Ŵachimbichisyeje Ŵane

1. Ligongo chichi ŵandu akusasangalala ŵane pakwachimbichisya? (Misyungu 22:1)

ANA akusasangalala ŵane pakwachimbichisya? Mwangakayichila akusasangalala. Jwalijose akusasosechela uchimbichimbi. Mwamti tukusasangalala ŵane pakutuchimbichisya. Ni ligongo lyakwe Baibulo jikusati, “Kupochela uchimbichimbi kuli kwambone kupunda silifa ni golide.”—Aŵalanje Misyungu 22:1.

2-3. Ligongo chichi pane yikusaŵa yakusawusya kwachimbichisya ŵane?

² Pane yikusaŵa yakusawusya kwachimbichisya ŵane. Yili myoyo ligongo lyakuti tukusayiwona yakulepela ya achimjetu. Nambosoni, tukutama m’chilambo chele ŵandu ŵajinji ali ŵangali ulemu. Nambo ligongo chichi tukusasosekwa kuŵa ŵakulekangana ni ŵandu ŵeleŵa? Ligongo lyakuti Yehofa akusasaka kuti twachimbichisyeje “ŵandu ŵamtundu uliwose.”—1 Pet. 2:17.

³ Nganiji chijitukamuchisye kumanyilila ngopolelo jakwachimbichisya ŵane soni yampaka tutende pakulosya kuti tukusitwachimbichisyaga (1) ŵandu ŵa m’liŵasa lyetu, (2) Aklistu achimjetu, soni (3) ŵandu ŵangakusamtumichila Yehofa. Chitukambilanesoni yampaka tutende pakwachimbichisya ŵane mu yakutendekwa yakusawusya mnope.

ANA KWACHIMBICHISYA ŴANE KUKUSAGOPOLELA CHICHI?

4. Ana kwachimbichisya ŵane kukusagopolela chichi?

⁴ Maloŵe gakuti “kuchimbichisya” gakusagopolela mwatukusitwawonela soni mwatukusatendela yindu ni ŵandu ŵane. Patumanyilile kuti mundu jwine akwete ndamo syambone, kapena atesile yindu yine yakwe yapadela kapenasoni naga mundujo akwete udindo winewakwe, tukusatenda yindu yakulosya kuti tukusamchimbichisyaga. Nambo tukusasosekwa kwachimbichisyaga ŵane ni mtima wosope.—Mat. 15:8.

5. Ana chichi champaka chitukamuchisye kuti twachimbichisyeje ŵane?

⁵ Yehofa akusasaka kuti twachimbichisyeje ŵane kupwatikapo “ŵakulamulila.” (Alo. 13:​1, 7) Nambo ŵane mpaka asale kuti, “Ngusinachimbichisyaga ŵandu ŵakusiŵachimbichisyaga achimjawo.” Ana kaganisye keleka kali kakuŵajilwa? Mpela ŵakutumichila ŵa Yehofa, tukusamanyilila kuti ngatukusagamba kwachimbichisya ŵandu ligongo lya yitendo yawo. Nambo tukusatenda yeleyi, ligongo lyakuti tukusamnonyela mnope Yehofa, soni tukusasaka kumsangalasya.—Yos. 4:14; 1 Pet. 3:15.

6. Ana yili yakomboleka kumchimbichisya mundu jwangakusiŵachimbichisya wawojo? Alondesye. (Alolesoni chiwulili chapachikuto.)

⁶ Ŵane mpaka aliwusye kuti, ‘Ana yili yakomboleka kwachimbichisyaga ŵandu ŵangakusakuchimbichisyaga?’ Elo yili yakomboleka. Kwende tulole yisyasyo yakuyichisyayi. Mwenye Sauli jwamnyosisye mwanache jwakwe Yonatani pa gulu ja ŵandu. (1 Sam. 20:​30-34) Nambope Yonatani jwapitilisye kwakamuchisya babagwewo kuputa ngondo mpaka palisiku lyaŵawile. (Eks. 20:12; 2 Sam. 1:23) Jwamkulungwa jwaŵakutaga mbopesi Eli jwamŵechetele Hana kuti amwele mnope ukana. (1 Sam. 1:​12-14) Nambope Hana jwaŵechete ni Eli mwakumchimbichisya, atamose kuti Elijo jwalepelaga kwajamuka ŵanache ŵakwe ŵaŵatendaga yangalondeka. (1 Sam. 1:​15-18; 2:​22-24) Nambosoni ŵandu ŵa ku Atene ŵamŵechetele yachipongwe Paulo mwamti ŵamkolasile jwalakwe kuti ali “jwakuweweta.” (Mase. 17:18) Mwangasamala kandu ni yeleyi, jwalakwe jwaŵechete ni jemanjaji mwakwachimbichisya. (Mase. 17:22) Yisyasyoyi yikulosya kuti kumnonyela mnope Yehofa soni kusachilila kutenda yakumsangalasya, ni kwakukusatutendekasya kuti twachimbichisyeje ŵane atamose pandaŵi jatukuyiwona kuti yili yakusawusya kutenda yeleyi. Kwende sambano tukambilane ya ŵandu ŵatukusasosekwa kwachimbichisya soni ligongo lyakwe tukusosekwa kutenda yeleyi.

