Mu Par ni Gab Felfelan’ u Nap’an ni Ga Be Taliliynag Be’

1-2. Uw rogon u wan’ Jehovah e piin yad be taliliynag be’? (Proverbs 19:17) (Kum guy e sasing.)

I YOG reb e walag ni pumoon u Korea ni ka nog Jin-yeol ngak ni gaar: “Ke pag 32 e duw ni kug mabgolgow leengig. Ke gaman lal e duw nug be taliliynag. Bay fare miti m’ar rok ni ka nog e Parkinson’s disease ngay ma ke mo’maw’ rogon ni nga i mithmith. Rib t’uf leengig rog, ma gu baadag nug ma ayuweg. Bay ba bet ko aspital u tabinaw romow ni ma mol riy ni gubin e nep’. Gu ma mol u tooben ni kug kolew pa’mow.”

² Bay be’ nib t’uf rom ni ga be taliliynag ni bod e gallabthir rom, ara en mabgol rom, ara fakam, ara fager rom, fa? Faanra bay, ma dabisiy ni ga baadag ni ga be ayuweg ni bochan e ba t’uf rom. Ma ga ra ayuweg be’ nib t’uf rom, ma aram e ga be dag ni gab yul’yul’ ngak Jehovah. (1 Tim. 5:​4, 8; Jas. 1:27) Yugu aram rogon, ma ga ma mada’nag boch e magawon nib ga’ nder guy yugu boch e girdi’. Yu ngiyal’ e sana rayog ni ngam lemnag ni yigoo gur e ga be gafgow. Sana rayog ni ngan guyem ni ga be siminmin, machane ra yigoo gur ma ri ma kireban’um. (Ps. 6:6) Yugu aram rogon nder guy e girdi’ e magawon rom, machane Jehovah e gubin ngiyal’ ni manang. (Mu taarebrogonnag ko Exodus 3:7.) Ma guyem ni ga be yor mab ga’ fan u wan’ e pi n’en kam pag fam riy. (Ps. 56:8; 126:5) Ma guy urngin ban’en ni ga ma rin’ ni ngam ayuweg be’ nib t’uf rom. Ma tay e pi n’em ni ga ma rin’ ni fan ngak be’ nib t’uf rom ni gowa ir e ga be rin’ ni fan ngak, ma ke micheg nra sulweg puluwon ngom.​—Mu beeg e Proverbs 19:17.

3. Mang boch e magawon nrayog ni i mada’nag Abraham nge Sarah u nap’an ni yow be ayuweg Terah?

³ Boor e girdi’ ni be weliy e Bible murung’agen ni ur taliliynaged be’. Am lemnag Abraham nge Sarah. Nap’an nra chuwgow u Ur, ma sogonap’an 200 e duw rok Terah ni chitamangirow. Yugu aram rogon me un ngorow. Sogonap’an 600 e mayel nra milekaggad riy nga Haran. (Gen. 11:​31, 32) Dariy e maruwar riy nib t’uf Terah rok Abraham nge Sarah, machane dabisiy nib mo’maw’ ni ngar ayuwegew u nap’an ni yad be milekag. Dabisiy ni ur milekaggad u daken e kamel ara donkey, ma re n’ey e sana rayog nrib mo’maw’ ngak Terah ya ke pilibthir. Dabisiy ni bay yu ngiyal’ ni i aw parwon Abraham nge Sarah. Demtrug rogon, mab mudugil ni i pi’ Jehovah gelngirow. Ere ku arrogom nra pi’ gelngim.​—Ps. 55:22.

