Kulinandiya Kuli Kwakusosekwa Mnope

1, 2. Ligongo cici Mlungu ŵamkanile Sauli? (Alole ciwulili cacili penanipa.)

PANDAŴI jele Yehofa ŵamsagulaga Sauli kuti aŵe mwenye jwa Ayisalayeli, jwalakwe ŵaliji jwakulinandiya soni jwakucimbicika. (1 Sam. 9:1, 2, 21; 10:20-24) Nambo paŵagambile kutanda kulamulila, jwalakwe ŵatandite kutenda yindu mwakulikwesya. Ndaŵi jine, Afilisiti ŵajinji ŵayice kuti amenyane ni Ayisalayeli. Nambo jwakulocesya Samuyele ŵamsalile Sauli kuti jwalakwe cayice kuti apelece mbopesi kwa Yehofa. Nambope Samuyele mkanayice, ŵandu ŵatandite kutenda woga ni ŵabalalikangene ni mkuleka Sauli jika. M’yoyo jwalakwe ŵatandite ganisya kuti akusosekwa kutenda kanekakwe mwacitema, ni ŵapelece jika mbopesi kwa Yehofa. Yaŵatesileyi yaliji yangaŵajilwa ligongo jwalakwe nganakola ukumu wakupeleka mbopesi. Yehofa ŵatumbile mnope ni yeleyi.—1 Sam. 13:5-9.

² Samuyele paŵayice ku Giligala, ŵamjamwice Sauli ligongo lyangapikanila Mlungu. Nambo m’malo mwakwiticisya kuti alemwisye, jwalakwe ŵatandite kupata magongo gakulikululucila soni ŵatandite kusala kuti ŵandu ŵane ni ŵamtendekasisye kuti alemwe. (1 Sam. 13:10-14) Kutandila ndaŵi jelejo, Sauli ŵatesile yindu yejinji yakulosya kulikwesya yayatendekasisye kuti kusogolo kwakwe Mlungu amkane. (1 Sam. 15:22, 23) Sauli ŵatandite cenene nambo mbesi jakwe jaliji jakogoya.—1 Sam. 31:1-6.

3. (a) Ana ŵandu ŵajinji akusakola nganisyo syatuli pangani jakuŵa ŵakulinandiya? (b) Ana citutagulilane yiwusyo yapi?

³ Masiku agano, ŵandu ŵajinji akusaganisya kuti akusosekwa kutenda yindu yakwapunda ŵane kuti yindu yajendeleje cenene. Kuti atende yeleyi, jemanjaji akusawula ndamo ja kulinandiya. Mwambone, mundu jwine jwakumanyika mnope jwakusatenda mafilimu soni yandale ŵaŵecete kuti, “Une ngaŵa mkuŵa mundu jwakulinandiya, soni ngasilogwa kuŵa jwakulinandiya.” Nambope, ligongo cici tukusosekwa kuŵa ŵakulinandiya? Ana kulinandiya kuli cici, soni nganikuŵa cici? Ana mpaka tujendelecele catuli kuŵa ŵakulinandiya atamose payisawisye yindu? Mungani ajino citutagulilane yiwusyo yiŵili yandanda. Ciwusyo catatu tucitagulilana mungani jakuyicisya.

LIGONGO CICI KULINANDIYA KULI KWAKUSOSEKWA MNOPE?

4. Ana kulikwesya kuli cici?

⁴ Baibulo jikusasala kulekangana kwa kulinandiya ni kulikwesya. (Aŵalanje Miyambo 11:2.) Daudi ŵalosisye lunda mwakum’ŵenda Yehofa kuti ‘amlekasye kutenda yindu mwakulikwesya.’ (Sal. 19:13) Ana kulikwesya kuli cici? Mwakamulana ni yajikusasala Baibulo, kulikwesya kuli kuwutucila kutenda yindu yangatukuŵajilwa kutenda. Ligongo lyakuti twajigalile ungali umlama, wosopewe ndaŵi sine tukusatenda yindu mwakulikwesya. Nambo mwakamulana ni cisyasyo ca Mwenye Sauli, naga tukukola cisyoŵe cakutenda yindu mwakulikwesya, tucisokonasya unasi wetu ni Mlungu. Lilemba lya Salimo 119:21 likusasala pakwamba ya Yehofa kuti, ‘Akusiŵajamuka ŵandu ŵakulikwesya.’ Ligongo cici?

