NGANI JAKULIJIGANYA 21
NYIMBO NA. 107 Mlungu Ŵalosisye Chinonyelo
Yampaka Atende Kuti Apate Mundu Jwambone Kulombana Najo
“Ana nduni jwampaka apakombole kumsimana jwamkongwe jwambone? Ali jwamtengo wakwe kupunda maganga ga mtengo wa penani mnope!”—MIS. 31:10.
CHAKULINGA CHA NGANIJI
Kulondesya mfundo sya m’Baibulo syampaka simkamuchisye Mklistu kupata mundu jwakulombana najo soni yampaka atende abale ni alongo pakusaka kwakamuchisya ŵandu ŵakusaka kulombela.
1-2. (a) Ana yindu yapi yakusosekwa kuyiganichisya Aklistu ŵangalombela mkanaŵe kutanda chitomelo? (b) Ana “chitomelo” chikusagopolela chichi? (Alole “Ngopolelo ja Maloŵega.”)
ANA akusaka kulombela? Atamose kuti ulombela nganichiŵa chindu chakusosekwa mnope chakumtendekasya mundu kusangalala, Aklistu ŵajinji ŵanganalombela chinga ŵachinyamata kapena ŵachikulile akusajembecheya kupata mundu jwakulombana najo. Yisyene kuti mundu mkanatande chitomelo akusasosekwa kuŵa paunasi wambone ni Yehofa, kulimanyilila chenene, soni kumanyilila matala gakupatila mbiya kuti akomboleje kulisamalila.a (1 Akoli. 7:36) Naga yindu yeleyi yili chenene kwa wawojo, nikuti mpaka akole ulombela wambone.
2 Nambope, ndaŵi sine yikusaŵa yakusawusya kuti mundu apate mjakwe jwambone jwakulombana najo. (Mis. 31:10) Nambosoni atamose yili mkuti apatile mundu jwakusaka kumanyigana najo chenene, ndaŵi sine yikusaŵa yakusawusya kuti atande chitomelo.b Myoyo, munganiji chitukambilane yindu yampaka yakamuchisye Aklistu ŵanganalombela kupata mundu jwambone kulombana najo, soni yampaka yakamuchisye kuti atande chitomelo. Chitukambilanesoni yampaka atende abale ni alongo pakwakamuchisya ŵandu ŵakusaka kulombana.
KUPATA MUNDU JWAMBONE KULOMBANA NAJO
3. Ana ni yindu yapi yakusasosekwa kuyiganichisya Aklistu ŵangalombela pakusosasosa mundu jwakuti alombane najo?
3 Naga akusaka kulombela, mpaka atende chenene kumanyilila chindu chachikwasangalasya mnope mwa mundu jwakumsakajo mkanaŵe kutanda chitomelo.c Ligongo naga ngasamala mpaka alepele kummanyilila mundu jwakuŵajilwa kulombana najo, kapena mpaka atande chitomelo ni mundu jwanganaŵa jwakuŵajilwa kwa wawojo. Yili yisyene kuti mundu jwalijose jwakumwona kuŵa jwakuŵajilwa kulombana najo akusosekwa kuŵa Mklistu jwam’batisidwe. (1 Akoli. 7:39) Nambo amanyilile kuti kuŵa mundu jwam’batisidwe kwangagopolelaga kuti mundujo ali jwakuŵajilwa kulombana najo. Myoyo mpaka asosekwe kuliwusya kuti, ‘Ana ngwete yakulinga yamti uli? Ana ni ŵandu ŵapi ŵangusinawona kuŵa ŵakuŵajilwa kulombana nawo? Ana yindu yangwembecheya kwa mjangujo yili yakupikanika?’