4. Mang e gad ra weliy ko re article ney?

⁴ Felfelan’ e ra ayuwegem ni ngam athamgil u nap’an ni ga be taliliynag be’. (Prov. 15:13) Dab mu pagtalin nrayog ni ngam par ni gab felfelan’ ni yugu aram rogon nib mo’maw’ e par rom. (Jas. 1:​2, 3) Ere uw rogon nrayog ni ngam par ni gab felfelan’? Reb e kanawo’ e aram e ngam taga’ ngak Jehovah u daken e meybil, mag wenig ngak ni nge ayuwegem ni ngaum par ni ga be sap nga fel’ngin ban’en. Gad ra weliy boch ban’en ko re article ney nrayog ni nge rin’ e piin yad be taliliynag be’ ya nge yag nra pared ni yad ba felfelan’. Ku gad ra weliy rogon nrayog ni nge ayuwegrad yugu boch e girdi’. Machane som’on e ngad weliyed fan nib t’uf ni nge par e piin yad be taliliynag be’ ni yad ba felfelan’ nge n’en nrayog ni nge chuweg e felfelan’ rorad.

ROGON NRAYOG NI NGE MO’MAW’ NI NGAM PAR NI GAB FELFELAN’ U NAP’AN NI GA BE TALILIYNAG BE’

5. Mang fan nib t’uf ni nge par e piin yad be taliliynag be’ ni yad ba felfelan’?

⁵ Faanra dakir felfelan’ e piin yad be taliliynag be’, mab mom nrayog ni nge aw parowrad. (Prov. 24:10) Ma nap’an nra aw parowrad, ma rayog ndab kur daged e sumunguy ma dab kur pied e ayuw nib fel’ rogon. Ere mang boch e magawon nrayog ni nge chuweg e felfelan’ ko piin yad be taliliynag be’?

6. Mang fan ni bay boch e girdi’ ni yad be taliliynag be’ ni kari aw parowrad?

⁶ Rayog ni ngari aw parwon e piin yad be taliliynag be’. I yog reb e walag nib pin ni ka nog Leah ngak ni gaar: “Re n’ey ni ngan taliliynag be’ e ban’en ni ma aw parwoy riy ni yugu aram rogon ni be yan gubin ban’en nib fel’ rogon. Ra yan i m’ay reb e rran, ma dakuriy gelngig ni nggu rin’ ban’en. Bay yu ngiyal’ ndakuriy yan’ug ni nggu fulweg e text ku be’.” Bay boch e girdi’ ndakir gaman e chuchuw rorad ara yib e tayim ni ngar toffangad. Bay reb e walag nib pin ni ka nog Inés ngak ni gaar: “Der ma gaman e chuchuw rog. Gubin e lal’agruw e awa nug ma od nnep’ ni nggu ayuweg chitiningin e pumoon rog. Ma ke yoor e duw ndawori yag ni nggu milekaggow e pumoon rog nga bang ni nggu toffangow.” Bay boch e walag ndabiyog ni ngar rin’ed e pi fager rorad boch ban’en u taabang ara ra uned i rin’ boch e maruwel u lan e ulung ni bochan e ba t’uf ni ngar taliliynaged be’ nib t’uf rorad u polo’ e tayim rorad. Bochan e re n’ey, ma rayog ni ngar lemnaged ni yigoo yad me kireban’rad ni bochan e dabkiyog ni ngar rin’ed urngin ban’en ni yad baadag ni ngar rin’ed.

7. Mang fan ni bay boch e piin yad be taliliynag be’ ni ma magawon lanin’rad ni bochan e yad be lemnag nder gaman e tin yad be rin’ ara i kireban’rad?

⁷ Piin yad be taliliynag be’ e rayog ni nga i magawon lanin’rad ni bochan e yad be lemnag nder gaman e tin yad be rin’ ara i kireban’rad. Bay reb e walag nib pin ni ka nog Jessica ngak ni yog ni gaar: “Bay yu ngiyal’ ni ma magawon lanin’ug ni bochan boch ban’en ndabiyog rog. Nap’an nug ra tay e tayim ni nggu rin’ boch ban’en ni fan ngog, ma ma magawon lanin’ug mug lemnag ni yigoo gag e gu be lemnageg.” Bay boch e pi girdi’ ney ni ma magawon lanin’rad ni bochan e bay yu ngiyal’ ni yad ma damumuw ko n’en be buch rorad. Ku bay boch i yad ni ma magafan’rad ni bochan e yad be lemnag nder gaman e ayuw ni yad be pi’ ko piin nib t’uf rorad. Ku bay boch i yad ni ma magawon laniyan’ ni bochan e ka rogned e thin nib gel ngak be’ ni yad be ayuweg ni bochan e ke kankanan’rad. (Jas. 3:2) Ku bay boch i yad nrayog ni nge kireban’rad u nap’an ni yad ra guy ni be gel e m’ar rok be’ nib t’uf rorad. Bay reb e walag nib pin ni ka nog Barbara ngak ni yog ni gaar: “Rib mo’maw’ ngog ni ngguy be’ nib t’uf rog ni be gel e m’ar rok i yan ni gubin e rran.”

