Twakamucisyeje Ŵane Kuti Akombole Kumalana ni Kulagasika Nganisyo

1. Ana mpaka twasyasye camtuli Atati ŵetu ŵacinonyelo, Yehofa?

YEHOFA akusatunonyela kutyocela pasi pamtima. (Yoh. 3:16) Tukusasacilila kwasyasya Atati ŵetu ŵacinonyelo. M’yoyo, tukusalingalinga kuŵa “ŵakupikanilana canasa,” ‘kunonyelana jwine ni mjakwe’, mnopemnope “ŵakulupilila acimjetu.” (1 Pet. 3:8; Aga. 6:10) Ŵandu ŵakusatumicilaga Yehofa pasimene ni yakusawusya, tukusasakaga kwakamucisya.

2. Ana citukambilane cici mungani ajino?

² Ŵandu wosope ŵakusaka kumtumicila Yehofa cacisimana ni yakulingwa. (Mak. 10:29, 30) Pajikuŵandicila mbesi ja cilamboci citusimaneje ni yakulingwa. Ana mpaka tukamusyanganeje jwine ni mjakwe camtuli? Kwende tulole yampaka tulijiganye kutyocela m’Baibulo pangani jakwamba Loti, Yobu soni Naomi. Citukambilanesoni yakusawusya yakusimana nayo abale ni alongo masiku agano, soni yampaka tutende pakusaka kwakamucisya jemanjaji kuti amalane ni yakusawusyayo.

TUŴEJE ŴAKUWUSIMANA MTIMA

3. Mwakamulana ni yayili pa 2 Petulo 2:7, 8, ana Loti jwatesile cisagula cakusakala camtuli soni ana yakwete yakuyicisya yamtuli?

³ Loti nganasagula cenene kuja kutama pasikati pa ŵandu ŵa ku Sodomu ŵaŵatendaga yakusakala. (Aŵalanje 2 Petulo 2:7, 8.) Msindawu waliji wakusicila, nambo Loti jwasimene ni yakusawusya ligongo lya kwawula kweleku. (Gen. 13:8-13; 14:12) Ŵamkwakwe Loti ŵawunonyele mnope msindawu yalumo ni ŵandu ŵaŵatamaga nawo, mwamti ŵatandite ngampikanila Mlungu. Jwalakwe jwajasile umi wakwe pandaŵi jele Mlungu ŵayikasisye maganga ga moto wa sulufule. Aganicisyesoni ya ŵanace ŵacikongwe ŵaŵili ŵa Loti. Jemanjaji ŵaliji pacitomelo ni acalume ŵaŵawilile mu Sodomu. Loti jwalesile nyumba jakwe, katundu, soni cakupweteka mnope caliji kuwulajidwa kwa ŵamkwakwe. (Gen. 19:12-14, 17, 26) Ana Yehofa jwatesile yindu ni Loti mwangawusimana mtima pandaŵi jakusawusyaji? Iyayi.

4. Ana Yehofa jwalosisye camtuli kuwusimana mtima kwa Loti? (Alole ciwulili cacili papeji jandanda.)

⁴ Atamose kuti Loti jwasagwile kuja kutama ku Sodomu, Yehofa mwacanasa cakwe jwatumisye malayika kuti gakamkulupusye jwalakwe ni liŵasa lyakwe. Nambope m’malo mwakugapikanila malayika gala, Loti jwaliji “mkukangaciya kapena kuti kucelewa.” Malayika gasosekwaga kumkamula jwalakwe pamkono ni liŵasa lyakwe kuti akopoce mu msindamo. (Gen. 19:15, 16) Kaneko malayikaga gamsalile Loti kuti atilile ku msinda wa kumatumbi. Nambo m’malo mwakuti Loti ampikanile Yehofa, jwalakwe jwaŵendile kuti atilile ku msinda wa kuŵandicila. (Gen. 19:17-20) Yehofa mwakulitimalika ŵampikanile jwalakwe ni kumkunda kuti ajawule kujwasakagako. Panyuma pakwe Loti jwajogwepe kutama ku msinda waŵasagwilewu ni jwatilile ku msinda waŵamsalile Yehofa pandanda pala. (Gen. 19:30) Pelepatu Yehofa jwalosisye kwa Loti cisyasyo cambone cakuwusimana mtima. Ana mpaka tumsyasye camtuli Yehofa?