4. Ana ni yindu yine yapi yakusayisala ŵandu ŵane m’mapopelo gawo?
4 Naga akusaka kulombela, tukukulupilila kuti ŵajipopelele ngani jeleji. (Afil. 4:6) Yisyene kuti Yehofa jwangasala kuti mpaka ampatile mundu mjakwe jwakulombana najo. Atamose yili myoyo, jwalakwe akusamanyilila yindu yakusosechela, mwamti mpaka ŵakamuchisya pakusosasosa mundu jwakulombana najo. Myoyo, akusosekwa kupitilisya kumsalila Yehofa yindu yakusaka paumi wawo. (Sal. 62:8) Amŵendejesoni kuti ŵakamuchisye kuŵa ŵalunda soni ŵakuwusimana mtima. (Yak. 1:5) M’bale jwine jwangalombela lina lyakwe John,d jwakusatama ku United States, jwasasile yindu yine yaŵayisalaga pakupopela. Jwalakwe jwatite, “Namsalilaga Yehofa ya ndamo syanasakaga kuti chakole mundu jwanasakaga kulombana najo. Nambosoni namŵendaga kuti ngole upile wakusimana ni mundu jwambone jwampaka lombane najo. Namŵendagasoni Yehofa kuti angamuchisye kola ndamo syampaka singamuchisye kuŵa jwamlume jwambone.” Nombe najo Mlongo Tanya jwakusatama ku Sri Lanka jwasasile kuti, “Pandaŵi janajembecheyaga kupata mundu jwakulombana najo, namŵendaga Yehofa kuti angamuchisye kuŵa jwakulupichika kwa jwalakwe, soni kuŵa jwakusangalala.” Atamose yili mkuti ngakupata mundu jwambone jwampaka alombane najo, Yehofa akusasala kuti chachipitilisya kwasamalila soni kwanonyela.—Sal. 55:22.
5. Ana Aklistu ŵangalombela akusakola ma upile gapi gakuwonegana ni ŵandu ŵakusamnonyela Yehofa? (1 Akolinto 15:58) (Alole chiwulili.)
5 Baibulo jikusatulimbikasya kuti tukoleje “yakutenda yejinji pa masengo ga Ambuje.” (Aŵalanje 1 Akolinto 15:58.) Kutenda yejinji pakumtumichila Yehofa, soni kupata ndaŵi jakwanila jakunguluka ni Aklistu achimjawo kukusakamuchisya kuti alimbikasyaneje. Nambosoni kutenda yeleyi mpaka kwape upile wakusimana ni achimjawo ŵangalombela, ŵakulipeleka mnope pakumtumichila Yehofa mpela mwakutendela wawojo. Mwamti pakulingalinga kumsangalasya Yehofa wawojo chachiŵa ŵakusangalala mnope.
Naga akutenda yejinji pakumtumichila Yehofa soni kupata ndaŵi jakutenda yindu ni Aklistu achimjawo, yichiŵa yangasawusya kuti asimane ni mundu jwampaka alombane najo (Alole ndime 5)
6. Ana Aklistu akusosekwa kumbuchila chichi pakusosasosa mundu jwampaka alombane najo?
6 Nambope akusosekwa kusamala kuti kusosasosa mundu jwakulombana najo chikaŵa chindu chakusosekwa mnope paumi wawo. (Afil. 1:10) Kusala yisyene, kuti mundu aŵe jwakusangalala yisyesyene yangadalila kuti aŵe jwamlombele kapena jwangalombela, nambo yikusadalila kuŵa paunasi wambone ni Yehofa. (Mat. 5:3) Mwamti pali ŵangalombela, mpaka akole upile wekulungwa ŵakumtumichila Yehofa mwampaka akombolele. (1 Akoli. 7:32, 33) Myoyo, akusosekwa kujikamulichisya masengo chenene ndaŵi jali ŵangalombela. Mlongo Jessica jwakusatama ku United States soni juŵalombele ali apundile yaka 30 jwasasile kuti, “Mkanimbe kulombela nalipelekaga mnope pamasengo gakulalichila. Yeleyi yangamuchisye kuti ngadandawulaga chilichose.”
AKOLEJE NDAŴI JAKWANILA JAKUMMANYILILA CHENENE MJAWOJO
7. Ligongo chichi luli lunda kuwungunya mwakwanila yakwamba mundu jwakusaka kumanyigana najo? (Misyungu 13:16)
7 Nambi uli naga akuyiwona kuti mundu jwine jwakwe mpaka aŵe jwambone kulombana najo? Ana akusosekwa kumlosya mwachitema kuti akumsaka? Baibulo jikusasala kuti mundu jwalunda akusawungunya chenene mkanaŵe kutenda chindu. (Aŵalanje Misyungu 13:16.) Myoyo mpaka luŵe lunda kuwungunya mwangawonechela yakwamba mundu jwakumsakajo mkanatande kulosya kuti akumsaka. M’bale jwine jwa ku Netherlands lina lyakwe Esuwini jwasasile kuti, “Nganisyo syakumsaka mundu mpaka siyiche mwachitema soni mpaka sityoche mwachitema. Myoyo pakukola ndaŵi jakwanila jakummanyilila chenene mundu jwakumsaka yichakamuchisya kuti akatanda chitomelo ligongo lyakujigalika nganisyo.” Konjechesya pelepa, pakumwungunya chenene mundu jwakumsaka, mpaka yakamuchisye kumanyilila naga mundujo nganaŵa jwakuŵajilwa kulombana najo.
