IWatchtower LAYBRARI EKWI-INTANETHI
IWatchtower
LAYIBRARI EKWI-INTANETHI
IsiXhosa
  • IBHAYIBHILE
  • IINCWADI
  • MEETINGS
  • w98 4/15 iphe. 9-14
  • Ukholo Nekamva Lakho

No video available for this selection.

Sorry, there was an error loading the video.

  • Ukholo Nekamva Lakho
  • IMboniselo Evakalisa UBukumkani BukaYehova
  • Imixholwana
  • Amanqaku Afanayo
  • Belinjani Ixesha Elidluleyo?
  • Uluntu Lomelwe Ngumqa
  • Indlela AmaNgqina KaYehova Alijonga Ngayo Ikamva
  • Ikamva Lolawulo Lomntu
  • Yiba Nokholo Kumadinga KaYehova
  • UYehova NguThixo Oluthando
    IMboniselo Evakalisa UBukumkani BukaYehova—2015
  • Kholosa NgoYehova Ukuba Azalisekise Injongo Yakhe
    IMboniselo Evakalisa UBukumkani BukaYehova—1994
  • Injongo KaThixo Sele Iza Kuzaliseka
    Iyintoni Injongo Yobomi? Unokuyifumana Njani?
  • UBukumkani BukaThixo—Ulawulo Olutsha Lomhlaba
    IMboniselo Evakalisa UBukumkani BukaYehova—2000
Khangela Okunye
IMboniselo Evakalisa UBukumkani BukaYehova
w98 4/15 iphe. 9-14

Ukholo Nekamva Lakho

“Ukholo lululindelo oluqinisekisiweyo lwezinto ezithenjiweyo.”—HEBHERE 11:1.

1. Inkoliso yabantu ifuna ikamva elinjani?

NGABA unomdla kwikamva? Inkoliso yabantu inomdla. Oko ikujonge ngamehlw’ abomvu likamva elinoxolo, kungabikho loyiko, iimeko zokuphila ezisemgangathweni, umsebenzi onemveliso novuyisayo, impilo entle nobomi obude. Alithandabuzeki elokuba zonke izizukulwana zabantu embalini ziye zazilangazelela ezo zinto. Yaye namhlanje, kweli hlabathi lizaliswe ziinkathazo, iimeko ezinjalo zinqweneleka ngaphezulu kunanini na ngaphambili.

2. Isithethi esithile saseburhulumenteni sayivakalisa njani enye imbono ephathelele ikamva?

2 Njengoko uluntu lungena kwinkulungwane yama-21, ngaba ikho nayiphi na indlela yokwazi ukuba liza kuba njani na ikamva? Enye indlela yachazwa kwiminyaka engaphezu kwama-200 eyadlulayo sisithethi saseburhulumenteni saseMerika uPatrick Henry. Wathi: “Akukho ndlela yimbi ndiyaziyo yokuqikelela ikamva ngaphandle kokujonga okwenzeke kwixesha elidluleyo.” Ngokutsho kwakhe, ikamva lentsapho yabantu linokwaziwa ukusa kumlinganiselo othile ngokuqwalasela oko umntu akwenzileyo kwixesha elidluleyo. Abaninzi bayavumelana nale ngcamango.

Belinjani Ixesha Elidluleyo?

3. Isixelela ntoni ingxelo yembali ngokuphathelele amathemba ekamva?

3 Ukuba ikamva liza kufana twatse nexesha elidluleyo, ngaba oko kuyakhuthaza? Ngaba ikamva liye laya liphucuka kwizizukulwana ngezizukulwana ezidluleyo ukutyhubela iminyaka? Nakanye. Phezu kwawo nje amathemba abaye banawo abantu kangangamawaka eminyaka yaye nangona kwezinye iindawo behambele phambili ngokwezinto eziphathekayo, imbali yabantu ibizaliswe yingcinezelo, ulwaphulo-mthetho, ugonyamelo, imfazwe nobuhlwempu. Kweli hlabathi kuye kwehla udederhu lweentlekele, ubukhulu becala ezibangelwe ngoorhulumente abanganelisiyo. IBhayibhile ihlab’ emxholweni xa isithi: ‘Umntu uye wagunyazela umntu, kwaba kubi kuye.’—INtshumayeli 8:9.

4, 5. (a) Yintoni eyayisenza abantu babe nethemba ngasekuqaleni kwenkulungwane yama-20? (b) Kwenzeka ntoni kumathemba abo ngekamva?