5-6. Ana mpaka tukamulicisye masengo camtuli maloŵe gagali pa 1 Atesalonika 5:14, patukumsyasya Mlungu?

⁵ Mwakulandana ni Loti, ŵandu ŵatukusatumicila nawo Yehofa mpaka atende cisagula cakulemweceka soni ni kusimana ni yakusawusya. Naga yeleyi yili yitendekwe, ana mpaka tutende wuli? Mwine mpaka tumsalile kuti akugowola yajwapandile, yampaka yiŵe kuti tukusala yisyene. (Aga. 6:7) Nambope mpaka yiŵe cenene naga tuli tumkamucisye mpela yaŵatite Yehofa pakumkamucisya Loti. Ana mpaka tutende yeleyi mwamtuli?

⁶ Yehofa nganagamba kutumisya malayika gakwe kuti gakamkalamusye Loti. M’malo mwakwe ŵagatumisye kuti gakamkamucisye jwalakwe kulupuka pandaŵi jiwajonasikaga msinda wa Sodomuwu. Mwakulandana ni yeleyi, mpaka tusosekwe kumkalamusya mlongo mjetu naga tukuyiwona kuti casimane ni yakusawusya. Nambo mpaka tusosekwesoni kumkamucisya. Atamose kuti mundujo ali mkuwoneka kuti akucelewa kukamulicisya masengo yiwundo ya m’Baibulo yapocele, tukusosekwa kuwusimana mtima. Tukusosekwa kutenda mpela mwagatendele malayika gala. M’malo mwakwimika makono pakumkamucisya mjetujo, tukusosekwa kusosa matala gampaka tukamulicisye masengo pakumkamucisya. (1 Yoh. 3:18) Mpaka tusosekwe kumkamucisya mwakutenda kanekakwe, kuŵeceta maloŵe gambone soni kumkamucisya kuti akamulicisye masengo cikamucisyo capocele.—Aŵalanje 1 Atesalonika 5:14.

7. Ana mpaka tumsyasye camtuli Yehofa pakwamba mwaŵam’wonelaga Loti?

⁷ Yikakombolece kuti Yehofa aganicisyeje mnope ya ungali umlama wa Loti. M’malo mwakwe, jwalakwe ŵamsalile ndumetume Petulo kulemba yakuti Loti jwaliji mundu jwakulungama. Yili yakusangalasya kumanyilila kuti Yehofa akusatukululucilaga yakulemwa yetu. (Sal. 130:3) Ana yili yakomboleka kumsyasya Yehofa mwaŵam’wonelaga Loti? Naga tuli mkuganicisya mnope ya ndamo syambone sya abale ni alongo ŵetu, tucikombola kuwusimana mtima. Yakuyicisya yakwe, mpaka yiŵe yangasawusya kuti jemanjaji apocele cikamucisyo catukwapa.

TUŴEJE ŴACANASA

8. Ana kuŵa ŵacanasa mpaka kutukamucisye kutenda cici?

⁸ Mwakulekangana ni Loti, Yobu nganasimana ni yakusawusya ligongo lyakutenda cisagula cakulemweceka. Nambope, jwalakwe jwasimene ni yakusawusya yakogoya, mpela konasika kwa katundu jwakwe, udindo wajwakwete mumkuli wajwatamaga soni cilu cakwe. Konjecesya pelepa, ŵanace ŵakwe wosope ŵawile. Jwalakwe jwalagasidwe ni acimjakwe ŵatatu ŵaŵaliji ŵaunami. Ana ni ligongo lyapi lyalyatendekasisye acimjakwe ŵaunami ŵaŵayice kukumlimbikasya Yobu kuti akaŵa ŵacanasa? Jemanjaji nganalinga kupikanicisya yisyesyene yayamsawusyaga Yobu. Yakuyicisya yakwe ŵamŵecetele Yobu yangaŵajilwa soni kum’wona jwalakwe mpela jwakusakala. Ana mpaka tuŵambale camtuli yaŵatesile jemanjaji? Tumanyilileje kuti Yehofa ni jwakusamanyilila yakusawusya yosope yakusasimana nayo mundu. Tupikanileje mwakusamala yakuŵeceta mundu jwakusimana ni yakusawusyajo. Tukagambaga kupikanila yakuŵeceta nambo tulinjelinjeje kumanyilila mwakupikanila mumtima. Kutenda yeleyi kucitukamucisya kuti tuŵeje ŵacanasa kwa abale ni alongo ŵetu.

