Yaakaar: Ndax ci dëgg am na njariñ?

DANIEL fukki at rekk la amoon, waaye mu ngi doon xeex ak feebaru cancer ci diiru benn at. Xaritam yi ak doktoor bi ko doon faj amatuñu woon benn yaakaar. Waaye Daniel moom, mu ngi doon wéy di am yaakaar. Gëmoon na ne, dina màgg ba nekk gëstukat, te benn bés, dina gis garab buy faj cancer. Gënoon na am yaakaar ci benn doktoor bi naroon a ñëw, te xareñ ci faj xeetu cancer bi mu amoon. Waaye, doktoor bi mujjul a ñëw bés bi ñu ko doon xaar. Yaakaaru Daniel daldi tas, mu komaase xàddi. Ñu teg ci ay fan rekk mu daldi dee.

Kenn ku doon liggéey ci wàllu wér-gi-yaram, te doon gëstu ci njariñ bi yaakaar am ci wér-gi-yaram, moo nettali li dal Daniel. Xéyna mas ngeen a dégg lu ni mel. Ci misaal, benn màgget bu xam ne li ko desee dund bareetul, waaye muy xaar lu am solo, lu mel ni benn mbokk bu ko nar a seetsi walla benn anniversaire. Li mu doon xaar bu jàllee, nit ki dafay gaaw a dee. Lan moo waral loolu? Ndax yaakaar mën na ñu ci dimbali ni ko ñenn ñi fooge?

Ñu bare ci ñiy gëstu ci wàllu wér-gi-yaram wax nañu ne rafet njort, yaakaar ak bañ a xàddi am na lu muy def ci dund nit ak ci wér-gi-yaramam. Waaye du ñépp a ci ànd. Yenn gëstukat yi, nee nañu loolu ay waxi neen la. Ci ñoom, wér-gi-yaram jotewul dara ak yaakaar bu tas. Bu nit feebaree, doomu jàngoro moo tax mu feebar.

Dëgg la ne, werante ci njariñ bi yaakaar am du lu bees. Ay junniy at ci ginnaaw, benn boroom xam-xam, doomu Geres, bu tudd Aristote lii la waxoon lu jëm ci yaakaar: «Ay gént rekk la». Benn politicien, doomu Etaa Sini bu tudd Benjamin Franklin, lii la waxoon: «Kuy dundee yaakaar, dee ak xiif».

Kon ci dëgg, lan mooy yaakaar? Ndax yéene rekk la, walla ay gént yuy dalal xelu nit ñi rekk la? Walla, ndax yaakaar lu am solo la? Ndax soxla nañu ko ngir am wér-gi-yaram ak mbégte? Ndax mën na ñu amal njariñ dëgg?

Lu tax ñu soxla am yaakaar?

DANIEL, xale bu góor bi ñu tudd ci waxtaan bii weesu te amoon cancer, bu wéyoon di am yaakaar, lan moo naroon a xew? Ndax dina doon wér? Ndax dina doon dund ba tey? Xéyna, ñi gëm sax ne yaakaar mën na dimbali nit bu feebaree, duñu wax lu mel noonu. Loolu, ponk bu am solo la. Waruñu teg yaakaar fu mu àggul. Yaakaar mënul a faj lépp.

Doktoor Nathan Cherney wax na ci tele bi tudd CBS News, ci loraange bi nekk ci teg yaakaar fu mu àggul, bu ñu amee feebar bu garaaw. Lii la wax: «Am na ay jëkkër yuy jiiñ seen jabar yu feebar ne, seen jabar gëmuñu ne dinañu wér te amuñu njort bu rafet.» Mu yokk ci ne: «Gis-gis biy gëmloo ñu bare ne yaakaar mën na leen dimbali ñu wér, nax na ñu bare. Kon bu nit ki wérulee, dafa mel ni dañu koy wax ne, góor-góorluwul ngir mën a wér. Te loolu jaaduwul.»

