BUKU YITHETI YI SAMUELI

1 Vaba dibakala dimueka baba tedilanga Elkana waba kalanga ku Zofim ku kizunga kidi miongo ki mvila wu Efraim. Nandi wuba muana wu Jeroão, Jeroão wuba muana wu Eliú, Eliú wuba muana wu Toú, Toú wuba muana wu Zufi, widi mu mvila wu Efraim. 2 Elkana wuba bakietu buadi: wumueka baba kuntedilanga Ana ayi wunkaka Penina. Penina wuba bana vayi Ana wuba kisita. 3 Kadika mvu Elkana waba botukanga ku divula diandi ayi waba tombukanga ku Silo muingi kue buongimina Nzambi ayi kuvana Yave minkhailu. Ku Silo kuawu Hofni ayi Fineia bana babuadi ba Eli baba vangilanga Yave kisalu ki nganga nzambi.

4 Kilumbu kimueka bo Elkana kaba vana nkhailu, nandi mvandi wuvana kuidi Penina ayi bana bandi biuma muingi bavana nkhailu. 5 Vayi wuvana Ana biuma bilutidi muingi kavana nkhailu, kibila nandi kaba luta zolanga. Vayi Yave kasa sadisa ko Ana kubuta bana. 6 Ayi mband′andi Penina waba kumvuezanga beni, kibila Yave kasa kunsadisa ko kubuta bana. 7 Mawu Penina kaba vanganga kadika mvu. Bo Ana kaba tombukanga ku nzo yinlongo yi Yave, Penina waba kumvuezanga beni. Mu kibila akiokio, Ana waba dilanga beni ayi kabasa dianga ko. 8 Vayi nnuni′andi Elkana wunyuvula: “Ana kibila mbi wididi mu kiunda? Kibila mbi widi mu kudidila ayi wukhambu dila? Bika kudila, minu yidi yaku. Mawu malutidi kena kubuta 10 di bana.”

9 Bo bamana kudia ayi kunua ku Silo, Ana wutelama. Eli wuba wukala va kikundu kiandi vandeku khotolo yi nzo yinlongo yi Yave. 10 Ana wuba beni kiunda ayi wutona kusambila kuidi Yave ayi waba dila. 11 Ayi nandi wuvanga tsila ayiyi: “A Yave Nzambi nkua minkangu, ngie kusadisa kisadi kiaku mu ziphasi azizi ayi ngie kutsadisa kubuta muana dibakala, minu yala kumvana kuidi ngie Yave muingi ka kusadila mu luzingu luandi loso, ayi balasa kunzenga ko minlengi.

12 Bo Ana kaba vanga nsambu awowo kuidi Yave, Eli waba sikika thalu′andi mu bididi bi Ana. 13 Ana waba vangila nsambu beni kutsi ntima ayi bididi biandi biawu to biaba nyikuka. Bo Eli kamona mawu, nandi kamuena ti Ana wuba wukolo. 14 Diawu Eli kakambila Ana: “Mbi bekuiza sala akuku ngie bemana kukolo bobo malavu? Lembu kubue nuanga vinyu.” 15 Vayi Ana wumvutudila: “A mfumu, minu yisa nua ko vinyu ne malavu mankaka mankolusuanga, vayi yidi beni mu kiunda ayi yidi mu kuyekudila Yave bizitu biama. 16 Minu yisi ko nkietu widi zikhadulu zimbi, vayi yidi mu kuvangila nsambu awuwu, kibila yidi beni kiunda.” 17 Bosi Eli wukamba Ana: “Yenda mu ndembama, ayi bika Nzambi yi Isaeli katambudila nsambu′aku.” 18 Ayi Ana wumvutudila: “Bika kisadi kiaku kabaka lunungu va mesu maku.” Bosi Ana wuyenda, wudia ayi kasa bue ba ko mu kiunda.

19 Mu kilumbu kilanda va meni, Elkana ayi dikanda diandi babuongimina Yave, bosi bavutuka ku nzo′awu ku Ramá. Elkana wubundana nyitu na nkazi′andi Ana, ayi Yave wuvutula thalu′andi kuidi Ana. 20 Bosi Ana wuba buemba ayi bo vavioka mua thangu, nandi wubuta muana dibakala ayi wumvana dizina Samueli.* Kamvanina dizina adiodio kibila wutuba: “Nandi minu yidinda kuidi Yave.”

21 Bo thangu yikuvana minkhailu yifuana, Elkana ayi dikanda diandi batombuka ku Silo muingi kue vana Yave nkhailu baba vananga kadika mvu. Nandi wuvana nkhailu beni muingi kudukisa tsila kavanga. 22 Vayi Ana kasa kuenda ko kibila wukamba nnuni′andi: “Bo yala lembusu muana mabeni, minu yala kunnata ku nzo yinlongo yi Yave ayi nandi wala kalanga kuna mu luzingu luandi loso.” 23 Bosi Elkana wukamba Ana: “Vasi diambu ko, kala ku nzo nate wala lembusu muana mabeni. Bika Yave kakusadisa kudukisa tsila wuvanga.” Mu phila ayoyo, Ana wusiala ku nzo ayi wutatamana kukieba muana nate kanlembusu mabeni.

24 Bo kalembusu muana mabeni, nandi wunnata ku Silo ku nzo yinlongo yi Yave. Wunata mvandi muana ngombi widi mimvu mitatu, efa yimueka yi falinya yilutidi yimboti ayi kibasa kinneni ki vinyu. 25 Bosi bavonda muana ngombi beni ayi banata Samueli kuidi Eli. 26 Bosi Ana wutuba: “A mfumu′ami lemvuka. Yinleva phesi mu monyo′ama ti minu nkietu wuba vava waba sambila vantuala Yave. 27 Anunu nandi muana minu yidinda mu nsambu ayi Yave wutambudila nsambu′ama. 28 Diawu yibe kuizila akuku muingi kumvana kuidi Yave. Nandi wunkuiza sadila Yave mu luzingu luandi loso.”

Bosi nandi wufukama vantuala Yave.

2 Bosi Ana wuvanga nsambu awuwu:

11 Bosi Elkana wuvutuka ku nzo′andi ku Ramá. Vayi babika muana kuidi Eli nganga nzambi, muingi kasadilanga Yave.

12 Bana ba Eli baba mavanga mambi ayi babasa kinzikanga ko Yave. 13 Amama mawu baba vanganga mu minkhailu mio zinganga nzambi baba nsua wu kutambula: Bo baba kubikanga kibulu mutu kamvana nkhailu muingi balamba kiawu, kisadi ki nganga nzambi waba kuizanga na nsomo wunneni, 14 ayi waba kosanga nsomo beni mu nzungu yiba zimbizi. Kioso kitini ki mbizi kiaba kotanga mu nsomo, kiawu baba vananga nganga nzambi. Amomo mawu baba vangilanga minkhailu mioso basi Isaeli baba kuevananga ku Silo. 15 Mvandi ava mutu wabe vananga nkhailu kavana mafuta ma kibulu beni, kisadi ki nganga nzambi waba kuizanga ayi waba tubanga: “Vana nganga nzambi mbizi muingi kayanga. Nandi kasintomba ko mbizi yilambu, vayi wuntomba yikhunzu.” 16 Bo mutu beni vuidi kibulu bamvana nkhailu kaba tubanga: “Bika theti bawu bavika mafuta ma kibulu, bosi wulenda bonga kuaku kioso kitini wuntomba,” kisadi ki nganga nzambi waba nkambanga: “Ndamba, bika minu yibonga kitini mu thangu ayiyi, khanu yekuvinza biawu.” 17 Mu phila ayoyo, bisadi bi nganga nzambi basumuka beni vantuala Yave, kibila babasa kinzikanga ko minkhailu baba vananga Yave.