9. Ana tukusosekwa kuŵambala kutenda cici naga tuli ŵacanasa, soni ligongo?

⁹ Kuŵa ŵacanasa kucitukamucisya kuti tuŵambale misece pakwamba yakusawusya yakusimana nayo ŵane. Mundu jwamisece nganaŵa atendekasisye kuti mpingo uŵe wakulimba, soni yikusatendekasya mpingo kuti ugaŵikangane. (Mis. 20:19; Alo. 14:19) Mundu jweleju ngakusakola cinonyelo, kwakwe kuli kuŵeceta mwangaganicisya ŵane soni maloŵe gakusaŵeceta mpaka gam’wulasye mundu jwakulagasika nganisyo. (Mis. 12:18; Aef. 4:31, 32) Mpaka yiŵe yakamucisya mnope kulola ndamo syambone syakwete mundu, soni kuganicisyaga yampaka tutende pakumkamucisya kuti amalane ni yakulingwa yakusimana nayo.

10. Ana maloŵe gagakusimanikwa pa Yobu 6:2, 3, gakusatujiganya yamtuli?

¹⁰ Aŵalanje Yobu 6:2, 3. Pandaŵi jine Yobu ŵaŵecete “mwa ukali.” Kaneko jwamanyilile kuti nganijuŵeceta cenene. (Yob. 42:6) Mwakulandana ni Yobu, masiku agano mundu jwakulagasika nganisyo mpaka aŵecete mwaukali, ni kulijimba magambo panyuma pakwe. Ana mpaka tutende wuli payitendekwe yeleyi? M’malo mwakuti yitusakalisyeje, tukusosekwa tuŵeje ŵacanasa. Tukumbucileje kuti Yehofa nganatupanganya ni cakulinga cakuti tusimaneje ni yakusawusya kapena kulagasika nganisyo. Mwamti yili yakupikanika naga jwakutumicila jwa Yehofa akuŵeceta mwangaganisya cenene pandaŵi jalagasice mnope nganisyo. Atamose munduju ali amŵecetele Yehofa kapena m’weji yindu yakulemweceka, ngatukusosekwa kwanguya kumtumbilila soni kumjelusya ligongo lya yindu yaŵeceteyo.—Mis. 19:11.

11. Ana acakulungwa ŵa mumpingo mpaka amsyasye cantuli Elihu?

¹¹ Ndaŵi syejinji, mundu jwakulagasika nganisyo mpaka asosekwe cikamucisyo kapena msyungu. (Aga. 6:1) Ana acakulungwa ŵa mumpingo mpaka amkamucisye camtuli? Acakulungwaŵa mpaka atende cenene mwakusyasya yaŵatesile Elihu, jwaŵampikanile Yobu ni canasa cekulungwa. (Yob. 33:6, 7) Elihu ŵamkamucisye Yobu panyuma pakuti apikanicisye mwaŵapikanilaga jwalakwe. Acakulungwa ŵa mumpingo ŵakusajigalila cisyasyo ca Elihu akusampikanila mwakusamala soni kupikanicisya mwayiŵelele yindu paumi wakwe. Kaneko panyuma pakuti apelece cikamucisyo, yikusaŵa yangasawusya kumyika pamtima jwakupikanilajo.