4 Ingongoma ikukuba izihlo eziyintlekele zembali yoluntu zibetha zibuyelela—ukusuka apho zitsho ngomlinganiselo ongaphezulu notshabalalisa ngakumbi. Le nkulungwane yama-20 ibubungqina boko. Ngaba uluntu luye lwafunda lwaza lwaziphepha iimpazamo zexesha elidluleyo? Kaloku, ebutsheni bale nkulungwane, abantu abaninzi babenethemba lekamva elilunge ngakumbi ngenxa yokuba kwakuye kwakho ixesha elidana noko ekwakwesamele uxolo ngalo nangenxa yokuhambela phambili kurhwebo, kwinzululwazi nakwimfundo. Ebutsheni beminyaka yee-1900, unjingalwazi wenye iyunivesithi wathi, abantu babekholelwa kwelokuba imfazwe yinto engasokuze iphinde ibekho kuba “abantu babephucuke gqitha.” Owayesakuba yinkulumbuso yaseBritani wathetha wenjenje ngembono ababenayo abantu ngelo xesha: “Zonke izinto zaziza kumana zilunga ngokulunga. Kwakunjalo ke ngexesha lam.” Kodwa wandula athi: “Ngequbuliso, kungalindelwanga, ngentsasa ethile yowe-1914 yaphela yonke loo nto.”

5 Phezu kwako nje ukukholelwa kwikamva elilunge ngakumbi okwakwesamele ngelo xesha, le nkulungwane yayisandul’ ukuqalisa xa yaphehluzeliswa sesona sihelegu simanyumnyezi esakha sabangelwa ngabantu—iMfazwe Yehlabathi I. Ukuze ubone nje okwakusenzeka, khawuqwalasele isiganeko esenzeka ngowe-1916 kwelinye lamadabi xa amajoni aseBritani ayehlasela imikhosi yamaJamani kude kufuphi noMlambo iSomme eFransi. Ngeeyure nje ezingephi amaBritani aphulukana nabantu abangama-20 000, ibe baninzi ababulawayo nakwicala lamaJamani. Iminyaka emine yokubulalana yasuba ubomi bamajoni azizigidi ezilishumi kunye nabantu abaninzi. Inani labemi baseFransi lehla kangangethuba elithile ngenxa yamadoda amaninzi awayefile. Uqoqosho lwaqhwalela, nto leyo eyaba ngunozala wokuDodobala Okukhulu Kwezoqoqosho kwiminyaka yee-1930. Alikhwankqisi ngoko elokuba abanye bathi imini eyaqhambuka ngayo iMfazwe Yehlabathi I kumhla lashiywa ziingqondo eli hlabathi!

6. Ngaba ubomi baba bhetele emva kweMfazwe Yehlabathi I?

6 Ngaba eli likamva elalilindelwe seso sizukulwana? Akunjalo konke konke. Amathemba aso aphelela emoyeni; naloo nquleqhu ayizange kananjalo ize nento ephucukileyo. Kuthe kwiminyaka nje engama-21 emva kweMfazwe Yehlabathi I, okanye ngowe-1939, kwehla esithe kratya ukuba manyumnyezi isihelegu esibangelwe ngabantu—iMfazwe Yehlabathi II. Sona saqengq’ ugodo kumadoda, amabhinqa nabantwana abaqikelelwa kuma-50 ezigidi. Ukuphoswa kweebhombu ezininzi kwashiya izixeko zingamabhodlo. KwiMfazwe Yehlabathi I, itshoba lalal’ umbethe kumawaka amajoni ngeeyure nje ezingephi, ukanti kwiMfazwe Yehlabathi II, iibhombu nje ezimbini zeathom zaqengq’ ugodo kubantu abangaphezu kwe-100 000 ngemizuzwana nje embalwa. Into abaninzi abayigqala njengeyayilisikizi nangaphezulu kukubulawa ngendlela ecetyiweyo kwezigidi zabantu kwiinkampu zoxinaniso zamaNazi.