18 Vayi Samueli wutatamana kuvanga kisalu vantuala Yave ku nzo yinlongo ayi kheti wuba muana kilezi, waba vuatanga éfode yivangulu mu minsinga mi linho. 19 Bo Ana ayi nnuni′andi baba kuendanga ku Silo, muingi kuevana nkhailu baba vananga mu kadika mvu, Ana wabe tunganga dizuela dikhambulu mioko ayi wabe natanga diawu kuidi muan′andi. 20 Eli wusakumuna Elkana ayi nkanzi’andi Ana, ayi wutuba: “Bika Yave kakusadisa wubue buta muana na nkazi′aku Ana va mvingi muana wo luvana kuidi Yave.” Bosi bawu bavutuka ku nzo′awu. 21 Yave wuvutula thalu′andi kuidi Ana, ayi wunsadisa kabue ba buemba, ayi Ana wubuta bana batatu ba babakala ayi bana buadi ba bakietu. Ayi Samueli waba tatamana kukonzuka mu kisalu ki Yave.

22 Mu thangu beni, Eli wuba beni kiboba ayi wuyuwa mambu moso mambi bana bandi baba vangilanga basi Isaeli, ayi ti bawu baba bundananga nyitu na bakietu baba sadilanga ku nzo yinlongo. 23 Eli wukamba bana bandi: “Kibila mbi benu luidi mu kuvangila mambu amomo? Mambu dikabu badi mu kutuba matedi benu, masi ko mamboti. 24 Bikanu kubue vanga mambu amomo bana bama, kibila mambu dikabu di Yave badi mu kutuba matedi benu, masi ko mamboti. 25 Mutu na kuvangila wadi yandi diambu dimbi, balenda kunlindila nlemvu kuidi Yave, vayi mutu na kusumuka mu kuvangila Yave diambu dimbi, vasi ko mutu wunkaka kalenda kunlindila nlemvu.” Kheti bobo, bana bandi basa kuwila ko tat′awu, kibila Yave wubika bamonisa ntu ngolo muingi kaba vonda. 26 Vayi Samueli waba tatamana kukonzuka. Yave ayi dikabu, baba kunzolanga beni.

27 Nzambi wufila ḿbikudi muingi kuekamba mambu amama kuidi Eli: “Buakabu butubidi Yave: ‘Minu yiyoluka na khay′aku Aloni bo bawu baba mimvika mi Falawo ku Ngipiti. 28 Minu yinsola vakhati mimvila mi Isaeli, muingi kavanga kisalu ki zinganga nzambi, kavikanga minkhailu va kikuma, kavikanga malasi ayi kavuatanga éfode bo kaḿba vantul′ama. Ayi yivana dikanda diandi dioso nsua wu kudia mua ndambu mu minkhailu basi Isaeli bamvananga. 29 Kibila mbi lukhambu kinzikilanga minkhailu miama ba kuphananga ku nzo yinlongo? Kibila mbi ngie wunluta kinzikilanga bana baku kena minu, mu kubonga bitini bilutidi mu minkhailu basi Isaeli bamvananga?

30 ‘“Buabu, yuwa mambu Yave Nzambi yi Isaeli kantuba: “Bukiedika, minu yituba ti dikanda diaku ayi dikanda di khay′aku, bala tatamana kuba zinganga nzambi ziama.” Vayi buabu Yave matuba: “Mambu amomo, malasa bue salama ko, kibila minu yala zitisa batu ba kunzitisanga, vayi yala lenza batu ba kundenzanga.” 31 Thangu yidi mu kubelama yo yala manisa mangolo maku, ayi kimfumu ki dikanda di tat′aku. Mu kibila akiokio, ne mutu mu benu wala nuna, kibila babakala boso bala fua ava banuna. 32 Mu thangu yala vangila mamboti kuidi basi Isaeli, ngie wala mona mbeni ku nzo′ama. Ayi va dikanda diaku valasa ba ko ne dibakala dimueka wala vitila mu bununu. 33 Vayi yala bika wumueka mu dikanda diaku muingi katatamana kuvanga kisalu ki zinganga nzambi va kikuma kiama. Ayi nandi wala vanga meso maku mamona mambu mambi, ayi wala kutuadisa ziphasi. Vayi nduka babakala boso va dikanda diaku, bala bavondila mu mbedi. 34 Ayi mambu mala monikina bana baku ba buadi, Hofni ayi Fineia, mala ba kidimbu kuidi ngiewu: Baba buadi bala fua mu kilumbu kimueka. 35 Bosi yala sola nganga nzambi widi wukuikama. Nandi wala vanga luzolo luama mu ntima woso, ayi yala vanga dikanda diandi batatamana kuvangila kisalu kuidi ntinu yinkuiza sola. 36 Ayi woso mutu wala sobila mu dikanda di Eli, wala kuenda vantuala nganga nzambi no yala sola, wala fukama ayi wala tuba: “Lemvuka, phana kiyeku ki kuba nganga nzambi, muingi yibakanga bidia bi kudia.”’”

3 Mu thangu beni, kheti Samueli wuba muana kilezi, vayi nandi waba sadilanga Yave ayi waba sadisanga Eli. Vayi vasa ba ko batu bawombo baba tambula zitsangu zi Yave ayi kumona bimona mesu muingi kuzabikisa dikabu.

2 Ayi mu thangu beni, Eli kabasa bue monanga ko buboti. Ayi kilumbu kimueka va builu, Eli waba lala va kibuangu kaba lalanga. 3 Vayi Samueli wuba wulala ku nzo yinlongo yi Yave ko babe lundilanga Kasu yi Luwawanu. Mu thangu Samueli kaba lala, minda mi Nzambi miba mitatama. 4 Bosi Yave wutela Samueli, ayi Samueli wutambudila: “Minu kawu.” 5 Samueli wuduma nate kuba Eli ayi wutuba: “Minu kawu, ngie bethela? Vayi Eli wunkamba: “Minu yisa kutela ko, vutuka welala.” Diawu Samueli wuvutuka ayi wubue lala. 6 Yave wubue ntela: “Samueli!” Bosi Samueli wukotuka ayi wuduma nate kuba Eli ayi wutuba: “Minu kawu, ngie bethela?” Vayi Eli wunkamba: “Muan′ami minu yisa kutela ko, vutuka welala.” 7 Mu thangu beni, buna Samueli katambudiabu ko tsangu yimfumina kuidi Yave. Ayi Samueli kasa zaba ko buboti Yave. 8 Yave wubue tela Samueli mu khumbu yintatu: “Samueli!” Mu kibila akiokio, Samueli wukotuka wuyenda nate kuba Eli ayi wutuba: “Minu kawu, ngiewu bethela.”

Bosi Eli wuvisa ti Yave nandi waba tela Samueli. 9 Mu kibila akiokio, Eli wukamba Samueli: “Yenda lala ayi na kubue kutela, ngie fueti tuba: ‘A Yave yoluka kuaku, kibila kisadi kiaku widi mu kukuwa.’” Bosi Samueli wuvutuka muingi kue lala.

10 Yave wubue tela Samueli dedi bo kavangila mu zikhumbu zinkaka: “Samueli, Samueli.” Bosi Samueli wutuba: “Yoluka kuaku, kibila kisadi kiaku widi mu kukuwa.” 11 Yave wukamba Samueli: “Yinkuiza vanga mambu mankuiza tuadisa ziphasi ku Isaeli ayi batu boso bala kuwa mambu beni, bala ba mu kiunda. 12 Minu yinkuiza vanga muingi mambu moso yituba matedi Eli ayi basi dikanda diandi masalama. 13 Kamba Eli ti minu yinkuiza tuadisa lufundusu lungolo kuidi basi dikanda diandi, mu nzimbala yo naveka kazebi, kibila bana bandi badi mu kuvueza Nzambi ayi nandi kasi basemba ko. 14 Minu yinleva phesi ti, vasi ko nkhailu balenda vana muingi kudindila nlemvu zinzimbala dikanda di Eli bamvanga.

15 Samueli wutatamana kulala nate buisi bukia. Bo kakotuka, nandi wuzibula mielu mi nzo yinlongo yi Yave. Samueli wuba boma bu kuzabikisa kuidi Eli mambu kayuwa mu kimona mesu. 16 Vayi Eli wutela Samueli: “Samueli, muan′ama.” Nandi wuntambudila: “Minu kawu.” 17 Eli wunyuvula: “Mambu mbi Nzambi kabe kukamba? Bika kutsueka ne diambu. Nzambi wunkuiza kufundisa ngie kutsueka kheti diambu dimueka mu mambu moso Nzambi kabe kukamba.” 18 Samueli wuzabikisa kuidi Eli mambu moso Nzambi kankamba ayi Eli wutuba: “Mambu amomo mabe fumina kuidi Yave. Bika nandi kavanga moso kua katidi.