ŴACHIMBICHISYEJE ŴAMWIŴASA MWAWO

7. Ana chichi champaka chitutendekasye kuti yitusawusyeje kwachimbichisya ŵamwiŵasa mwetu?

⁷ Chakusawusya chachikusapagwa. Ndaŵi syejinji tukusaŵaga tuli yimpepe ni ŵamwiŵasa mwetu. Yeleyi yikusatendekasya kuti tumanyilileje yakusatendaga chenene soni yakusalepelaga. Ŵane akusaŵa kuti akwete ulwele yayikusatendekasya kuti yiŵeje yakusawusya kwasamalila. Pele ŵane akusalaga mnope ni nganisyo. Ŵane mpaka aŵechete kapena kutenda yindu yampaka yitupweteche mnope. Mmalo mwakuti mwiŵasa gaŵeje malo gambone soni gamtendele, ŵane akusatendaga yangachimbichisya ŵamwiŵasa mwawo yayikusasokonasya liŵasa lyosopelyo. Yakuyichisya yakwe, ŵandu ŵangatendaga yindu mwakamulana. Mpela mwayikusaŵela kuti ulwele ukusatendekasya chilu kuti chikakamulaga chenene masengo, nombe ungachimbichisyana ukusatendekasya kuti liŵasa likakamulanaga. Nambo mpela mwayikusaŵela kuti maulwele gejinji gana mtela wakwe, m’wejisoni yili yakomboleka kutanda kwachimbichisya ŵandu ŵamwiŵasa mwetu.

8. Ligongo chichi tukusasosekwa kwachimbichisyaga ŵamwiŵasa mwetu? (1 Timoteyo 5:​4, 8)

⁸ Ligongo chichi tukusasosekwa kwachimbichisyaga ŵamwiŵasa mwetu? (Aŵalanje 1 Timoteyo 5:​4, 8.) Muchikalata chakwe chandanda chakwawula kwa Timoteyo, Paulo jwasasile yakusasosekwa kutenda ŵandu ŵa m’liŵasa limpepe pakusamalilana. Jwalakwe jwasasile kuti tukusasosekwa kwachimbichisya ŵamwiŵasa mwetu m’litala lyeleli ngaŵa ligongo lyakuti ugambile kuŵa udindo wetu nambo pakusaka kulosya kuti tuli “ŵakulipeleka kwa Mlungu.” Maloŵega gakusagopolela kuti tukusitwachimbichisyaga ŵamwiŵasa mwetu ligongo lyakuti tukusamnonyela mnope Yehofa soni tukusayiwona kuti kutenda yeleyi kuli mbali jakulambila kwetu. Yehofa ni juŵatandikasisye liŵasa. (Aef. 2:19; 3:​14, 15) Myoyo, patukwachimbichisya ŵamwiŵasa mwetu, tukusaŵasoni tuli mkumchimbichisya Yehofajo. (1 Tim. 5:4) Mwamti lyeleli lili ligongo lyekulungwa lyalikusatutendekasya kuti twachimbichisyeje ŵamwiŵasa mwetu.