5. Ligongo cici kutenda yindu mwakulikwesya kuli kwakogoya?

⁵ Kutenda yindu mwakulikwesya kuli kwakogoya mnope kulekangana ni kwamba kulemwesya cinecakwe. Ligongo cici? Candanda, mpaka kutulepelekasye kumcimbicisya Yehofa jwali Jwakulamulila jwetu jwakuŵajilwa. Caŵili, mpaka kututendekasye kutenda yindu yakupunda malile getu yampaka yitendekasye kuti tukajilana ni ŵandu ŵane. (Miy. 13:10) Catatu, payimanyice kwa ŵandu ŵane kuti tutesile yindu yine mwakulikwesya, tucitenda sooni. (Luk. 14:8, 9) Kusala yisyene, naga tukutenda yindu mwakulikwesya, ngasiyitujendela cenene. M’yoyo, mwakamulana ni yagakusasala Malemba, kuŵa ŵakulinandiya ni kwakuli kwambone mnope.

ANA KULINANDIYA KUKUSAPWATIKAPO CICI?

6, 7. Ana kulinandiya kuli cici?

⁶ Baibulo jikusasala kuti kulinandiya kuli kuŵa jwangapoka. (Afi. 2:3.) Mundu jwakulinandiya akusamanyilila yindu yampaka akombole kuyitenda soni akusajiticisya yalemwisye. Akusaŵasoni jwakusacilila kupikanila nganisyo sya ŵane. Yehofa akusasangalala mnope ni mundu jwakulinandiya.

⁷ Baibulo jikusalosyasoni kuti mundu jwakulinandiya akusalimanyilila cenene msyene soni akusamanyilila malile gakwe gakutendela yindu. Yeleyi yikusamkamucisya kuti ŵacimbicisyeje ŵane soni kutenda nawo yindu mwacinonyelo.

8. Ana yine mwa yindu yampaka yilosye kuti tutandite kulikwesya yili yapi?

⁸ Ana mpaka tutande catuli kutenda yindu mwakulikwesya? Kwende tulole yindu yine yampaka yilosye kuti tutandite kulikwesya. Mwambone, mpaka tutande kulipikana kuŵa ŵakusosekwa mnope kwapunda ŵane kapenasoni kuyiwona yatukusatenda kuŵa yakusosekwa mnope kupunda ya ŵane. (Alo. 12:16) Mpaka tutandesoni kuliganicisya mnope acimsyewe mwangaŵajilwa. (1 Tim. 2:9, 10) Kapenasoni mpaka tutande kwasalilaga ŵane yakuti atendeje soni yangakusosekwa kutenda pakamulicisya masengo ukumu watukwete. (1 Akoli. 4:6) Ndaŵi syejinji patutandite kutenda yeleyi, yikusaŵa kuti ngatukumanyilila kuti tutandite kulikwesya.

9. Ana cici cacalongolele ŵandu ŵane kuti atende yindu mwakulikwesya? Asale cisyasyo ca m’Baibulo.

⁹ Jwalijose mpaka atande kutenda yindu mwakulikwesya naga ngakulamulila yakumbila yakwe ya cilu. Kulinonyela, kumbila mnope ya ŵane, soni kutumbila kwalongolele ŵandu ŵajinji kuti atende yindu mwakulikwesya. M’Baibulo mwana cisyasyo ca Abisalomu, Usiya soni Nebukadinesala ŵaŵalosisye “masengo ga cilu” gelega. Nambo Yehofa ŵatulwisye ŵanduŵa ligongo lya ungalinandiya wawo.—2 Sam. 15:1-6; 18:9-17; 2 Mbiri 26:16-21; Dan. 5:18-21.

