Ana Cayikamulicisye Masengo Yindu Yayalembedwe?

1, 2. Ligongo cici tukutagulilana yisyasyo ya mayimwene mcece ga Yuda?

PAKUM’WONA mundu jwine ali atelesye petala ni kugwa, ana ngasasosekwa kusamala pandaŵi jakupitapo? Patukuganicisya yaŵalemwisye ŵane, mpaka yitukamucisye kuti tuŵambale kutenda yakulemweceka yakulandanayo. Yeleyi yili yakulandanasoni ni yindu yausimu. Mpaka tulijiganye yejinji pa yakulemwa ya ŵane kupwatikapo wosope ŵaŵalembedwe m’Baibulo.

² Mayimwene mcece ga Yuda gatwatagulilene mungani jipite jila, gatumicile Yehofa ni mtima wosope. Atamose yili m’yoyo, gatesile yakulemweceka yekulungwakulungwa. Ana mpaka tulijiganye cici pa yagatesileyi, soni mpaka tuŵambale mwatuli kuti nowe ŵakwe tukatenda yakulandanayo? Kulijiganya yisyasyo yeleyi mpaka kutukamucisye kumanyilila mwakutendela ni yindu yayalembedwe kalakala.—Aŵalanje Aloma 15:4.

KWEGAMILA LUNDA LWETU KUKUSAYIKASYA YIPWETESI

3-5. (a) Atamose kuti mtima wa Asa waliji pakutumicila Yehofa, nambo ana ŵatesile cakulemweceka capi? (b) Ligongo cici Asa jwajegamile ŵandu pandaŵi jele Basa ŵayice kukulimbana ni Yuda?

³ Candanda, kwende tulole cisyasyo ca Asa ni kulola mwele Maloŵe ga Mlungu mpaka gatukamucisye paumi wetu. Asa jwajegamile Yehofa pandaŵi jele asilikali ŵa ku Itiyopiya ŵakwana 1,000,000 ŵayice kukulimbana ni Yuda. Nambo eti ŵalepele kumjegamila Yehofa pandaŵi jele Basa mwenye jwa Isalayeli ŵatandite kutaŵa lipupa lyakusyungulila msinda wa Lama wawaliji ciŵandika kuŵalamulilaga Asa. (2 Mbiri 16:1-3) Asa ŵajegamile lunda lwakwe, ni kumnyenjelela Mwenye Benihadadi jwa ku Siliya kuti amjimucile mwenye Basa. Ana cakulinga ca Asa cakombolece? Baibulo jikusasala kuti, ‘Pandaŵi jele Basa ŵapikene yeleyi, ndaŵi jijojo ŵalesile kutaŵa lipupa lyakusyungulila msinda wa Lama.’ (2 Mbiri 16:5) Pandanda yawonece mpela kuti cakulinga ca Asa cikombolece

⁴ Nambo ana Yehofa ŵapikene wuli mumtima ni yaŵatesile Asa? Jwalakwe ŵamtumisye jwakulocesya Hanani kwa Asa kukumjamuka ligongo lyangamjegamila. (Aŵalanje 2 Mbiri 16:7-9.) Hanani ŵatite, “Kutandila sambano jino paciŵa ngondo syakulimbana ni mmwejo.” Asa ŵatandite kulamulila msinda wa Lama. Nambope mu ulamusi wakwe wosope, Mwenye Asa ni ŵandu ŵakwe ŵagambaga kuŵa pangondo basi.

⁵ Mwatwalijiganyicisye mungani jipite jila, twayiweni kuti Mlungu wam’weni Asa kuti jwamtumicilaga ni mtima wosope. (1 Maf. 15:14) Kulupicika kwa Asa, Mlungu ŵakuweni kuti kwaliji kwakusosekwa mnope. Nambope, jwalakwe ŵasosekwaga kusimana ni yakuyicisya yakwika ligongo lya yakusagula yakwe yakusakala. Ana cici cacamtendekasisye Asa kwegamila Benihadani m’malo mwakwegamila Yehofa? Mwine komboleka kuti Asa ŵaganisyaga kuti cakamulicisye masengo matala gane gakusakamulicisya masengo asilikali kuti apunde ngondojo. Kapenasoni jwalakwe ŵapikanile yaŵamsalilaga ŵandu ŵane kuti camkamucisye.

