ʼo te Tahitolu?

⁹ Neʼe toe fakaha lelei e te Kau Ako ʼo Te Tohi-Tapu te akonaki hala ʼae ko te Tahitolutapu, ʼae neʼe fakaʼapaʼapaʼi e te tokolahi. ʼI te taʼu 1887, neʼe tohi fenei ʼi Te Tule Leʼo: “ ʼE tasilo lelei te manatu ʼae ʼe tuʼu ʼi te Tohi-Tapu ʼo ʼuhiga mo te kehekehe ʼo Sehova mo totatou ʼAliki ko Sesu, pea mo ʼonā tuʼulaga.” Neʼe fakaha ʼi te alatike ʼaia ʼe fakaofoofo te maʼuhiga pea mo te tali e te hahaʼi tokolahi ia “te manatu ʼae ko ʼipotasi ʼe tolu kaʼe ʼe natou liliu ko he ʼAtua pe ʼe tahi. Kaʼe ʼe ha ʼaki te aluʼaga ʼaia te maʼumoea ʼa te ʼu lotu pea mo tanatou nonofo ʼi te loi.”

10. Neʼe fakaha feafeaʼi ʼi Te Tule Leʼo ko te taʼu 1914 ʼe ko he taʼu maʼuhiga?

¹⁰ Ko te higoa katoa Te Tule Leʼo ʼo Sione, ʼe Ina Tala Te ʼi Heni ʼa Kilisito neʼe ha lelei ai te tokaga tafitō ʼo te nusipepa ʼaia ki te ʼu lea fakapolofeta ʼo ʼuhiga mo te ʼi heni ʼa Kilisito. Ko te ʼu tagata faitohi agatonu ʼo te nusipepa ʼaia, ʼae neʼe ko te kau fakanofo, neʼe natou mahino ko te lea fakapolofeta ʼa Taniela ʼo ʼuhiga mo te ʼu “temi ʼe fitu” ʼe ʼi ai tona pikipikiga mo te temi ʼae ʼe hoko ai te ʼu fakatuʼutuʼu ʼa te ʼAtua ʼo ʼuhiga mo te Puleʼaga Fakamesia. Koia, ʼi te kamata ʼo te ʼu taʼu 1870, neʼe natou tala ai ʼe ʼosi te ʼu temi ʼaia ʼe fitu ʼi te taʼu 1914. (Tan. 4:25, MN; Luka 21:24) Logo la neʼe heʼeki mahino katoa ʼotatou tehina ki te ʼu meʼa ʼae ka hoko ʼi te taʼu ʼaia, kaʼe neʼe natou fakamafola te ʼu faʼahi ʼae neʼe kua natou mahino ki ai pea ʼe kei ʼi ai ʼona fua kia tatou.

11, 12. (1) Kotea ʼae neʼe ui e te tehina ko Russell ʼo ʼuhiga mo te ʼu meʼa ʼae neʼe ina akoʼi ki te hahaʼi? (2) Kotea te gaue maʼuhiga neʼe fai e Russell mo ʼona kaugā gaue ʼi te ʼu taʼu ʼi muʼa ʼo te taʼu 1914?

¹¹ Neʼe mole ui e Russell mo ʼona kaugā gaue neʼe ko natou ʼae neʼe natou maʼu pea mo mahino ki te ʼu moʼoni fakalaumalie maʼuhiga ʼaia. Neʼe ui e Russell neʼe ko ʼihi ʼi muʼa atu ʼae neʼe natou maʼu te faʼahi ʼaia. Pea neʼe ina ui neʼe ko Sehova ʼAtua tafitō ʼae ʼe ina akoʼi ki Tana hahaʼi te ʼu meʼa ʼae ʼe tonu ke natou iloʼi ʼi tona temi totonu. ʼE mahino ia, neʼe tapuakiʼi e Sehova ia te ʼu faiga ʼa Russell pea mo ʼona kaugā gaue ʼi tanatou tala te moʼoni. ʼAki te temi, neʼe ha lelei tonatou kehekehe mo te ʼu lotu ʼae ʼe natou ui ʼe natou tui kia Kilisito.

¹² Neʼe fakaofoofo ʼaupito ia te gaue ʼae neʼe fai e te ʼu tagata agatonu ʼaia moʼo lagolago ki te ʼu akonaki moʼoni ʼi te ʼu taʼu ʼi muʼa ʼo te taʼu 1914. ʼO ʼuhiga mo te ʼu taʼu ʼaia, neʼe ui fenei ʼi Te Tule Leʼo ʼo te ʼaho 1 ʼo Novepeli 1917: “Ko te toko lau ʼi miliona hahaʼi ia ʼaho nei kua natou ʼateaina mai tanatou haʼisia ʼi te mataku ʼae ki te ʼifeli pea mo ʼihi atu akonaki hala . . . Ko te Moʼoni, ʼae neʼe kamata ha kua hili ki ai taʼu ʼe fagofulu tupu, ʼe kei tuputupu aipe pea ʼe tuputupu anai ʼo kaku ki tana ʼaofi te kele katoa; pea ʼe faigaʼi anai e te kau fakafeagai ke natou fakagata te mafola ʼo te Moʼoni ʼi te kele katoa, kaʼe ʼe mole feala anai.”

