Wuxhathise “Umoya Wehlabathi”
“Samkela, kungekhona umoya wehlabathi, kodwa umoya ovela kuThixo.”—1 KOR. 2:12.
1, 2. (a) Ngaphambili, yayiyintoni injongo yokugcinwa kweentaka iicanaries kwimigodi yaseBritani? (b) Yiyiphi ingozi ajamelene nayo amaKristu?
NGONYAKA we-1911, abasemagunyeni eBritani bakhupha umthetho owawujoliswe ekusindiseni ubomi babo basebenza kwimigodi yamalahle. Mgodi ngamnye kwakufuneka ube neentaka ezimbini ekuthiwa ziicanaries. Zazifakelwa ntoni ezo ntaka? Xa kuqhambuke umlilo, abo beze kuhlangula babeza kuphatha ezi ntaka bangene nazo emathunjini omhlaba. Ezi ntaka zincinane ziyiva kwangoko igesi eyityhefu, njengekharbon monokside. Xa umoya unetyhefu, oko kukhawuleza kubonakale kwezi ntaka, de ziwe phantsi kwiindlwane zazo. Esi silumkiso sasibaluleke gqitha. Ikharbon monokside ayibonakali, ayinavumba yaye ibulala ngokwenza iiseli ezibomvu zegazi zingakwazi ukuhambisa ioksijini emzimbeni. Ngaphandle kokuba baye bafumana isilumkiso kuloo ngozi, abahlanguli banokuyoba baze bafe, bengakhange baqonde ukuba bahlaselwe yityhefu.
2 Nawo amaKristu akwimeko efana naleyo yabasebenzi basemgodini ngokomoya. Njani? Xa uYesu wanika abafundi bakhe isabelo sokushumayela iindaba ezilungileyo ehlabathini lonke, wayesazi ukuba ubathumela kwimeko eyingozi, apho kugquba uSathana nomoya wehlabathi. (Mat. 10:16; 1 Yoh. 5:19) Kangangendlela awayebaxhalabele ngayo abafundi bakhe, uYesu wathandaza wathi kuYise kubusuku obungaphambi kokufa kwakhe: “Ndiyakucela, kungekhona ukuba ubasuse ehlabathini, kodwa ukuba ubalinde ngenxa yalowo ungendawo.”—Yoh. 17:15.
3, 4. Sisiphi isilumkiso uYesu awasinika abafundi bakhe, ibe kutheni simele sinikele ingqalelo nje kuso?
3 UYesu walumkisa abalandeli bakhe ngengozi eyayiya kuphumela ekufeni xa bengaphaphanga ngokomoya. Amazwi akhe asebenza ngokukhethekileyo kuthi, ekubeni siphila esiphelweni sale nkqubo yezinto. Wababongoza wathi abafundi bakhe: “Hlalani niphaphile . . . ukuze niphumelele ekubalekeni zonke ezi zinto zimiselwe ukubakho, nasekumeni phambi koNyana womntu.” (Luka 21:34-36) Noko ke, okuvuyisayo kukuba uYesu wathembisa ukuba uYise wayeya kubanika umoya oyingcwele oza kubanceda ubakhumbuze izinto ezithile ukuze bahlale bephaphile yaye babe nesibindi.—Yoh. 14:26.
4 Kuthekani ngathi namhlanje? Ngaba loo moya uyingcwele unokusinceda nathi namhlanje? Ukuba unako, yintoni esinokuyenza ukuze siwufumane? Uyintoni umoya oyingcwele, yaye usebenza njani? Singakwazi njani ukuxhathisa umoya weli hlabathi?—Funda eyoku-1 kwabaseKorinte 2:12.
Ngaba Ngumoya Oyingcwele Okanye Ngumoya Wehlabathi?
5, 6. Yintoni esinokuyenzelwa ngumoya oyingcwele, kodwa yintoni esimele siyenze ukuze siwufumane?
5 Umoya oyingcwele awuzange upheleliselwe kwinkulungwane yokuqala. Uyafumaneka nanamhlanje, ibe lo moya kaThixo unokusinika amandla okwenza okulungileyo uze usikhuthaze kwinkonzo yakhe. (Roma 12:11; Fil. 4:13) Unokusinceda sibe neempawu ezintle, ezifana nothando, ububele nokulunga, eziyinxalenye ‘yesiqhamo somoya.’ (Gal. 5:22, 23) Kodwa ke, uYehova uThixo akawunyanzeli umoya wakhe nakubantu abangawufuniyo.