6. Ana tukulijiganya cici pa yakulepela ya Asa? Apelece cisyasyo.

⁶ Ana cisyasyo ca Asa mpaka citulimbikasye kuliwungunya mwatukusatendela yindu? Mwambone, patusimene ni yakusawusya yekulungwa, yikusaŵa yangasawusya kumjegamila Yehofa. Nambo, ana tukusatenda wuli patusimene ni yakusawusya yakuwoneka mpela yamwana? Ana tukusajegamila lunda lwetu mwakulinga kumalana nayo pajika? Kapena ana tukusawungunya yajikusasala Baibulo ni kuyikamulicisya masengo pakulosya kuti tukusamjegamila Yehofa? Mwambone, tuwanicisye kuti ŵamwiŵasa mwawo akwalekasya kwawula kumisongano. Akusosekwa kum’ŵenda Yehofa kuti ŵakamucisye kumanyilila mwampaka amalanilane ni cakusawusyaco. Kapena ana mpaka atende wuli naga masengo gawo gamasile ni akulajilila kupata gane? Papatile masengo gane, ana mpaka amsalile bwana jwawo kuti casosekweje kwawula kumisongano cijuma cilicose? Cinga tusimene ni cakusawusya catuli, mpaka tutende cenene kukuya yaŵasasile jwamalumbo kuti, ‘Mkunde kuti Yehofa amlongolele pa litala lyenu, mumjegamile, soni jwalakwe cacimkamucisya.’—Sal. 37:5.

ANA CICI CAMPAKA CITUTENDECELE NAGA TUKUSYOŴEKANA NI ŴANDU ŴAKUSAKALA?

7, 8. Ana yindu yapi yele Yehosafati ŵasagwile mwangali lunda, soni papali yakuyicisya yatuli? (Alole ciwulili cacili kundanda kwa nganiji.)

⁷ Nambi wuli pakwamba ya Yehosafati mwanace jwa Asa? Jwalakwe ŵakwete ndamo syambone syejinji. Nambosoni ŵakombwele kutenda yindu yejinji yambone ligongo lyakuti ŵamjegamilaga Yehofa. Nambope, jwalakwe jwasagwile yindu yine mwangali lunda. Mwambone, jwakundile kuti ŵanace ŵakwe ŵacalume alombaneje ni ŵanace ŵacakongwe ŵa mwenye jwakusakala Ahabu jwa ku ucimwene wakumpoto wa Isalayeli. Soni mwangasamala ya cikalamusyo cakutyocela kwa jwakulocesya Mikaya, Yehosafati ŵajawile yimpepe ni Ahabu kukumenyana ni Asilikali ŵa Siliya. Kungondoko, Yehosafati ŵakulupucile mkamwa mwa mbusi. (2 Mbiri 18:1-32) Kaneko paŵawujilile ku Yelusalemu, jwakulocesya Yehu ŵam’wusisye kuti, ‘Ana ali ŵakusakala ŵamkusosekwa kwakamucisya, soni ana mkusosekwa kwanonyela ŵandu ŵakuŵengana ni Yehofa?’—Aŵalanje 2 Mbiri 19:1-3.

⁸ Ana Yehosafati ŵalijiganyisyepo kandu pa yayamtendeceleyi? Atamose kuti jwalakwe ŵatendaga mtawu mnope kuti amsangalasyeje Mlungu, nambo yikuwoneka kuti nganalijiganyapo kandu pa yayamtendeceleyo soni pa cikalamusyo caŵampele Yehu. Yehosafati ŵatesilesoni mkamulano ni m’magongo jwine jwa Mlungu jwali mwenye jwakusakala Ahasiya, mwanace jwa Ahabu. Yehosafati ni Ahasiya ŵapanganyisye yalumo yombo. Nambo yomboyo yakasice, mwati masengo gaŵayipanganyile nganigakomboleka.—2 Mbiri 20:35-37.