7. Yintoni eye yenzeka ukutyhubela le nkulungwane?

7 Iincwadi eziliqela zithi ukuba sibala iimfazwe eziphakathi kwamazwe, iimfazwe zamakhaya, nokubulawa kwabantu okuye kwabangelwa ngoorhulumente kubemi babo, abo baye babulawa kule nkulungwane bebeya kuba malunga nezigidi ezingama-200. Enye incwadi ide ithi zizigidi ezingama-360. Khawube nombono waloo manyumnyezi—intlungu, iinyembezi, ukubandezeleka, nabantu abashiyeke bexhwalekile! Ukongezelela koko, ngokomlinganiselo, bamalunga nama-40 000 abantu, inkoliso yabo ingabantwana, abafa mihla le ngenxa yokuhlwempuzeka. Abantwana abaqhomfwa mihla le baliphinda kathathu elo nani. Kwakhona, bamalunga newaka lesigidi abantu abahlwempuzeke kangangokuba bangakwazi ukuzifumanela ukutya okuyimfuneko ukuze baqhubeke nemisebenzi yosuku. Zonke ezi meko zibubungqina obaxelwa kwangaphambili sisiprofeto seBhayibhile bokuba siphila ‘kwimihla yokugqibela’ yale nkqubo ingendawo yezinto.—2 Timoti 3:1-5, 13; Mateyu 24:3-12; Luka 21:10, 11; ISityhilelo 6:3-8.

Uluntu Lomelwe Ngumqa

8. Kutheni iinkokeli ezingabantu zingenako ukucombulula iingxaki zehlabathi?

8 Njengoko le nkulungwane yama-20 ithambeka, la mava ayo sinokuwongezelela kulawo eenkulungwane ezidluleyo. Ngoko ke le mbali isixelela ntoni? Isixelela ukuba iinkokeli zabantu azizicombululanga iingxaki ezinkulu zehlabathi, yaye nangoku azikazicombululi, zingasayi kuzicombulula nakwixesha elizayo. Azinawo kwaphela amandla okusizisela ikamva esilifunayo, enoba zona zineenjongo ezintle kangakanani na. Yaye uninzi lwabantu abasemagunyeni alunazinjongo zintle kangako; lungoohlohl’ esakhe abafuna nje isikhundla negunya ukuze bafumane uzuko nezinto eziphathekayo, kungekhona ukulungelwa kwabanye.

9. Kutheni kukho isizathu sokuthandabuza ukuba inzululwazi inokuzicombulula iingxaki zabantu?

9 Ngaba inzululwazi inazo izicombululo? Akunjalo, xa siphos’ iliso kwixa elidluleyo. Izazinzulu zaseburhulumenteni ziye zachitha izityhwentywe zemali, ixesha, namandla zivelisa izixhobo zemfazwe zemichiza, ezihlasela amalungu omzimba, nezinye iintlobo zezixhobo ezitshabalalisa ngendlela eyoyikekayo. Amazwe, kuquka nalawo asakhasayo, achitha iirandi ezingaphezu kwamawaka amathathu ezigidi ngonyaka kwizixhobo minyaka le! Kwakhona, ‘inkqubela yenzululwazi’ iye yafak’ isandla ngemichiza eye yangcolisa umoya, umhlaba, amanzi nokutya.

10. Kutheni kwanemfundo ingenakusiqinisekisa ngekamva elihle?

10 Ngaba sinokuba nethemba lokuba amaziko emfundo ehlabathi aya kunceda ekwakheni ikamva elihle ngokufundisa imilinganiselo ephakamileyo yokuziphatha, ukuba nolwazelelelo ngabanye nokuthanda ummelwane? Nakanye. Kunoko, abalaselisa imisebenzi yempangelo nokuzenzel’ imali. Ashumayela umoya wokhuphiswano, kungekhona owentsebenziswano; nezikolo azifundisi milinganiselo mihle yokuziphatha. Kunoko, inkoliso yazo iyiqhwabel’ izandla inkululeko yesini, eye yangunozala wokwanda kokumitha kwabakwishumi elivisayo nezifo ezidluliselwa ngeentlobano zesini.

11. Kutheni ingxelo ephathelele oosomashishini idala amathandabuzo ngekamva?

11 Ngaba iingcungcu zoosomashishini behlabathi zinokusuka nje zishukunyiselwe ekubeni zisiphathe kakuhle isijikelezi-langa sethu zize zibonakalise uthando kwabanye ngokuvelisa izinto eziya kuba luncedo ngokwenene kungekuphela nje kuba zigxeleshe inzuzo? Kungamil’ ingc’ emqolo. Ngaba baza kukhe bathi xha ngokuvelisa iinkqubo zikamabonwakude ezizele lugonyamelo nokuziphatha okubi nezinegalelo ekonakaliseni iingqondo zabantu, ngokukodwa abaselula? Xa ujonga emva usuka uphelelwe ngamathemba kuba, ubukhulu becala, umabonwakude uye waba ngumhadi wamabibi okuziphatha okubi nogonyamelo.