6 Bekuya kuba sengqiqweni ke ukuzibuza oku, ‘Yintoni endinokuyenza ukuze ndifumane umoya oyingcwele?’ IBhayibhile ibonisa ukuba ziliqela izinto esinokuzenza ukuze siwufumane. Inyathelo elibalulekileyo leli—wucele kuThixo. (Funda uLuka 11:13.) Elinye inyathelo eliluncedo kukufunda uze wenze ngokuvisisana nesiluleko seLizwi likaThixo aliphefumlele ngomoya wakhe. (2 Tim. 3:16) Kakade ke, asinguye wonk’ ubani owanela nje ngokufunda iBhayibhile abe sele efumana umoya kaThixo. Kodwa xa umKristu onyanisekileyo efundisisa iLizwi likaThixo, unokuyifumana aze ayiqonde kakuhle eyona nto ithethwa liLizwi eliphefumlelweyo. Kubalulekile nokuba siyamkele into yokuba uYehova uye wamisela uYesu njengommeli wakhe yaye siwufumana ngaye umoya oyingcwele. (Kol. 2:6) Ngenxa yoko, simele siphile ngokuvisisana nomzekelo kaYesu neemfundiso zakhe. (1 Pet. 2:21) Okukhona sizabalazela ukufana noKristu, kokukhona siya kufumana umoya oyingcwele.
7. Umoya wehlabathi ubaphembelela njani abantu?
7 Ngokwahlukileyo, wona umoya wehlabathi uphembelela abantu ukuba babe nobuntu bukaSathana. (Funda eyabase-Efese 2:1-3.) Umoya wehlabathi usebenza ngeendlela ezininzi. Njengokuba ubonakala kuyo yonk’ indawo namhlanje, ukhuthaza ukuvukelwa kwemilinganiselo kaThixo. Ukhuthaza “inkanuko yenyama nenkanuko yamehlo nokuqhayisa ngezinto zobu bomi.” (1 Yoh. 2:16) Uvelisa imisebenzi yenyama, njengohenyuzo, unqulo-zithixo, ukusebenzelana nemimoya, amakhwele, ukugqajukelwa yimisindo nokunxila. (Gal. 5:19-21) Ukhuthaza iintetho zowexuko ezihlambela oko kungcwele. (2 Tim. 2:14-18) Ayinakuphikiswa into yokuba, okukhona umntu ezivumela ukuba aphenjelelwe ngumoya wehlabathi, kokukhona exelisa uSathana.
8. Luluphi ukhetho esijamelene nalo sonke?
8 Asinakuze sikwazi ukuhlala kungekho nto isiphembelelayo. Ngamnye umele abe nento ayivumelayo ilawule ubomi bakhe—umoya oyingcwele okanye umoya wehlabathi. Abo baphenjelelwa ngumoya wehlabathi ngoku banokukhululeka kuwo baze bavumele ukwalathiswa ngumoya oyingcwele. Kunjalo ke nangabo baphenjelelwa ngumoya oyingcwele. Abo bebekhokelwa nguwo kangangexesha elithile banokubanjiswa ngumoya weli hlabathi. (Fil. 3:18, 19) Makhe sihlolisise indlela esinokuwuxhathisa ngayo umoya wehlabathi.
Ziphaphele Iimpawu Zokuqala
9-11. Ziziphi ezinye zeempawu ezinokubonisa ukuba siyanikezela kumoya weli hlabathi?
9 Abembi bemigodi yaseBritani abakhankanywe ngaphambili babesebenzisa iicanaries ukuze babubone kwasekuqaleni ubukho begesi eyityhefu. Wayesithi umsebenzi esakubona le ntaka isiwa kwindlwane yayo, abe sele esazi ukuba kufuneka angaphozisi maseko ukuphuma apho. Ziziphi ke iimpawu zokuqala zokomoya esinokubona ngazo ukuba sisengozini yokuphenjelelwa ngumoya weli hlabathi?