19 Samueli wutatamana kukonzuka, ayi Yave waba kunsakumunanga. Ayi Nzambi wuvanga muingi mambu moso kakamba Samueli masalama. 20 Dikabu dioso di Isaeli kutonina ku Dan nate ku Berseba, bayiza visa ti Yave wusola Samueli muingi kaba ḿbikudi. 21 Yave wutatamana kumonika ku Silo mu bimona mesu, kibila ku Silo kuawu Yave kamonikina Samueli. Mawu mamonikina, muingi kudukisa mambu Yave katuba.

4 Ayi Samueli wutatamana kuzabikisa diambu di Nzambi kuidi dikabu di Isaeli.

Bosi basi Isaeli baye nuana na basi Filistea. Masodi ma basi Isaeli baye vundila ku Ebenezer, vayi masodi ma basi Filistea baba ku Afeki. 2 Masodi ma basi Filistea batandama muingi kunuanisa basi Isaeli, mvita beni wuba wungolo ayi basi Filistea banunga basi Isaeli. Bawu bavonda 4.000 di masodi ma basi Isaeli. 3 Bo masodi ma basi Isaeli bavutuka va kibuangu baba vundila, bakulutu ba dikabu batuba: “Kibila mbi Yave kama bikila basi Filistea ba tununga? Ndoko′anu tuelanda Kasu yi Luwawanu yi Yave yidi ku Silo, muingi Kasu beni yitusadisa kununga zimbeni zitu.” 4 Diawu bafidila zimvuala ku Silo muingi belanda Kasu yi Luwawanu yi Yave, Nzambi nkua minkangu widi wukala va kikundu ki kimfumu vambata zikerubim. Hofni ayi Fineia bana baba buadi ba Eli mvandi bayenda bo banata Kasu yi Luwawanu yi Nzambi yikiedika.

5 Bo batu banata Kasu yi Luwawanu yi Yave bavitila va kibuangu masodi ma basi Isaeli baba, masodi ma Isaeli batenduka ayi ntoto wunyikuka. 6 Bo masodi ma basi Filistea bayuwa basi Isaeli kutenduka, bawu batuba: “Kibila mbi masodi ma basi Isaeli badi mu kutendukila?” Bosi bayiza zaba ti batuala Kasu yi Luwawanu yi Yave ku kibuangu masodi ma basi Isaeli baba. 7 Masodi ma basi Filistea baba boma ayi batuba: “Nzambi mavitila ku kibuangu kidi masodi ma Isaeli.” Ayi babue tuba: “Kiadi befu, kibila tumueniabu ko mambu amomo kumonika. 8 Nani wunkuiza tuvukisa mu mioko mi Nzambi ayoyo yidi beni mangolo? Nzambi ayoyo nandi wutuadisa zitsingulu zioso kuidi basi Ngipiti zimonika ku thandu. 9 Masodi ma basi Filistea banu mangolo, muingi lubika ba mimvika mi basi Isaeli dedi bo bawu babela mimvika minu.” 10 Mu phila ayoyo, masodi ma basi Filistea banuanisa basi Isaeli ayi bavonda 30.000 di masodi ma basi Isaeli, ayi masodi mankaka ma Isaeli batina mu zinzo ziawu. 11 Hofni ayi Fineia bana baba buadi ba Eli, bafua. Ayi masodi ma basi Filistea banata Kasu yi Luwawanu yi Nzambi.

12 Muna kilumbu beni, dibakala dimueka wubutukila mu mvila wu Benyamini wuba mu mvita, wuduma nate ku Silo, nandi wuba bikhutu bibakuka ayi wuba ntoto ku ntu. 13 Bo dibakala beni kavitila, Eli wuba wukala va kikundu va ndeku nzila, kibila nandi waba kuazuka mu kibila ki Kasu yi Luwawanu yi Nzambi yikiedika. Ayi bo dibakala beni kazabikisa mambu mamonika, batu ku divula batona kudila. 14 Bo Eli kayuwa batu baba dila, nandi wuyuvula: “Kibila mbi batu badi mu kudidila? Bosi mutu beni wuyenda vo Eli kaba muingi kanzabikisa mambu mamonika. 15 (Eli wuba 98 di mimvu ayi nandi kabasa bue monanga ko.) 16 Bosi dibakala beni wukamba Eli: “Minu yibe fumina ku kibuangu kio basi Isaeli babe kuenuanina mvita. Bubu kuandi yima nanguka kuna.” Eli wunyuvula: “Mambu mbi mabe monika, a muan′ama?” 17 Dibakala beni wutuba: “Basi Isaeli babe tina basi Filistea, ayi masodi ma basi Filistea babe nunga basi Isaeli. Mvandi bana baku ba buadi Hofni ayi Fineia babe fua, ayi basi Filistea babe nata Kasu yi Luwawanu yi Nzambi yikiedika.”

18 Bo dibakala beni katuba ti babe nata Kasu yi Luwawanu yi Nzambi yikiedika, Eli wubua va kikundu kaba, wubokuka nkokoto ayi wufua, kibila wuba kiboba ayi wuba wunneni. Nandi wutuadisa Isaeli mu 40 di mimvu. 19 Kikuekizi ki Eli nkazi Fineia, wuba buemba ayi waba belama kubuta. Bo kayuwa ti babe nata Kasu yi Luwawanu yi Nzambi yikiedika ayi ti kikuekizi kiandi ayi nnuni′andi babe fua, nandi wuyiza teba mianga mi kubuta ayi muna thangu beni wubuta. 20 Bo kamana kubuta ayi kaba belama kufua, bakietu baba yandi vana bankamba: “Bika kukuazuka, ngie mabuta muana dibakala.” Vayi nandi kasa tuba ko ni diambu ayi kasa vua ko nkinza mambu batuba. 21 Vayi nkietu beni wuvana muana beni dizina Ikabodi,* ayi wutuba: “Nkembu wuma mana ku Isaeli.” Nandi katubila mawu, kibila banata Kasu yi Luwawanu yi Nzambi yikiedika, mvandi kikuekizi kiandi ayi nnuni′andi bafua. 22 Nkietu beni wubue tuba: “Nkembu wuma mana ku Isaeli, kibila babe nata Kasu yi Luwawanu yi Nzambi yikiekika.”

5 Basi Filistea babotula Kasu yi Luwawanu yi Nzambi yikiedika ku Ebenezer, ayi banata yawu ku Adosde. 2 Bawu banata Kasu beni ku tempelu yi Dagom, ayi batula yawu va ndeku kitumba ki nzambi′awu Dagom. 3 Mu kilumbu kilanda va meni, bo basi Asdode bakotuka, bawu bamona ti kitumba ki nzambi′awu Dagom kiba kibua vandeku Kasu yi Luwawanu yi Yave, diawu banangunina kiawu ayi bakivutula va kibuangu kiba. 4 Mu kilumbu kinkaka va meni bo basi Asdode bakotuka, babue bata kitumba ki Dagom kibua vandeku Kasu yi Luwawanu yi Yave. Ntu ayi mioko mi kitumba beni misokuka ayi bibuila vandeku muelu. Nyitu yi kitumba beni yiba buka mfu, yawu to yisobila. 5 Diawu zinganga nzambi zi Dagom ayi batu boso bankaka bankotanga ku tempelu yi Dagom yidi ku Asdode, bakhambu diatilanga va kibuangu kibuila biuma beni nate bubu.

6 Yave wutuadisa ziphasi kuidi basi Asdode ayi kuidi batu bankalanga ku kizunga beni, baboso babakana phuta vumu. 7 Bo basi Asdode bamona mambu mamonika, bawu batuba: “Tufueti botula Kasu yi Luwawanu yi Nzambi yi Isaeli ku divula ditu, kibila nandi widi mu kutuadisa ziphasi kuidi nzamb′itu Dagom ayi kuidi befu boso.” 8 Mu kibila akiokio, batumisa zimfumu zi basi Filistea ayi baba yuvula: “Kuidi tufueti nata Kasu yi Luwawanu yi Nzambi yi basi Isaeli?” Bawu baba vutudila: “Natanu yawu ku divula di Gati.” Mu phila ayoyo, banata Kasu yi Luwawanu yi Nzambi basi Isaeli ku Gati.