10. Ligongo cici tukusosekwa kuŵambala kwajelusya ŵane ligongo lya yindu yatesile? Asale cisyasyo ca m’Baibulo.

¹⁰ Pana magongo gane gagakusatendekasya ŵandu ŵane kutenda yindu mwangalinandiya. Kwende tuganicisye cisyasyo ca m’Baibulo cacikusimanikwa pa Genesis 20:2-7 soni pa Matayo 26:31-35. Ana Abimeleki soni Petulo ŵatesile yindu mwakulikwesya ligongo lya yakumbila yawo yaulemwa? Kapena ligongo lyakuti nganamanyililaga soni nganaganicisya yosope yakwayana ni nganijo? Pakuŵa nganituŵa tukombwele kumanyilila yayili m’mitima ja ŵandu, mpaka luŵe lunda soni cinonyelo kuŵambala kwajelusya ŵandu ligongo lya yindu yatesile.—Aŵalanje Yakobo 4:12.

TUMANYILILEJE MALO GETU

11. Ana kuŵa ŵakulinandiya kukusakamulana catuli ni kumanyilila malo getu pa yaŵalinganyisye Mlungu?

¹¹ Mundu jwakulinandiya akusamanyilila malo gakwe pa yaŵalinganyisye Mlungu. Pakuŵa Mlungu ali jwadongosolo, jwalakwe ampele jwalijose jwetuwe malo gakwe mumpingo wakwe. Malo getu mumpingo gakusaŵa gakulekanganalekangana, nambo wosopewe tuli ŵakusosekwa. Ligongo lya umbone mtima wakwe, Yehofa ampele jwalijose jwetuwe mituka soni lunda lwakulekanganalekangana. Naga tuli ŵakulinandiya tucikamulicisya masengo mituka jeleji m’litala lyakusasaka jwalakwe. (Alo. 12:4-8) Tukusamanyilila kuti Yehofa akusasaka kuti tukamulicisyeje masengo mitukaji pakumlumba jwalakwe soni kwakamucisya ŵane.—Aŵalanje 1 Petulo 4:10.

12, 13. Ligongo cici ngatukusosekwa kusimonga undumetume wetu pawucenjile?

¹² Malo getu mu undumetume wa Yehofa mpaka gacenje ndaŵi jilijose. Aganicisye ya cisyasyo ca Yesu. Pandanda pene, Yesu ŵatamaga ŵawilipe ni Yehofa kwinani. (Miy. 8:22) Kaneko, jwalakwe ŵakamucisye pamasengo gakupanganya malayika, cilambo, soni pambesi pakwe ŵandu. (Akolo. 1:16) Nambo mkupita kwandaŵi, Yehofa ŵamtumisye Yesu pacilambo capasi ni kuŵa likandi soni kaneko ni kuŵa mundu jwamkulungwa. (Afi. 2:7) Panyuma pa ciwa cakwe, Yesu ŵawujile kwinani ni kuŵa Mwenye jwa Ucimwene wa Mlungu mu 1914. (Ahe. 2:9) Undumetume wa Yesu ucijendelecelape kucenga. Panyuma pa ulamusi wakwe wa yaka 1000, jwalakwe caciwusya Ucimwene kwa Yehofa kuti “Mlungu aŵe yindu yosope kwa jwalijose.”—1 Akoli. 15:28.