8. Ana mundu jwangalombela mpaka atende uli kuti ammanyilile chenene mundu jwakusaka kuŵa najo pachitomelo? (Alole chiwulili.)
8 Ana mpaka awungunye chamti uli yakwamba mundu jwine mwangawonechela? Pandaŵi ja misongano ja mpingo, kapena pakukunguluka pagulu, mpaka aloleje yindu yine yakwamba mundujo mpela yakusati pakumnonyela Yehofa, soni ndamo syakwe. Ana akusakunguluka ni ŵandu ŵamti uli, soni akusanonyela kuŵecheta yamti uli? (Luk. 6:45) Ana yakulinga yakwe yikulandana ni yakwete wawojo? Mpaka ŵawusyesoni achakulungwa ŵa mumpingo mwakwe kapena Aklistu ŵane ŵakummanyilila chenene. (Mis. 20:18) Mpaka ŵawusyeje jemanjaji yindu mpela mbili ja mundujo soni ndamo syakwe. (Lut. 2:11) Pakuwungunya yindu yakwamba mundujo, akusosekwa kuŵambala kutenda yindu yampaka yimtendekasye sooni, nambosoni atendeje yindu mwakumchimbichisya.
Mkanaŵe kumsalila mundu kuti akumsaka, akusosekwa kuwungunya mbili ja mundujo nambo mwangawonechela (Alole ndime 7-8)
9. Ana akusosekwa kumanyilila yindu yapi mkanaŵe kumsalila nganisyo syawo mundu jwakumsaka?
9 Ana akusosekwa kujigala ndaŵi jelewu chamti uli ali mkuwungunya ya mundujo mkanaŵe kumsalila kuti akumsaka? Naga akuwutuchila kumsalila mundujo nganisyo syawo, mpaka ayiwone kuti wawojo ŵangaganisyaga chenene mkanaŵe kusagula yakutenda. (Mis. 29:20) Nambosoni naga mundujo ayikopochele kuti akumsaka nambo wawojo akuchelewa mnope kumsalila, jwalakwejo mpaka ayiwone kuti wawojo ali ŵachisyewu pakusagula yakutenda. (Jwak. 11:4) Nambo chakusosekwa mnope chili chakuti wawojo aŵe ŵakusimichisya kuti ali ŵakoseka kulombela soni kuti mundu jwakumsakajo ali jwambone kulombana najo.
10. Ana akusosekwa kutenda chichi naga mundu jwine akulosya kuti akwasaka nambo wawojo ngakumsaka?
10 Nambi uli naga ayikopochele kuti mundu jwine akwasaka wawojo? Naga wawojo ngakumsaka mundujo mpaka atende chenene kulosya yeleyo kupitila mu yitendo yawo. Mpaka kuŵe kulemwa kumtendekasya mundu kuganisya kuti wawojo akumsaka chitamilecho yili mkuti ngakumsaka.—1 Akoli. 10:24; Aef. 4:25.
11. Ana Aklistu ŵakusatama m’yilambo yele ŵane akusakundidwa kwapatila achimjawo mundu jwampaka alombane najo akusasosekwa kumbuchila chichi?
11 Mu yilambo yine, achinangolo kapena ŵachibale ŵane ŵachikulile ni ŵakusakola udindo wakwasagulila achalongo achimjawo ŵangalombela mundu jwampaka alombane najo. Pele m’yilambo yine ŵachinasi ŵa mundu kapena achimjakwe akusampatila mundu jwangalombela mjakwe jwampaka aŵajilane najo. Kaneko akusalinganya yakuti ŵanduwo asimane kuti alole naga akuŵajilana. Naga wawojo ŵaŵendile kuti ŵapatile ŵandu ŵane ŵakwe mundu jwampaka aŵe najo pachitomelo kapena jwampaka alombane najo, akusosekwa kuganichisya yindu yampaka asache jwamlume kapena jwamkongwejo. Kaneko papatikene ŵanduwo, akusosekwa kuganichisya ndamo syakwete, soni yakusati pakumnonyela Yehofa. Kuŵa paunasi wambone ni Yehofa kuli kwakusosekwa mnope kupunda mbiya, majiganyo, kapena yindu yine yakusamanyilila ŵanduwo. Nambope, wawojo akusosekwa kumanyilila kuti jwamlume ni jwamkongwejo ni ŵakwete udindo wakusagula naga mpaka alombane kapena iyayi.—Agal. 6:5.