13, 14. (1) Neʼe tokoni feafeaʼi ia te “tagata avelogo” ki te teuteuʼi ʼo te ala ki te Hau Fakamesia? (2) Kotea te ako ʼe tou lava taʼofi mai ʼotatou tehina ʼo te temi ʼaia?

¹³ Koia, neʼe tonu muʼa ke mahino te hahaʼi ʼa te ʼAtua ki ʼihi faʼahi ke feala hanatou teuteu ki te kamata ʼo te ʼi heni ʼa Kilisito. Neʼe tonu ke natou mahino ki te kehekehe ʼo Sesu mo tana Tamai, ia Sehova; mo natou mahino ʼe mole ʼi ai he faʼahi ia tatou ʼe maʼuli ʼi te hili ʼo te mate, kaʼe ko te maʼuli tuputupua ʼe ko he meʼa ʼofa ia ʼe foaki pe ki te tokosiʼi ʼo te ʼu tisipulo ʼa Sesu; pea mo natou mahino ʼe mole fakamamahiʼi e te ʼAtua te hahaʼi ʼi te ʼifeli ʼo heʼe gata. ʼE mahino papau ia, neʼe teuteuʼi e te “tagata avelogo” te ala ki te Hau Fakamesia!

¹⁴ Pea ʼe feafeaʼi kia tatou ia ʼaho nei? Kotea te ako ʼe tou lava taʼofi mai ʼi ʼotatou tehina ʼo te temi ʼaia? ʼE tonu ke tou lau pea mo ako fakamalotoloto ia te Folafola ʼa te ʼAtua. (Soa. 17:3) ʼI te liliu ʼa te malama manumanū koloa ʼaeni ʼo pakupaku ʼi te faʼahi fakalaumalie, ʼofa pe ke lahi age tatatou fia kai ki te meʼa kai fakalaumalie!—Lau ia 1 Timoteo 4:15.

“Siaku Hahai, Koutou Mavae Maia Ia”

15. ʼAki te temi, kotea ʼae neʼe mahino ki ai e te Kau Ako ʼo Te Tohi-Tapu? (Vakaʼi mo te nota.)

¹⁵ Neʼe fakaha e te Kau Ako ʼo Te Tohi-Tapu te maʼuhiga ʼae ke natou liakī te ʼu lotu ʼo te malamanei. ʼI te taʼu 1879, neʼe palalau ʼi Te Tule Leʼo ʼo ʼuhiga mo “te lotu Papilone.” Neʼe ina ui koa ʼe ko te fakahoahoa ʼo te ʼu tuʼi tapu? Peʼe ko te Lotu Katolika? Neʼe ko te manatu ʼaia lolotoga ni taʼu ʼa te ʼu lotu polotesita ʼo ʼuhiga mo te faʼahi ʼae ʼe fakata ki ai ia Papilone ʼi te Tohi-Tapu. Kaʼe ʼaki te temi, neʼe mahino ki te Kau Ako ʼo Te Tohi-Tapu ʼe kau ki “Papilone” ia te ʼu lotu fuli ʼae ʼe natou ui ʼe natou tui kia Kilisito. Kotea tona tupuʼaga? Koteʼuhi ʼe natou akoʼi fuli te ʼu akonaki hala ʼae neʼe tou vakaʼi ʼi muʼa atu.b ʼAki te temi, neʼe palalauʼi fakahagatonu ʼi ʼatatou tohi ki te ʼu meʼa ʼae neʼe tonu ke fai e te hahaʼi fakamalotoloto ʼae neʼe kau ki te ʼu lotu ʼo Papilone.

16, 17. (1) Neʼe uga feafeaʼi ʼi te Tolu Tohi ʼo te LʼAurore du Millénium pea mo Te Tule Leʼo ia te hahaʼi ke natou mavae mai te ʼu lotu hala? (2) Kotea ʼae neʼe ina fakasiʼisiʼi ia te malohi ʼo te ʼu fakatokaga ʼae neʼe fai ʼi te temi ʼaia? (Vakaʼi te nota.)

¹⁶ Ohage la, ʼi te taʼu 1891, ʼi te Tolu Tohi ʼo te LʼAurore du Millénium, neʼe vakaʼi ai te kua liakī e te ʼAtua ia Papilone pea neʼe tohi ai ko te ʼu lotu fuli ʼae ʼe natou ui ʼe natou tui kia Kilisito kua liakī. Neʼe toe ui ai ko natou fuli ʼae “neʼe mole natou leleiʼia ʼana akonaki hala pea mo ʼana gaue, ʼe kole ʼi te temi nei kia natou ʼaia ke natou mavae mai ai.”