9 Bo banata Kasu beni ku divula di Gati, Yave wutuadisa ziphasi kuidi batu baba kalanga kuna ayi bawu bayiza ba beni boma. Baboso babakana phuta vumu, kuba kuandi bana balezi voti bakulutu. 10 Bosi banata Kasu yi Luwawanu yi Nzambi ku Ekrom, vayi bo bavitila kuna basi divula beni batona kutuba: “Bama tuala Kasu yi Luwawanu yi Nzambi yikiedika akuku, muingi batuvonda.” 11 Diawu bafidila mimvuala muingi bakutakana na zimfumu zi basi Filistea, ayi baba kamba: “Vutulanu Kasu yi Luwawanu yi Nzambi yi basi Isaeli ku kibuangu kio yawu yiba, muingi befu tubika fua.” Batubila mawu, kibila baboso baba boma bu kufua. Nzambi wuba tuadisa beni ziphasi, 12 ayi batu boso bakhambu fua, babakana phuta vumu. Bawu baba dila beni ayi bidilu biawu bivitila nate ku diyilu.

6 Kasu yi Luwawanu yi Yave yiviokisa sambuadi di zingonda ku kizunga ki basi Filistea. 2 Basi Filistea batumisa zinganga zi minkisi ayi baba yuvula: “Mambu mbi tufueti vangila Kasu yi Luwawanu yi Yave? Ayi buidi tulenda vutudila yawu ku kibuangu yiba? 3 Bawu baba vutudila: “Bo luala vutula Kasu yi Luwawanu yi Yave Nzambi yi Isaeli, mvandi lufueti vana nkhailu mu kibila ki fotu. Benu kuvanga mawu, lunkuiza beluka ayi lunkuiza zaba kibila mbi Nzambi kalutuadisidi ziphasi aziozio.” 4 Bosi basi Filistea baba yuvula: “Nkhailu mbi tufueti vana mu kibila ki fotu?” Zinganga zi minkisi baba vutudila: “Lufueti fikula ziphuta vumu zi tanu zi wola ayi ziphuku zi tanu zi wola mu kutadila thalu yi zimfumu zi basi Filistea, kibila kadika mutu mu benu ayi zimfumu zinu lube viokila mu zioziawu ziphasi. 5 Fikulanu ziphuta vumu ayi ziphuku zidi kulutuadisa ziphasi ayi vananu nzitusu kuidi Nzambi yi Isaeli. 6 Kibila mbi luidi mu kumonisina ntu ngolo buka Falawo ayi basi Ngipiti? Bawu babikila to basi Isaeli benda bo Nzambi kabuela kuba tuadisa ziphasi. 7 Buabu vanganu dikalu di mabaya ayi bonganu zingombi wadi zi mabuta vangi, zio kaba tudidiabu ko mu nkamba. Bosi kuikanu dikalu beni mu zingombi, vayi lufueti tula bana ba zingombi mu phaka. 8 Tulanu Kasu yi Luwawanu yi Yave mu dikalu beni, mvandi tulanu biuma lube vanga muingi kuvana nkhailu wu fotu mu mua kasu, bosi tulanu kasu beni mu dikalu ayi filanu biawu. 9 Bo zingombi beni zinkuenda, benu lufueti sikika thalu: Benu kumona ti ziawu zidi mu kutombuka ku Bete-Seme ku kizunga ki basi Isaeli, buna zabanu ti Nzambi yi basi Isaeli nandi belutuadisa ziphasi aziozio. Vayi zia kukuenda khonzu yinkaka, buna tunkuiza zaba ti mambu amomo mamonikini to mu kinzimbukulu.”

10 Basi Filistea babonga zingombi wadi zi mabuta vangi, bavuakika dikalu bavanga mu zingombi beni ayi batula mu phaka bana ba zingombi. 11 Bosi babonga Kasu yi Luwawanu yi Yave batula mu dikalu, ayi mvandi batula muna kasu yiba zifikula zi wola zi ziphuta vumu ayi zi ziphuku zi wola. 12 Ayi zingombi beni zitatamana kukuenda mu nzila yintombuka ku Bete-Seme ayi zisa vekuka ko mu nzila yinkaka. Ayi zimfumu zi basi Filistea baba kue landakananga zingombi beni va mbusa nate bavitila mu zindilu zi kizunga ki Bete-Seme. 13 Basi Bete-Seme baba kongula trigu ku Ḿbuinga, bo bavumuna thalu ayi bamona Kasu yi Luwawanu, bayangalala beni. 14 Dikalu beni divitila nate mu tsola yi Yosua musi Bete-Seme ayi diye sikama va ndeku dimanya dinneni. Bosi basi divula beni bavuakula dikalu beni mu zingombi ayi babonga zingombi beni muingi bavana nkhailu wuviku kuidi Yave.

15 Basi Levi babotula Kasu yi Luwawanu yi Yave mu dikalu beni, babotula mvandi kasu yiba biuma bi wola ayi bathetika zikasu beni vambata dimanya dinneni. Bosi basi Bete-Seme bavana minkhailu miviku ayi minkhailu minkaka kuidi Yave muna kilumbu beni.

16 Zimfumu zitanu zi basi Filistea bamona mawu, bosi bavutuka ku Ekrom mu kiokiawu kilumbu. 17 Basi Filistea bafila ziphuta vumu zitanu zi wola muingi kuvana nkhailu wu fotu kuidi Yave: yimueka yi basi Asdode, yimueka yi basi Gaza, yimueka yi basi Askalom, yimueka yi basi Gati ayi yimueka yi basi Ekrom. 18 Mvandi bafila ziphuku zitanu zi wola mu kutadila thalu yi mavula ma basi Filistea mo minyadi beni baba tuadisa—kuba kuandi mavula matungu buboti ayi mala mawu.

Ayi nate bubu, dimanya dinneni dio batetika Kasu yi Luwawanu yi Yave, didi mu tsola yi Yosua musi Bete-Seme muingi kuvana kimbangi. 19 Vayi Nzambi wuvonda basi Bete-Seme, kibila bawu bamona Kasu yi Luwawanu yi Yave. Nandi wuvonda 50.070 di batu ayi batu batona kudila beni, kibila Yave wuvonda bawombo mu bawu. 20 Bosi babakala ba Bete-Seme bayuvula: “Nani kalenda telama vantuala Yave, Nzambi yinlongo? Kuidi tuennata Kasu ayoyo muingi yibika ba ku kizunga kitu?” 21 Bosi bafila mimvuala kuidi basi Kiriati-jearim, muingi baba kamba: “Basi Filistea bavutudi Kasu yi Yave. Yiza landanu yawu.”

7 Basi Kiriati-jearim bayiza landa Kasu yi Luwawanu yi Yave ayi banata yawu ku nzo Abinadabi yiba va mua mongo. Bawu basola muan′andi Eleazali muingi kalundanga Kasu yi Luwawanu yi Yave.

2 Kasu yi Luwawanu yiviokisa 20 di mimvu ku Kiriati-jearim ayi thangu yoso ayoyo, basi Isaeli baba sadilanga Yave. 3 Bosi Samueli wukamba basi Isaeli: “Buabu boti luensadila Yave mu bukiedika, buna lufueti tulula zinzambi zioso zi luvunu zidi vakhat′inu, kubunda mvandi bitumba bi Astoreti. Ayi sadilanu to Yave mu ntima woso. Benu kuvanga mawu, nandi wunkuiza luvukisa mu mioko mi basi Filistea.” 4 Mu phila ayoyo, basi Isaeli batulula bitumba bi Baal ayi bi Astoreti ayi batona kubuongimina to Yave.

5 Bosi Samueli wutuba: “Kutikisanu dikabu dioso di Isaeli ku Mispa, ayi minu yinkuiza sambila kuidi Yave, muingi ku ludindila nlemvu.” 6 Mu phila ayoyo, dikabu bakutakana ku Mispa, bateka nlangu ayi badukula wawu vantuala Yave, mvandi bavanga jejum mu kilumbu beni ayi batuba: “Befu tube sumuka va mesu ma Yave.” Ayi Samueli wutona kutuadisa basi Isaeli ku Mispa.