YAMPAKA ATENDE KUTI ATANDE CHITOMELO
12. Naga akusaka kutanda chitomelo ni mundu jwine jwakwe, ana mpaka ammanyisye chamti uli?
12 Naga wawojo akusaka kutanda chitomelo ni mundu jwine, ana mpaka amsalile chamti uli nganisyo syawo?e Akusosekwa kulinganya yakuti aŵechetane najo pameso ni pameso pamalo pakuwonechela kwa ŵandu ŵane kapena kupitila pa foni. Amsalile mundujo yakusaka mwakupikanika chenene. (1 Akoli. 14:9) Naga yakomboleka, mpaka atende chenene kumpa ndaŵi jakwanila mundujo kuti akaganichisye nganijo. (Mis. 15:28) Nambo naga mundujo alosisye kuti ngakusaka, akusosekwa kuchimbichisya yasagwileyo.
13. Ana mpaka atende uli naga mundu jwine alosisye kuti akusaka kuti amanyigane najo? (Akolose 4:6)
13 Nambi uli naga mundu jwine ali ŵasalile kuti akwasaka? Akusosekwa kumanyilila kuti mjawojo jwasosekwaga kulimba mtima kuti ŵasalile nganisyo syakwe, myoyo akusosekwa kutenda yindu mwachinonyelo soni mwakumchimbichisya. (Aŵalanje Akolose 4:6.) Naga akuyiwona kuti akusosekwa ndaŵi jakwanila kuti aganichisye nganijo, akusosekwa kumsalila yeleyo mjawojo. Nambope ngakusosekwa kuchelewa kumsalila mjawojo nganisyo syawo, naga yili yakomboleka. (Mis. 13:12) Naga ngakumsaka mundujo, akusosekwa kumsalila yeleyo mwachinonyelo soni mwakupikanika chenene. Aganichisye yaŵatite pakwanga M’bale Hans jwakusatama ku Austria mlongo jwine ali amsalile kuti akumsaka. M’baleju jwatite, “Namjanjile mlongoju mwachinonyelo soni mwakupikanika chenene. Natesile yeleyi kuti ngamtendekasya kukola chembecheyo chakuti lisiku line mpaka tuŵe pachitomelo. Panyuma pakwe, naŵambalagasoni kutenda yindu yayikamtendekasisye mlongojo kuganisya kuti njenjile nganisyo.” Nambo naga akuyiwona kuti mundujo jwasangalesye, mpaka amsalile nganisyo syawo soni mpaka akambilane mwampaka chijendeleje chitomelo chawo. Nambope akusosekwa kumanyilila kuti mpaka alekanganeje pa yindu yine yakwembecheya kwa mjawojo ligongo lyakulekangana ndamo kapena yindu yine.
YAMPAKA ATENDE ŴANE PAKWAKAMUCHISYA AKLISTU ŴANGANALOMBELA
14. Ana mpaka twakamuchisye chamti uli Aklistu ŵangalombela kupitila mu yakuŵecheta yetu?
14 Ana mpaka twakamuchisye chamti uli Aklistu ŵakusaka kulombela? Litala limo lyampaka tutendele yeleyi lili kusamala ni yindu yatukusaŵecheta. (Aef. 4:29) Mpaka tuliwusye kuti, ‘Ana ngusinakwelegula ŵandu ŵali pachitomelo? Ana panam’weni m’bale ni mlongo ŵangalombela ali mkukunguluka, ngusawutuchila kuganisya kuti anonyelene?’ (1 Tim. 5:13) Kupwatika pelepa, tuŵambaleje kwatendekasya Aklistu ŵangalombela kuyiwona kuti ali ŵangali mate ligongo lyakuti nganalombela. M’bale Hans, jwatumkolasile jula jwasasile kuti, “Abale ŵane akusanonyela kuŵecheta kuti, ‘Ligongo chichi ngamkulombela? Apanotu mkusile.’ Maloŵe mpela gelega mpaka gatendekasye ŵandu ŵangalombela kuyiwona kuti ali ŵangasosekwa, soni mpaka yatendekasye kuti alagasicheje mnope nganisyo.” Kusala yisyene, mpaka atende chenene kupata matala gakwayamichila Aklistu ŵanganalombela.—1 Ates. 5:11.