8. Mu weliy ban’en ni ke buch ni be dag rogon angin nra yib ngak be’ ni be taliliynag be’ ni faanra un pining e magar ngak.

⁸ Bay boch e piin yad be taliliynag be’ nrayog ni ngar lemnaged nde ga’ fan u wan’uy e tin yad be rin’. Mang fan? Ni bochan e fin munmun min pining e magar ngorad ara nog fel’ngin e maruwel nib gel ni yad be tay nge pi n’en yad be pag farad riy. Ere nap’an nra pining be’ e magar ngom ko tin ga be rin’, ma rayog ni ngarim felfelan’. (1 Thess. 5:18) Bay reb e walag nib pin ni ka nog Melissa ngak ni yog ni gaar: “Yu ngiyal’ e gu ma yor ni bochan e ke kankanan’ug. Machane nap’an nra gaar e piin gu be ayuwegrad, ‘Kammagar ko tin ga be rin’ ni fan ngog,’ ma gu ma felfelan’! Thin ni aray rogon e ma ayuwegeg ni nggu od ko bin migid e rran nib pasig lanin’ug ni nggu ayuwegrad bayay.” Bay reb e walag ni pumoon ni ka nog Ahmadu ngak ni weliy rogon angin ni ma yib ngak u nap’an ni yira pining e magar ngak. Bay bochi buliyel ni fak walagen leengin nrib m’ar ni ma par rorow ni yow ma ayuweg. I yog ni gaar: “Yugu aram rogon nsana de nang gelngin e maruwel ni gamow ma tay ni nggu ayuwegew, machane ri gamow ma felfelan’ u nap’an nra dag nib ga’ fan u wan’ ara guy rogon ni nge yoloy nga but’ fapi thin ni ‘Gab t’uf rog.’”

ROGON NI NGAM PAR NI GAB FELFELAN’

9. Uw rogon nrayog ni nge nang be’ ni be taliliynag be’ e gin nge mus riy?

⁹ Ngam nang e gin ngam mus riy. (Prov. 11:2) Gathi gubin ngiyal’ ni bay e tayim rodad ara gelngidad ni ngad rin’ed urngin ban’en ni gad baadag. Ere ba t’uf ni ngam dugliy e tin nrayog ni ngam rin’ nge tin ndabiyog, maku bay yu ngiyal’ nib t’uf ni ngam siyeg boch ban’en. Ma de kireb e re n’ey! Ya aram rogon ni ga be dag ni ga manang e gin ngam mus riy. Faanra kan ognag e ayuw ngom, mag pag ngan ayuwegem. Bay reb e walag ni pumoon ni ka nog Jay ngak ni gaar: “Ba mudugil urngin ban’en nrayog ni nge rin’ be’. Ere faanra mu nang e tin nrayog rom nge tin ndabiyog rom ma dab mu rin’ boch ban’en ndabiyog rom, ma ra ayuwegem ni ngam par ni gab felfelan’.”