10 Xa sayiva okokuqala inyaniso yeLizwi likaThixo saza sazahlulela kuYehova, kusenokwenzeka ukuba sasiyifunda ngokuzimisela iBhayibhile. Simele ukuba sasithandaza rhoqo. Sasivuyiswa nakukubakho kwiintlanganiso zebandla, sivakalelwa kukuba abanye bayasikhuthaza ngokomoya, njengento ehlaziyayo kumntu onxaniweyo. Oko kwasinceda sakhululeka kumoya wehlabathi saze sahlala singenanto yakwenza nawo.
11 Ngaba sisazama nangoku ukufunda iBhayibhile yonk’ imihla? (INdu. 1:2) Ngaba sisathandaza ngokusuk’ entliziyweni yaye sisenjenjalo rhoqo? Ngaba siyazithanda iintlanganiso zebandla, sisiya kuzo zonke veki nganye? (INdu. 84:10) Okanye ngaba sele siyekelel’ umxakatho kwezinye zezi nkalo? Kakade ke, zisenokuba ninzi izinto ezifuna ixesha namandla ethu, yaye kunganzima ukuhlala sisenza kakuhle kwizinto zokomoya. Kodwa ukuba siye sayeka ukwenza ezinye izinto ezintle kangangethuba elide, ngaba oko akunakuthetha ukuba siyanikezela kumoya weli hlabathi? Ngaba asinakwenza umgudu ukuze sibuyele ekwenzeni ezo zinto zintle sasizenza?
‘Ningaze Nisindwe’
12. Yintoni uYesu awathi abafundi bakhe ‘bazilumkele’ kuyo, yaye ngoba?
12 Yintoni enye esinokuyenza ukuze sixhathise umoya wehlabathi? Xa uYesu wabongoza abafundi bakhe ukuba ‘bahlale bephaphile,’ wayesandul’ ukubalumkisa ngeengozi ezithile. Wathi: “Zilumkeleni ukuba iintliziyo zenu zingaze zisindwe kukuzingxala ngokutya nokusela kakhulu nangamaxhala obomi, ize ngequbuliso loo mini inifikele ngephanyazo njengomgibe.”—Luka 21:34, 35.
13, 14. Yiyiphi imibuzo ebekuya kuba kuhle ukuzibuza yona ngokuphathelele ukudla nokusela?
13 Cinga nje ngeso silumkiso. Ngaba uYesu wayegxeka ukunandipha ukutya nokusela? Akunjalo! Wayewazi kakuhle amazwi kaSolomon athi: ‘Ndiyazi ukuba akukho nto ilunge ngakumbi koonyana babantu kunokuba nemihlali nokwenza okulungileyo ebudeni bokudla kwabo ubomi; kwanokuba wonk’ umntu ufanele adle, asele aze ngokwenene abone okulungileyo kuko konke ukusebenza kwakhe nzima. Sisipho sikaThixo eso.’ (INtshu. 3:12, 13) Kaloku uYesu wayesazi ukuba umoya wehlabathi ukhuthaza ukuba abantu bangakwazi ukuzeyisa ekutyeni nasetywaleni.
14 Singaqinisekisa njani ukuba amandla ethu okucinga akatyhefwa ngumoya wehlabathi de singaziboni neengozi zokuzingxala ngokutya notywala? Sisenokuzibuza oku: ‘Ndivakalelwa njani xa ndisiva isiluleko ngokuba lidla-kudla eBhayibhileni okanye kwenye impapasho yethu? Ngaba ndisuka nje ndithi asibhekiseli kum okanye sibaxiwe, mhlawumbi ndizithethelele ngezenzo zam?a Ndilijonga njani icebiso eliphathelele utywala, ukubusela ngomlinganiselo ofanelekileyo, ukuba phofu uyabusela uze uphephe “iindywala”? Ngaba ndilibetha ngoyaba elo cebiso, ndivakalelwa kukuba ezinye izinto azibhekiseli kum? Ukuba kukho abantu abavakalisa inkxalabo yabo ngendlela endisela ngayo, ngaba ndiyazithethelela okanye ndibe nomsindo? Ngaba ndikhuthaza abanye ukuba bangasikhathaleli eso siluleko?’ Ewe, isimo sengqondo somntu siso esibonisayo enoba uyanikezela kusini na kumoya wehlabathi.—Thelekisa eyabaseRoma 13:11-14.
