MTWE 1
Ana Mlungu Ali Jwamtuli?
1, 2. Ana ndaŵi syejinji ŵandu akusawusyaga yiwusyo yapi?
ŴANACHE akusawusya yiwusyo yejinji. Komboleka kwalondechesya yine yakwe mwakupikanika, nambo ndaŵi syejinji akusawusyape kuti, ‘Ligongo chichi?’ Ni pakulinga kwajanga akusajendelechelape kuwusya kuti, ‘Nambo ligongo chichi?’
2 Chinga ali jwamkulungwa kapena mwanache, nambo wosopewe tukusawusyaga. Komboleka kola yiwusyo payindu yachitulye, yachituwale, soni yachitusume. Kapena mpaka tuliwusyeje yiwusyo yakwamba umi soni yindu yakusogolo. Nambo naga ngatukupata kwanga kwa yiwusyo yeleyi, mpaka tulece kuwungunya kwanga kwakwe.
3. Ligongo chichi ŵane akusaganisya kuti nganaŵa akombwele kupata kwanga kwa yiwusyo yakusosekwa yakusakola?
3 Nambo, ana Baibulo jikusajanga yiwusyo yakusosekwa mnope yatukusawusyaga? Ŵane komboleka kuganisya kuti jikusajangaga, nambo akusayiwona kuti jili jakusawusya mnope kujipikanichisya. Jemanjaji mpaka aganisyeje kuti ŵakwiganya soni achimlongola ŵa dini ni ŵampaka ajanje yiwusyo. Nambo ŵane akusatenda sooni kwitichisya kuti ngakumanyilila kwanga kwa yiwusyo. Ana ŵawojo akuganisya wuli?
4, 5. (a) Ana yiwusyo yakusosekwa yapi yampaka awusye? (b) Ligongo chichi akusosekwa kwendelechela kusosasosa kuti apate kwanga kwakwe?
4 Mwine komboleka kuti akusasaka ali amanyilile kwanga kwa yiwusyo mpela ayi, Ligongo chichi ngwete umi? Ana yichindendechela yatuli pachinjiwapo? Ana Mlungu ali jwatuli? Yesu juŵaliji jwakwiganya jwakumanyikwa mnope jwatite, “Ajendelechele kuŵenda, ni tachipochela, ajendelechele kusosasosa, ni tachipata, ajendelechele kugogoda, ni tachawugulila.” (Mateyu 7:7) Ngakusosekwa kuleka kusosasosa kwanga kwa yiwusyo mpaka ali ajikutile.
5 Naga ‘akwendelechela kusosasosa,’ chachipata kwanga kwa yiwusyo m’Baibulo. (Misyungu 2:1-5) Kwanga kwakwe kuli kwangasawusya kukupikanichisya. Yachachilijiganya m’Baibulomo, yichakamuchisya kola umi wakusangalala pandaŵi ajino soni chachikola chembecheyo chambone kusogolo. Kwende tulole chiwusyo chimo chachiŵele mkwalagasya ŵandu ŵajinji.
ANA MLUNGU AKUSASAMALA YA M’WEJI KAPENA ALI JWANGASA?
6. Ana ligongo chichi ŵane akusaganisya kuti Mlungu jwangasamala yakusawusya yawo?
6 Ŵandu ŵajinji akusaganisya kuti Mlungu jwangasamala ya m’weji. Jemanjaji akusaganisya kuti yikaŵe kuti Mlungu akusasamala ya m’weji nikuti chilambochi chikaliji chambone mnope. Ngondo, uŵengani, soni yindu yakutesya chanasa yitupile mnope m’chilambochi. Ŵandu akusalaga, akusalwalaga, soni akusawaga. Ni ŵane akusasimongaga kuti, ‘Naga Mlungu akusatusamalila, ligongo chichi jwangayilekasya yakusawusya yosopeyi?’
7. (a) Ana achimlongola ŵa dini akusiŵatendekasya chatuli ŵandu kuganisya kuti Mlungu ali jwangalwe? (b) Ana mpaka tusimichisye chatuli kuti Mlungu jwangatendekasya yindu yakusakala?