TUŴECETEJE YAKULIMBIKASYA

12. Ana Naomi yamkwayiye camtuli ligongo lya ciwa ca ŵamkwakwe nambosoni ŵanace ŵakwe ŵaŵili ŵacalume?

¹² Naomi jwaliji jwamkongwe jwakulupicika jwaŵatendaga yaŵasakaga Yehofa. Nambo panyuma pa ciwa ca ŵamkwakwe soni ŵanace ŵakwe ŵaŵili, jwalakwe jwasacile kucenga lina lyakwe, ni kuŵa Mala. (Lut. 1:3, 5, 20, 21) Akwegwakwe Naomi, lina lyakwe Lute ŵasagwile kuti catameje ni jwalakwe mu ndaŵi ja yakusawusya yakwe yosope. Ngaŵa kuti Lute jwagambaga kumpa yindu yaŵasosecelaga Naomi, jwalakwe ŵaŵecetaga maloŵe gakumlimbikasya jwalakwe. Jwalakwe jwalosisye cinonyelo cakwe kwa Naomi mwakuŵeceta maloŵe gangasawusya soni gakulimbikasya.—Lut. 1:16, 17.

13. Ligongo cici ŵandu ŵele mjawo jwa mu ulombela ŵajasice akusasosekwa cikamucisyo cetu?

¹³ Naga Mklistu mjetu awililwe ŵamkwakwe, jwalakwe akusasosekwa cikamucisyo. Ŵandu ŵalombane mpaka twalandanye ni yitela yiŵili yayimesile pamalo gamo. Mkupita kwa ndaŵi miciga jakwe jikusataŵikana. Pelepa, naga citela cimo acicuŵile ni cijumwile, cine cila cikusakwayidwa mnope. Mwakulandana ni yeleyi, naga jwine awililwe jwakunonyelwa jwakwe, akusalagasika nganisyo kwa ndaŵi jelewu. Paula,b jwele ŵamkwakwe ŵajasice mwakusisimucisya jwatite, “Umi wangu wacenjile mnope mwamti nalipikanaga kuti jwangali macili. Najasile mjangu jwapamtima kwabasi. Nasalilaga ŵamkwanguŵa cilicose. Nasangalalaga nawo kwabasi soni ŵangamucisyaga pandaŵi jasimene ni yakusawusya. Ndaŵi syosope ŵambikanilaga pingwasalila yakusawusya yangu. Pelepa nayiwonaga kuti sigele jikape.”

14-15. Ana mpaka tumlimbikasye camtuli mundu juŵawililwe ŵamkwakwe?

¹⁴ Ana mpaka tumlimbikasye camtuli mundu jwawililwe mjakwe jwa mu ulombela? Cindu candanda cakusosekwa mnope cili kuŵecetana najo, atamose tuli ngatukumanyilila yampaka tujile pakuŵecetana najo. Paula jwatumsasile jula jwatite, “Ngumanyilila kuti ciwa cikusatendekasya ŵandu kuŵa ŵangasangalala. Soni ŵanduŵa akusajogopa kuti mpaka aŵecete yakwakuŵasya ŵane. Yikusaŵa yakupweteka mnope naga mundu jugambile kutama ngaŵeceta cilicose.” Mundu jwakulagasika nganisyo jwangajembeceya kuti m’weji mpaka tuŵecete yalunda. Paula jwatite, “Nayamicilaga kwejinji kwapikana acimjangu ali mgamba kusala kuti, ‘Pepani ligongo lyakuwilwa.’”

¹⁵ William, jwele ŵamkwakwe ŵajasice jwatite, “Ngusayamicila mnope kwapikana ŵandu ŵane ali mkusala yindu yambone yaŵatendaga ŵamkwangu. Celeci caliji cikamucisyo cambone mnope kwa une. Maloŵe gaŵaŵecetaga ŵanduŵa gandondoyaga, ligongo ŵamkwanguŵa ŵaliji ŵakusosekwa mnope kwa une, tugambe kuti ŵaliji mbali jimo ja umi wangu.” Ŵandu ŵane paŵambalanjilaga Malemba soni kupopela yalumo ni une, yandondoyaga. Yangamucisyaga mnope pandaŵi jele jemanjaji ŵaŵecetaga yakwamba ŵamkwangu soni ŵambikanicisyaga panguŵeceta ya ŵamkwanguŵa.”

16. (a) Ana mpaka tumkamucisye camtuli mundu jwele mjakwe jwa mu ulombela jwajasice? (b) Mwakamulana ni lilemba lya Yakobo 1:27, ana tukwete udindo wamtuli?

