Ukuzola

KUYINTO eqhelekileyo ukuba isithethi sibe novalo xa siphakama sisiya eqongeni, ngokukodwa ukuba asizinikeli rhoqo iintetho. Umvakalisi unokuba novalo xa engena kwizindlu zokuqala ezimbalwa zosuku kubulungiseleli basentsimini. Xa wayethunywa ukuba abe ngumprofeti, uYeremiya waphendula: “Yabona, okunene andikwazi kuthetha, kuba ndiyinkwenkwe nje.” (Yer. 1:5, 6) UYehova wamnceda uYeremiya, ibe uya kukunceda nawe. Ethubeni nawe uya kuzola xa uthetha.

Isithethi esizolileyo siyathozama. Oku kuthozama kubonakala kumzimba waso. Sima ngendlela eqhelekileyo nefanele eso sihlandlo. Ukushukuma kwezandla zaso kunentsingiselo. Ilizwi laso liyagxininisa kwaye siyalilawula.

Kwanokuba uvakalelwa kukuba akukakwazi ukuzola ngale ndlela ichaziweyo, unako ukuphucula. Njani? Makhe siqwalasele isizathu sokuba isithethi sibe novalo size sidyuduzele. Unobangela usenokuba semzimbeni.

Xa ujamelene nocelomngeni yaye ufuna ukuluphumelela, kodwa ungaqinisekanga ukuba uza kuluphumelela, uba nexhala. Ngenxa yoko, ubuchopho buyalela umzimba ukuba ukhuphe iadrenaline engakumbi. Ukuphuma kwayo kunokubangela ukuba intliziyo ibethe ngamandla, uphefumlele phezulu, ubile xhopho, okanye de ungcangcazele izandla, amadolo nelizwi. Umzimba wakho uzama ukukunceda ukuba uhlangabezane naloo meko ngokukhupha amandla angakumbi. Ucelomngeni ojamelene nalo kukuwasebenzisa loo mandla ekucingeni izinto ezakhayo nasekunikeleni intetho ngehlombe.

Indlela Yokuthoba Ixhala. Khumbula ukuba kuyinto eqhelekileyo ukuziva unexhala. Noko ke, ukuze uhlale uzolile, kufuneka ukwazi ukuthoba ixhala uze uhlangabezane nemeko yakho ngendlela endilisekileyo nenesidima. Unokukwenza njani oku?

Lungiselela kakuhle. Chitha ixesha elingakumbi ulungiselela intetho yakho. Qiniseka ukuba uwuqonda kakuhle umbandela wakho. Ukuba intetho yakho ifuna uzikhethele iingongoma oza kuzigubungela, cinga ngoko sele bekwazi abaphulaphuli ngaloo mbandela kunye noko unethemba lokukuphumeza. Oku kuya kukunceda ukuba ukhethe owona mbandela ufanelekileyo. Ukuba ekuqaleni ukufumanisa kunzima ukwenza oku, yixubushe le ngxaki nesithethi esinamava. Sinokukunceda wenze uhlalutyo olwakhayo ngombandela wakho nangabaphulaphuli. Xa uqinisekile ukuba uwufumene umbandela oza kuba yingenelo kubaphulaphuli bakho yaye uwubethelele ngokucacileyo engqondweni yakho, umnqweno onawo wokwabelana nabanye ngawo uya kuqalisa ukulongamela naliphi na ixhala onokuba nalo ngaloo ntetho.

Nikela ingqalelo ekhethekileyo kwintshayelelo yakho. Yazi indlela oza kuqalisa ngayo. Xa sele uqhubeka nentetho, uvalo lwakho luya kuphela.

La manyathelo asisiseko akwasebenza naxa ulungiselela ubulungiseleli basentsimini. Musa ukuqwalasela umbandela oceba ukuwuxubusha nje kuphela, kodwa cinga nangohlobo lwabantu oza kube unikela ubungqina kubo. Yicebe ngenyameko intshayelelo yakho. Zuza amava kubavakalisi abaqolileyo.

Usenokufumanisa ukuba uzola ngakumbi xa usebenzisa umbhalo-ngqangi kwintetho oyinikela phambi kweqela. Enyanisweni, ukwenza oku kunokuphumela kwinkxalabo engakumbi ngalo lonke ixesha unikela intetho. Kuyinyaniso kona ukuba ezinye izithethi ziba namanqaku awongezelelekileyo, ngoxa ezinye zisiba nambalwa. Kodwa into eya kutshintsha ingqalelo yengqondo ize ihlise umlinganiselo wexhala onalo asingomazwi abhalwe ephepheni, kodwa lulweyiseko olusentliziyweni yakho lokuba loo nto uyilungiselele abaphulaphuli bakho ibaluleke ngokwenene.

Yiqhelisele ngokuvakalayo intetho yakho. Uqheliselo olunjalo luya kukwenza uzithembe ukuba uza kukwazi ukuzichaza ngamazwi iingcamango zakho. Njengoko uqhelisela, ukufaka kwinkumbulo oko ukuqheliselayo ibe kuya kuzibuyela lula xa unikela intetho. Lwenze lube sengqiqweni uqheliselo lwakho. Yiba ngathi uyababona abaphulaphuli bakho. Hlala etafileni okanye ume ngeenyawo, ngendlela oya kuma okanye uhlale ngayo xa unikela intetho.