12. Iyintoni imeko yabantu ngokuphathelele izigulo nokufa?

12 Ukongezelela, ingakhathaliseki indlela abanyaniseke ngayo oogqirha, abanakuze bakoyise ukugula nokufa. Ngokomzekelo, ekupheleni kweMfazwe Yehlabathi I, bomelwe ngumqa bexakene nokulawula umbathalala; ehlabathini lonke, lahlanz’ iselwa kubantu abazizigidi ezingama-20. Namhlanje, isifo sentliziyo, umhlaza nezinye izigulo ezigayela kwantsonga-nyawana zikhonya ngamandla. Iingcaphephe zamayeza zinqunyelwe linqatha zixakwa ngubhubhani wanamhlanje onguGawulayo. Kwelinye icala, ingxelo yeZizwe Ezimanyeneyo ekhutshwe ngoNovemba we-1997 ithi ngokoqikelelo lwakutshanje umlinganiselo esasazeka ngawo intsholongwane kaGawulayo uphindaphindeka kabini. Sithetha nje, sele bezizigidi abantu abaye kulala kwantsongwa-nyawana ngenxa yayo. Kunyaka wakutshanje, ezinye izigidi ezithathu zabantu ziye zosulelwa.

Indlela AmaNgqina KaYehova Alijonga Ngayo Ikamva

13, 14. (a) AmaNgqina kaYehova alijonga njani ikamva? (b) Kutheni abantu bengenakuzisa ikamva elihle?

13 Noko ke, amaNgqina kaYehova akholelwa kwelokuba uluntu lunekamva eliqaqambileyo, elona lakha lalihle! Kodwa akalindelanga ukuba elo kamva lihle liziswe yimigudu yabantu. Kunoko, akholose ngoMdali, uYehova uThixo. Uyazi mhlophe into eliya kuba yiyo ikamva, ibe liya kuba lihle gqitha! Kwakhona uyaqonda ukuba abantu abanako ukuzisa ikamva elinjalo. Ekubeni inguThixo owaludalayo, uzazi ngaphezu kwakhe nabani na iintsilelo zabo. KwiLizwi lakhe eliphefumlelweyo, usixelela ngokucacileyo ukuba abantu akazange abanike amandla okulawula ngokunempumelelo ngaphandle kolwalathiso lobuthixo. Ukuvumela kukaThixo ulawulo lwabantu olungaxhomekekanga kuye kukubhencile ukusilela kwabo kwada kwabonwa nanguthathatha. Omnye umbhali wavuma esithi: “Ingqondo yomntu iye yazizama zonke iintlanganisela zolongamo, kodwa itsho phantsi kwaqhum’ uthuli.”

14 KuYeremiya 10:23, sifunda amazwi omprofeti ophefumlelweyo athi: “Ndiyazi, Yehova, ukuba ayikhona emntwini indlela yakhe; akukhona endodeni ehambayo ukuqinisela ukunyathela kwayo.” Kwakhona, INdumiso 146:3 ithi: “Musani ukukholosa ngamanene, ngonyana womntu, yena ungenalo usindiso.” Phofu ke, ekubeni sizalwa singafezekanga, njengoko eyamaRoma 5:12 ibonisa, iLizwi likaThixo lisilumkisa ukuba singakholosi kwanangeziqu zethu. UYeremiya 17:9 uthi: “Intliziyo inenkohliso ngaphezu kweento zonke.” Ngenxa yesi sizathu, IMizekeliso 28:26 ivakalisa oku: “Okholose ngeyakhe intliziyo usisidenge; ke yena ohamba ngobulumko uya kusinda.”

15. Sinokubufumana phi ubulumko bokusikhokela?

15 Sinokubufumana phi obo bulumko? “Yingqalo yokulumka ukoyika uYehova; ukumazi oyiNgcwele kwaphela yingqondo.” (IMizekeliso 9:10) NguYehova kuphela onobulumko bokusikhokela ukutyhubela la maxesha oyikekayo. Ibe uye wasivulela indlela yokufumana ubulumko bakhe ngokusebenzisa iZibhalo Ezingcwele, aziphefumleleyo ukuze zisikhokele.—IMizekeliso 2:1-9; 3:1-6; 2 Timoti 3:16, 17.