¹⁶ Mpela mwayaŵelele ni Lute juŵakanile kwawula kumangwakwe kuti atameje ni Naomi, tukusosekwa tukaleka kwakamucisya ŵandu ŵaŵawililwe ŵakunonyelwa ŵawo. Paula jwatumkolasile kwene jula jwatite, “Paŵagambile kuwa ŵamkwangu, ŵandu ŵajinji ŵangamucisye soni kundamika mtima pasi. Panyuma pakwe ŵanduŵa ŵatandite kamula masengo gawo gandaŵi syosyope. Nambope, umi wangu waliji uli ucenjile mnope. Naga mundu awililwe, yikusaŵa yakamucisya mnope kumkamucisya kwa miyesi kapena kwa yaka panyuma pa kuwilwako.” Yili yisyene kuti mundu jwalijose akusaŵa jwakulekangana ni ŵane. Ŵane akusajiticisya mwacitema kucenga kwakutendekwe paumi wawo. Nambo kwa ŵane, pagambile kumbucila yaŵatendaga ni mjawo jwa mu ulombela yikusiyapweteka mnope. Ŵandu cikusicakamula canasa mwakulengana. Tukusosekwa kumbucila kuti Yehofa ŵatupele upile soni udindo wakwalimbikasya ŵandu ŵaŵawililwe.—Aŵalanje Yakobo 1:27.

17. Ligongo cici ŵandu ŵele ulombela wawo wamasile akusasosekwa cikamucisyo cetu?

¹⁷ Ŵandu akusalagasika nganisyo mnope kwandaŵi jelewu ligongo lyakuti jwamlume kapena jwamkongwe amasisye ulombela. Joyce jwele ŵamkwakwe ŵamlesile nikuja kulombela ŵakongwe ŵane jwatite, “Kumala kwa ulombela wangu kwambwetece mnope kupunda yikaŵe kuti ŵamkwanguwo awile. Ligongo mundu jwangasagula kuti atende ngosi kapena kuti awe. Nambo yaŵatesile ŵamkwangu pakundeka, nayiweni kuti andesisye sooni nambosoni kuti ndili jwangali mate.”

18. Ana mpaka tutende cici pakusaka kwakamucisya ŵandu ŵaŵalekangene ni ŵamkwawo?

¹⁸ Patukwalosya canasa ŵandu ŵaŵalekangene ni ŵamkwawo, yikusalosyaga kuti tukusitwanonyela. Ligongo lyakuti akusaŵa ali jikape, jemanjaji akusasaka ali apatile acimjawo ŵambone. (Mis. 17:17) Ana mpaka twalosye camtuli jemanjaji kuti m’wejo tuli acimjawo ŵasyesyene? Tukusosekwa kwaŵilanjila kumangwetu kuti tulye nawo yakulya. Tukusosekwasoni kwenda nawo mu undumetume nambosoni kutenda nawo yindu yakusangalasya. Mpaka twaŵilanjilesoni kumangwetu kuti tutende nawo kulambila kwa peŵasa. Naga tukutenda yeleyi, tucimtendekasya Yehofa kuŵa jwakusangalala, pakuti jwalakwe “akusaŵa ciŵandika ni ŵandu ŵa mtima wekasice” soni jwalakwe “akwacenjela acakongwe ŵamasije.”—Sal. 34:18; 68:5.

19. Ana lilemba lya 1 Petulo 3:8, likusatusalila kuti tutendeje cici?

¹⁹ Pacangakaŵapa, Ucimwene wa Mlungu paciwutande kulamulila cilambo capasi, “yisawusyo yakala yiciliŵalicika.” Tukwembeceya mwalung’wanu pandaŵi jele yindu yakala ngasiyikumbucilikwasoni, soni ngasiyiŵa ciŵela mumtima. (Yes. 65:16, 17, NW.) Pakwembeceya yeleyi, kwende wosope tukamusyanganeje. Konjecesya pelepa yakutenda soni yakuŵeceta yetu yilosyeje kuti tukusitwanonyelaga wosope ŵali m’liŵasa lyausimu.—Aŵalanje 1 Petulo 3:8.