¹⁷ Pea ʼi te mahina ʼo Sanualio 1900, neʼe foaki ʼi Te Tule Leʼo te ʼu tokoni kia natou ʼae neʼe kei natou taupau ʼonatou higoa ʼi te ʼu tohi ʼo te ʼu lotu ʼae ʼe natou ui ʼe natou tui kia Kilisito pea mo natou takuʼaki fenei: “ ʼE au lagolago katoa ki te moʼoni pea ʼe tahitahiga taku kau ki te tahi age ʼu fakatahitahi faikole.” Neʼe fai ʼi te alatike ʼaia te fehuʼi ʼaeni: “Kaʼe ʼe lelei koa hatatou lagolago ki he lotu ʼo Papilone pea mo kau ki te moʼoni? ʼE ko te fakalogo koa ʼaia ʼe kole mai e te ʼAtua, . . . ke fiafia ai tona loto pea mo ina tali tatatou tauhi? Kailoa ia. Ko he tahi [ʼe kau ki he lotu] ʼe ina fakapapau ia muʼa ʼo te hahaʼi tana kau ki te lotu ʼaia, pea ʼe tonu ke mulimuli fakalelei ki te ʼu maʼua fuli ʼo tana fakapapau ʼaia ʼo kaku ki tana fakaha . . . ia muʼa ʼo te hahaʼi tana mole kei kau ki ai peʼe ina molehi tona higoa.” ʼAki te alu ʼo te temi, neʼe toe malohi age te fakatokaga ʼaia.c ʼE tonu ki te ʼu kaugana ʼa Sehova ke natou mavae ʼosi mai te ʼu lotu hala.

18. He ko ʼe neʼe tonu ke mavae te hahaʼi mai Papilone lahi?

¹⁸ Ka na pau la neʼe mole fai tuʼumaʼu ia te ʼu fakatokaga ʼaia, ʼae ke mavae mai Papilone lahi, ʼe mahino ia neʼe mole maʼu e Kilisito, ʼae neʼe hoki fakanofo Hau, ia hana hahaʼi kua teuteuʼi, ʼana kaugana fakanofo ʼi te kele. ʼE gata pe ki te kau Kilisitiano ʼae kua ʼateaina mai Papilone, ʼe feala ke natou tauhi kia Sehova “i te laumalie mo te mooni.” (Soa. 4:24) Ia ʼaho nei, ʼe tou fakatotonu koa ke ʼaua naʼa ʼi ai hotatou pikipikiga mo te ʼu lotu hala? Tou haga mulimuli ki te fakatotonu ʼaeni: “Siaku hahai, koutou mavae maia ia!”—Lau ia Apokalipisi 18:4.

ʼE Natou Fakatahitahi ʼo Tauhi Ki Te ʼAtua

19, 20. Neʼe fakalotomalohiʼi feafeaʼi ia te hahaʼi ʼa te ʼAtua ʼi Te Tule Leʼo ke natou fakatahitahi ʼo tauhi kia Sehova?

¹⁹ Neʼe akoʼi e te Kau Ako ʼo Te Tohi-Tapu ʼe tonu ki te ʼu tehina mo tuagaʼane ke natou fakatahitahi ʼo tauhi kia Sehova, ʼi he koga meʼa pe. Maʼa te kau Kilisitiano moʼoni, ʼe mole gata ʼaki pe tanatou mavae mai te ʼu lotu hala. ʼE toe maʼuhiga ke natou kau ki te tauhi moʼoni. Talu mai te ʼu ʼuluaki nusipepa ʼo Te Tule Leʼo, neʼe fakalotomalohiʼi ai te kau lautohi ke natou fakatahitahi ʼo tauhi ki te ʼAtua. Ohage la ʼi te mahina ʼo Sulio 1880, neʼe fakamatala ai e te tehina ko Russell tana feʼaluʼaki ʼo fai te ʼu akonaki, pea neʼe ina tokagaʼi ia te fakalotomalohi ʼae neʼe maʼu ʼi te ʼu fono. Neʼe ina uga leva te kau lautohi ke natou momoli he ʼu kate neʼe tohi ai tanatou lakalaka ki muʼa, pea ko ʼihi kate neʼe ha ʼi te pasina ʼo te nusipepa. Kotea tona tupuʼaga? “Ke tou iloʼi fuli . . . te tapuakiʼi ʼo koutou e te ʼAliki; mo kapau ʼe hoko atu takotou fakatahitahi mo natou ʼae ʼe natou maʼu te tui maʼuhiga.”

²⁰ ʼI te taʼu 1882, neʼe ta ia te alatike ʼi Te Tule Leʼo pea neʼe ko tona kupu tafitō: “Tou Fakatahitahi.” Neʼe ʼekenaki ai te kau Kilisitiano ke natou fakatuʼu he ʼu fono “ke natou felagalagaʼaki pea mo fefakalotomalohiʼaki.” Neʼe tohi fenei ʼi te alatike ʼaia: “ ʼE mole maʼuhiga ke ʼi ai he tahi neʼe ako peʼe faiva. Kotou tahi ʼomai mo tana Tohi-Tapu, mo he moʼi pepa pea mo he peni, pea kotou fakaʼaogaʼi te ʼu tohi fuli ʼae ʼe kotou maʼu moʼo fai ʼakotou fekumi . . . Kotou filifili he kupu tafitō; kotou kole te takitaki ʼa te Laumalie ke kotou mahino ki ai, pea kotou lau, mo fakakaukauʼi, mo fakatatau te ʼu vaega pea ʼe mahino ia ʼe takitaki anai koutou ke kotou maʼu te moʼoni.”

21. Kotea te faʼifaʼitaki neʼe tuku e te kokelekasio ʼi ­Allegheny, ʼo ʼuhiga mo te ʼu fono pea mo te taupau ʼo te ʼu ovi?