Dëgg gi mooy, nit ñi am feebar bu lenn nara rey, ñu ngi ci xeex bu metti, buy jeexal seen doole. Te tuumaal leen, yokkal leen coono la. Ku leen bëgg dëgg, du def loolu. Ndax loolu dafay tekki ne, yaakaar amul njariñ?

Déedéet. Doktoor Cherney, xam-xamam dafa màcc ci dimbali ñiy waaj a dee, ñu bañ a yëg metit ba mu ëpp. Ñu mel ni moom, gëm nañu ne, am na njariñ ñu dimbali nit ki feebar mu ànd ak dal, bu dee sax feebar bu garaaw la am. Am na ay firnde yu wóor yuy wone ne yaakaar mën na def loolu ci nit walla lu ko raw.

Njariñ bi nekk ci am yaakaar

Doktoor W. Gifford-Jones miy nekk taskatu xibaar ci wàllu wér-gi-yaram nee na: «Yaakaar, garab bu am doole la.» Xool na ay gëstu yu bare ngir xam njariñ bi nekk ci jàppale ñu feebar bay waaj a dee, ngir ñu bañ a xàddi. Am na ñu gëm ne, fasoŋu ndimbal boobu, dafay tax ki feebar gën a rafet njort te ànd ak dal. Benn gëstu bi ñu def ci atum 1989 wone na ne, nit ñi feebar te jot ndimbal lu mel noonu, dañuy gën a gudd fan. Waaye ay gëstu yi ñu def bu yàggul dëggaluñu ko. Terewul, am na ay gëstu yu nangu ne ñi feebar te mu am ñu leen di jàppale ngir ñu bañ a xàddi, gaawuñu am dépression te duñu sonn ni ñeneen ñi ñu jàppalewul.

Nañu xool benn gëstu buy wax ci njariñ bi yaakaar am ci feebaru xol. Dañu dajale lu ëpp 1 300 nit ngir seet ndax am nañu yaakaar ci seen dund, waaw walla déet. Bi ñu leen saytoo, fukki at ginnaaw loolu, ñu gis ne, téeméer yoo jël ci ñoom, fukk ak ñaar ñi amoon nañu feebaru xol. Ci ñi amoon feebaru xol, ñi amul woon yaakaar, ñoo ëpp ñaari yoon ñi amoon yaakaar. Laura Kubzansky, mi nekk jàngalekat ci wàllu wér-gi-yaram, lii la wax ci lu jëm ci gëstu boobu: «Lu bare li ñu wax ci njariñ bi rafet njort am ci wér-gi-yaram ay nettali rekk la. Waaye gëstu bii moo njëkk a wone ay firnde yu leer ci ne, rafet njort lu baax la ci xol.»

Am na ay gëstu yuy wone ne, ñi gëm ne seen wér-gi-yaram baax na, bu ñu leen opeeree ba pare, ñooy gën a gaaw a wér ñi gëm ne seen wér-gi-yaram demewul noonu. Ay gëstu wone nañu itam ne, ñi rafet njort dañuy gudd fan. Benn gëstu wax ci ni mag ñi gise seen nekkin. Seetlu nañu ne, bu ñu wone mag ñi ne màgget ak sago ak xam-xam ñoo ànd, loolu dafa leen yokk doole ak cawarte. Bu ñuy dox sax, loolu dafay feeñ ci ñoom. Li muy def ci ñoom, dafa mel ni, lu nit di yëg buy def espoor ci diiru 12 semen!

Lu tax yaakaar, rafet njort ak bañ a xàddi am njariñ ci wér-gi-yaram? Xéyna, boroom xam-xam yi ak doktoor yi xamaguñu bu baax yaramu doomu Aadama, ngir joxe ay tont yu wóor ci laaj boobu. Terewul boroom xam-xam yiy gëstu mbir mi, am na lu ñu ci xalaat. Kenn kuy jàngale ci lu jëm ci yuur lii la wax:«Bég te am yaakaar lu neex la. Nit ku bég du bare stress, te loolu lu baax la ci wér-gi-yaramam. Bég, bokk na itam ci li nit ki mën a def ngir am wér-gi-yaram.»

