Chikwangwani chachili kusogolo chewunichile ni chinguwo
1922 Yaka 100 Yipiteyo
“MLUNGU . . . akusatukamuchisya kuti tupunde kupitila mwa . . . Yesu Klistu.” (1 Akoli. 15:57) Maloŵega gasagulidwe kuti gaŵe lilemba lya chaka cha 1922. Lilembali lyakumbusyaga Ŵakulijiganya Baibulo kuti Yehofa chachawupa ligongo lya kulupichika kwawo. Mchaka chelechi, Yehofa ŵawupile ŵakulalichila ŵakulipelekaŵa. Jwalakwe jwakamuchisye jemanjaji pandaŵi jaŵatandite kupulinta jika mabuku gawo soni kukamulichisya masengo wayilesi pakulalichila ya Uchimwene. Kaneko mu chaka chichichi, yawonechesoni kuti Yehofa akwapa upile ŵandu ŵakwe. Ŵakulijiganya Baibulo ŵakwete upile wakusongana pampepe pa msongano wachigawo wawatendekwe ku Cedar Point, Ohio, m’chilambo cha U.S.A. Yayatendekwe pa msonganowu yakwayiye masengo ga gulu ja Yehofa kutandila pandaŵijo mpaka apano.
“NGANISYO SYAMBONE MNOPE”
Abale ni alongo ŵajinji paŵatandite kulalichila mnope, pasosechelaga mabuku gejinji. Abale ŵa ku Beteli ja ku Brooklyn ŵakoposyaga jika magasini, nambo kuti akoposye mabuku ŵadalilaga makampani gane kuti ŵapulintile. Ligongo lyakuti kampani jijapulintaga mabuku jalepele kukoposya mabuku gakwanila kwa miyesi jejinji, yatendekasisye kuti masengo ga kulalichila gawujile munyuma. Myoyo M’bale Rutherford ŵamwusisye Robert Martin, juŵaliji jwamkulungwa jwa pa kampaniji, naga yaliji yakomboleka kuti abaleŵa apulinteje jika mabuku.
Fakitale ja ku Concord Street ku Brooklyn, New York
M’bale Martin jwajanjile kuti, “Syelesi sili nganisyo syambone mnope, ligongo yeleyi yikugopolela kuti mpaka tuwugule kampani jakupulintila mabuku.” Abaleŵa ŵapatile malo ku Brooklyn chiŵandika msewu wakolanjidwa kuti 18 Concord Street. Nambosoni ŵapatile yipangiso yakamulichisya masengo pamalopa.
Nambo ngaŵa kuti ŵandu wosope ŵasangalele kupikana kuti abaleŵa chapulinteje jika mabuku gawo. Pulesidenti jwa kampani jajatupulintilaga mabuku jwayiche kukulola nawo maloga. Jwalakwe jwatite, “Jemanja akwete yipangiso yambone mnope yakupulintila mabuku, nambo nganakola mundu jwakumanyilila kakamulichisye masengo ka yipangisoyi. Mwamti yipangisoyi chiŵe yili yijonasiche panyuma pa miyesi 6.”
M’bale Martin jwatite “Yawonekaga mpela kuti yaŵasalagayi yaliji yisyene, nambo twamanyililaga kuti Yehofa mpaka atukamuchisye soni jwalakwe jwatukamuchisye.” M’bale Martin jwasalaga yisyene, ligongo kaneko ŵatandite kupulinta mabuku gakwana 2,000 pa lisiku.
Ŵandu ŵakukamula masengo gakupulinta mabuku ajimi chiŵandika machini gakupulintila
KWAYICHILA ŴANDU ŴAJINJI KUPITILA PA WAYILESI
Konjechesya pakupulinta mabuku achimsyene, ŵandu ŵa Yehofa ŵatandite kamulichisya masengo litala lyasambano pakulalichila ngani syambone. Litala lyakwe lyaliji kulalichila kupitila pa wayilesi. Lyamlungu musi, pa 26 Febuluwale, 1922, M’bale Rutherford jwaŵechete ngani kandanda pa wayilesi. Jwalakwe jwaŵechete ngani pa wayilesi jine jakolanjidwa kuti KOG ja ku Los Angeles, California, m’chilambo cha U.S.A. Nganiji jakwete mtwe wakuti “Ŵandu Ŵajinji Ŵakwete Umi Pandaŵi Ajino Ngasawasoni.”