²¹ Neʼe tuʼu te ʼu pilo ʼa te Kau Ako ʼo Te Tohi-Tapu ʼi te kolo ko Allegheny, ʼi Amelika. Neʼe natou tuku ai ia he faʼifaʼitaki lelei he neʼe natou fakatahitahi ʼo mulimuli ki te tokoni fakaʼatua ʼae ʼe tuʼu ia Hepeleo 10:24, 25. (Lau.) Fualoa ki muli age, ko te tehina kua matuʼa ko Charles Capen neʼe ina manatuʼi tana kau ki te ʼu fono ʼaia ʼi tana kei veliveli. Neʼe ina tohi fenei: “ ʼE kei au manatuʼi te vaega ʼi te ʼu vaega ʼae neʼe tohi ʼi te kaupa ʼo te fale fono ʼo te Sosiete. ‘Ko he foi toko tahi ko tokotou Pule, pea ko te u tehina fuli koutou.’ ʼE kei au manatuʼi lelei ia te vaega ʼaia, heʼe ha ai ʼi te hahaʼi ʼa Sehova, ʼe mole he fakakehekehe ʼi te kau takitaki mo te hahaʼi tauhi.” (Mat. 23:8) Neʼe toe manatuʼi e te tehina ko Capen te fakalotomalohi ʼo te ’u fono pea mo te ʼu faiga lahi ʼa te tehina ko Russell ke ina taupau lelei te ʼu ovi takitahi ʼo te kokelekasio.

22. Neʼe tali feafeaʼi e te hahaʼi agatonu ki te fakalotomalohi ʼae ke natou kau ki te ’u fono, pea kotea te ako ʼe tou taʼofi mai ia natou ʼaia?

²² Neʼe mulimuli ia te hahaʼi agatonu ki te faʼifaʼitaki ʼaia pea mo te fakatonutonu ʼae neʼe fai. Neʼe fakatuʼu te tahi ʼu kokelekasio ʼi ʼihi atu kolo lalahi ʼo Amelika, ohage ko Ohio mo Michigan, pea ki muli age ʼi te Potu Noleto katoa ʼo Amelika pea mo ʼihi atu fenua. Koia, ke feala ke teuteuʼi te hahaʼi agatonu ki te hoko mai ʼo te ʼi heni ʼa Kilisito, neʼe tonu muʼa ke natou fakamamahani ʼo mulimuli ki te fakatotonu fakaʼatua ʼae ke natou fakatahitahi ʼo tauhi kia Sehova. ʼE feafeaʼi kia tatou ia ʼaho nei? ʼE tonu ke tou lotomalohi ʼo kau tuʼumaʼu ki te ʼu fono, ke tou tauhi fakatahi ai pea mo tou felagalagaʼaki.

ʼE Natou Faʼafai ʼi Te Faifakamafola

23. Neʼe fakaha feafeaʼi ʼi Te Tule Leʼo ko te kau Kilisitiano fakanofo fuli ʼe tonu ke natou fakamafola ia te moʼoni?

²³ Neʼe akoʼi e te Kau Ako ʼo Te Tohi-Tapu ʼe tonu ki te kau Kilisitiano fakanofo fuli ke natou fakamafola ia te moʼoni. ʼI te taʼu 1885, neʼe ui fenei ʼi Te Tule Leʼo: “ ʼE mole tonu ke galo kia tatou ko te kau Kilisitiano fakanofo fuli neʼe fakanofo ke faifakamafola (Esa. 61:1), ʼe tonu ke natou kau ki te minisitelio.” ʼI te nusipepa ʼo te taʼu 1888, neʼe tohi ai te tokoni ʼaeni: “Kua ʼosi fakatuʼutuʼu tatatou gaue . . . Kapau ʼe tou meʼa noaʼi peʼe tou maʼu takuʼaki ke mole tou fakahoko, pea ʼe mahino ia ko tatou ko he ʼu kaugana ʼe pipiko, pea ha ai tatatou mole tuha mo te pilivilesio maʼuhiga ʼae neʼe foaki mai.”

24, 25. (1) Kotea te tahi fa­ʼahi neʼe fai e Russell mo ʼona kaugā gaue moʼo fakalotomalohiʼi te hahaʼi ke natou faifakamafola? (2) Kotea ʼae neʼe ui e te pionie ʼo ʼuhiga mo tana gaue ʼi te temi ʼaia neʼe heʼeki faʼu ai ni motoka?

²⁴ Neʼe mole fakalotomalohiʼi pe e te tehina ko Russell mo ʼona kaugā gaue ia te hahaʼi ke natou faifakamafola. Neʼe natou kamata ta mo he ʼu kiʼi pepa lotu neʼe ko ʼona kupu tafitō Kiʼi Pepa Lotu ʼa Te Kau Ako ʼo Te Tohi-Tapu (Fakapilitania) pea neʼe fetogi ki muli age. Neʼe foaki te ʼu kiʼi pepa lotu ʼaia ki te kau lautohi ʼo Te Tule Leʼo ke natou tufa noa ki te hahaʼi.