7 Bo basi Filistea bazaba ti basi Isaeli babe kutakana ku Mispa, bawu batombuka kuna muingi kuba nuanisa. Bo basi Isaeli bazaba ti basi Filistea badi mu kukuiza muingi kuba nuanisa, bawu baba beni boma. 8 Diawu basi Isaeli bakambila Samueli: “Tatamana kusambila kuidi Yave Nzamb′itu, muingi nandi ka tusadisa ayi ka tuvukisa mu mioko mi basi Filistea.” 9 Bosi Samueli wubonga muana dimemi dikhidi kuema, ayi wuvana diawu nkhailu wuviku kuidi Yave. Ayi Samueli wutatamana kusambila kuidi Yave muingi kasadisa basi Isaeli ayi Yave wuntambudila. 10 Bo Samueli kaba vana nkhailu wuviku, basi Filistea bananguka muingi kue nuanisa basi Isaeli. Ayi mu kilumbu beni, Yave wuvanga vabanda nzazi, yivanga basi Filistea kuba mu divunzi. Mu kibila akiokio, basi Isaeli banunga basi Filistea. 11 Bosi basi Isaeli bananguka ku Mispa ayi bakuka basi Filistea nate ku khonzu sul yi Bete-kar, basi Isaeli bavonda basi Filistea mu nzila. 12 Bosi Samueli wubonga dimanya ayi wutula diawu va ndeku Mispa ayi Jezana, ayi wuvana dimanya beni dizina Ebenezer* ayi wutuba: “Nate mu thangu ayiyi, Yave nandi widi mu kutusadisa.” 13 Mu phila ayoyo, basi Isaeli banunga basi Filistea ayi basi Filistea babasa bue nuanisanga ko basi Isaeli. Ayi Yave wutatamana kutuadisa ziphasi kuidi basi Filistea mu bilumbu bioso Samueli kaba tuadisa basi Isaeli. 14 Mvandi basi Isaeli banunga kubonga mavula moso mo basi Filistea baba vinza, kutonina ku Ekrom nate Gati.

Ayi basi Isaeli bayiza ba mu ndembama na zi Amorreu.

15 Samueli wutatamana kutuadisa basi Isaeli mu luzingu luandi loso. 16 Kadika mvu Samueli waba kuendanga ku Beteli, ku Gilgal ayi ku Mispa muingi kudedikisa mambu ma dikabu. 17 Vayi waba vutukanga ku Ramá, kibila kuawu kuba nzo′andi, ayi waba dedikisanga kuna mambu ma dikabu. Nandi wutungila Yave kikuma ku Ramá.

8 Bo Samueli kayiza ba kiboba, nandi wuvana bana bandi kiyeku ki kufundisa dikabu. 2 Muan′andi wutheti baba kuntedilanga Yoeli, ayi wummuadi Abia. Bawu baba mimfundisi ku Berseba. 3 Vayi bana bandi basa landakana ko kifuani ki tat′awu, kibila bawu baba lindanga zimbongo bo bandedikisa mambu ayi babasa dedikisanga ko mambu mu phila yisonga.

4 Buviokila thangu, bakulutu boso ba Isaeli bakutakana ayi bayenda kuidi Samueli ku Ramá. 5 Bawu bankamba: “Ngie weka kiboba, ayi bana baku balandakananga ko kifuani kiaku. Buabu tuntomba ngie wutubiekila ntinu muingi katu tuadisa, dedi bo buididi makabu mankaka.” 6 Vayi bo bakamba Samueli: “Tuntomba ngie wutubiekila ntinu muingi katu tuadisa,” Samueli wunyonga ayi nandi wusambila kuidi Yave, 7 ayi Yave wukamba Samueli: “Vanga mamoso dikabu badi mu kukulinda, kibila minu badi mu kumanga muingi yiba ntinu′awu, kubika kuandi ngiewu. 8 Bawu badi mu kuvutukila momawu mambu bamvanganga tona yiba basisa ku Ngipiti nate bubu. Bawu ba kumbandanga mbusa, ayi bansolanga kusadila zinzambi zinkaka. Mawu mvandi badi mu kukuvangila. 9 Vanga mambu bawu badi mu kukulinda, vayi fueti kuba zabikisa mambu ntinu badi mu kulinda, kankuiza bakuika kuvanga.”

10 Bosi Samueli wuba zabikisa mambu Yave kankamba. 11 Samueli wuba kamba: “Ntinu luidi mu kulinda, wala vanga mambu amama: Nandi wala bonga bana binu, muingi banatanga makalu mandi ma mimvita ayi mimvalu miandi. Bankaka mu bawu bala kue dumanga vantuala makalu mandi. 12 Nandi wala vana bankaka kiyeku ki kutuadisa 1.000 di masodi, bankaka 50 di masodi, bankaka bala vantanga mbongu mu zitsola ziandi, ayi bankaka bala kongulanga mbongu beni. Bankaka bala vanganga makalu mandi ma mimvita. 13 Mvandi wala bonga bana binu ba bakietu muingi bavangila ntinu malasi madi mfimbu wumboti, balambanga ku nzo′andi ayi bamvangilanga mapha. 14 Nandi wala bonga zitsola zinu zinluta butanga mbongu, zindima zi minti mi makundi ma vinyu ayi zi minti mi olive, ayi wala vana ziawu kuidi bisadi biandi. 15 Wala bonga kikhuku ki kumi ki mbongu yi zitsola zinu ayi zi makundi ma vinyu, ayi wala vana biawu kuidi zimfumu bansadilanga ku nzo′andi ayi bisadi biandi binkaka. 16 Wala bonga bisadi binu bi babakala ayi bi bakietu, mvandi wala bonga zingombi zinu zilutidi ayi ziphunda zinu, muingi bavanganga bisalu biandi. 17 Ayi mu kadika kumi di mamemi minu, nandi wala bonganga dimemi dimueka. Ayi benu luala ba bisadi biandi. 18 Ayi bo ntinu lunsola kala luvangila mambu amomo, benu luala kuana beni, vayi Yave kalasa lutambudila ko.”

19 Vayi dikabu basa vua ko nkinza mambu Samueli katuba, ayi bankamba: “Bika kuandi mabela bobo, tuntomba to ngie wutubiekila ntinu. 20 Mu phila ayoyo, tunkuiza ba dedimueka na makabu mankaka. Ntinu′itu wunkuiza tuyadila ayi wunkuiza tutuadisanga mu mimvita.” 21 Bo Samueli kamana kukuwa mambu dikabu bankamba, nandi wuzabikisa mawu kuidi Yave. 22 Yave wukamba Samueli: “Vanga mambu dikabu bama kukamba, wuba biekila ntinu.” Bosi Samueli wukamba babakala ba Isaeli: “Vutukanu mu mavula minu.”

9 Vaba dibakala dimueka wubutukila mu mvila wu Benyamini baba tedilanga Kis muana wu Abieli, Abieli muana wu Zeror, Zeror muana wu Bekorati ayi Bekorati muana wu Afia. Kis wuba busina buwombo. 2 Kis wubuta muana dibakala baba tedilanga Sauli, ayi nandi wuba beni kitoko. Mu basi Isaeli boso vasa ba ko mutu wuluta ba kitoko kena Sauli, ayi nandi wuluta ba wukula mu babakala boso. Kibila baboso baba kumbakidilanga to mu mavangiti.

3 Bo ziphunda zi Kis zizimbala, nandi wukamba muan′andi Sauli: “Lemvuka yenda na kisadi kiama muingi luetomba ziphunda zibe zimbala.” 4 Bawu bayenda ayi bataba kizunga kidi miongo ki mvila wu Efraim ayi ntoto wu Salisa, vayi basa zibakula ko. Bosi bayenda ku ntoto wu Salim, mvandi basa zibakula ko. Ayi bataba kizunga kioso ki mvila wu Benyamini mvandi basa zibakula ko.