Ŵandu chiŵandika 25,000 ŵapikanile nawo nganiji. Ŵane mwa jemanjaji ŵalembile yikalata yakuyamichila ngani jajawechetedwe pa wayilesiji. Jumo mwa ŵandu ŵaŵalembile yikalatayi jwaliji Willard Ashford, juŵatamaga ku Santa Ana, California. Jwalakwe jwamyamichile M’bale Rutherford ligongo lya ngani ja pa wayilesi jakusangalasyaji. Jwalakwe jwatite, “Kumangwetu kuno kwana ŵakulwala ŵatatu ŵanganaŵa atyosile pa nyumba. Myoyo ngamkanitukombola kwika kukupikanila nganiji atamose jikaŵechetedwe kumalo gakuŵandikana ni kumangwetu kuno.”
Mma wiki gakuyichisya syaŵechetedwe ngani syejinji pa wayilesi. Pachamalaga chaka cha 1922, Sanja ja Mlonda jine jasasile kuti “ŵandu chiŵandika 300,000 ŵaliji ali apikene utengawu kupitila pa wayilesi.”
Ligongo lya yikalata yakuyamichila yaŵapochelagayi, yalimbikasisye Ŵakulijiganya Baibuloŵa kuti ataŵe malo gaguluchisya ngani pamalo gawo ga ku Staten Island, gagaliji chiŵandika ni Beteli ja ku Brooklyn. M’yaka yakuyichisya, Ŵakulijiganya Baibulo ŵakamulichisyaga masengo wayilesi jawo ja WBBR jajaliji pamaloga pakuwandisya ngani sya Uchimwene kwa ŵandu ŵajinji.
“ADV”
Pa 15 Juni, 1922, ngani ja mu Sanja ja Mlonda jine jasasile kuti kutandila pa 5 mpaka 13 Sepetemba, 1922 pachitendekwa msongano wachigawo ku Cedar Point, Ohio. Ŵakulijiganya Baibulo ŵaliji ŵakusangalala mnope paŵayiche ku Cedar Point.
Mungani jakwe jandanda pa msonganowu, M’bale Rutherford jwasalile ŵandu kuti, “Pakwikaga apano, ngangukayichila kuti Ambuje . . . chatulongolele pa msonganowu soni chatendekasye kuti ŵandu ŵajinji apikane utenga kupundana ni kala kose.” Abale ŵaŵaŵechetaga ngani pa msonganowu ŵalimbikasisye abale ni alongo kuti alalichileje mnope.
Gulu ja ŵandu ŵaŵasimanikwe nawo pa msongano wa chigawo wawatendekwe mu 1922 ku Cedar Point, Ohio
Kaneko Lyamsano pa 8 Sepetemba, ŵandu ŵakwana 8,000 ŵayiche pamalo gamsonganoga soni ŵaliji ŵakusachilila kupikanila ngani ja M’bale Rutherford. Jemanjaji ŵajembecheyaga kuti m’baleju chalondesye ngopolelo ja maloŵe gakuti “ADV,” gagaliji pachipepala chakwaŵilanjila ku msonganowo. Mwangakayichila jemanjaji paŵatamaga pasi ŵachiweni chinguwo chaŵachitaŵilile kusogolo kwa pulatifomu. Arthur Claus, jwayiche kumsonganowu kutyochela ku Tulsa, Oklahoma, U.S.A. Jwalakwe jwatemi pamalo gakuti apikanileje chenene ngani pasikuŵechetedwa, ligongo lyakuti pandaŵijo kwaliji kuli kwangali mayikolofoni.
“Twapikanilaga chenene yosope yayaŵechetedwaga”
Pakusaka kulolechesya kuti pakapagwa chakusokonasya, cheyamani jwasasile kuti mundu jwalijose jwachelewe ngakundidwa kwinjila mkati M’bale Rutherford pakuŵecheta ngani jakwe. Myoyo ndaŵi pajakwanile 9:30 kundaŵi, M’bale Rutherford jwatandite ngani jakwe mwakusala maloŵe ga Yesu gagakusimanikwa pa Mateyu 4:17. Maloŵega gakusati, “Uchimwene wakwinani uŵandichile.” Pakusala ya mwachachipikanila ŵandu pakwamba ya Uchimwene jwalakwe jwatite, “Yesu jwasasile msyene kuti mundaŵi ja kuŵapo kwakwe chachilongolela pa masengo ga gowola, pandaŵiji jwalakwe chachisonganganya ŵandu ŵakwe ŵakuwona soni ŵakulupichika.”
M’bale Claus juŵatemi mkati jula jwapikanilaga chenene yosope yayaŵechetedwaga. Nambo kaneko m’baleju jwatandite kulwala mwamti jwakopweche mkati mula. Nambope jwamanyililaga kuti ngakundidwa kwinjilasoni mkatimo mkanijimale ngani ja M’bale Rutherford.