9. Ana kusyoŵekana ni ŵandu ŵakusakala mpaka kukwaye catuli umi wetu?

⁹ Patukuŵalanga ngani ja Yehosafati, tukusosekwa kuliwungunya mwatukusatendela yindu paumi wetu. Mwatuli? Tukumanyilila kuti Yehosafati ŵaliji mwenye jwambone. Jwalakwe ŵatendaga yakuŵajilwa soni ‘ŵamsosilesosile Yehofa ni mtima wakwe wosope.’ (2 Mbiri 22:9) Nambope, jwalakwe ŵasagwile kusyoŵekana ni ŵandu ŵakusakala soni ŵasimene ni yakusawusya. Tukumbucileje msyungu wa m’Baibulo wakuti, “Naga ukwenda ni ŵalunda uciŵa jwalunda. Nambo mjakwe jwa ŵakuloŵela caciwulala.” (Miy. 13:20) Yili yakusosekwa kwakamucisya ŵandu ŵalung’wanu kuti alijiganye usyesyene. Nambo tukumbucile kuti Yehosafati ŵasigele panandi kuwa ligongo lyakusyoŵekana ni mwenye jwakusakala Ahabu. Mwakulandanamo, kusyoŵekana mwangaŵajilwa ni ŵandu ŵangatumicila Yehofa kuli kwakogoya.

10. (a) Pangani jakupata jwakulombana najo, ana tukulijiganya cici pa cisyasyo ca Yehosafati? (b) Ana tukusosekwa kukumbucila cici pangani ja kusyoŵekana ni ŵandu ŵakusakala?

¹⁰ Ana tukulijiganya cici pa cisyasyo ca Yehosafati? Mklistu mpaka atande kola nganisyo syakusaka kulombana ni mundu jwine jwangalambila Yehofa, aciganisyaga kuti nganaŵa ampatile jwakuŵajilwa kulombana najo mu likuga lya Yehofa. Kapena ŵacibale ŵakwe ŵangakulupilila mpaka amkanganicisye kulombela kapena kulombegwa mwacitema. Yili yisyene kuti Yehofa ŵatupanganyisye m’litala lyakuti jwamlume ni jwamkongwe anonyelaneje. Nambo ana Aklistu akusosekwa kutenda cici? Kuganicisya mwakusokoka yayamtendecele Yehosafati mpaka kutukamucisye mnope. Ndaŵi syosope jwalakwe ŵam’ŵendaga Mlungu kuti amlongoleleje. (2 Mbiri 18:4-6) Nambo paŵatandite kusyoŵekana ni Ahabu, jwanganamnonyelaga Yehofa, jwalakwe ŵalesile kumpikanila Yehofa. Yehosafati ŵasosekwaga kumbucila kuti meso ga Yehofa gakusalola ŵandu ŵali ni mtima wakulungama kwa jwalakwejo. Masiku aganosoni, meso ga Mlungu ‘gakulola aku nakuku pacilambopa,’ soni ali jwakoseka “kulosya macili gakwe” petuwe. (2 Mbiri 16:9) Jwalakwe akusamanyilila cenene mwatuŵelele soni akusatunonyela. Pangani jakusaka kupata jwakulombana najo, ana wawojo akwete cikulupi cakuti Mlungu akumanyilila yeleyi soni kuti mpaka ŵakamucisye? Aŵe ŵakusimicisya mtima kuti pandaŵi jakwe, cacitenda m’yoyo.

MKASIMKUNDA KUTI MTIMA WENU ULIKWESYE

11, 12. (a) Ana Hesekiya ŵalosisye catuli yayaliji mumtima mwakwe? (b) Ligongo cici Mlungu ŵamkululucile Hesekiya?

¹¹ Ana tukulijiganya cici pa cisyasyo ca Hesekiya? Pandaŵi jine, jwakuwungunya mitima jwajuwile yayaliji mumtima mwa Hesekiya. (Aŵalanje 2 Mbiri 32:31.) Hesekiya ali alwasile mnope, Mlungu ŵampele cimanyilo cakumsimicisya kuti calame, cacaliji kuwujila munyuma kwa m’bulili. Kaneko, mayimwene ga ku Babulo gatumisye ŵandu kuti akam’wusye Hesekiya ya cimanyiloco. (2 Maf. 20:8-13; 2 Mbiri 32:24) Yehofa nganamsalila yakuti atende nawo ŵanduwo, nambo ŵagambile kumleka kuti alole yacatende. Ni Hesekiya ŵalosisye ŵandu ŵa ku Babulowo cipanje cosope caŵakwete, kwakwaliji kulikwesya. Yindu yakuloŵela yaŵatesileyi yalosisye ‘yosope yayaliji mumtima mwa [Hesekiya].’