²⁵ Ko Charles Capen, ʼae neʼe tou talanoa ki ai ʼi muʼa atu, neʼe kau kia natou ʼae neʼe faifakamafola temi katoa, ʼae kua higoaʼi ʼi te temi nei ko te kau pionie. Neʼe ina manatuʼi fenei: “Neʼe au fakaʼaogaʼi te ʼu mape neʼe tohi ʼi te pilo ʼo te Puleʼaga ʼo Amelika ke feala haku fai taku telituale ʼi Pennsylvanie. Neʼe ha ʼi te ʼu mape ʼaia te ʼu ala fuli, ʼo feala ai ke au alu lalo ki te ʼu potu fuli ʼo te kolo. ʼI ʼihi temi, ʼi taku ʼosi foli ia ʼaho ʼe tolu te kolo moʼo tanaki te ʼu fakaui ʼo te ʼu tohi Études des Écritures, neʼe au lue te saliote neʼe toho e te hosi, ke feala haku tufa te ʼu tohi ʼaia. ʼI te agamahani, neʼe au moe ʼi te ʼu poʼuli ʼi te ʼu ʼapi ʼo te ʼu hahaʼi tauhi manu. Neʼe ko te temi foki ʼaia neʼe heʼeki lahi ni motoka.”

26. (1) He ko ʼe neʼe tonu ke kau te hahaʼi ʼa te ʼAtua ki te faifakamafola ke feala ke teuteuʼi ai natou ki te hoko mai ʼo te ʼi heni ʼa Kilisito? (2) Kotea te ʼu fehuʼi ʼe lelei ke tou fai?

²⁶ Neʼe maʼua ke lototoʼa mo faʼafai te kau Kilisitiano ʼi tanatou faifakamafola ʼi te ʼu taʼu ʼaia. Koia ke feala ke teuteuʼi te kau Kilisitiano moʼoni ki te hoko mai ʼo te ʼi heni ʼa Kilisito, neʼe tonu muʼa ke natou mahino ki te maʼuhiga ʼo te faifakamafola. Pea tahi, neʼe liliu ia te gaue ʼaia ko he faʼahi maʼuhiga ʼo te ʼi heni ʼa Kilisito. (Mat. 24:14) Neʼe tonu ke tali e te hahaʼi ʼa te ʼAtua ke liliu te gaue haofaki maʼuli ʼaia ko he faʼahi maʼuhiga ʼaupito ʼi tonatou maʼuli. Koia ʼe lelei ke tou fai te ʼu fehuʼi ʼaeni: “Ko te faifakamafola ʼe ko te gaue maʼuhiga koa ʼaia ʼi toku maʼuli? ʼE au fai koa he ʼu sakilifisio ke feala haku lagolago malohi ki te gaue ʼaia?”

Kua Fakatuʼu Te Puleʼaga ʼo Te ʼAtua

27, 28. Kotea te meʼa ʼae neʼe ha ki te apositolo ko Soane, pea kotea ʼae neʼe fai e Satana mo ʼana temonio ʼi te fakatuʼu ʼo te Puleʼaga?

²⁷ Neʼe hoko mai leva te taʼu maʼuhiga ʼae ko te taʼu 1914. Ohage ko tatatou vakaʼi ʼi te kamata ʼo te kapite ʼaeni, neʼe mole he tahi neʼe sio ki te ʼu aluʼaga maʼuhiga ʼae neʼe hoko ʼi selo. Kaʼe, ʼi te meʼa ʼae neʼe ha ki te apositolo ko Soane, neʼe fakamatala ai ʼaki ni fakata ia te ʼu meʼa neʼe hoko. Neʼe sio ia Soane ki “te fakaʼiloga lahi” ʼi selo. Ko te “fafine” ʼo te ʼAtua, ʼae ko tana kautahi ʼe faʼufaʼu e te ʼu meʼa maʼuli fakalaumalie ʼi selo, ʼe faitama pea ina fanauʼi te tamasiʼi tagata. ʼE ui ʼi te vaega ʼo ʼuhiga mo te tamasiʼi fakata ʼaia, ʼe mole tuai pea ʼe “ina takitaki ia te ʼu puleʼaga ʼaki ia te tokotoko ukamea.” Kaʼe ʼi tona fanauʼi ake, ko te tamasiʼi ʼaia ʼe “ ʼave ki te ʼAtua pea mo tona hekaʼaga fakahau.” ʼE ui fenei e te leʼo malohi mai te lagi: “ ʼI te temi nei kua hoko mai te fakamaʼuli mo te malohi mo te puleʼaga ʼo totatou ʼAtua pea mo te pule ʼo tona Kilisito.”—Apk. 12:1, 5, 10, MN.

²⁸ ʼE mahino papau ia, neʼe sio ia Soane ki te fakatuʼu ʼo te Puleʼaga Fakamesia. Neʼe ko he aluʼaga fakakololia ia, kaʼe neʼe mole natou fiafia fuli. Ko Satana mo ʼana temonio neʼe natou tauʼi te kau ʼaselo agatonu, ʼae neʼe fakalogo ki te takitaki ʼa Mikaele, ʼae ko Kilisito. Neʼe kotea tona ikuʼaga? ʼE tou lau fenei: “Nee li leva ki fafo te gata lahi, te gata afea, ae nee higoa ko te tiapolo mo Satana, ae nee ina kakaai te kele katoa, nee li leva ia ia ki te kele, pea nee li foki ana kau aselo mo ia ki te kele.”—Apk. 12:7, 9.