Pali papitile ndaŵi panandi jwatandite kusimana chenene. M’baleju jwasasile kuti pajwawujilaga mkati mula, jwapikene ŵandu ali mkukwatila mmyala. Yeleyi yamsangalesye mnope. Jwalakwe jwaganisisye yakwela kwinani kwa nyumba jaŵatendelaga msonganojo ni chakulinga chakuti akombole kupikanila mbali jakumalisya ja ngani jaŵaŵechetaga M’bale Rutherford. M’bale Claus, juŵaliji ni yaka 23 pandaŵijo, jwakwanisye kwela kwinani kwa chijumbachi. M’chijumbamo mwaliji mwakuŵala chenene, mwamti m’baleju paŵaŵandichilaga kusogolo jwatandite kujipikana chenene nganijo.
Nambo m’baleju nganaŵa jika mwinanimu. Papalisoni achimjakwe ŵane ŵaŵaliji ali akwesilesoni mwinanimu. Jumo mwa jemanjaji ŵaliji, Frank Johnson. Jwalakwe jwapite paŵaliji M’bale Claus ni ŵamwusisye kuti, “Ana mkwete chipula chamwana chakutema?”
M’bale Arthur jwajanjile kuti, “Elo chipali.”
Kaneko M’bale Frank jwatite “Mapopelo getu gajanjidwe,” soni jwalakwe jwapitilisye kuti, “Ana mkuchiwona chinguwocho? Achitaŵilile ku misomaliji. Myoyo mumpikanichisyeje chenene Jwakulamulaju.a Jwalakwe pachagambe kusala kuti, ‘Alalichile, alalichile,’ mkakate chingwe chataŵilile chinguwocho.”
Myoyo M’bale Arthur, jwakamulile chipula chakwe myala, nikwembecheyaga yimpepe ni achimjakwe ŵala kuti M’bale Rutherford pachagambe kusala maloŵe gala jwalakwe jukate chingwe chila. Mwamti mwangachelewa ndaŵi jakuti M’bale Rutherford asale maloŵe gala jakwanile. Myoyo m’baleju mwakusangalala jwaŵechete mwakwesya maloŵe kuti, “Aŵe ŵakulupichika soni mboni sisyesyene kwa Ambuje. Alimbichile mnope mpaka dini syosope sili sijonanjidwe. Alalichile utengawu palipose. Ŵandu wosope pa chilambo amanyilile kuti Yehofa ali Mlungu soni kuti Yesu Klistu ali Mwenye jwa mayimwene soni Ambuje jwa achambuje. Lelo lili lisiku lyakusosekwa mnope mu mbili ja ŵandu. Alole Mwenye atandite kulamulila! Jemanja akwete masengo gakwasalila ŵane ya mwenyeju. Myoyo, alalichile, alalichile, alalichile, ya Mwenye soni Uchimwene wakwe.”
Arthur jwasasile kuti jwalakwe ni achimjakwe ŵala ŵakatile yingwe yila kaneko chinguwo chila chatambasukwiche. Mwakamulana ni yilembo ya “ADV,” pachinguwocho palembedwe maloŵe gakuti, “Alalichile ya Mwenye ni Uchimwene.”
MASENGO GAKUSOSEKWA MNOPE
Msongano wawatendechele ku Cedar Point wakamuchisye abale ni alongo kuganichisya mnope ya masengo gakulalichila ya Uchimwene. Abale ni alongo ŵaŵaliji ŵakusachilila ŵasangalele mnope kukamula masengoga. Kopotala jwine (apano tukusati mpayiniya) jwa ku Oklahoma, U.S.A., jwalembile kuti, “Twalalichilaga mu dela jele ŵandu ŵajinji ŵakamulaga masengo m’migodi soni ŵaliji ŵakulaga mnope.” Jwasasilesoni kuti ndaŵi syejinji ŵanduwo paŵapikanaga utenga wawasimanikwaga m’magasini ja Golden Age “ŵatandaga kulila.” Jwamalisisye mwakuŵecheta kuti, “twasangalalaga mnope kola upile wakwalimbikasya jemanjajo.”
Ŵakulijiganya Baibuloŵa ŵamanyililaga kusosekwa kwa maloŵe ga Yesu ga pa Luka 10:2. Maloŵega gakusati, “Yagowola yili yejinji, nambo ŵamasengo ali ŵamnono.” Pachamalaga chaka, Ŵakulijiganya Baibuloŵa ŵakamwile mnope masengo gakulalichila ya Uchimwene kupunda muŵatendelaga pandanda.
a Pandaŵi jine M’bale Rutherford ŵakolanjidwaga kuti “Jwakulamula” ligongo lyakuti pandaŵi jine jwakamwile masengo mpela jwakulamula magambo mu msinda wa Missouri, ku U.S.A.