9. Ana ŵalombane mpaka alosye chamti uli kuchimbichisyana? (Alolesoni yiwulili.)

⁹ Yampaka atende pakwachimbichisya ŵamwiŵasa mwawo. Jwamlume jwakusiŵachimbichisya ŵamkwakwe akusalosya kuti akusiŵawona ŵamkwakwewo kuŵa ŵakusosekwa mnope chinga pali pagulu kapena paŵaŵili. (Mis. 31:28; 1 Pet. 3:7) Jwalakwe jwangaputaga, kwatesya sooni, kapena kwatendekasya kuliwona kuti ali ŵangasosekwa. M’bale Ariela jwakusatama ku Argentina, jwatite, “Ligongo lyakuti ŵamkwangu akwete ulwele winewakwe, yikusatendekasya kuti pane aŵecheteje yindu yayikusambweteka mnope. Payitendekwe yeleyi, ngusalikumbusya kuti ŵamkwanguwo nganasakaga kuŵecheta yeleyo. Mwamti ngusakumbuchila lilemba lya 1 Akolinto 13:​5, lyalikusangamuchisya kuti mbechetaneje ni ŵamkwanguwo mwakwachimbichisya soni mwangapila mtima.” (Mis. 19:11) Jwamkongwe akusiŵachimbichisya ŵamkwakwe mwakuŵecheta yambone ya ŵamkwakwewo kwa ŵane. (Aef. 5:33) Jwalakwe akusaŵambala kwanyosya ŵamkwakwewo, kwalalatila soni kwapa mena gachipongwe ligongo akusamanyilila kuti yeleyo mpaka yijonanje ulombela ŵakwe. (Mis. 14:1) Mlongo jwine jwa ku Italy jwelesoni ŵamkwakwe akusalagasika nganisyo jwatite, “Ndaŵi sine ngusayiwona kuti ŵamkwangu akusadandawulaga mnope. Mwamti kalakala, yanaŵechetaga soni kutenda yalosyaga kuti ngangwachimbichisya. Nambo kukunguluka ni ŵandu ŵakusiŵachimbichisya ŵane kwangamuchisye kuti nombene nachimbichisyeje ŵamkwanguwo.”

10. Ana ŵanache mpaka alosye chamti uli kuti akusiŵachimbichisya achinangolo ŵawo?

¹⁰ Ŵanache akusosekwa kupikanilaga malamusi gatamilikasisye achinangolo ŵawo. (Aef. 6:​1-3) Akusosekwa kuŵechetagasoni mwakwachimbichisya achinangolo ŵawowo. (Eks. 21:17) Achinangolo ŵawo pakukula, akusasosekwa kwachimbichisya soni kwapa yindu yakusosechela. Soni akusosekwa kutenda yampaka akombole pakwasamalila. Aganichisye chisyasyo cha María, jwele babagwe nganaŵa ŵa Mboni sya Yehofa. Babagwewo paŵatandite kulwala, yaliji yakusawusya kuti ŵasamalileje ligongo ŵamtendelaga yindu mwangamganichisya. Jwalakwe jwatite, “Napopesile kuti yakutenda yangu yilosyeje kuti ngusinachimbichisya babawo. Nayiwonaga kuti naga Yehofa akusalila kuti nachimbichisyeje achinangolo ŵangu, nikuti changamuchisyejesoni kuti ngombole kutenda yeleyo. Mwamti namanyilile kuti ngusosekwape kwachimbichisyaga baba ŵangu atamose pangakuchenga ndamo syawo.” Patukwachimbichisya ŵandu ŵamwiŵasa mwetu atamose patukuyiwona kuti yili yakusawusya kutenda yeleyi, tukusalosya kuti tukusamchimbichisya Yehofa juŵatandisye liŵasa.

ŴACHIMBICHISYEJE AKLISTU ACHIMJAWO

11. Ligongo chichi mpaka yiŵeje yakusawusya kwachimbichisya Aklistu achimjetu?

¹¹ Chakusawusya chachikusapagwa. Aklistu achimjetu akusalingalinga kuti akuyeje mfundo sya m’Baibulo. Nambo ndaŵi sine mpaka atutendele yindu mwangali chinonyelo, mpaka atuganichisye yakulemwecheka soni mpaka atunyosye. Naga Mklistu mjetu atutendekasisye kola “ligongo lyakudandawulila,” mpaka yitusawusyeje kutenda yindu mwakumchimbichisya. (Akolo. 3:13) Ana chichi champaka chitukamuchisye kupitilisya kwachimbichisya jemanjaji?