29, 30. Hili te fakatuʼu ʼo te Puleʼaga Fakamesia, kotea te ʼu fetogi neʼe hoko (1) ʼi te kele? (2) ʼi selo?

²⁹ ʼI te ʼu taʼu ki muʼa atu ʼo te taʼu 1914, neʼe tala e te Kau Ako ʼo Te Tohi-Tapu ʼe kamata anai ʼi te taʼu maʼuhiga ʼaia ia he ʼu maveuveu. Kaʼe neʼe mole natou ʼamanaki ʼe hoko anai ia meʼa fuli ʼae neʼe natou tala fakatomuʼa. Ohage ko tona fakaha ʼi te meʼa ʼae neʼe ha kia Soane, ʼe lahi anai te ʼu fua ʼo te gaue ʼa Satana ki te malamanei. Neʼe tohi fenei e Soane: “Malaia ki te kele mo te tai! Koteuhi kua hifo te tiapolo kia kolua, kua mapula i he ita lahi, koteuhi e ina iloi kua nounou pe tona temi.” (Apk. 12:12) ʼI te taʼu 1914, neʼe hoko ai te ʼuluaki tau fakamalamanei pea mo kamata ai te fakaʼiloga ʼi te kele katoa ʼo te ʼi heni ʼa Kilisito ʼi tona ʼuhiga Hau malohi. Neʼe kamata ai “te u aho fakamuli” ʼo te tuʼu ʼaeni.—2 Tim. 3:1.

³⁰ Kaʼe neʼe fiafia ʼi selo. Neʼe kapu ifo ia Satana mo ʼana temonio mai ai ʼo talu ai. Neʼe tohi fenei e Soane: “Koia kotou fiafia, atu lagi, pea mo koutou ae e nonofo i te atu lagi.” (Apk. 12:12) ʼI te temi leva ʼaia kua fakamaʼa ai ia selo pea mo fakanofo Hau ai ia Sesu, neʼe feala leva ke tokoni te Puleʼaga Fakamesia ki te hahaʼi ʼa te ʼAtua ʼi te kele. Kotea te ʼu gaue ʼae neʼe ina fai? Ohage ko tatatou vakaʼi ʼi te kamata ʼo te kapite ʼaeni, ko “te tagata avelogo o te hai,” ia Kilisito, neʼe ina ʼuluaki fakamaʼa ia te ʼu kaugana ʼa te ʼAtua ʼi te kele. ʼO feafeaʼi?

Te Temi ʼo Te ʼu ʼAhiʼahi

31. Kotea ʼae neʼe fakakikite e Malakia ʼo ʼuhiga mo te temi ʼo te fakamaʼa, pea neʼe kamata hoko feafeaʼi ia te lea fakapolofeta ʼaia? (Vakaʼi mo te nota.)

³¹ Neʼe fakakikite e Malakia ʼe faigataʼa anai ia te temi ʼo te fakamaʼa. Neʼe ina tohi fenei: “Ko ai e feala anai ke tuu i te aho o tana haele mai? Ko ai e tuu anai i oluga moka ha mai anai ia ia? Koteuhi e hage anai ia ia ko te afi a te tagata haka ukamea, pee ko te topa a te tagata faifo.” (Mala. 3:2) Neʼe moʼoni te ʼu palalau ʼaia. ʼO kamata mai te taʼu 1914, neʼe hoko ki te hahaʼi ʼa te ʼAtua he ʼu ʼahiʼahi mo he ʼu faigataʼaia lalahi. Lolotoga te ʼUluaki Tau Fakamalamanei, neʼe lahi te Kau Ako ʼo Te Tohi-Tapu neʼe fakatagaʼi kovi pea mo pilisoniʼi.d

32. Hili te taʼu 1916, kotea te ʼu faigataʼaia neʼe hoko ʼi te hahaʼi ʼa te ʼAtua?

³² Neʼe toe hoko foki mo te ʼu faigataʼaia ʼi te loto kautahi. ʼI te taʼu 1916, neʼe mate ia te tehina ko Russell ʼi tona taʼu 64, ʼo punamaʼuli ai te hahaʼi tokolahi ʼa te ʼAtua. ʼI tana mate, neʼe ha ai neʼe fakamaʼuhigaʼi fau e ʼihi ia te tagata agalelei ʼaia. Logo la neʼe mole loto ki ai te tehina ko Russell, kaʼe ko ʼihi neʼe natou atolasioʼi ia ia. Tokolahi neʼe natou manatu neʼe gata pe ʼi tana mate ia te fakaha ʼo te moʼoni, pea neʼe natou fakafeagai lahi ki te ʼu faiga ʼae ke hoko atu te gaue. Neʼe hoko te aposetasia, ʼo mavetevete ai te kautahi.