Xéyna loolu mën na bett ay doktoor ak yenn boroom xam-xam yi. Waaye du lu bees ci ñiy jàng Biibël bi. Daanaka 3 000 at ci ginnaaw, Suleymaan miy nekkoon buur bu am xam-xam, lii la ko Yàlla xiir mu bind: «Xol bu sedd day garabal, xol bu tiis day semmal [walla néewal doole]» (Kàddu yu Xelu 17:22). Ndax seetlu ngeen li aaya bi wax? Aaya bi waxul ne, xol bu sedd dafay faj bépp feebar. Li mu wax mooy «day garabal». Kon mën nañu laaj suñu bopp lii: Yaakaar bu nekkoon garab, ban doktoor moo ko dul bindal ñi muy faj? Waaye yaakaar yemul rekk ci dimbali nit am wér-gi-yaram.

Rafet njort, ñaaw njort ak sa dund

Gëstukat yi seetlu nañu ne, rafet njort lu baax la ci doomu Aadama. Ñi rafet njort, dañuy faral di xareñ ci lekkool, ci liggéey ba ci espoor sax. Li koy misaal mooy, benn gëstu bi ñu def ci benn ekipu jigéen ñi nga xam ne ay dawkat lañu. Ñi leen doon tàggat, dañu doon seetlu ba xam tolluwaayu kenn ku nekk ci ñoom. Laajoon nañu itam kenn ku nekk ci jigéen ñi, mu wax li mu yaakaar ne moom la mën a def, bu joŋante amee. Li jigéen ñi gëmoon ne dinañu ko def, moo mujj a am. Lu tax yaakaar ame noonu doole?

Boroom xam-xam yi jànge nañu lu bare ci nit ñi ñaaw njort. Lu ëpp 50 at ci ginnaaw, gëstukat yi gis nañu ne, mala yi, ba ci nit ñi sax mën nañu dem ba dootuñu amati yaakaar. Ci benn gëstu, dañu tëj ay nit ci benn néeg, di lenn tanqal. Ñu ne leen bu ñu bësee ci ay butoŋ, mën nañu fey li lenn di tanqal. Nit ñi ñu tëjoon, mujj nañu fey li lenn doon tanqal.

Mu am beneen gurupu nit ñi ñu tëj. Ñu wax leen li ñu waxoon gurup bu njëkk bi. Waaye bi ñu bësee butoŋ yi, mënuñu woon a fey li leen doon tanqal. Ñu bare ci ñoom daldi xàddi. Ginnaaw loolu, bi ñu leen tëjaatee, nanguwuñu def dara. Gëmoon nañu ne, ak li ñu mën a def, dara du sotti. Waaye ci ñaareelu gurup bi, ñi rafet njort, dañu bañoon a xàddi.

Doktoor. Martin Seligman, mi bokkoon ci ñi doon def gëstu bi, dafa mujj a sóobu ci gëstu lu jëm ci rafet njort ak ñaaw njort. Dafa gëstu bu baax liy tax ñenn ñi di gaaw a xàddi. Lii la wax lu jëm ci ñaaw njort ak li muy def ci nit ki: «Gëstu naa lu jëm ci ñaaw njort ci diiru 25 at. Gis naa ne, ñi ñaaw njort, dañuy gëm ne lépp lu bon li leen dal, ñoo ko teg seen bopp. Gëm nañu itam ne, lu bon dina wéy di leen dal, te mënuñu ci dara. Nit ñu mel noonu, lu bon ñoom lay gën a dal ñi rafet njort.»

Xéyna tey, am na ñu foog ne loolu lu bees la. Waaye, ñiy jàng Biibël bi xamoon nañu ko ba pare. Lii la Kàddu yu Xelu wax: «Bu mettee, nga yoqi, sa doolee néew» (Kàddu yu Xelu 24:10). Biibël bi wax na ci lu leer ne, ku xàddi dafay néew doole. Kon, lan nga mën a def ngir bañ a ñaaw njort te gën a rafet njort? Lan nga mën a def ngir am yaakaar?