7 Ndaŵi sine achimlongola ŵa dini akusiŵatendekasya ŵandu kulupilila kuti Mlungu ali jwangalwe. Naga patendekwe yakusawusya yine yakwe, jemanjaji akusati chili chakulinga cha Mlungu. Akusati jwalakwe ŵasachile kuti yeleyo yitendekwe. Jemanjaji pakusala yeleyi, akusaŵa ali mkukulupilila kuti Mlungu ni jwakusatendekasya yakusawusya. Nambo Baibulo jikusajiganya kuti Mlungu jwangatendekasya yakusawusya. Pa Yakobo 1:13 pakusati, “Mundu pakulinjidwa, akasaŵecheta kuti ‘ngulinjidwa ni Mlungu.’ Ligongo Mlungu ngaŵa mkulinjidwa ni yindu yakusakala, soni jwalakwe jwangamlinga jwalijose.” Yeleyi yikugopolela kuti atamose kuti Mlungu jwangalekasya yakusakala kutendekwa, nambo ngaŵa kuti ni jwakusayitendekasya. (Aŵalanje Yobu 34:10-12.) Kwende tulole chisyasyo panganiji.
8, 9. Ligongo chichi mpaka kuŵe kulemwa kuganisya kuti Mlungu ni jwakusatendekasya yakusawusya yetu? Apeleche chisyasyo.
8 Aganisye ya mnyamata jwakutama panyumba yalumo ni achinangolo ŵakwe. Babagwe akusamnonyela mnope soni aŵele ali kumkamuchisya kutenda yindu yakuŵajilwa. Nambo kaneko mnyamata jula akwajimuchila babagwe ŵala ni akutyoka panyumbapo. Kwajawile kula, akutenda yindu yakusakala ni akusimana ni yakusawusya. Ana pelepa, mpaka twajimbe magambo babagwewo ligongo lya yakusakala yayimtendecheleyo soni ligongo lyakuti nganamlekasya mnyamatajo kutyoka panyumbapo? Iyayi! (Luka 15:11-13) Mpela mwayiŵelele ni babaŵa, nombe najo Mlungu jwangalekasya ŵandu ŵasagwile kumjimuchila soni kutenda yindu yakusakala. M’yoyo, naga yindu yakusakala yitutendechele, tukaliŵalila kuti ngaŵa kuti Mlungu ni jwakusatendekasya yeleyo. Mpaka kuŵe kulemwa kuganisya kuti Mlungu ni jwakutendekasya yakusakala.
9 Pana ligongo lyakupikanika lyalimtendekasisye Mlungu kuti akayilekasyaga yindu yakusakala kutendekwa. Mu Mtwe 11, chachilijiganya yajikusasala Baibulo panganiji. Nambo tuŵeje ŵakusimichisya kuti Mlungu akusatunonyela soni kuti jwalakwe jwangatendekasya yakusawusya yetu. Nambo jwalakwe jika ni jwampaka amasye yakusawusya yetu.—Yesaya 33:2.
10. Ana mpaka tusimichisye chatuli kuti Mlungu chachilinganya yindu yosope yajonasile ŵandu ŵakusakala?
10 Kwa Mlungu kwangali chakusakala chilichose. (Yesaya 6:3) Chilichose chakusatendaga jwalakwe chikusaŵa chambone. M’yoyo, jwalakwe mpaka tumkulupilileje. Nambo ŵandu nganaŵa mpela Mlungu. Jemanjaji ndaŵi sine akusatenda yakulemwecheka. Atamose jwakulamulila aŵe jwambone chatuli, nambo ngaŵa mkupakombola kulinganya yindu yosope yakusajonanga ŵandu ŵakusakala. Pangali mundu jwamachili kupunda Mlungu. Jwalakwe mpaka alinganye soni chachilinganya yindu yosope yajonasile ŵandu ŵakusakala. Jwalakwe chachimasya yakusakala soni ngasiyipagwa mpaka kalakala.—Aŵalanje Salimo 37:9-11.
ANA MLUNGU AKUSAPIKANA WULI PAKWAWONA ŴANDU ALI MKULAGA?