33. Neʼe feafeaʼi te ʼahiʼahiʼi ʼo te hahaʼi ʼa te ʼAtua ʼi te temi ʼae neʼe to noa ai ʼanatou ʼamanaki?

³³ Neʼe hoko te tahi ʼahiʼahi ʼi te temi ʼae neʼe to noa ai ʼanatou ʼamanaki. Logo la neʼe hoko moʼoni te ui ʼae ʼi Te Tule Leʼo ʼe fakaʼosi te Temi ʼo Te Kau Senitile ʼi te taʼu 1914, kaʼe neʼe heʼeki mahino ki te ʼu tehina pe kotea anai ka hoko ʼi te taʼu ʼaia. (Luka 21:24) Neʼe natou manatu, ʼi te taʼu 1914, ʼe toʼo ake anai e Kilisito ki selo ia tona ʼohoana, ʼae ko te kau fakanofo, ke natou kaugā hau mo ia. Neʼe to noa tanatou ʼamanaki ʼaia. Pea ʼi te fakaʼosi ʼo te taʼu 1917, neʼe tala ʼi Te Tule Leʼo ʼe gata anai te ʼu taʼu faifakamafola ʼe 40 ʼi te kamata ʼo te taʼu 1918. Kaʼe neʼe mole gata ʼi te taʼu ʼaia ia te faifakamafola. Neʼe tuputupu ia ʼi te hili ʼo te taʼu ʼaia. Koia neʼe ui ʼi Te Tule Leʼo kua ʼosi te temi ʼo te taʼukai kaʼe ʼe kei toe ke tae te ʼu toega fulumeto. Kaʼe tokolahi neʼe natou lotovaivai ʼo mole kei natou tauhi ai kia Sehova.

34. Kotea te ʼahiʼahi lahi neʼe hoko ʼi te taʼu 1918, pea he ko ʼe neʼe manatu ia te kau takitaki lotu ʼae ʼe natou ui ʼe natou tui kia Kilisito kua “mamate” te hahaʼi ʼa te ʼAtua?

³⁴ Pea neʼe hoko te ʼahiʼahi lahi ʼi te taʼu 1918. Ko J. F. Rutherford, ʼae neʼe ina fetogi ia C. T. Russell ʼi te takitaki ʼo te hahaʼi ʼa te ʼAtua, neʼe pilisoniʼi mo te tahi ʼu tehina takitaki ʼe toko fitu. Neʼe fakatuʼā natou ki he ʼu taʼu pilisoni ʼe loaloaga ʼi te fale pilisoni ʼi te kolo ko Atlanta, ʼi Amelika. ʼI te temi ʼaia, neʼe hage neʼe ʼai he kiʼi tuʼu ʼo te gaue ʼa te hahaʼi ʼa te ʼAtua. Neʼe fiafia te tokolahi ʼo te kau takitaki lotu ʼae ʼe natou ui ʼe natou tui kia Kilisito. Neʼe natou manatu, ʼaki te pilisoniʼi ʼo te kau “takitaki,” mo te pupunu ʼo te ʼu pilo lalahi ʼi Brooklyn, pea mo te fakafeagai ki te gaue faifakamafola ʼi Amelika mo te Eulopa, kua “mamate” te Kau Ako ʼo Te Tohi-Tapu ʼaia. (Apk. 11:3, 7-10) Kaʼe neʼe natou faihala!

ʼE Natou Toe Tutuʼu Ake

35. He ko ʼe neʼe tuku e Sesu ke fakamamahiʼi ʼana tisipulo, pea kotea ʼae neʼe ina fai moʼo tokoni kia natou?

³⁵ Ko te ʼu fili ʼo te moʼoni neʼe mole natou iloʼi neʼe tuku e Sesu ke fakamamahiʼi tana hahaʼi ʼuhi pe he neʼe heka ia Sehova ʼo ‘ina haka, pea mo fakamaʼa te siliva.’ (Mala. 3:3) Neʼe iloʼi e Sehova mo tona ʼAlo ko natou ʼae neʼe nonofo agatonu ʼi te hili ʼo te ʼu ʼahiʼahi ʼaia, kua fakamaʼa pea mo tuha mo te gaue ʼae ki te Hau. Talu mai te kamata ʼo te taʼu 1919, neʼe tokoni ia te laumalie ʼo te ʼAtua ke toe tuʼuake te kau agatonu, pea neʼe ko te faʼahi neʼe mole ʼamanaki e te ʼu fili ʼe feala ke hoko! (Apk. 11:11) ʼI te taʼu ʼaia, neʼe fakahoko e Sesu he aluʼaga maʼuhiga ʼo te fakaʼiloga ʼo te ʼu ʼaho fakamuli. Neʼe ina fakanofo “te tagata faifekau agatonu mo poto,” ko he ʼu tehina fakanofo ʼe tokosiʼi ke natou takitaki tana hahaʼi, ʼo natou foaki te meʼa kai fakalaumalie ʼi tona temi totonu.—Mat. 24:45-47.