[Foto bi]

Yaakaar mën na la amal njariñ lu réy

Mën nga xeex ñaaw njort

NAKA nga gise jafe-jafe yi ngay jankoonteel? Boroom xam-xam yu bare gëm nañu léegi ne, tont bi nit ki di joxe ci laaj bii, mooy wone ndax ku ñaaw njort la walla ku rafet njort la. Ñun ñépp ay am ay jafe-jafe ci suñu dund. Waaye am na ñu ci ëppale seeni moroom. Kon lu tax mu am ñiy xàddi bu ñu amee jafe-jafe te ñeneen ñi duñu xàddi, donte sax dañuy am ay jafe-jafe yu gën a réy?

Xalaatal ngay wut liggéey. Ñu woo la, waxtaan ak yow, waaye mujj ñu laa jël. Naka ngay gise loolu? Mën nga foog ne dañu laa bañ te def ko porobalem. Mën nga dem ba gëm ne doo mas a am liggéey. Walla sax mën nga dem ba gëm ne amuloo benn njariñ te kenn soxlawu la. Loolu sax mooy ñaaw njort.

Ni nga mënee xeex ñaaw njort

Naka nga mënee xeex ñaaw njort? Li nga war a njëkk a def mooy, jàng raññe xalaat yu ñaaw yi. Boo paree, nga def lépp li nga mën ngir génne xalaat yooyu ci sa bopp. Jéemal a xam li tax jëluñu la ci liggéey boobu. Ni ñu la jëlule, ndax ci yow la? Walla patroŋ bi keneen la soxla woon ku am yeneen mën-mën?

Boo bëggee xam ndax li ngay xalaat baax na, méngaleel li ngay xalaat ak li am. Ni ñu la jëlule, ndax dafay tekki ne amuloo benn njariñ? Ndax am na ay fànn yoo xam ne yaa ngi ciy góor-góorlu bu baax, lu mel ni sa diggante ak sa Boroom, sa dundu njaboot walla sa diggante ak say xarit? Bàyyil di xalaat ne lépp looy def dafa lay jural musiba. Ci dëgg, lan moo la wóor ne doo mas a am liggéey? Am na leneen li nga mën a def ngir bañ a ñaaw njort.

Nanga rafet njort ci li nga mën a def

Ci at yii weesu, gëstukat yi wax nañu li yaakaar di tekki waaye dese na leer. Nee nañu, ku am yaakaar, dangay gëm ne dinga matal say jubluwaay. Ni ñu ko wone ci waxtaan bi di topp, yaakaar du rekk matal say jubluwaay. Waaye li gëstukat yi wax ci yaakaar am na njariñ ci fànn yu bare. Bu ñu bàyyee xel ci li ñu wax ci yaakaar, dinañu gën a rafet njort te góor-góorlu ngir matal suñu jubluwaay.

Bu ñu bëggee gëm ne mën nañu matal suñuy jubluwaay, fàww ñu am ay jubluwaay te di leen matal. Boo jàppee ne masuloo matal benn jubluwaay, kon xoolaatal bu baax say jubluwaay. Ndax am nga ay jubluwaay? Yomb na torop nit topp ci ittey àddina, ba du xalaat ci li mu bëgg dëgg ak li gën a am solo ci moom. Lu jëm ci jiital li gën a am solo, gis nañu ne Biibël bi waxoon na bu yàgg ne: «Nangeen sax noonu ci li gëna rafet» (Filib 1:10).

Bu ñu xamee li gën a am solo, dina gën a yomb ci ñun ñu am ay jubluwaay ci wàllu ngëm, ci wàllu njaboot ak ci suñu dund bés bu nekk. Bu ñuy tàmbali, am na solo ñu bañ a am ay jubluwaay yu bare lool. Te bu ñuy am jubluwaay, nañu wóor ne dina ñu ko mën a matal. Bu ñu amee jubluwaay bu jafe matal, dina wàññi suñu doole ba ñu dem ba xàddi. Loolu moo tax, ngir matal say jubluwaay yu gën a mag yi, li gën mooy, nga xaajleen, defleen ay jubluwaay yu gën a ndaw.