¹³ M’wejisoni undumetume wetu mpaka ucenjeje ndaŵi ni katema, mnopemnope ligongo lya yakusagula yatukusatenda. Mwambone, komboleka kuti nganituŵa paulombela, nambo sambano tulombele kapena kulombegwa. Kapena komboleka kuti sambano tukwete ŵanace. Kombolekasoni kuti twacenjile yindu yine kuti tukombole kutenda undumetume wandaŵi syosope. Yakusagula mpela yeleyi yikusatutendekasya kola maukumu ganegakwe. Yeleyi mpaka yitendekasyesoni kuti tukomboleje kutenda yejinji mu undumetume kapena tunandiye yakutenda yetu. Ana ali jwacinyamata kapena ŵacekulupe? Ana akwete cilu camacili kapena akusalwalalwala? Yehofa akusamanyilila yampaka jwalijose jwetuwe akombole kutenda mu undumetume wakwe. Cakusasaka jwalakwe cili cakuti tutendeje yosope yampaka tukombole soni akusayamicila mnope yatukusamtendela.—Ahe. 6:10.

14. Ana kuŵa ŵakulinandiya mpaka kutukamucisye catuli kuti tujikutileje soni tusangalaleje ni undumetume uliwose watupocele?

¹⁴ Yesu ŵasangalalaga ni undumetume uliwose waŵapocelaga, soni m’weji mpaka tutende yakulandanayo. (Miy. 8:30, 31) Mundu jwakulinandiya akusajikutila ni undumetume kapena ukumu uliwose wapocele mumpingo. Jwalakwe ngakusatamila kuganicisya yakuti apate maukumu gane kapena kusacilila yakutenda ŵane. M’malo mwakwe, akusatenda yakomboleka kuti asangalaleje ni undumetume wakwete pandaŵijo ligongo akusawuwona kuti utyocele kwa Yehofa. Pandaŵi jakulandanajo, jwalakwe akusacimbicisya ni mtima wosope ukumu kapena malo gapelece Yehofa kwa ŵandu ŵane. Kusala yisyene, kuŵa ŵakulinandiya kukusatukamucisya kuti twacimbicisyeje soni kwakamucisya ŵane mwakusangalala.—Alo. 12:10.

ANA KULINANDIYA NGANIKUŴA CICI?

15. Ana tukulijiganya cici kutyocela kwa Gidiyoni pangani jakulinandiya?

¹⁵ Gidiyoni ali cisyasyo cambone pangani jakulinandiya. Yehofa paŵampele undumetume wakuti akakulupusye mtundu wa Ayisalayeli, jwalakwe ŵaŵecete yindu yakulosya kuti ŵamanyililaga kuti akusatyocela mu mtundu wamwana soni wakuwoneka kuŵa ŵangasosekwa mnope. (Ower. 6:15) Panyuma pakwiticisya undumetumewo, Gidiyoni ŵalolecesye kuti apikanicisye yosope yaŵasosekwaga kutenda, soni ŵamjegamile Yehofa kuti amlongolele. (Ower. 6:36-40) Gidiyoni ŵaliji mundu jwamacili soni jwakulimba mtima, nambope ŵatesile yindu mwakusamala mnope. (Ower. 6:11, 27) Jwalakwe nganasaka kulitendekasya kuŵa jwakumanyika ligongo lya undumetume waŵapocelewo. M’malo mwakwe, paŵagambile kumalisya undumetumewu, ŵawujile kumangwakwe mwakusangalala.—Ower. 8:22, 23, 29.

16, 17. Ana mundu jwakulinandiya akusaganicisya yindu yapi pakuganicisya yakwawula pasogolo mwausimu?

¹⁶ Kuŵa ŵakulinandiya ngakukusagopolela kuti tugambeje kutama ngalingalinga kuti tujonjecesye undumetume wetu kapena kana kupocela undumetume wakonjecesya. Malemba gakusatulimbikasya wosopewe kuti tujawuleje pasogolo. (1 Tim. 4:13-15) Ana ndaŵi syosope tukusasosekwa kucenga undumetume pakusaka kulosya kuti tukwawula pasogolo? Ngaŵa m’yoyo. Ni cikamucisyo ca Yehofa, wosopewe mpaka tujawule pasogolo mwausimu pa malo galigose gatukutumicila. Mpaka tujendelecele kusya lunda lwetu kuti tumtumicileje Yehofa cenene soni kwakamucisya ŵane.