11. Ana Mlungu akusapikana wuli wawojo pakusimana ni yakusawusya?
11 Ana Mlungu akusapikana wuli pakuyiwona yindu yayikutendekwa m’chilamboyi, soni yakusawusya yakusimana nayo wawojo? Baibulo jikusajiganya kuti Mlungu “akusanonyela yakulungamika.” (Salimo 37:28) M’yoyo, yindu yambone soni yakusakala payikutendekwa yikusamkwaya mnope. Chamti m’yoyo, jwalakwe yikusampweteka ŵandu pakusimana ni yakusawusya. Baibulo jikusati “yampweteche mumtima” paŵachiweni chilambo chili chigumbele ni yakusakala kalakalako. (Genesesi 6:5, 6) Mlungu nganachenga. (Malaki 3:6) Baibulo jikusati Mlungu akusasamala mnope ya wawojo.—Aŵalanje 1 Petulo 5:7.
Baibulo jikusatujiganya kuti Yehofa ali Mkupanganya jwachinonyelo jwa chilambo chosope
12, 13. (a) Ana ligongo chichi tukusakombolaga kwanonyela, soni kwasamalila ŵane? (b) Ana tukusapikana wuli patukwawona ŵandu ali mkulaga m’chilambochi? (c) Ana chichi champaka chitusimichisye kuti Mlungu chachityosya yakusawusya yosope soni yindu yangali chilungamo?
12 Baibulo jikusasalasoni kuti Mlungu ŵatupanganyisye m’chiŵanichisyo chakwe. (Genesesi 1:26) Yeleyi yigopolela kuti Mlungu ŵatupanganyisye kuti tukoleje ndamo syambone syakwete jwalakwe. M’yoyo naga yikusatupweteka patukwawona ŵandu ŵangalemwa ali mkulaga, Mlungu ni jwayikusampweteka mnope! Ana tukumanyilila chatuli yeleyi?
13 Baibulo jikusatujiganya kuti “Mlungu ali chinonyelo.” (1 Yohane 4:8) Mlungu akusatenda chilichose ligongo lya chinonyelo. M’yoyo, m’weji tukusitwanonyela ŵane ligongo lyakuti Mlungu akusatunonyela. Aganichisye ayi: Akakole machili, ana ngamkanamasya yakusawusya yosope soni yindu yangali chilungamo yayili m’chilambochi? Ligongo lyakwanonyela ŵandu, mwangakayichila akayimasisye. Nambi wuli Mlungu? Jwalakwe akwete machili, soni ligongo lyakuti akusatunonyela, jwalakwe chachityosya yakusawusya yosope soni yindu yangali chilungamo. Akakayichilaga kuti maloŵe gosope gaŵasasile Mlungu gagali kundanda kwa bukuji gachitendekwa. Nambo kuti yeleyi ayikulupilile, akusosekwa kumanyilila yejinji yakwamba Mlungu.
MLUNGU AKUSAKA KUTI WAWOJO AMMANYILILE
Naga akusaka kuŵa paunasi ni mundu jwine, akusamsalilaga lina lyawo. Mlungusoni akusatusalilaga lina lyakwe m’Baibulo
14. Ana lina lya Mlungu lili ŵani, soni tukusamanyilila chatuli kuti tukusosekwa kulikamulichisya masengo?
14 Ana chindu chandanda chakusatenda pakusaka kuti mundu jwine aŵe mjawo chikusaŵa chichi? Akusamsalila lina lyawo. Nambo ana Mlungu akwete lina? Dini syejinji sikusasala kuti lina lyakwe lili Mlungu kapena Ambuje, nambo gelega nganigaŵa mena gakwe gasyesyene. Gagambile kuŵa mena gakulosya udindo wakwe, mwakulandana ni mena mpela “mwenye” kapena “pulesidenti.” Mlungu atusalile kuti lina lyakwe lili Yehofa. Pa Salimo 83:18 pakusati, “Ŵandu amanyilile kuti wawo, ŵele lina lyawo ni Yehofa, ŵalakwe jika ali Ŵamwinani Mnope ŵakulamulila chilambo chosope chapasi.” Ŵakulemba Baibulo ŵakamulichisye masengo lina lisyesyene lya Mlungu pakulilemba m’Baibulo m’malo gejinji. Yehofa akusaka kuti wawojo amanyilile lina lyakwe soni alikamulichisyeje masengo. Jwalakwe akusiŵasalila lina lyakwe kuti aŵe mjawo.