5 Bosi bawu bakota ku ntoto wu Zufi ayi bo bakota kuna, Sauli wukamba kisadi kiandi: “Ndoko tuvutuka, kibila khanu papa kasinkuiza bue yazukila ko mu kibila ki ziphunda, vayi mu kibila kitu.” 6 Vayi kisadi kiandi wutuba: “Ku divula adidi kuidi ḿbikudi wu Nzambi, ayi batu bakunkinzikanga beni, kibila mambu moso kantubanga mansalamanga. Tuendi kuna, ḿba nandi kalenda tusadisa kubakula ziphunda beni.” 7 Bosi Sauli wukamba kisadi kiandi: “Befu kukuenda kuna, mbi tunkuiza vana ḿbikudi wu Nzambi? Mu zitsaku zitu muisi ko mapha ayi ne kioso kiuma kinkaka tulenda kumvana.” 8 Kisadi beni wukamba Sauli: Tala minu yidi mua palata mu koko muingi kuvana ḿbikudi wu Nzambi yikiedika muingi katusadisa kubakula ziphunda beni.” 9 (Mu thangu yikhulu ku Isaeli, bo mutu kaba tombanga kuzaba tsangu yi Nzambi, nandi waba tubanga: “Ndoko kuidi mutu wummonanga bimona mesu.” Kibila mu thangu yikhulu, baba tedilanga miḿbikudi mutu wummonanga bimona meso.) 10 Sauli wukamba kisadi kiandi: “Mambu matuba madi mamboti, diawu tuendi kuna.” Mu phila ayoyo, bawu bayenda ku divula kuba ḿbikudi wu Nzambi yikiedika.

11 Bo baba tombuka ku divula, bawu badengana bakietu baba basika ku divula muingi kue teka nlangu. Sauli ayi kisadi kiandi baba yuvula: “Mutu wummonanga bimona mesu widi ku divula?” 12 Bakietu beni baba vutudila: “Ngete. Yendanu mu nsualu, nandi vangi kuandi kama kota ku divula. Kibila bubu dikabu bankuiza vana nkhailu ku kibuangu kinlongo. 13 Diawu yendanu mu nsualu muingi lumbakidila ava nandi katuka ku kibuangu kinlongo ko kankuiza dila mbizi yi kibulu bamvana nkhailu. Dikabu basinkuiza dia ko ava nandi kuvitila, kibila nandi wunkuiza sakumuna nkhailu bankuiza vana. Na kumana kuvanga mawu, bosi batu babe tumisa bankuiza dia.” 14 Mu phila ayoyo, Sauli ayi kisadi kiandi bakota ku divula ayi bamona Samueli waba kuiza badengana bo kaba tombuka ku kibuangu kinlongo.

15 Ava Sauli kadengana Samueli, Yave wukamba Samueli: 16 “Yono mu kilokula akiki, minu yala fila dibakala musi Benyamini muingi kiza kuidi ngiewu. Fueti kumbieka muingi kaba ntinu wu dikabu diama, ayi nandi wala kula basi Isaeli mu mioko mi basi Filistea. Kibila minu yidi mu kumona ziphasi dikabu diama badi mu kuviokila ayi bidilu biawu bibe vitila kuidi minu.” 17 Bo Samueli kamona Sauli, Yave wukamba Samueli: “Anono nandi dibakala beni yikukembi ti ‘fueti bieka ntinu wu dikabu diama.’”

18 Bo Sauli kafikama vaba Samueli va muelu divula, Sauli wunyuvula: “Lemvuka, wulenda tumonisa nzo yi mutu wummonanga bimona mesu?” 19 Samueli wutambudila Sauli: “Minu mutu beni wummonanga bimona mesu. Tuama nate ku kibuangu kinlongo, kibila bubu benu lunkuiza dia yama, ayi yono va meni yala luzabikisa mambu moso luntomba kuzaba, bosi lulenda kuenda kuinu. 20 Bika kukuazuka matedi ziphunda zi tat′aku zizimbidi, kibila babe bakula ziawu. Biuma bioso bimboti ayi bilutidi luvalu bi Isaeli, bidi biaku ayi bi dikanda di tat′aku.” 21 Vayi Sauli wumvutudila: “Minu yidi musi Benyamini mvila wukhambulu beni luvalu mu mimvila mi Isaeli, ayi dikanda diama diawu dikhambulu beni luvalu mu makanda moso madi mu mvila wu Benyamini. Buabu, kibila mbi widi mu kukhambila mambu amomo?”

22 Vayi Samueli wunata Sauli ayi kisadi kiandi ku kivinga baba dilanga, ayi wuba vana bikundu bilutidi. Ku kivinga beni mvandi kuba 30 di babakala batumisa. 23 Samueli wukamba mutu waba lamba: “Tuala bitini bi mbizi bio yibe kukamba wuvengumuna.” 24 Bosi mutu waba lamba wubonga kito ki kibulu, ayi wutula kiawu vantuala Sauli. Ayi Samueli wukamba Sauli: “Akiki kiawu kitini tube kukubikila muingi wudia mu kilumbu akiki yibe tumisa dikabu muingi tudia va kimueka. Mu phila ayoyo, Sauli wudia va kimueka na Samueli. 25 Bosi babotuka ku kibuangu kinlongo ayi bayenda ku divula. Samueli wutatamana kusolula na Sauli ku kibanga ki nzo. 26 Bo baba buadi bakotuka va meni, Samueli wutela Sauli wuba ku kibanga ki nzo ayi wunkamba: “Kubama kibila yintomba ku kukanina.” Bosi Sauli wukubama ayi baba buadi babasika. 27 Bo bavitila va muelu wu divula, Samueli wukamba Sauli: “Kamba kisadi kiaku katuama” (kisadi beni wutuama) “vayi ngiewu siala yama avava muingi yiku zabikisa zitsangu zi Nzambi.”

10 Bosi Samueli wubonga kibudika kiba malasi ma kubiekila ayi wudukula mawu ku ntu Sauli. Samueli wumvana besu ayi wunkamba: “Yave ma kubieka ntinu wu dikabu diandi. 2 Bubu bo lunkuiza vitila va ndeku dibumbi basikila Rakeli, didi ku kizunga ki mvila wu Benyamini ku Zelza, benu lunkuiza dengana babakala buadi ayi bawu bankuiza lukamba: ‘Babakudi ziphunda zinu zizimbidi, vayi buabu tat′aku kasi bue kuazukila ko matedi ziphunda, vayi widi mu kukuazukila matedi benu kibila nandi widi mu kutuba: “Kuidi yekue tombila muan′ama?”’ 3 Ngie fueti tatamana kudiata nate wunkuiza vitila va nti wunneni widi ku Tabor, ayi bo wumvitila kuna, wunkuiza dengana babakala batatu badi mu kutombuka ku Beteli muingi kue buongimina Nzambi yikiedika. Wumueka mu bawu wunnata zikhombo zitatu, wunkaka mapha matatu ayi wunkaka kibasa kinneni ki vinyu. 4 Bawu bankuiza kubila ayi bankuiza kuvana mapha muadi, ngie fueti tambula mapha beni. 5 Bosi ngie wunkuiza vitila va mongo wu Nzambi yikiedika vo vadi masodi ma basi Filistea. Bo wunkuiza vitila ku divula, wunkuiza dengana miḿbikudi babe fumina ku kibuangu kinlongo badi mu kubikula ayi vantual′awu vankuiza ba batu badi mu kusika bisiku bi minkunga, zi pandeiro, zi flauta, ayi zi Harpa. 6 Yave wunkuiza kuvana mangolo ayi ngie wunkuiza bikula yawu va kimueka. Mu phila ayoyo, ngie wunkuiza vangila mambu buka mutu wunkaka. 7 Bo mambu amomo mankuiza monika, ngie fueti vanga mamoso wunnunga muingi wudukisa kiyeku kiaku, kibila Nzambi yikiedika widi yaku. 8 Bosi fueti tuama ku Gilgal ayi minu yinkuiza kudengana kuna muingi kuvana nkhailu wuviku ayi nkhailu wu kithuadi. Ngie fueti kuphingila kuna sambuadi di bilumbu nate minu yala vitila, bosi yala kukamba mambu fueti vanga.”

9 Bo Sauli kananguka vaba Samueli, Nzambi wutona kubalula mayindu ma Sauli ayi mu kilumbu beni mambu moso Samueli katuba masalama. 10 Bosi bananguka va kibuangu baba ayi bayenda ku mongo, bo bavitila kuna, bamona miḿbikudi miaba kuiza badengana ayi muna thangu beni Nzambi wuvana Sauli mangolo ayi nandi mvandi wutona kubikula. 11 Bo batu bazaba Sauli bamona nandi kubikula va kimueka na miḿbikudi minkaka, bawu batuba: “Mambu mbi ma mamonikina muana Kis? Sauli mvandi widi ḿbikudi? 12 Bosi dibakala dimueka wuba vana wutuba: “Abu miḿbikudi minkaka, matata mawu badi banani? Diawu bayiza tonina kutubila mambu amama ku Isaeli: “Sauli mvandi widi ḿbikudi?”