Dañuy faral di wax naan «Boo bëggee dara, mën ko.» Te wax jooju, am na lu ciy dëgg. Bu ñu demee ba am jubluwaay bu leer ci suñu bopp, dañu war a wone ne bëgg nañu def lépp ngir matal ko. Mën nañu yokk bëgg-bëgg boobu, bu ñuy xalaat ci njariñ bi ñuy am bu ñu matalee jubluwaay boobu. Dëgg la ne, dina am ay jafe-jafe, waaye jafe-jafe yooyu waruñoo tere ñu matal suñu jubluwaay.

Waaye itam, war nañu xalaat ci ni ñuy def ba matal suñu jubluwaay yi. Benn bindkat bu tudd C. R. Snyder bu def benn gëstu bu xóot ci njariñu yaakaar nee na, dañu war a am ay pexe yu bare ngir matal bépp jubluwaay. Bu ko defee, bu benn bi doxul, ñu jéem beneen.

Snyder nee na itam, mën nañu di weccee suñuy jubluwaay. Bu ñu amee benn jubluwaay bu ñu mënul a matal, bu ñu ciy bàyyi suñu xel saa su nekk, loolu dafay wàññi suñu doole. Waaye, bu ñu bàyyee jubluwaay boobu te jël beneen bu gën a yomb, loolu dina ñu mayaat yaakaar.

Biibël bi am na misaal bu baax ci fànn boobu. Buur bi Daawuda, bëggoon na lool tabax kër ngir Yexowa Yàlla. Waaye Yàlla wax ko ne, doomam Suleymaan moo koy def. Daawuda geddul te jéemul a forse, waaye dafa wut beneen jubluwaay. Dafa def lépp li mu mën ngir dajale xaalis ak lépp li doomam waroon a soxla ngir def liggéey bi (1 Buur ya 8:17-19; 1 Chroniques 29:3-7).

Bu fekkee ne sax dem nañu ba rafet njort te am ay jubluwaay, ba tey, mën na jafe ci ñun ñu am yaakaar. Loolu, nu mu mën a nekke? Lu bare ci li ñuy jural ñàkk yaakaar, doomu Aadama mënu ci dara. Naka lañu mënee wéy di am yaakaar bu ñu gisee ndóol bi, geer yi, njubadi gi, feebar yi ak dee gi am ci àddina si?

[Foto bi]

Bu ñu la jëlulee ci liggéey bi nga doon wut, ndax loolu mooy doo mas a am liggéey?

[Foto bi]

Buur bi Daawuda dafa soppi gis-gisam ci jubluwaay yi mu amoon

Fan lañu mënee am yaakaar dëgg?

SA montar taxaw, nga gis ne dafa yàqu. Nga bëgg koo defar, nga gis ne am na ay defarkat yu bare. Ñu bare ci ñoom ne la mën nañu koo defar, waaye ku ci nekk li muy wax wuute na ak moroomam. Léegi, lan ngay def boo xamee ne, sa dëkkandoo mooy ki defar montar bi, ay at ci ginnaaw? Rax-ci-dolli, nga dégg ne bëgg na la dimbali te doo fey dara. Su booba, dootuloo am xel ñaar ci ki ngay tànn.

Loolu dafay misaal li nga mën a def ngir am yaakaar. Ci jamono ju metti jii, boo gisee ne sa yaakaar, mu ngi bëgg tas, fan nga mënee wut ndimbal? Ñu bare wax nañu la ne mën nañu la dimbali, waaye ku ci nekk li mu lay wax, wuute na ak moroomam. Loolu tax na nga jaxasoo. Kon li gën mooy, ñu dem ci Boroom bi, moom mi nga xam ne moo ñu sàkk te mën ñoo may yaakaar dëgg. Biibël bi nee na Yàlla «sorewul kenn ci nun» te dafa ñu bëgg dimbali (Jëf ya 17:27; 1 Piyeer 5:7).