15. Ana lina lyakuti Yehofa likusagopolela chichi?
15 Ngopolelo ja lina lya Mlungu lyakuti Yehofa jili jakusosekwa mnope. Linali likusagopolela kuti Mlungu mpaka akwanilisye chilanga chilichose chatesile soni mpaka akwanilisye chakulinga chakwe. Pangali champaka chimlepelekasye. Yehofa jika ni jwakusosekwa kola lina lyeleli.a
16, 17. Ana mena aga gakusagopolela chichi (a) “Jwamachiligosope”? (b) “Mwenye jwandaŵi syosope”? (c) “Mkupanganya”?
16 Mpela mwatuŵalanjile mundime sya munyumamu, pakwamba ya Yehofa, pa Salimo 83:18 pakusati, “Ŵalakwe jika ali Ŵamwinani Mnope.” Nambosoni lilemba lya Chiwunukuko 15:3 likusati, “Masengo gawo gali gekulungwa soni gakusimonjesya, wawo Yehofa Mlungu Jwamachiligosope. Matala gawo gali gakulungamika soni gausyesyene, Mwenye jwandaŵi syosope.” Ana lina lyakuti “Jwamachiligosope” likusagopolela chichi? Likusagopolela kuti Yehofa ni jwakwete machili mnope kupunda jwalijose payakupanganyikwa yakwe yosope. Lina lyakuti “Mwenye jwandaŵi syosope” likusagopolela kuti jwalakwe aŵele chijumi kwandaŵi syosope. Pa Salimo 90:2 pakusasala kuti jwalakwe jwapali kutandila kalakala mpaka kalakala. Yeleyitu yili yakusimonjesya, ngati m’yoyo?
17 Yehofape ni jwali Mkupanganya. Pa Chiwunukuko 4:11 pakusati, “Wawo ali ŵakuŵajilwa Yehofa Mlungu jwetu kupochela uchimbichimbi ni ulemelelo soni machili, ligongo ŵapanganyisye yosope, soni ligongo lyakusaka kwawo yapali soni ŵayipanganyisye.” Kutandila malayika, ndondwa sya kwinani mpaka chisogosi cha yitela soni somba sya m’nyasa, ni yosope yampaka ayiganichisye ŵayipanganyisye ali Yehofa.
ANA MPAKA YIKOMBOLECHE KUTI YEHOFA AŴE MJAWO?
18. (a) Ligongo chichi ŵandu ŵane akusaganisya kuti Mlungu ngaŵa mkuŵa mjawo? (b) Ana Baibulo jikusasala yatuli pangani jeleji?
18 Ŵandu ŵane paŵalasile yakwamba ndamo syambone sya Yehofa, woga ukusiŵakamula soni akusaganisya kuti, ‘Mlungu ali jwamachili mnope, jwapenani mnope, soni akusatamaga kwakutalika mnope, ana mpaka yikomboleche chatuli kuti asamaleje ya une?’ Nambo ana Mlungu akusasakaga tum’woneje chamti m’yoyo? Iyayi. Yehofa akusaka kuti aŵe mjetu. Baibulo jikusati Mlungu “nganaŵa kwakutalichila ni mundu jwalijose.” (Masengo 17:27) Mlungu akusasaka kuti tuŵe najo paunasi, soni akusatusimichisya kuti jwalakwe ‘chachituŵandichila.’—Yakobo 4:8.
19. (a) Ana mpaka atende chichi kuti aŵe mjakwe jwa Mlungu? (b) Ana ndamo syapi sya Yehofa syakusasinonyela mnope?