Ukuphepha Ukuminxwa Ngamaxhala
15. Yintoni ethandwa ngabantu awalumkisa ngayo uYesu?
15 Elinye inyathelo elibalulekileyo ekuxhathiseni umoya wehlabathi libandakanya indlela esilwa ngayo nexhala. UYesu wayesazi ukuba njengezidalwa ezingafezekanga, sithanda ukuxhalatyiswa zizinto zemihla ngemihla. Ngothando wathi kubafundi bakhe: ‘Musani ukuxhalaba.’ (Mat. 6:25) Iyaqondakala into yokuba sixhalatyiswa zizinto ezibalulekileyo, njengokufuna ukukholisa uThixo, ukunyamekela iimbopheleleko zamaKristu nokulungiselela iintsapho zethu izinto eziyimfuneko. (1 Kor. 7:32-34) Yintoni ke esinokuyifunda kwesi silumkiso sikaYesu?
16. Yiyiphi impembelelo oba nayo umoya wehlabathi kubantu abaninzi?
16 Umoya wehlabathi, nokugxininisa kwawo kwizinto zobu bomi, utyhefa abantu abaninzi ngokubenza babe namaxhala ajika abagulise. Ihlabathi lifuna sikholelwe ukuba imali isenza sinqabiseke yaye ukuxabiseka komntu kuxhomekeke kwizinto anazo, kungekhona ubuntu bakhe bobuKristu. Abo balahlekiswe yile ngcamango iphosakeleyo baba ngamakhoboka obutyebi yaye bahlala bexhalabele ukufumana izinto ezintsha, eziphambili, nezodidi lwala maxesha. (IMize. 18:11) Imbono ephosakele ngolo hlobo ngezinto eziphathekayo ibangela amaxhala agqibela ngokuminxa ubani angakhuli ngokomoya.—Funda uMateyu 13:18, 22.
17. Singakuphepha njani ukuminxwa ngamaxhala?
17 Singakuphepha ukuminxwa ngamaxhala ukuba sithobela umyalelo kaYesu othi: “Qhubekani, ke ngoko, nifuna kuqala ubukumkani [bukaThixo] nobulungisa bakhe.” UYesu wasiqinisekisa ukuba xa sisenza oku, izinto esiziswele ngokwenene ziya kongezelelwa kuthi. (Mat. 6:33) Singabonisa njani ke ukuba siyasikholelwa esi sithembiso? Enye indlela esinokubonisa ngayo kukufuna kuqala ubulungisa bukaThixo—ukuthobela imilinganiselo yakhe yokulungileyo ngokuphathelele imicimbi yemali. Ngokomzekelo, asikhohlisi xa sityobela iincwadi zerhafu okanye sifake nentwana yamaqhinga kwimibandela yoshishino. Senza konke okusemandleni ethu ukuze sifeze izivumelwano zemali esizenzileyo, ‘uEwe wethu uba nguEwe’ xa kufikelelwa kumbandela wokuhlawula amatyala. (Mat. 5:37; INdu. 37:21) Ukunyaniseka ngolo hlobo kusenokungenzi umntu abe sisityebi, kodwa kumenza athandwe nguThixo, abe nesazela esicocekileyo, kuze oku kunciphise amaxhala akhe.
18. Nguwuphi umzekelo omhle esawumiselwa nguYesu, ibe singenelwa njani ngokumxelisa?
18 Ukufuna kuqala uBukumkani kuquka ukuzazi kakuhle ezona zinto zibalulekileyo ebomini. Cinga nje ngoYesu. Maxa wambi, wayenxiba izambatho zodidi. (Yoh. 19:23) Wayevuyiswa kukunandipha kunye nabahlobo abalungileyo ukutya newayini. (Mat. 11:18, 19) Kodwa ukuba nezinto kunye nokonwaba akuzange kube yeyona nto iphambili kubomi bakhe, kwakufana nje nezinongo okanye iziqholo ezenza ukutya kube mnandi. Okona kutya kwakhe yayikukwenza ukuthanda kukaYehova. (Yoh. 4:34-36) Ubomi buba myoli gqitha xa sixelisa umzekelo kaYesu! Sivuyiswa kukunceda abo babulalekayo bafumane intuthuzelo yeZibhalo. Sifumana uthando nenkxaso yebandla. Sivuyisa nentliziyo kaYehova. Xa sibeka izinto zokuqala kwindawo yazo, izinto eziphathekayo nolonwabo azibi yeyona nto iphambili. Kunokuba sizibeke phambili, sizenza zibe zizicaka, okanye izixhobo zokusinceda sinqule uYehova. Okukhona sikhuthala kumsebenzi wokuxhasa uBukumkani bukaThixo, kokukhona eya kuba mancinane amathuba okunikezela kumoya wehlabathi.