13 Bo Sauli kamana kubikula, nandi wuyenda ku kibuangu kinlongo. 14 Bosi khomba Kis wuyuvula Sauli ayi kisadi kiba yandi: “Kuidi luma fumina? Sauli wumvutudila: “Befu tube kue tomba ziphunda zi tat′ama zi zimbala, vayi bo tukhambu bakula ziawu diawu tuyolukila na Samueli.” 15 Khomba tat′andi beni wubue yuvula Sauli: “Mambu mbi Samueli kalukembi? Nzabikisa* mawu.” 16 Sauli wumvutudila: “Nandi wutukembi ti ziphunda zio tuaba tomba zimonikini. Vayi Sauli kasa zabikisa ko mambu Samueli kankembi matedi kuba ntinu.

17 Bosi Samueli wukutikisa dikabu di Yave ku Mispa, 18 ayi wuba kamba: “Buakabu butubidi Yave Nzambi yi Isaeli: ‘Minu yilukula ku Ngipiti ayi mu mioko mi mintinu mioso baba kulutuadisanga ziphasi. 19 Vayi bubu benu luma banda mbusa Nzamb′inu no wulukula mu mioko mi batu boso ba lutuadisa ziphasi mu kutuba: “Wutubiekila ntinu muingi ka tuyadila.” Buabu, kutakananu vantuala Yave mu kutadila mimvila minu ayi makanda minu.’”

20 Mu phila ayoyo, Samueli wukutikisa mimvila mioso mi Isaeli ayi basola mvila wu Benyamini. 21 Bosi batumisa makanda ma mvila wu Benyamini ayi basola dikanda di zimatrita. Mu dikanda beni basola Sauli muana Kis. Vayi bo batomba Sauli vana kibuangu beni, basa kummona ko. 22 Diawu bayuvudila Yave: “Sauli widi yitu vava?” Yave wuba vutudila: “Widi kua yinu vovo, nandi besuama va khati mimfuna.” 23 Mu phila ayoyo, bambasisa va kibuangu kaba. Bo nandi katelama va khati dikabu nandi wuluta ba wukula kena batu boso. Kibila batu boso baba kumbakidilanga to mu mavangiti. 24 Samueli wukamba dikabu dioso: “Awuwu nandi mutu Yave kabe sola. Vasi ko mutu wunkaka widi buka nandi.” Bosi dikabu dioso batona kutenduka: “Zitisanu ntinu.”

25 Samueli wuzabikisa dikabu biuma ntinu kadi nsua wu kutambula, wusonika mambu beni mu buku ayi wutula yawu vantuala Yave. Bosi Samueli wukamba dikabu dioso bavutuka mu zinzo ziawu. 26 Sauli mvandi wuvutuka ku nzo′andi ku Gibeá ayi masodi ma Isaeli mo Yave kanyikuna ntima, banlandakana. 27 Vayi babakala baba mavanga mambi batuba: “Buidi dibakala adiodio kankuiza tuvukisila?” Bawu baba kunlenza ayi basa mvana ko ne nkhailu. Vayi Sauli kasa bakipa ko.

11 Bosi Naás musi Amom, wuyenda kue nuanisa basi Jabes baba kalanga ku Ngileadi. Babakala boso ba Jabes bakamba Naás: “Vanga yitu luwawanu ayi befu tunkuiza ba bisadi biaku.” 2 Naás musi Amom wuba kamba: “Boti benu luntomba minu yivanga yinu luwawanu, buna lufueti vanga mambu amama: “Lufueti tobula mesu minu ma khonzu lubakala. Yinkuiza vangila mawu muingi kufuisa basi Isaeli tsoni.” 3 Bakulutu ba divula di Jabes bankamba: “Wutuvana sambuadi di bilumbu muingi tufila mimvuala ku kizunga kioso ki Isaeli. Va kukhambu bakana mutu wutuvukisa, buna tunkuiza vanga mambu matuba.” 4 Bosi mimvuala bafila bavitila ku Gibeá, kuaba kalanga Sauli ayi bazabikisa mambu beni kuidi dikabu, ayi batu boso ku divula batona kudila.

5 Mu thangu beni, Sauli wufumina ku nsitu na bibulu. Bo kamona batu baba dila, nandi wuyuvula: “Mambu mbi mamvioka? Ayi kibila mbi dikabu badi mu kudidila?” Bosi banzabikisa mambu basi Jabes batuba. 6 Bo Sauli kayuwa mawu, nandi wudasuka beni ayi Nzambi wumvana mangolo. 7 Mu phila ayoyo, Sauli wubonga zingombi wadi, wuzenga ziawu mu bitini ayi wuvana ziawu kuidi mimvuala muingi banata kuidi basi Isaeli boso, ayi baba kamba: “Amama mawu tunkuiza vangila zingombi zi batu boso bammanga kulandakana Sauli ayi Samueli.” Mu kibila akiokio, dikabu bayiza tona kumona Yave boma. Diawu, baboso bayiza ba makani mamueka. 8 Ayi Sauli wuba kutikisa ku Bezeki. Vaba 30.000 di babakala ba mvila wu Yuda ayi 300.000 di babakala ba mimvila minkaka mi Isaeli. 9 Bosi bawu bakamba mimvuala basi Jabes bafila: “Yenda kambanu mambu amama kuidi basi Jabes bankalanga ku Ngileadi. ‘Yono bo muinya wuḿba wungolo, tunkuiza luvukisa.’” Mu phila ayoyo, mimvuala beni baye kamba mambu amomo kuidi basi Jabes ayi bawu bayangalala. 10 Bosi basi Jabes bakamba basi Amom: “Yono tunkuiza yiyekula kuidi benu, ayi benu lulenda kutuvangila moso mambu lutidi.”

11 Mu kilumbu kilanda, Sauli wuvasa masodi mandi mu mangumba matatu, ayi meni meni bawu bayenda nate vaba masodi ma basi Amom. Basi Isaeli bavonda basi Amom nate muinya wuyiza teka beni. Ayi masodi ma basi Amom masobila, batiakana kadika mutu ku khonzu′andi. 12 Bosi dikabu bakamba Samueli: “‘Batu batuba ti Sauli kasi ko wufuana muingi kaba ntinu′inu, kuidi badi?’ Tuala bawu akuku muingi tuba vonda.” 13 Vayi Sauli wutuba: “Bubu balendi vonda ko ni mutu, kibila Yave mavukisa dikabu di Isaeli.”

14 Bosi Samueli wukamba dikabu: “Tuendianu ku Gilgal muingi tuekindisa luyalu lu Sauli.” 15 Mu phila ayoyo, dikabu dioso bayenda ku Gilgal, ayi babieka Sauli ntinu vantuala Yave. Bosi bavana Yave minkhailu mi kithuadi. Sauli ayi dikabu dioso bakemba nkungi ayi baba beni mu mayangi.

12 Bosi Samueli wukamba dikabu dioso di Isaeli: “Minu yima vanga mamoso lundindizi, yima kulubiekila ntinu. 2 Buabu, awuwu nandi ntinu wunkuiza lutuadisa. Minu yeka minlengi miphembi ayi yeka kiboba, vayi bana bama badi va khat′inu. Minu yilutuadisidi tona mu butoko buama nate bubu. 3 Buabu minu yidi vantual′inu, tanu kimbangi vantuala Yave, ayi vantuala mutu no nandi kama sola: Phunda voti ngombi yi nani yivinza? Nani minu yiyiba biuma? Zimbongo zi nani yitambula muingi yibika fundisa mutu mu diambu dimbi kavanga? Boti yivanga mawu, buna tubanu muingi yifuta.” 4 Bawu bankamba: “Ngie wusa tukuiba ko ayi wusa kikinina ko ni zimbongo zi mutu, muingi wubika kumfundisa mu mambu mambi kavanga.” 5 Mu phila ayoyo, Samueli wuba kamba: “Bubu Yave ayi mutu no nandi kabe sola, banta kimbangi ti minu yisa kuiba ko ni kiuma ki mutu ayi benu mulendi kuphunina ko ni diambu.” Bosi bawu batuba: “Ngete Nzambi wunta kimbangi.”