Li yaakaar di tekki dëgg

Li Biibël bi di wax ci yaakaar moo gën a leer li doktoor yi ak boroom xam-xam yi di wax. Ci Biibël bi, «yaakaar» mooy yàkkamti lu baax li ngay xaar. Kon yaakaar ñaari mbir la ëmb. Benn bi mooy, bëgg am lu baax, beneen bi mooy li tax nga gëm ne lu baax loolu dina am. Yaakaar bi nekk ci Biibël bi du ay gént kese. Yaakaar bu wóor la te tegu ci ay firnde yu leer.

Ni ngëm, yaakaar dafa war a tegu ci ay firnde, waaye du ci ay nettali (Yawut ya 11:1). Ci Biibël bi, ngëm ak yaakaar dañu wuute (1 Korent 13:13).

Ci misaal, boo ñaanee sa xarit boo wóolu mu dimbali la, mën nga yaakaar ne dina la dimbali. Sa yaakaar am na fu mu tegu ndaxte gëm nga sa xarit, xam nga ko bu baax te yàgg nga di ko gis muy dimbali ñeneen ñi. Fii, ngëm ak yaakaar ñoo ànd te benn mënul dem bàyyi moroomam. Waaye ba tey wuute nañu. Naka nga mënee am yaakaar bu mel noonu ci Yàlla?

Liy maye yaakaar

Yàlla mooy maye yaakaar dëgg. Ca jamono yonent ya, ñu ngi doon woowe Yexowa «yaakaaru Israyil» (Yeremi 14:8). Bépp yaakaar bu Israyil amoon, ci moom la jóge woon. Kon moo doon seen yaakaar. Yaakaar boobu, du woon yéene rekk. Yàlla won na leen ci lu wóor li tax ñu war koo wóolu. Ci diir bu yàgg bi mu doon jëflante ak ñoom, dafa mas di def li mu leen dig. Yosuwe mi doon jiite mbooloo Israyil, lii la leen waxoon: «Xam ngeen bu baax ne, [...] amul lenn lu baax, li leen Yexowa seen Yàlla mas a dig te defu ko» (Yosuwe 23:14, MN).

Tey, mën nañu gëm li Yàlla dige. Biibël bi wax na ci ay dige Yàlla yu bare ak ni mu leen matale. Li Yàlla dige jaarale ko ci yonent yi, lu wóor la. Bi ñu doon bind yenn ci dige yooyu, dañu ko bind mel ni lu am la ba pare.

Loolu moo tax mën nañu ne Biibël bi téere yaakaar la. Boo jàngee Biibël bi, di nga gis ne mën nga wóolu Yàlla. Te loolu dina yokk sa ngëm ci li mu dige. Ndaw li Pool, lii la bindoon: «Ndaxte lépp lu ñu waxoon ci Mbind mi lu jiitu tey, dañu koo tëraloon, ngir nu sàkku ci xam-xam, xam-xam bu nuy may fit ak muñ, ak di feddali sunu yaakaar» (Room 15:4).

Ban yaakaar lañu Yàlla di may?

Kañ lañu gën a soxla am yaakaar? Bu ñu amee mbokk bu dee, ci la ñuy gën a soxla am yaakaar. Waaye ñu bare, bu ñu amee mbokk bu dee, seen yaakaar dafay daldi tas. Ci dëgg, amul dara lu mën tas yaakaar ba raw dee. Li ko waral mooy, kenn ci ñun mënul rëcc dee. Te itam, mënuñu dekkil suñu mbokk yi dee. Loolu moo tax Biibël bi tudde dee ‘noon bu mujj bi’ (1 Korent 15:26).