12. Ligongo chichi kwachimbichisya Aklistu achimjetu kuli kwakusosekwa? (2 Petulo 2:​9-12)

¹² Ligongo chichi tukusasosekwa kwachimbichisya Aklistu achimjetu? (Aŵalanje 2 Petulo 2:​9-12.) Mu chikalata chakwe chaŵili, Petulo jwasasile kuti Aklistu ŵane ŵa m’yaka 100 yandanda, ŵaŵechetaga mwangachimbichisya “ŵandu ŵele Mlungu ŵachimbichisye,” ŵaŵaliji achakulungwa ŵa mumpingo. Ana malayika gakulupichika gatesile uli paŵayiweni yeleyi? “Pakusaka kumchimbichisya Yehofa,” jemanjajo nganasala maloŵe galigose gakusakala kwa ŵanduwo. Aganichisye ayi, malayika gelega nganigaŵecheta maloŵe galigose gachabe kwa achalume ŵakunyadawo. Mmalomwakwe, jemanjajo ŵamlechele Yehofa kuti ŵalamule soni kwajamuka ŵanduwo. (Alo. 14:​10-12; alole Yuda 9) M’weji mpaka tulijiganye kutyochela kwa malayikaga. Naga tukusitwachimbichisyaga ŵandu ŵakusatusisya, nikuti tukusosekwasoni kwachimbichisyaga mnope Aklistu achimjetu. Mwamti tukusasosekwa kuŵa “ŵandanda” pakwachimbichisya jemanjaji. (Alo. 12:10) Patukutenda yeleyi tukusalosya kuti tukusamchimbichisya Yehofa.

13-14. Ana mpaka tulosye chamti uli kuti tukusitwachimbichisya ŵandu ŵa mumpingo mwetu? Apeleche yisyasyo. (Alolesoni yiwulili.)

¹³ Yampaka tutende pakwachimbichisya Aklistu achimjetu. Achakulungwa ŵa mumpingo akusasosekwa kwalongolelaga ŵane mwachinonyelo. (Fil. 8, 9) Mwamti pakusaka kupeleka malangiso, akusosekwa kugapeleka mwachinonyelo ngaŵaga ali atumbile. Alongo mpaka akamuchisye kuti ŵandu mumpingo achimbichisyaneje naga akuŵambala kuŵecheta ngani sya mabosa soni kusakasya mbili ja ŵane. (Tit. 2:​3-5) Wosopewe mpaka tulosye kuti tukusitwachimbichisya achakulungwa ŵa mumpingo patukutenda yindu mwakamulana ni jemanjaji soni patukwayamichila pamasengo gekulungwa gakusatenda mpela kulongolela misongano, masengo gakulalichila soni kwakamuchisya ŵandu ŵajigele “litala lyakulemwecheka.”—Agal. 6:1; 1 Tim. 5:17.

¹⁴ Pandaŵi jine mlongo Rocío yamsawisye kuti amchimbichisyeje jwamkulungwa jwine juŵamjamwiche. Jwalakwe jwatite, “Nayiwonaga kuti jwalakwe ngananjamuka mwachinonyelo.” Mwamti pandili kunyumba, naŵechetaga yakusakala yakwamba m’baleju. Atamose kuti nganilosyaga yeleyi, nambo nayiwonaga kuti nganasakaga kungamuchisya, mwamti nganimbikanila yaŵasalileyo.” Ana chichi chachamkamuchisye mlongoju? Jwalakwe jwatite, “Panalijiganyaga Baibulo, naŵalasile lilemba lya 1 Atesalonika 5:​12, 13. Nalagasiche nganisyo panayikopochele kuti nganinamchimbichisya m’baleju. Napopesile kwa Yehofa soni nawungunyisye m’mabuku getu kuti mbate mfundo syakungamuchisya kuchenga kaganisye kangu. Mwamti nayikopochele kuti unejo ni junakwete chakusawusya ngaŵaga m’baleju. Apano nayiweni kuti ngusosekwa kuŵa jwakulinandiya kuti ngomboleje kwachimbichisya ŵane. Mwamti ngupitilisya kulingalinga kuti ngole ndamoji, soni nguyiwona kuti Yehofa akusangalala ni yangutendayi.”

ŴACHIMBICHISYEJE ŴANDU ŴANGAKUSAMTUMICHILAGA YEHOFA

15. Ligongo chichi mpaka yitusawusyeje kwachimbichisya ŵandu ŵangakusamtumichilaga Yehofa?

¹⁵ Chakusawusya chachikusapagwa. Ndaŵi syejinji tukusasimana ni ŵandu ŵele ngakusayikosyaga ya Mlungu, soni Baibulo. (Aef. 4:18) Ŵane ngakusasaka kupikanila utenga ŵetu ligongo lya yindu yaŵalijiganyisye ali ŵachinandipile. Nambosoni achimjetu ŵa kusukulu soni kumasengo mpaka aŵe ŵakusawusya kutenda nawo yindu. Yeleyi mpaka yitendekasye kuti tuleche kwachimbichisya ni kwatendelaga yindu mwangali chinonyelo.