15. (a) Mwakamulana ni mfundo jajikusasimanikwa pa Aloma 15:2, ana tukusosekwa kumbuchila chichi mkanituŵe kumkamuchisya mundu kupata mjakwe jwakulombana najo? (Alole chiwulili.) (b) Ana ŵalijiganyisye yamtuli mu fidiyoji?
15 Nambi uli naga tukuganisya kuti m’bale ni mlongo jwine jwakwe mpaka aŵajilane kulombana? Baibulo jikusatusalila kuti tuganichisyeje yakusaka ya ŵane. (Aŵalanje Aloma 15:2.) Ŵandu ŵajinji ŵangalombela ŵangasaka kuti twamanyikasyeje kwa ŵandu ŵampaka alombane nawo, mwamti tukusasosekwa kuchimbichisya nganisyo syawo. (2 Ates. 3:11) Yisyene kuti ŵane mpaka asache kwakamuchisya kupata mundu jwakuti amanyigane najo, nambope ngatukusosekwa kutenda yeleyo naga nganatuŵenda.f (Mis. 3:27) Ŵandu ŵane ŵangalombela akusasaka kwamanyikasya ni ŵandu ŵane m’litala lyangawonechela. Mlongo Lydia jwakusatama ku Germany soni jwali jwangalombela jwasasile kuti, “Mpaka alinganye yakuti m’bale ni mlongo jwakusaka wawojo kuti amanyigane akasimanikwe pa gulu jine jakwe jalinganyisye. Wawojo agambe kulinganya yakuti m’bale ni mlongojo awonegane, kaneko ni kwalechela achimsyenewo kusagula yakutenda.”
Ŵandu ŵajinji pasimene pampepe yikusapeleka upile kwa Aklistu ŵangalombela kuti amanyigane (Alole ndime 15)
16. Ana Aklistu ŵangalombela akusosekwa kukumbuchila chichi?
16 Kusala yisyene, wosopewe chinga tuli ŵalombele kapena ŵangalombela mpaka tukole umi wakusangalala. (Sal. 128:1) Myoyo, naga akusaka kulombela nambo nganaŵepe kupata mundu jwakuti alombane najo, apitilisye kulipeleka mnope pakumtumichila Yehofa. Mlongo jwine jwa ku Macao lina lyakwe Sin Yi jwatite, “Ndaŵi jali ŵangalombela jikusaŵa jejipi mnope, pakulandanya ni ndaŵi jachachitama yimpepe ni ŵamkwawo mu Paladaiso. Myoyo, asangalaleje ni ndaŵi jali ŵangalombela soni ajikamulichisyeje masengo mwalunda.” Nambi uli naga apatile mundu juŵamsakaga mwamti atandite chitomelo? Mungani jakuyichisya tuchikambilana yampaka atende kuti chitomelo chawo chijendeje chenene.
NYIMBO NA. 137 Achakongwe Ŵakulupichika, Alongo Ŵachiklistu
a Kuti amanyilile naga ali ŵakoseka kulombela alole pa jw.org ngani jakuti “Kukhala Pachibwenzi—Mbali Yoyamba: Kodi Ndine Wokonzeka Kukhala Pachibwenzi?”
b NGOPOLELO JA MALOŴEGA: Mungani ajino soni jakuyichisya, maloŵe gakuti “chitomelo” gakugopolela ndaŵi jakusamanyigana chenene jwamlume ni jwamkongwe kuti alole naga akuŵajilana kulombana. Chitomelo chikusatanda pandaŵi jele jwamlume ni jwamkongwe alosisye kuti anonyelene soni akwete chakulinga chakuti chalombane, mwamti chikusapitilila mpaka ali ajitikene yakulombana kapena mpaka chili chimasile.
c Pakusaka kuti nganiji jipikaniche chenene, mu ndime syakuyichisyasi tukamulichisye masengo m’bale kuŵa mundu jwakuŵajilwa kulombana najo. Nambope mfundo syakwe sikusakamula masengo mwakulandana kwa mlongo.
d Mena gane munganiji gachenjile.
e Mu ndamo sine, jwamlume ni jwakusam’wuchisya jwamkongwe kuti aŵe pachitomelo. Nambope, nombe jwamkongwe akwetesoni ufulu wakum’wuchisya jwamlume kuti awe pachitomelo. (Lut. 3:1-13) Kuti amanyilile yejinji alole ngani ja Chichewa jakuti “Achinyamata Akufunsa Kuti . . . Kodi Mnyamata Ndingamuuze Bwanji Kuti Ndikumufuna?” mu Ajimuche! ja Okotoba 22, 2004.