Kon, ban yaakaar lañu mën a am bu ñu ñàkkee suñu mbokk? Aaya biy wax ne dee mooy noon bu mujj bi, wax na itam ne noon boobu dinañu ko fi «jële». Yexowa, moo ëpp dee doole. Wone na ko ay yooni yoon. Naka la ko wone? Dafa dekkil ay nit ñu dee. Biibël bi wax na ci juróom ñeenti nit ñi Yexowa dekkil.

Benn bés, Yexowa dafa may Doomam Yeesu kàttan ngir mu dekkil xaritam Lasaar mi deewoon ci diiru ñeenti fan. Bi Yeesu di dekkil Lasaar, du moom rekk moo fa nekkoon, waaye ñu bare fekke nañu ko. (Yowaana 11:38-48, 53; 12:9, 10).

Xéyna dangay laaj sa bopp lii: ‘Lu tax mu dekkil ñooñu? Ndax ñooñu mujjuñu màgget te deewaat?’ Mujj nañu dee kay. Li Biibël bi wax ci ndekkite yooyu, tax na ba ñu gëm ne, suñu mbokk yi dee dinañu dundaat. Loolu mooy wone ne suñu yaakaar lu wóor la.

Yeesu nee na: «Man maay ndekkite li, maay dund gi» (Yowaana 11:25). Moom la Yexowa di jox kàttan ngir mu dekkil néew yi ci àddina si sépp. Yeesu nee na: «Jamonoo ngi ñëw ju néew yépp, yi nekk ci seen bàmmeel, di dégg baatam [baatu Yeesu] tey génn» (Yowaana 5:28, 29). Ñépp ñiy nelaw ci seen bàmmeel, mën nañu dekki te dund ci àjjana ci kaw suuf.

Yonent Yàlla Esayi wax na lu jëm ci ndekkite ci kàddu yu rafet yii: «Ñi nga deele ñooy dellu dundaat, seeni néew ay dekki, ku doon nelaw sa biir bàmmeel, yewwu, sarxolle» (Esayi 26:19).

Ndax dige boobu du dëfal xol? Ñi dee, ñu ngi fi gën a wóor. Nañu wóor ne suñu mbokk yi dee, ñu ngi ci xelu Yexowa, xel mu amul àpp. Dina leen dekkil te du fàtte kenn (Luug 20:37, 38). Te du yàgg dara, dinañu dekki. Te seen mbokk yi leen bëgg dinañu leen teeru ci àddina su bees si ànd ci ak mbégte bu réy! Kon, bu ñu ñàkkee suñu mbokk sax, yaakaar am na.

Ni la yaakaar mënee dimbali

Pool jàngal nañu lu bare ci njariñ bi yaakaar am. Nee na yaakaar dafa mel ni mbaxaney xare te dafa bokk ci suñuy yérey xare ci wàllu xel (1 Tesalonig 5:8). Lan la Pool bëggoon a wax? Ca jamono yonent ya, soldaar yi dañu doon sol mbaxaney weñ ci kaw beneen mbaxane bi ñu defaree der. Mbaxane boobu moo koy aar ci lu bare lu mën a dal ci boppam, ba du ko rey. Lan la Pool bëggoon a wax? Ni mbaxane di aare boppu soldaar, noonu la yaakaar di aare suñu xel ak suñuy xalaat. Boo amee yaakaar bu dëgër ci li Yàlla dige, loolu dina la dimbali nga ànd ak xel mu dal te bañ a jaaxle boo amee jafe-jafe. Ñun ñépp soxla nañu mbaxane bu mel noonu.

Pool jëfandikoo na beneen misaal ngir wone njariñ bi yaakaar am. Lii la bind: «Ci yaakaar jooju lanu sës sunu xol, ba mana sampu bu dëgër» (Yawut ya 6:19). Ay yooni yoon, Pool dugg na ci gaal mu suux. Kon, xam na bu baax njariñu weñ bi ñuy sànni ci ndox ngir mu téye gaal. Bu leen ngelaw di sonnal, boroom gaal yi dañuy sànni weñ biy téye gaal gi ci ndox. Weñ bi dina téye gaal gi ba du dem dal ci ay xeer.