16. Ligongo chichi kwachimbichisya ŵandu ŵangakusamtumichilaga Yehofa kuli kwakusosekwa? (1 Petulo 2:12; 3:15)

¹⁶ Ligongo chichi tukusosekwa kwachimbichisya ŵandu ŵangakusamtumichilaga Yehofa? Akumbuchileje kuti Yehofa akusalolaga mwakusatendela yindu ni ŵandu ŵangakusamtumichilaga jwalakwe. Ndumetume Petulo jwasalile Aklistu kuti ndamo syawo syambone mpaka syatendekasye ŵandu “kumchimbichisya Mlungu.” Pa ligongo lyeleli, jwalakwe jwasalile Aklistuwo kuti akusosekwa kuŵichila kunyuma yakusakulupilila “mwakuwusimana mtima soni mwauchimbichimbi wekulungwa.” (Aŵalanje 1 Petulo 2:12; 3:15.) Chinga Aklistu akusaka kusala yakusakulupilila kwa achakulungwakulungwa ŵaboma kapena kwa jwalijose, akusasosekwa kuŵecheta mwa uchimbichimbi mpela mwakaŵechetele pameso pa Yehofa. Nambosoni paja Yehofa akusalola soni kupikana yatukusaŵecheta soni yatukusati pakuyiŵecheta. Mwamti lyeleli lili ligongo lyekulungwa lyalikusatutendekasya kuti twachimbichisyeje ŵandu ŵangakusamtumichila Yehofa.

17. Ana mpaka tulosye chamti uli kuti tukusitwachimbichisya ŵandu ŵangakusamtumichila Yehofa?

¹⁷ Yampaka tutende pakwachimbichisya ŵandu ŵangakusamtumichila Yehofa. Patukulalichila, ngatukusasaka kwalosya ŵandu kuti jemanjajo ŵangamanyililaga jejinji yakwamba Baibulo. Mmalomwakwe, tukusasaka kwawona ŵane kuŵa ŵakusosekwa mnope kwa Yehofa soni kuti ali ŵakutupunda. (Hag. 2:7; Afil. 2:3) Jwine pakutunyosya ligongo lya yindu yatukusakulupilila tukusaŵambala kuŵecheta maloŵe gampaka gawoneche gambone nambo gali mkuti chigamtumbilikasye mundujo. (1 Pet. 2:23) Naga ayikopochele kuti aŵechete yineyakwe yangaŵajilwa, mpaka atende chenene kupepesya ndaŵi jijojo. Ana mpaka alosye chamti uli kuti akusiŵachimbichisya ŵandu ŵakusakamula nawo masengo? Alimbichileje masengo soni aloleje yambone mwa ŵandu ŵakusakamula nawo masengowo soni abwana wawo. (Tit. 2:​9, 10) Pakutenda yindu mwakuwona mtima soni pakulimbichila masengo gawo, mpaka yatendekasye ŵane kusangalala. Atamose yili mkuti yakutendayo ngayikwasangalasya ŵane, nambope wawojo chachikombola kumsangalasya Yehofa.—Akolo. 3:​22, 23.

18. Ligongo chichi tukusosekwa kwachimbichisyaga ŵane?

¹⁸ Tukwete magongo gejinji gakututendekasya kuti twachimbichisyeje ŵane. Tuyiweni kuti patukwachimbichisya ŵamwiŵasa mwetu tukusaŵa tuli mkumchimbichisya Yehofa jwali mtwe ŵa liŵasa. Mwakulandamo, patukwachimbichisya Aklistu achimjetu tukusaŵa tuli mkwachimbichisya Atati ŵetu ŵakwinani. Nambosoni patukwachimbichisya ŵandu ŵangakusamtumichila Yehofa, tukusaŵa tuli mkwatendekasya jemanjajo kuti amchimbichisyeje Mlungu jwetu jwamkulungwa. Atamose yili mkuti ŵane ngakusatuchimbichisyaga, tukusasosekwa kuti ndaŵi syosope twachimbichisyejepe jemanjajo. Yili myoyo ligongo lyakuti Yehofa chachitupa upile naga tukulosya ndamoji. Mwamti jwalakwe jwasasile kuti, “Ŵandu ŵakusanjimbichisya unesoni chinjachimbichisya.”—1 Sam. 2:30.