Ikamva Lolawulo Lomntu

16. Ngubani omisele ikamva?

16 Ngoko lisixelela ntoni iLizwi likaThixo ngekamva? Lisixelela ukuba ngokuqinisekileyo ikamva aliyi kufana tswatse noko kuye kwenziwa ngabantu kwixa elidluleyo. Ngoko imbono kaPatrick Henry yayingachananga. Ikamva lalo mhlaba nelakhe wonk’ ubani okuwo liya kumiselwa, kungekhona ngabantu, kodwa nguYehova uThixo. Ukuthanda kwakhe kuza kwenziwa emhlabeni, kungekhona ukuthanda kwabo nabaphi na abantu okanye amazwe eli hlabathi. “Zininzi iingcinga entliziyweni yomntu; noko ke licebo likaYehova eliya kuma.”—IMizekeliso 19:21.

17, 18. Kuyintoni ukuthanda kukaThixo kweli xesha siphila kulo?

17 Kuyintoni ukuthanda kukaThixo kweli xesha siphila kulo? Injongo yakhe kukuyiphelisa kuthi tu le nkqubo yezinto inogonyamelo nokuziphatha okubi. Kungentsuku zatywala ulawulo olubi lwabantu oluneenkulungwane lutshila luza kuthatyathelw’ indawo lulawulo olumiswe nguThixo. Isiprofeto esikuDaniyeli 2:44 sithi: “Ngemihla yabo kumkani [bakhoyo namhlanje], uThixo wamazulu uya kumisa ubukumkani [ezulwini] obungayi konakala naphakade. Obo bukumkani abuyi kusala nabantu bambi; buya kuzicola buzigqibe zonke ezo zikumkani, bona bume ngonaphakade.” Kwakhona obo Bukumkani buza kushenxisa impembelelo engendawo kaSathana uMtyholi, nto leyo eyinqambuzane ebantwini. Ulawulo lwakhe kweli hlabathi luya kuphela ngonaphakade.—Roma 16:20; 2 Korinte 4:4; 1 Yohane 5:19.

18 Phawula ukuba uburhulumente basezulwini buya kuzicola buzigqibe zonke iintlobo zolawulo lwabantu. Abantu abasoze baphinde baluve naphantsi ulawulo lwalo mhlaba. Ezulwini, abo bayila uBukumkani bukaThixo baya kuyithabathela emagxeni abo yonke imicimbi yomhlaba ukuze kulungelwe uluntu. (ISityhilelo 5:10; 20:4-6) Emhlabeni, abantu abathembekileyo baya kusebenza ngaxhatha linye nabalathisi boBukumkani bukaThixo. Olu lulawulo uYesu awasifundisa ukuba siluthandazele xa wayesithi: “Mabufike ubukumkani bakho. Makwenzeke ukuthanda kwakho nasemhlabeni, njengasezulwini.”—Mateyu 6:10.

19, 20. (a) IBhayibhile ilichaza njani ilungiselelo loBukumkani? (b) Ulawulo lwabo luya kulwenzela ntoni uluntu?

19 AmaNgqina kaYehova anokholo kuBukumkani bukaThixo. ‘Ngamazulu amatsha’ awabhala ngawo umpostile uPetros esithi: “Kukho amazulu amatsha nomhlaba omtsha esiwulindeleyo ngokwesithembiso sakhe, yaye kwezi kuza kuhlala ubulungisa.” (2 Petros 3:13) ‘Umhlaba omtsha’ libutho elitsha labantu eliza kulawulwa ngamazulu amatsha, uBukumkani bukaThixo. Eli lilungiselelo elatyhilwa nguThixo ngombono kampostile uYohane, owabhala esithi: “Ndabona izulu elitsha nomhlaba omtsha; kuba izulu langaphambili nomhlaba wangaphambili wadlula . . . Kwaye [uThixo] uya kuzisula zonke iinyembezi emehlweni alo, yaye ukufa akusayi kubakho, kungayi kubakho nakukhedama nasikhalo nantlungu kwakhona. Izinto zangaphambili zidlule.”—ISityhilelo 21:1, 4.