¹² Baibulo jangasala yayamtendekasisye Hesekiya kuti alikwesye. Ana komboleka kuti ŵatesile yeleyi ligongo lyakuti Mlungu ŵampundikasisye pangondo jakulimbana ni asilikali ŵa Asiliya kapena ligongo lyakuti ŵamposisye mwakusimonjesya? Kapena lyaliji ligongo lyakuti ŵaliji jwakusicila mnope soni jwaucimbicimbi? Mulimosemo, nambo ligongo lyakuti Hesekiya ŵalikwesisye, ŵalosisye ungayamicila yindu yambone yele Yehofa ŵamtendele. Yeleyi yaliji yakutesya canasa. Atamose kuti jwalakwe ŵamtumicile Mlungu ni mtima wosope, nambo ndaŵi jine ŵatesile yangamsangalasya Yehofa. Nambope, mkupita kwandaŵi, ‘Hesekiya ŵalinandiye,’ soni Mlungu ŵamkululucile.—2 Mbiri 32:25-27; Sal. 138:6.

13, 14. (a) Ana mpaka tulosye yayili mumtima mwetu pa yakutendekwa mpela yapi? (b) Ana tukusosekwa kutenda cici ŵane pakutulapilila ligongo lya yindu yatutesile?

¹³ Ana mpaka tulijiganye yatuli patukuŵalanga soni kuganicisya ngani ja Hesekiya? Tukumbucile kuti Hesekiya ŵalosisye mtima wakulikwesya panyuma pakuti Yehofa ŵajonasile asilikali ŵa Asiliya soni kumposya jwalakwe ku ulwele wakwe wekulungwa. M’wejisoni, naga tukombwele kutenda cenene cinecakwe kapena ŵane pakutulapilila, ana mpaka tutende cici? Yampaka tutendeyo mpaka yilosye yayili mumtima mwetu. Mwambone, m’bale mpaka akosecele cenene ngani ni kuja kujiŵeceta pameso pa ŵandu ŵajinji. Ni pambesi pakwe ŵajinji akutanda kumlapilila. Ana jwalakwe mpaka atende cici ni kumlapililako?

¹⁴ Ŵane pakutulapilila, mpaka tutende cenene kuya maloŵe ga Yesu gakuti, “Pamtesile yosope yaŵampele kuti mtende, mjileje, ‘M’we tuli acikapolo wamba. Yatutesileyi ni yatusosekweje kutenda.’” (Luk. 17:10) Pelepa mpaka tulijiganyesoni cindu cine pa cisyasyo ca Hesekiya. Jwalakwe ŵalosisye kulikwesya ligongo lyakuti ‘nganayamicila yindu yambone yaŵamtendele’ Yehofa. Patukuganicisya yindu yambone yatutendele Mlungu mpaka yitukamucisye kuŵambala mtima wakulikwesya. Mpaka tuŵecete yindu yakulosya kum’yamicila Yehofa. Tukaliŵalilaga kuti jwalakwe ni juŵatupele Baibulo soni msimu wakwe weswela kuti utukamucisyeje.

TUSAMALEJE PATUKUSAGULA YAKUTENDA

15, 16. Ana Yosiya ŵatesile yatuli yayatendekasisye kuti awe?

¹⁵ Pakumalisya, ana mpaka tulijiganye yatuli kutyocela kwa Yosiya? Atamose kuti Yosiya jwaliji mwenye jwambone, nambo jwalakwe ŵatesile cindu cakulemweceka, soni yakuyicisya yakwe jwawile. (Aŵalanje 2 Mbiri 35:20-22.) Yosiya jwapite kumenyana ngondo ni Mwenye Neko jwa Iguputo. Nambo Mwenye Neko ŵamsalile kuti ngakusaka kulimbana ni jwalakwe. Baibulo jikusasala kuti maloŵe gaŵaŵecete Neko galiji ‘gakutyocela kwa Mlungu.’ Nambi ligongo cici Yosiya ŵapite kumenyana ngondo ni Neko? Baibulo jangasala cilicose.