Noonu itam su fekkee ne suñu yaakaar ci li Yàlla dige dafa «sampu bu dëgër», loolu dina ñu dimbali ñu jànkoonte ak jafe-jafe yi ñuy dund ci jamono ju metti jii. Yexowa dige na ne, du yàgg, geer yi, reyante bi, njàqare ji ba ci dee sax dootul am (Xoolal kaadar bi nekk ci paas 10). Yaakaar boobu mën na ñu aar, jox ñu kàttan bi ñu soxla ngir déggal Yàlla te bañ a topp àddina si ñu wër.

Yexowa bëgg na itam nga am yaakaar boobu. Dafa bëgg nga am dund gi mu la yéene. Li mu bëgg mooy «ñépp mucc». Naka lañu mën a def ba mucc? Bu njëkk bi mooy, kenn ku nekk ci ñun dafa war a «xam dëgg gi» bu baax (1 Timote 2:4). Ñu ngi lay xiir nga jàng xam dëgg gi nekk ci kàddu Yàlla. Yaakaar bi la Yàlla di may, moo gën fuuf bépp yaakaar bi la àddina si mën a may.

Boo amee yaakaar boobu, doo mas a xàddi, ndaxte Yàlla mën na la jox kàttan gi nga soxla ngir matal bépp jubluwaay bu méngoo ak coobareem (2 Korent 4:7; Filib 4:13). Ndax du yaakaar bu mel noonu nga soxla? Kon, bu fekkee ne yaa ngi wut a am yaakaar, na la wóor ne mën nga ko am.

[Kaadar bi/Foto bi]

Li tax ñu mën a am yaakaar

Aaya yii di topp mën nañu yokk sa yaakaar:

◼ Yàlla dig nañu ëllëgu jàmm.

Kàddu Yàlla nee na, suuf si dina nekk àjjana fu nit ñi di dëkk ci jàmm te doon benn (Sabóor 37:11, 29; Esayi 25:8; Peeñu 21:3, 4).

◼ Lépp li Yàlla wax dëgg la.

Dafa sib bépp fen. Yexowa ku sell la te lépp lu mu wax dëgg la (Kàddu yu Xelu 6:16-19; Esayi 6:2, 3; Tit 1:2; Yawut ya 6:18).

◼ Kàttanu Yàlla amul fu mu yem.

Yexowa rekk mooy Aji kàttan ji. Dara mënu koo tere def li mu dige (Mucc ga 15:11; Esayi 40:25, 26).

◼ Yàlla dafa bëgg nga dund ba fàww.

​(Yowaana 3:16; 1 Timote 2:3, 4).

◼ Yàlla dafa bëgg ñu déggal ko.

Du xool ci lu bon li ñuy def, waaye dafay bàyyi xel ci suñuy jikko yu rafet ak ci lu baax li ñuy def (Sabóor 103:12-14; 130:3; Yawut ya 6:10). Li mu bëgg mooy ñu def lu baax te loolu dafa koy bégloo (Kàddu yu Xelu 27:11).

◼ Yàlla dige na ne dina la dimbali nga def coobareem.

Jaamam yi waru ñoo xàddi mukk. Yàlla dafa ñuy jox xelam mu sell, miy kàttan gi gën a réy, ngir dimbali ñu (Filib 4:13).

◼ Boo yaakaaree Yàlla, sa yaakaar du tas mukk.

Yàlla du la mas a wor ndaxte ku mat a wóolu la (Sabóor 25:3).

[Foto bi]

Ni mbaxane di aare boppu soldaar, noonu la yaakaar di aare suñu xel

[Foto bi]

Ni weñ biy téye gaal, noonu itam yaakaar mën na tax ñu sampu bu dëgër

[Ñi moom foto bi]

Courtesy René Seindal/Su concessione del Museo Archeologico Regionale A. Salinas di Palermo