10. Mang nib ga’ fan ni nge nang e piin yad be taliliynag be’ fan ni be buch boch ban’en? (Proverbs 19:11)

¹⁰ Ngam nang fan ni be buch boch ban’en. (Mu beeg e Proverbs 19:11.) Faanra arrogon, ma aram e rayog ni ngam par ndab mu damumuw u nap’an ni ke yog ara ke rin’ be’ nib t’uf rom ban’en ndabum. Be’ nib tamilangan’ e ma guy rogon ni nge nang fan ni be rin’ be’ boch ban’en. Bay boch e m’ar nrayog ni nge k’aring be’ ni nga i rin’ boch ban’en ni faan gomanga de m’ar ma dabi rin’. Bod ni be’ nib sumunguy ma ma lemnag yugu boch e girdi’ e rayog ni nge tabab ni nga i togopuluw ngom. Fa reb e rayog ni nge tabab ni nga i gathibthibnagem ara i par ni yugu be damumuw. Faanra ga be taliliynag be’ ni bay ba mit e m’ar rok nib ubchiya’, mab fel’ ni ngam fil murung’agen e m’ar rok. Ra yoor ban’en nim nang u murung’agen e m’ar rok ma dabisiy ni ga ra nang ni fan ni be rin’ boch ban’en e bochan e m’ar ni bay rok, ma gathi bochan e be’ ni aram rogon.​—Prov. 14:29.

11. Mang boch ban’en nib ga’ fan nsusun e nga i tay e piin yad be taliliynag be’ e tayim ni fan ngay ni gubin e rran? (Psalm 132:​4, 5)

¹¹ Mu tay e tayim ni ngam chugurnag e tha’ u thilmew Jehovah. Bay yu ngiyal’ nrayog nib t’uf ni ngam siyeg boch ban’en ya nge yag nim tay e tayim ni fan ko tin ir e “th’abi ga’ fan.” (Fil. 1:​10, NW) Reb e pi n’ey nib ga’ fan e aram e ngam chugurnag e tha’ u thilmew Jehovah. David ni Pilung e m’oneg u wan’ e pigpig ni be tay ngak Jehovah. (Mu beeg e Psalm 132:​4, 5.) Ku arrogon nib ga’ fan ni ngaum tay e tayim ni gubin e rran ni ngam beeg bang ko Bible mag meybil. Bay reb e walag nib pin ni ka nog Elisha ngak ni gaar: “Ke yag ni nggu par ni gub felfelan’ ni bochan e gu ma meybil ma gu ma fal’eg i lemnag boch e thin ko psalms ni ma fal’eg lanin’ug. Meybil e aram e n’en nri ma ayuwegeg. Ra reb e rran ma boor yay ni kug meybil ngak Jehovah ni nge ayuwegeg ni nggu par ni gub gapas.”

12. Mang fan nib t’uf ni nge tay e piin yad be taliliynag be’ e tayim ni ngar ayuweged fithik’ i dowrad?

¹² Mu tay e tayim ni ngam ayuweg fithik’ i dowam. Girdi’ ni boor pa’ u puluwrad ni bod e piin yad be taliliynag be’ e rayog ni nge mo’maw’ ngorad ni ngaur ked e ggan nib fel’ nga fithik’ i dowrad, ni bochan e de yoor e tayim nrayog ni nga ranod ra chuw’iyed mar ngongliyed boch e ggan nib fel’ nga fithik’ i dowrad ni ngar ked. Ba ga’ fan ni ngaum kay e ggan nib fel’ nga fithik’ i dowam ma ga be rin’ boch ban’en nib chamag ngom ni gubin e rran ya nge yag nim par nib fel’ fithik’ i dowam nge lanin’um. Ere yugu aram rogon nde yoor e tayim rom, machane ba ga’ fan ni ngaum rin’ e re n’ey. (Efe. 5:​15, 16) Maku reb e ngam guy rogon ni nga i gaman e chuchuw rom. (Ekl. 4:6) Ke m’ug u boch ban’en ni kan gay murung’agen ni mol ni gad ma tay e ma chuweg boch ban’en nib kireb ko man’ey rodad. I yog reb e article ni fan ko tafalay ni faanra i gaman e mol rok be’, ma aram e ra war e magafan’ rok me yag ni nge par nib gapas u nap’an ni ke mada’nag boch e magawon nib mo’maw’. Kub t’uf ni ngam tay e tayim ni ngaum rin’ boch ban’en ni ga ma felfelan’ ngay. (Ekl. 8:15) Bay reb e walag nib pin ni ma taliliynag be’ ni weliy murung’agen e n’en ma ayuweg ni nge par nib felfelan’. I gaar: “Faanra ba fel’ e yafang, ma gu ma yan nga wen nge mat boch e yal’ ngog. Kug ma tay reb e rran u gubin e pul ni nggu rin’ew reb e fager rog ban’en u taabang ni gamow baadag.”