20 Phawula ukuba umhlaba omtsha uya kuba ngowobulungisa. UThixo uya kube ebatshayele bonke oothunywashe abangalunganga, esebenzisa idabi laseArmagedon. (ISityhilelo 16:14, 16) Isiprofeto esikwiMizekeliso 2:21, 22 sikubeka ngale ndlela oku: “Abathe tye baya kulima ilizwe, basale kulo abagqibeleleyo, banqunyulwe ezweni abangendawo.” Yaye INdumiso 37:9 iyathembisa: “Abenzi bobubi baya kunqunyulwa; ke bona abamthembayo uYehova, baya kulidla ilifa ilizwe.” Ngaba akungethandi ukuphila kwihlabathi elitsha elinjalo?

Yiba Nokholo Kumadinga KaYehova

21. Kutheni sinokuba nokholo kumadinga kaYehova?

21 Ngaba sinokuba nokholo kumadinga kaYehova? Phulaphula oko akuthethayo ngomprofeti wakhe uIsaya: “Khumbulani izinto zangaphambili, zasephakadeni, okokuba ndinguThixo, akukho wumbi; ndinguThixo akukho namnye unjengam; ukuxelayo kwasekuqaleni okungasemva, nakwabamandulo okungekenzeki, ndisithi, icebo lam liya kuma, ndikwenze konke ukuthanda kwam.” Inxalenye yokugqibela yendinyana 11 ithi: “Nditshilo, ewe, ndiya kukufeza; ndiyilile, ewe, ndiya kukwenza.” (Isaya 46:9-11) Ewe, sinako ukuba nokholo kuYehova nakumadinga akhe side siqiniseke ngokungathi sele ezalisekile loo madinga. IBhayibhile ichaza yenjenje: “Ukholo lululindelo oluqinisekisiweyo lwezinto ezithenjiweyo, imbonakaliso ebonakalayo yezinto zokwenene nangona zingabonwa.”—Hebhere 11:1.

22. Kutheni sinokuba nentembelo yokuba uYehova uya kuwazalisekisa amadinga akhe?

22 Abantu abathobekileyo babonakalisa ukholo olunjalo besazi ukuba uThixo uya kuwazalisekisa amadinga akhe. Ngokomzekelo, kwiNdumiso 37:29, sifunda oku: “Amalungisa aya kulidla ilifa ilizwe, ahlale kulo ngonaphakade.” Ngaba sinokukukholelwa oku? Ewe, kuba eyamaHebhere 6:18 ithi: ‘Akunakwenzeka ukuba uThixo axoke.’ Ngaba umhlaba ngokaThixo, ukuze awunike abathobekileyo? ISityhilelo 4:11 sithi: “Wadala zonke izinto, nangenxa yokuthanda kwakho zabakho yaye zadalwa.” Ngaloo ndlela, INdumiso 24:1 ithi: “LelikaYehova ihlabathi nenzaliseko yalo.” NguYehova owadala umhlaba, ngowakhe, ibe uwunika abo banokholo kuye. Ukuze sibe nentembelo engakumbi kulo mba, inqaku elilandelayo liza kusinceda lisibonise indlela uYehova aye wawagcina ngayo amadinga akhe kubantu bakhe bamandulo nakumhla wethu kwanesizathu sokuba sinokuba nentembelo epheleleyo yokuba uya kwenjenjalo kwixesha elizayo.

Iingongoma Zempinda

◻ Kwenzeke ntoni kumathemba abantu ukutyhubela imbali?

◻ Kutheni singafanele sikholose ngabantu ukuze sifumane ikamva elihle?

◻ Kuyintoni ukuthanda kukaThixo ngekamva?

◻ Kutheni sinentembelo yokuba uThixo uya kuwazalisekisa amadinga akhe?

[Umfanekiso okwiphepha 10]

IBhayibhile ihlab’ emxholweni xa isithi: “Akukhona endodeni . . . ukuqinisela ukunyathela kwayo.”—Yeremiya 10:23

[Inkcazelo]

Bomb: U.S. National Archives photo; famished children: WHO/OXFAM; refugees: UN PHOTO 186763/J. Isaac; Mussolini and Hitler: U.S. National Archives photo

    Iimpapasho ZesiXhosa (1986-2025)
    Log Out
    Log In
    • IsiXhosa
    • Share
    • Zikhethele
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Imiqathango
    • Umthetho Wezinto Eziyimfihlo
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Share