36. Kotea ʼae neʼe ha ai neʼe toe tutuʼu ake te hahaʼi ʼa te ʼAtua ʼi te faʼahi ­fakalaumalie?

³⁶ ʼI te ʼaho 26 ʼo Malesio 1919, neʼe fakaʼateaina ia te tehina ko Rutherford mo ʼona kaugā gaue mai te fale pilisoni. Mole faʼa fualoa ki ai, neʼe fakatuʼutuʼu ke fai he fakatahi ʼi te mahina ʼo Sepetepeli. Neʼe kua fakatuʼutuʼu ke kamata ta he tahi nusipepa, neʼe higoa ko te LʼÂge dʼOr. Neʼe tonu ke tufa tahi te nusipepa ʼaia mo Te Tule Leʼo ʼi te faifakamafola.e ʼI te taʼu pe ʼaia, neʼe kamata ta ai mo te Bulletin, ʼae ʼe fakahigoaʼi ia ʼaho nei ko Te Minisitelio ʼo Te Puleʼaga. Talu mai tona kamata ta, neʼe fakalotomalohiʼi tuʼumaʼu ai ia te faifakamafola. ʼE mahino ia, talu mai te taʼu 1919 ʼo kaku mai ki te temi nei, neʼe fakamaʼuhigaʼi te faifakamafola ʼi te ʼu ʼapi.

37. ʼI te ʼu taʼu ʼae neʼe hoa ki te taʼu 1919, neʼe liliu feafeaʼi ʼihi ʼo heʼe agatonu?

³⁷ Neʼe hoko atu te fakamaʼa ʼo te ʼu kaugana ʼa Kilisito ʼaki te gaue faifakamafola, koteʼuhi ko natou ʼae neʼe fialahi pea mo fiatuʼu neʼe mole natou fia agavaivai ʼo kau ki te gaue ʼaia. Ko natou ʼae neʼe mole natou fia fakahoko te gaue ʼaia neʼe natou mavae mai te kau agatonu. ʼI te ʼu taʼu ʼae neʼe hoa ki te taʼu 1919, ko natou ʼae neʼe heʼe agatonu, neʼe natou iita mo kamata laukovi, pea mo lagolago kia natou ʼae neʼe natou fakatagaʼi te ʼu kaugana agatonu ʼa Sehova.

38. Kotea ʼae ʼe tou mahino ki ai ʼaki te ʼu malo ʼa te ʼu tisipulo ʼa Kilisito ʼi te kele?

³⁸ Logo la te ʼu fakataga ʼaia, kaʼe neʼe hoko atu pe te tuputupu ʼa te ʼu tisipulo ʼa Kilisito ʼi te faʼahi fakalaumalie. Ko te ʼu faʼahi fuli ʼae neʼe natou malo ai talu mai te taʼu ʼaia, ʼe ina foaki mai kia tatou he ʼu fakamoʼoni ʼo te kua pule ʼo te Puleʼaga ʼo te ʼAtua! He neʼe feala ki te ʼu hahaʼi tokosiʼi mo heʼe haohaoa ʼaia ke natou malo ia Satana mo te tuʼu agakovi ʼaeni ʼaki pe te tokoni pea mo te tapuakina ʼa te ʼAtua, ʼae neʼe ina foaki ʼaki tona ʼAlo pea mo te Puleʼaga Fakamesia.—Lau ia Esaia 54:17.

39, 40. (1) Kotea ʼihi agaaga ʼo te tohi ʼaeni? (2) Kotea anai te ʼu lelei ʼe ke maʼu mai tau ako ia te tohi ʼaeni?

³⁹ ʼI te ʼu kapite ʼae ʼe hoa mai, ʼe tou vakaʼi anai te ʼu gaue ʼae ʼe fai e te Puleʼaga ʼo te ʼAtua ʼi te kele talu mai tona fakatuʼu ʼi selo. ʼI te ʼu faʼahi takitahi ʼo te tohi ʼaeni, ʼe vakaʼi ai anai he gaue tafitō ʼo te Puleʼaga ʼi te kele. Pea ʼi te ʼu kapite takitahi, ʼe ʼi ai anai he fakamatala ʼi te ʼa takai moʼo tokoni mai kia tatou takitokotahi ke tou mahino pe moʼoni feafeaʼi kia tatou ia te Puleʼaga. ʼI te ʼu kapite fakaʼosi, ʼe tou talanoa anai ki te ʼu faʼahi ʼae ka hoko moka haʼu anai te Puleʼaga ʼo fakaʼauha te kau agakovi pea mo fakatuʼu te palatiso. Kotea anai te ʼu lelei ʼe ke maʼu mai tau ako ia te tohi ʼaeni?

⁴⁰ ʼE fia fakavaivaiʼi e Satana tau tui ki te Puleʼaga ʼo te ʼAtua. Kaʼe ʼe loto e Sehova ke liliu ʼo malohi tau tui, ke puipui ai koe pea mo ke nofo malohi. (Efe. 6:16) Koia ʼe matou fakalotomalohiʼi koe ke ke ako te tohi ʼaeni, ʼo ke kole te tokoni ʼa Sehova. Ke ke haga fai te fehuʼi ʼaeni: “ ʼE moʼoni koa kia au ia te Puleʼaga ʼo te ʼAtua?” Kapau ʼi te temi nei, ʼe moʼoni kia koe te Puleʼaga pea ʼe mahino ia ʼe ke sio anai ki te ʼaho ʼae ka mahino ai te hahaʼi fuli ko te Puleʼaga ʼo te ʼAtua ʼe moʼoni pea ʼe pule, ʼo ke lagolago agatonu ki te Puleʼaga ʼaia.