13. Mang fan nib fel’ ni ngaun minmin? (Proverbs 17:22)

¹³ Mu minmin nga boch ban’en nib mak’ak’ar. (Mu beeg e Proverbs 17:22; Ekl. 3:​1, 4) Ra um minmin ma ra war boch e mochuch rom. Nap’an ni ga be taliliynag be’ mab ga’ ni ma buch boch ban’en ndam lemnag nra buch. Machane faanra ga manang rogon ni ngam lemnag ban’en ni ke buch ni ke k’aring e kankanan’ ngom u reb e kanawo’ nrayog ni ngam minmin ngay, ma dabisiy nra mom boch ni ngam athamgil u fithik’. Ma faanra um minmingow e en ga be taliliynag nga boch ban’en, ma rayog ni nge chugur e tha’ u thilmew.

14. Faan ga ra weliy lanin’um ngak reb e fager rom ni be pagan’um ngak, ma mang angin nra yib ngom?

¹⁴ Mu weliy lanin’um ngak reb e fager rom ni be pagan’um ngak. Mus ni faan ga ra guy rogon ni ngaum par ni gab felfelan’, maku bay yu ngiyal’ nra i magafan’um. Aram e ngiyal’ nib fel’ ni ngam weliy lanin’um ngak reb e fager rom ndabi k’aringem ni ngam dabuy ni kam weliy lanin’um. (Prov. 17:17) Ya rogon nra motoyil ngom nge thin nra yog ni nge pi’ e athamgil nga lanin’um e rayog ni aram e n’en nib t’uf rom ya nge yag nim par ni gab felfelan’.​—Prov. 12:25.

15. Faanra um lemnag e athap rom boch nga m’on, ma uw rogon nra yibnag e felfelan’ ngom?

¹⁵ Mu susunnag rogon e par romew u Paradis. Mu guy rogon ndab mu pagtalin nra boch ngaram ma dabki t’uf ni ngam taliliynag be’, maku gathi aray reb e maruwel ni lemnag Jehovah ko som’on ni nga i rin’ e girdi’. (2 Kor. 4:​16-18) “Bin riyul’ e yafos” e ka bay boch nga m’on. (1 Tim. 6:19) Dabisiy ni faan gimew ra weliy be’ nib t’uf rom murung’agen boch ban’en ni gimew ra rin’ u Paradis, ma gimew ra felfelan’ ngay. (Isa. 33:24; 65:21) Bay reb e walag nib pin ni ka nog Heather ngak ni gaar: “Ba ga’ nug ma yog ko piin gu ma ayuwegrad ndab ki n’uw nap’an ma gamad ra wup mad u taabang, ma gamad be mil u taabang, maku gamad be yan u rat u taabang. Gamad ra lith e flowa nge ggan ni nge kay e piin nib t’uf romad ni kan fasegrad ko yam’. Gamad be pining e magar ngak Jehovah ko athap romad ni ke pi’.”