Thandaza kuYehova ucele uncedo. Ngaba uya kuwuphendula umthandazo onjalo? “Sinentembelo yokuba, kungakhathaliseki ukuba yintoni na esiyicelayo ngokuvumelana nokuthanda kwakhe, uyasiva.” (1 Yoh. 5:14) Ukuba unqwenela ukuzukisa uThixo nokunceda abantu ukuba bangenelwe kwiLizwi lakhe, ngokuqinisekileyo uya kuwuphendula umthandazo wakho. Eso siqinisekiso sinokwenza lukhulu ekukomelezeni ukuze uphumeze isabelo sakho. Ukongezelela koko, njengoko uhlakulela isiqhamo somoya—uthando, uvuyo, uxolo, ubulali nokuzeka kade umsindo—uya kuhlakulela isimo sengqondo esifunekayo ukuze uhlangabezane neemeko uzolile.—Gal. 5:22, 23.

Zuza amava. Okukhona usiba nesabelo ngakumbi kwinkonzo yasentsimini, kokukhona luya kuhla uvalo. Okukhona ugqabaza ezintlanganisweni zebandla, kokukhona kuya kuba lula ukuthetha phambi kwabanye. Njengoko lisiya lisanda inani leentetho ozinikelayo ebandleni, liya kuhla noko ixhala oba nalo ngaphambi kwentetho nganye. Ngaba akungethandi ukufumana amathuba angakumbi okunikela intetho? Yiba litsha-ntliziyo esikolweni xa abanye bengakwazi ukuphumeza izabelo zabo.

Emva kokuba uthabathe la manyathelo achazwe ngasentla, uya kukufumanisa kuyingenelo ukuhlola iimpawu ezibonisa ukuba akuzolanga. Ukubona iimpawu kunye nokufunda indlela yokuhlangabezana nazo kuya kukunceda uzole xa uthetha. Ezo mpawu zisenokuba zisemzimbeni okanye ziselizwini.

Iimpawu Ezisemzimbeni. Ukuzola, okanye ukungazoli kwakho, kubonakala kwindlela owulawula ngayo umzimba wakho nakwindlela ozisebenzisa ngayo izandla zakho. Qala ngokuqwalasela izandla. Izandla ezibambeneyo ngasemva, ezihliswe emacaleni zaza zaqiniswa, okanye ezibambelele eqongeni; izandla eziphuma zingena ezipokothweni, ezikhulula zize ziqhoboshe amaqhosha ebhatyi, eziman’ ukubamba isidlele, impumlo, iiglasi zamehlo; izandla ezidlala ngewotshi, ngepensile, ngomsesane okanye ngamanqaku; izimbo zomzimba ezixhuzulayo okanye ezingagqitywayo—zonke zibonisa ukuba ubani akazolanga.

Ukungazithembi kunokubonakala nangokusoloko ushixizisa iinyawo, ukujiwula umzimba uwusa ngapha nangapha, ukuma nkqo ngendlela ebaxiweyo, ukuyekelela umzimba, ukukhoth’ umlomo ngalo lonke ixesha, ukuginya into engapheliyo, nokuphefumlela phezulu.

Xa unokwenza umgudu osengqiqweni, ezi mpawu zokuba novalo zinokulawulwa. Sebenzela kuphawu olunye ngexesha. Fumana loo nto iyingxaki, uze uhlole kusengaphambili oko umele ukwenze ukuze uyithintele. Ukuba wenza loo mgudu, umzimba wakho uya kubonisa ukuba uzolile.

Iimpawu Zelizwi. Iimpawu ezibonisa ukuba novalo ezivela kwilizwi zisenokuquka ilizwi elitswina ngendlela engaqhelekanga okanye elingcangcazelayo. Mhlawumbi uthinta isikhohlela ngalo lonke ixesha okanye ukhawulezisa kakhulu xa uthetha. Ezi ngxaki nale mikhwa zinako ukoyiswa xa kusenziwa umgudu onyanisekileyo wokulilawula ilizwi.

Ukuba uziva unovalo, nqumama uze utsale umoya kangangezihlandlo eziliqela ngaphambi kokuba ukhwele eqongeni. Zabalazela ukuwenza ukhululeke umzimba wakho wonke. Kunokuba ucinge ngovalo onalo, nikela ingqalelo kwisizathu sokuba ufune ukwabelana nabaphulaphuli bakho ngezinto ozilungiseleleyo. Ngaphambi kokuba uqalise ukuthetha, khawukhe ujonge abaphulaphuli bakho, khangela ubuso obubonakalisa ubuhlobo, uze uncume. Musa ukukhawulezisa xa usenza intshayelelo, yandula ke uzinikele ngokupheleleyo kwintetho yakho.

Oko Umele Ukulindele. Musa ukulindela ukuba luya kuphela luthi tu uvalo. Izithethi ezininzi ezineminyaka zikhwela eqongeni ziba novalo ngaphambi kokuba zime phambi kwabaphulaphuli. Noko ke, ziye zafunda ukululawula uvalo lwazo. Esinye sezo zithethi sathi: “Ndisoyika nangoku, kodwa ke noko ndiye ndizilawule.”

Ukuba wenza umgudu onyanisekileyo wokushenxisa iimpawu ezibonisa ukuba unovalo, abaphulaphuli bakho baya kukujonga njengesithethi esizolileyo. Ewe lusenokuqhubeka lukho uvalo, kodwa abayi kuyazi bona loo nto.

Khumbula, ukukhutshwa kweadrenaline okubangela iimpawu zokuba novalo kukwenza ube namandla angakumbi. Wasebenzise ekuthetheni ngemvakalelo.

Akuyomfuneko ukuba ulinde de ube nentetho ukuze uqhelisele zonke ezi zinto. Funda ukuzola nokuzilawula nokuthetha unemvakalelo efanelekileyo kubomi bakho bemihla ngemihla. Ukwenjenjalo kuya kufak’ isandla kakhulu ekukwenzeni uzithembe xa useqongeni naxa ukubulungiseleli basentsimini, apho kubaluleke gqitha ukuzithemba.