¹⁷ Mundu jwakulinandiya mkanakunde undumetume wasambano, candanda akusaganicisya ya yindu yayicisosekwa kwa jwalakwejo. Kaneko jwalakwe mpaka asosekwe kuliwungunya mwakuwona mtima ni kulola naga cayikombole. Mwambone, ana jwalakwe cacikombola kutenda masengo gakonjecesya kapena kola ukumu wine konjecesya pamasengo gane gakwete kala? Ana mpaka yikombolece kwapa ŵane masengo gane gatesileje pakusaka kuti akomboleje kutenda cenene undumetume wasambanowo? Naga akwanga ciwusyo cimo kapena yosopeyi kuti iyayi, nikuti mpaka pasosekwe mundu jwine jwali pamalo gambone kuti atendeje undumetume wasambanowu pandaŵi ajino. Kupopela soni kuliwungunya mwakusamala mpaka kutukamucisye kuti tukakunda yindu yakupunda malile getu. Naga tuli ŵakulinandiya mpaka tukane maundumetume gane.

18. (a) Ana kuŵa ŵakulinandiya kucitulimbikasya kutenda cici patupocele undumetume wasambano? (b) Ana lilemba lya Aloma 12:3 mpaka litukamucisye catuli kuŵa ŵakulinandiya?

¹⁸ Cisyasyo ca Gidiyoni cikutukumbusya kuti patupocele undumetume wasambano, mpaka tukombole kwanilisya undumetumewo naga tukukunda kuti Yehofa atulongoleleje soni kutukamucisya. Yehofa akutusalila wosopewe kuti ‘tujendeje mwakulinandiya’ ni jwalakwe. (Mika 6:8) M’yoyo pandaŵi jilijose jatupocele undumetume wasambano, tukusosekwa kupopela soni kuganicisya yakusatusalila Yehofa kupitila m’Maloŵe gakwe soni likuga lyakwe. Tukusosekwa kutendaga yindu mwakamulana ni yakusasaka Yehofa. Tukumbucilejesoni kuti tukusakombola kutenda cenene undumetume wetu ngaŵaga ligongo lya lunda lwetu, nambo ligongo lya kulinandiya kwa Yehofa. (Sal. 18:35) M’yoyo, kusagula kwenda mwakulinandiya ni Mlungu kucitukamucisya kuti tukaliganicisyaga mnope kapena kulikayicila.—Aŵalanje Aloma 12:3.

19. Ligongo cici tukusosekwa kuŵa ŵakulinandiya?

¹⁹ Mundu jwakulinandiya akusamanyilila kuti Yehofa jika ni jwakusosekwa kumlumba ligongo ali Mkupanganya soni Jwakulamula Jwamacili Gosope. (Ciu. 4:11) Kuŵa ŵakulinandiya kukusatukamucisya kuti tujikutileje ni undumetume wetu soni kuti tutendeje yosope yampaka tukombole patukumtumicila Yehofa. Kulinandiya kukusatukamucisyasoni kuti twacimbicisyeje ŵakulambila acimjetu soni kuŵa ŵakamulana. Kuŵa ŵakulinandiya kukusatulimbikasya kuti twaganicisyeje ŵane soni kuti tuŵeje ŵakusamala. Yeleyi yikusatukamucisya kuti tuŵambaleje kutenda yakulemwa yekulungwakulungwa. Kusala yisyene, kuŵa ŵakulinandiya kuli kwakusosekwa mnope kwa ŵandu ŵa Mlungu, soni jwalakwe akusayamicila mnope patukukusya ndamo jeleji. Nambi wuli yindu payisawisye? Ana mpaka tukombole kwendelecela kuŵa ŵakulinandiya? Ngani jakuyicisya jicitagulila yeleyi.