19 Nambo, ana mpaka atende chichi kuti Mlungu aŵe mjawo? Yesu ŵatite, “Pakuti umi wangamala chachiwupata pakulijiganya ni kumanyilila ya ŵalakwe, Mlungu jwakuwona, soni ya Yesu Klistu jwele wawojo ŵamtumile.”(Yohane 17:3) Apitilisye kulijiganya, pelepo ni pachachimmanyilila Yehofa ni Yesu, soni ni pachachiwupata umi wangamala. Mwambone, tulijiganyisye kuti “Mlungu ali chinonyelo.” (1 Yohane 4:16) Nambo jwalakwe akwete ndamo syambone syejinji. Baibulo jikusatusalila kuti Yehofa ali “jwachanasa, jwangatumbila chitema, jwachinonyelo chisyesyene soni jwa usyesyene.” (Ekisodo 34:6) Yehofa ali ‘jwambone soni jwakoseka kululuchila.’ (Salimo 86:5) Mlungu ali jwakuwusimana mtima soni jwakulupichika. (2 Petulo 3:9; Chiwunukuko 15:4) Chachilijiganya yejinji yakwamba ndamo syakwe syambonesi pakuŵalanga yakwamba jwalakwe m’Baibulo.
20-22. (a) Ana mpaka aŵe chatuli paunasi ni Mlungu jwakuti ngakum’wona? (b) Ana mpaka atende chichi naga ŵane akusaka kuti wawojo aleche kulijiganya Baibulo?
20 Ana mundu mpaka aŵe chatuli paunasi ni Mlungu jwakuti ngakum’wona? (Yohane 1:18; 4:24; 1 Timoteo 1:17) Patukulijiganya ya Yehofa m’Baibulo ni patukusammanyilila chenene mpela mundu jusyesyene. (Salimo 27:4; Aloma 1:20) Pakulijiganya yejinji ya Yehofa, ni pachachimnonyela mnope soni chachiŵa paunasi mnope ni jwalakwe.
Mtati akusiŵanonyelaga ŵanache ŵakwe, nambo Atati ŵetu ŵakwinani akusatunonyela mnope
21 Chachipikanichisya kuti Yehofa ali Atati ŵawo. (Mateyu 6:9) Jwalakwe jwatupele umi, soni akusatusosela umi wambone. Yeleyi ni yampaka atende mtati jwachinonyelo kwa ŵanache ŵakwe. (Salimo 36:9) Baibulo jikusajiganya kuti wawojo komboleka kuŵa mjawo jwa Yehofa. (Yakobo 2:23) Agambe ganisya, Yehofa Mkupanganya jwa chilambo chosope akusaka kuti wawojo aŵe mjakwe!
22 Ŵandu ŵane mpaka asachilileje kwalekasya kulijiganya Baibulo. Jemanjaji mpaka atende yeleyi pakogopa kuti wawojo chaleche dini jawo. Nambo akakunda kuti mundu jwalijose ŵalekasye kuŵa mjakwe jwa Yehofa. Jwalakwe ali mjawo jwapamtima kupunda jwalijose.
23, 24. (a) Ligongo chichi akusosekwa kwendelechela kuwusya yiwusyo? (b) Ana mumtwe wakuyichisya tuchimanyilila yamtuli?
23 Pakulijiganya Baibulo mpaka papagwe yindu yine yampaka yasawusyeje kuyipikanichisya. Akatenda sooni kuwusya yiwusyo soni kuŵenda chikamuchisyo. Yesu ŵasasile kuti tukusosekwa kuŵa ŵakulinandiya mpela ŵanache. (Mateyu 18:2-4) Ŵanache akusawusya yiwusyo yejinji. Mlungu ali jwakusachilila kwakamuchisya kupata kwanga kwa yiwusyo yawo. M’yoyo, alijiganye Baibulo mwakusamala kuti asimichisye naga yakulijiganyayo yili usyesyene.—Aŵalanje Masengo 17:11.
24 Litala lyambone lyampaka alijiganye yakwamba Yehofa lili kulijiganya Baibulo. Mu mtwe ŵakuyichisya, chachimanyilila ligongo lyakwe Baibulo jili buku jakulekangana ni buku jine jilijose.
a Naga Baibulo jawo jangali lina lyakuti Yehofa kapena akusaka kumanyilila yejinji yakwamba gopolela soni kakolanje ka lina lya Mlungu, alole Maloŵe gakumbesi 1