Qhubeka ‘Unyamekela Umoya’
19-21. Singenza njani ukuze siqhubeke ‘sinyamekela umoya,’ ibe kutheni simele senjenjalo nje?
19 Abantu baqala bacinge ngaphambi kokuba benze. Izenzo ekudla ngokuthiwa azikhange zicingwe, idla ngokuba zezo zabantu abacinga ngokwenyama. Ngenxa yoko, umpostile uPawulos usikhumbuza ukuba kufuneka sizilinde iingcinga zethu. Wathi: “Abo bavumelana nenyama babeka iingqondo zabo kwizinto zenyama, kodwa abo bavumelana nomoya bazibeka kwizinto zomoya.”—Roma 8:5.
20 Singenza njani ukuze iingcamango ezikhokelela kwizenzo zethu zingaphenjelelwa ngumoya wehlabathi? Simele sikhusele iingqondo zethu kangangoko sinako, zingangenwa zizo naziphi na iingcamango eziphosakeleyo zehlabathi. Ngokomzekelo, xa sikhetha iindlela zokuzonwabisa, siyakuphepha ukuvumela iingqondo zethu zingcoliswe ziinkqubo ezikhuthaza ukuziphath’ okubi nogonyamelo. Siyaqonda ukuba umoya ongcwele okanye ohlambulukileyo kaThixo awuyi kuhlala kwingqondo emdaka. (INdu. 11:5; 2 Kor. 6:15-18) Ukongezelela koko, singenisa umoya kaThixo ezingqondweni zethu ngokuhlala sifunda iBhayibhile, sithandaza, sicamngca nangokubakho kwiintlanganiso zebandla. Senza izinto ngokuvumelana naloo moya njengoko sisiba kunye nabanye rhoqo kumsebenzi wokushumayela wamaKristu.
21 Simele siwuxhathise nakanjani na umoya wehlabathi neminqweno yenyama oyikhuthazayo. Kodwa ukwenjenjalo kufuna imigudu enyanisekileyo, kuba kanye njengokuba uPawulos esitsho, “ukunyamekela inyama kuthetha ukufa, kodwa ukunyamekela umoya kuthetha ubomi noxolo.”—Roma 8:6.
[Umbhalo osemazantsi]
a Ukuba lidla-kudla kuxhomekeka kwisimo sengqondo onaso, esokubawa okanye ukuzifica ngokugqithiseleyo. Ngoko ke, akuxhomekeki kubukhulu bomzimba kabani, kodwa kwindlela akujonga ngayo ukutya. Umntu usenokuba nomzimba nje oqhelekileyo, okanye abe luswazi, kodwa abe elidla-kudla. Kwelinye icala, abanye abantu batyeba ngokugqithiseleyo kuba nje begula, okanye ngenxa yemfuza. Eyona nto kuthethwa ngayo apha, kungakhathaliseki ukuba umntu unomzimba ongakanani, kukubawa kwakhe xa kufikelelwa ekutyeni.—Funda “Imibuzo Evela Kubafundi” kwiMboniselo kaNovemba 1, 2004.
Uyakhumbula Na?
• Yintoni esimele siyenze ukuze sifumane umoya oyingcwele?
• Ziziphi ezinye iindlela esinokuphenjelelwa ngazo ngumoya wehlabathi?
• Singawuxhathisa njani umoya wehlabathi?
[Umfanekiso okwiphepha 21]
Ngaphambi kokuba uye emsebenzini okanye esikolweni, thandazela umoya oyingcwele
[Imifanekiso ekwiphepha 23]
Simele sigcine iingqondo zethu zicocekile, siziphatha kakuhle kwimibandela yoshishino size sibe ngcathu kwimikhwa yethu