¹⁶ Ana Yosiya akamanyilile catuli kuti maloŵe ga Neko galiji gakutyocela kwa Yehofa? Jwalakwe ŵasosekwaga kum’wusya jwakulocesya jwakulupicika Yelemiya. (2 Mbiri 35:23, 25) Nambo pangali cacikusalosya kuti jwatesile yeleyi. Neko ŵajawulaga ku Kalikemesi kuputana ngondo ni mtundu wine ngaŵaga wa ku Yelusalemu. Konjecesya pelepa, Neko nganatenda cilicose cakunyosya lina lya Yehofa atamosesoni ŵandu ŵakwe. M’yoyo, Yosiya ŵatesile yangali lunda pakwawula kukulimbana najo. Ana tukulijiganya cilicose pa yaŵatesileyi? Patukusosekwa kusagula yakutenda pa ngani jinejakwe, kuli cenene kuganicisya kuti Yehofa akujiwona mwatuli nganijo.

17. Patukusosekwa kusagula yakutenda, ana mpaka tuŵambale catuli kusagula mwakulemweceka mpela muŵatendele Yosiya?

¹⁷ Patukusosekwa kusagula yakutenda, tukusosekwa kuganicisya kaje malamusi ga m’Baibulo gampaka tugakamulicisye masengo. Mu yakutendekwa yine, tukusosekwa kuwungunya m’mabuku getu kapena kwawusya acakulungwa ŵa mumpingo kuti atukamucisye. Acakulungwawo mpaka atusalile songa sine sya m’Baibulo syatukusosekwa kusiganicisya. Aganicisye ya mlongo jwine juŵalombene ni jwamlume jwangakulupilila. Mlongojo akumanyilila kuti akwete ukumu wakulalicila ngani syambone. (Mase. 4:20) Lisiku line palinganyisye yakwinjila mu undumetume, ŵamkwakwe ŵangakulupililawo akumsalila kuti akajawula mu undumetumemo. Mlongojo akumanyilila ya lilamusi lyakupanganya ŵakulijiganya soni lyakumpikanila Mlungu. (Mat. 28:19, 20; Mase. 5:29) Nambope, mpaka asosekwesoni kulola kusosekwa kwakwapikanila ŵamkwakwe mpela mtwe wa liŵasa, soni kuŵa jwaganisya cenene. (Aef. 5:22-24; Afi. 4:5) Ana cakulinga ca ŵamkwakwewo cili kumlekasya kulalicila, kapena akwete yakuti atendele yalumo mpela liŵasa kwa lisiku limopelyo? Mpela ŵakutumicila ŵa Yehofa tukusosekwa kuganicisyaga patukusagula yakutenda yampaka yimlumbe Mlungu.

AJENDELECELE KUMTUMICILA YEHOFA NI MTIMA WOSOPE SONI MWAKUSANGALALA

18. Ana mpaka alijiganye yatuli pakuganicisya yisyasyo ya mayimwene mcece gatutagulilene munganiji?

¹⁸ Pakuŵa nowe tuli ŵangali umlama, ndaŵi sine mpaka tutende yine mwa yakulemweceka yagatesile mayimwene mcece gatutagulilene gala. Mwambone, mpaka (1) tujegamile lunda lwetu, (2) tutande kusyoŵekana ni ŵandu ŵakusakala, (3) tutande kulikwesya, kapena (4) tusagule yakutenda mkanituganicisye lisosa lya Mlungu panganijo. Nambope, yili yakusangalasya kuti Yehofa akusalola yindu yambone mwa m’weji mpela muŵatendele ni mayimwene mcece gala. Akusalolasoni mwatukusamnonyelela soni kulingalinga kwetu kuti tumtumicileje ni mtima wosope. M’yoyo, jwalakwe atupele yisyasyo yakutukalamusya kuti tuŵambale kusagula yindu mwangali lunda. Kwende tuganicisyeje yisyasyo ya m’Baibulo yeleyi soni tum’yamicileje Yehofa ligongo lyakutupa yisyasyoyi.