ROGON NRAYOG NI NGE PI’ YUGU BOCH E GIRDI’ E AYUW

16. Uw rogon nrayog ni ngad ayuweged be’ u lan e ulung rodad ni be taliliynag be’? (Kum guy e sasing.)

¹⁶ Mu ayuweg e piin yad be taliliynag be’ ni ngar toffangad buchuuw. Rayog ni nge ognag e pi walag u lan e ulung yad ni ngar pied e ayuw ngak faen yibe taliliynag. Re n’ey e ra ayuweg faen be taliliynag facha’ ni nge toffan buchuuw me rin’ boch ban’en nib t’uf ni nge rin’. (Gal. 6:2) Ku bay boch e walag ni kar ngongliyed e schedule ni fan ko re n’ey ni ngaun fol riy u gubin e wik. Bay reb e walag nib pin ni ka nog Natalya ngak ni ma ayuweg figirngin ndabkiyog ni nge un ko yan ni yog ni gaar: “Bay reb e walag ni pumoon u lan e ulung ni ma yib i par ngak figirngig taab yay ara l’agruw yay u reb e wik. Yow ma machib u taabang, ma yow ma sabethin, maku yow ma kachido u taabang. Ri baadag figirngig ni ma yib e fager rok i guy ngaur rin’ew e pi n’ey u taabang, ma aram e ngiyal’ ni ma yib e tayim rog ni nggu toffan ara gu rin’ boch ban’en nug baadag ni bod ni nggu wan ko walk.” Ku bay yu ngiyal’ nrayog ni nga mog ni ngam par rok faen yibe taliliynag reb e nep’ ya nge yag ni mol faen be taliliynag facha’ e re nep’ nem nib fel’ rogon.

17. Uw rogon nrayog ni ngad ayuweged e piin yad be taliliynag be’ ko rofen ni bay e muulung?

¹⁷ Mu ayuweg e piin yad be taliliynag be’ ko rofen ni bay e muulung. Rayog ni boor ban’en ndabiyog ni nge rung’ag e piin yad be taliliynag be’ u nap’an e muulung, nge circuit assembly, nge regional convention ni bochan e yad be ayuweg be’ nib t’uf rorad u nap’an e muulung. Ku rayog ni nge yan i par boch e walag nga tooben faen yibe taliliynag u n’umngin nap’an ni yibe tay e muulung ara lan ba ngiyal’. Faanra faen yima ayuweg e ma par u tabinaw ndabkiyog ni nge yan nga bang, ma rayog ni nga mog ni ngam man nga tafen ngam unew ko muulung u online ya nge yag ni yan faen ma taliliynag i un ko muulung u Tagil’ e Liyor.

18. Mang e ku rayog ni ngad rin’ed ni fan ko piin yad be taliliynag be’?

¹⁸ Mog fel’ngin e n’en be rin’ e piin yad be taliliynag be’ mu um pi’ e meybil ni fan ngorad. Susun e nga i yan e piin piilal ra guyed e piin yad be taliliynag be’ ni gubin ngiyal’ ni ngar pied e athamgil nga lanin’rad. (Prov. 27:23) Ma gad gubin u lan e ulung nrayog ni nga u dogned fel’ngin e n’en be rin’ e piin yad be taliliynag be’ ni yugu demtrug rogon e par rodad. Ku rayog ni nga dogned ngak Jehovah ni nge ulul ni nge pi’ gelngirad me ayuwegrad ni ngaur pared ni yad ba felfelan’.​—2 Kor. 1:11.

19. Mang e gad be athapeg ni ka bay nga m’on?

¹⁹ Dabki n’uw nap’an ma ra chuweg Jehovah urngin ban’en ni ma k’aring e gafgow nge kireban’ ngodad. Ra chuw e m’ar nge yam’. (Rev. 21:​3, 4) “Piin ni mugutgut e bay ra oggad nga lang nguur churu’gad.” (Isa. 35:​5, 6) Ra yan i taw ko ngiyal’ nem ma gafgow ni yima tay ni bochan e kan pilibthir nge bochan ni gad be ayuweg be’ nib t’uf rodad ni ke m’ar e ra yan i par ni aram bang ko ‘tin kakrom ban’en nri bay ni pag talin.’ (Isa. 65:17) Mus ko chiney ni ka gad be sonnag ni nge lebug e athap rodad e dabi digeydad Jehovah. Faan gad ra ulul ni ngad taga’gad ngak ni nge pi’ gelngidad, ma ra ayuwegdad ni ngad ‘athamgiliyed urngin ban’en u fithik’ e gum’an’. Mu ud pininged e magar u fithik’ e felfelan’.’​—Kol. 1:​11, 12.