6 Ayi Samueli wubue kamba dikabu: “Yave no wusadila Mose ayi Aloni muingi kukula dikabu diandi ku Ngipiti, widi mbangi. 7 Buabu telamanu vantual′ama ayi yeka lutebula monyo vantuala Yave, mu kutadila mambu moso mamboti Yave kaluvangila ayi kavangila zikhaya zinu.

8 “Bo Yakobi ayi dikanda diandi bayenda ku Ngipiti, ayi bo zikhaya zinu batona kutovuka, bawu badinda lusalusu kuidi Yave. Ayi Yave wufila Mose ayi Aloni muingi babotula zikhaya zinu ku Ngipiti, ayi kuba tuala ku kibuangu akiki. 9 Vayi zikhaya zinu babanda mbusa Yave Nzambi′awu, ayi nandi wuba yekula mu mioko mi Sizera mfumu masodi ma Hazor, mu mioko mi basi Filistea ayi mi basi Moabi. 10 Ayi bawu balinda lusalusu kuidi Yave, mu kutuba: ‘Tubandizi mbusa Yave, ayi tusumukizi mu kubuongimina bitumba bi Baal ayi bi Astoreti. Buabu lemvuka, wutukula mu mioko mi zimbeni zitu, muingi tubuongimina to ngiewu.’ 11 Bosi Yave wufila Jerubal, Bedan,* Jefte ayi Samueli muingi kukula dikabu diandi mu mioko mi zimbeni ziawu. Kavangila mawu, muingi dikabu diandi bazingila mu nsika. 12 Bo benu luzaba ti Naás ntinu wu basi Amom widi mu kuiza lunuanisa, benu lutatamana kukhamba: ‘Tubiekila ntinu muingi katuyadila,’ kheti mu kuzaba ti Yave nandi Ntinu′inu. 13 Awuwu, nandi ntinu no benu ludinda. Yave wulubiekidi ntinu. 14 Benu kukinzika Yave, benu kunsadila mu ntima woso, ayi benu kuntumukina mukhambu bayisa zithumu zi Yave, buna benu ayi ntinu no Yave kabe sola, lunkuiza baka ndandu mu luzingu. 15 Vayi benu kukhambu tumukina minsiku mi Yave, mu kubayisa zithumu zi Yave, zabanu ti Yave wunkuiza tuadisa ziphasi kuidi matata minu ayi kuidi benu. 16 Buabu telamanu va kibuangu muidi, muingi lumona mambu ma kukuitukila Yave kemvanga vantual′inu. 17 Benu luzebi buboti ti tuidi mu thangu yi kuvela trigu, vayi kheti bobo, minu yensambila kuidi Yave muingi kavanga vanoka mvula ayi vabanda zinzazi. Mu phila ayoyo, benu lunkuiza zaba ti diambu dimbi luvengi va meso ma Yave, mu kudinda ba lubiekila ntinu.”

18 Bosi Samueli wusambila kuidi Yave, ayi mu kilumbu beni Yave wuvanga vanoka mvula ayi vabanda zinzazi. Mu phila ayoyo, dikabu bayiza tona kumona boma Yave ayi Samueli. 19 Dikabu dioso bakamba Samueli: “Tulindila nlemvu vantuala Yave Nzambi′aku, muingi tubika fua. Befu tuvengi masumu mawombo, ayi tuma bue vola disumu dinkaka, mu kulinda ba tubiekila ntinu.”

20 Diawu Samueli kakambila dikabu: “Bikanu kumona boma. Bukiedika, benu nzimbala yinneni luvengi. Vayi buabu, bikanu kubanda Yave mbusa, ayi sadilanu Yave mu ntima woso. 21 Bikanu kuvekuka mu kusambidila zinzambi zi luvunu, kibila ziawu zisi ko luvalu ayi zilendi kuluvukisa ko. 22 Yave mu kibila ki dizina diandi dinlongo, kalasa kuekula ko dikabu diandi, kibila naveka Yave wulusola muingi luba dikabu diandi. 23 Yilendi sumuka ko vantuala Yave, mu kukhambu lunatanga mu minsambu miama, vayi yala tatamana kululonga zinzila zifuana lufueti diatila. 24 Yiku ludinda muingi lukinzika Yave, ayi lunsadila mu ntim′inu woso. Mvandi wufueti tebukilanga monyo mambu moso mamboti Nzambi kaluvangila. 25 Vayi benu kumonisa ntu ngolo mu kuvanga mamu mambi, buna zabanu kuinu ti benu ayi ntinu’inu bala kuluvonda.”

13 Sauli wuba . . .* di mimvu bo katona kuyala, ayi wuyadila basi Isaeli mu mimvu miodi. 2 Sauli wusola 3.000 di masodi ma Isaeli. 2.000 di masodi maba na Sauli ku Mikmás, kibuangu kidi miongo ku Beteli ayi 1.000 di masodi mankaka maba na Yonatan ku Gibeá, kibuangu ki mvila wu Benyamini. Vayi masodi mankaka Sauli wuba kamba bavutuka mu zinzo ziawu. 3 Bosi Yonatan wuvonda masodi ma basi Filistea baba ku Geba. Ayi basi Filistea bayiza zaba mambu Yonatan kavanga, diawu Sauli kafidila mimvuala basika zitulumbeta ku Isaeli, muingi kutumisa basi Isaeli. 4 Basi Isaeli bayuwa thumu ayiyi: “Sauli wuvondisi masodi ma basi Filistea, buabu basi Filistea bama lundila basi Isaeli nganzi.” Diawu batumisina masodi ma basi Isaeli muingi balandakana Sauli ku Gilgal.

5 Basi Filistea mvawu bakutikisa masodi muingi kunuanisa basi Isaeli. Bawu baba 30.000 di makalu ma mimvita, 6.000 di masodi bandiatilanga mu mimvalu, ayi bakutikisa masodi mawombo buka nsengiseni wu ḿbu. Bawu batombuka ku Mikmás, ku khonzu leste yi Bete-Áven. 6 Bo basi Isaeli bamona ti basiedi ko ma kuvanga, bankaka bayesuama mu minsuku mi mamanya, mu miḿbuinga, mu matanga ayi mu bibuangu binkaka. 7 Masodi mankaka ma basi Isaeli basabuka muila wu Yolidani, muingi kutinina ku ntoto wu Gadi ayi ku Ngileadi. Vayi Sauli wusiala ku Gilgal, ayi masodi moso maba yandi, baba beni boma. 8 Sauli wutemina sambuadi di bilumbu dedi bo Samueli kankambila, vayi Samueli kasa vitila ko ku Gilgal. Ayi masodi maba na Sauli batona kutiamuka. 9 Bosi Sauli wutuba: “Tuala bibulu muingi tuvana nkhailu wuviku ayi minkhailu mi kithuadi.” Sauli wuvana nkhailu wuviku.

10 Vayi bo Sauli kamana kuvana nkhailu wuviku, Samueli wuvitila. Bosi Sauli wuye dengana Samueli ayi wumvana mboti. 11 Ayi Samueli wunyuvula: “Kibila mbi mavangila mambu amomo?” Sauli wumvutudila: “Minu yibe mona ti masodi mabe ba yama, babe tona kukhuekula ayi ngie mvaku savitila ko mu thangu yifuana, ayi yibe kuwa ti basi Filistea babe kutakana ku Mikmás. 12 Diawu minu yibe yindudila: ‘Buabu, basi Filistea badi mu kukuiza ku Gilgal muingi kunduanisa ayi minu yitombiziabu ko lusalusu lu Yave,’ Diawu yibe vanina nkhailu wuviku.”

13 Samueli wukamba Sauli: “Ngie wusa monisa ko nduenga, wusa tumukina ko thuadusulu Yave Nzambi′aku kakuveni. Boti ngie betumukina, khanu Yave wunkuiza vanga kintinu kiaku kikadidila. 14 Vayi buabu, ngie walasa tatamana ko kuba ntinu, kibila Yave wunkuiza sola mutu wunkaka no wunkuangidika ntim′andi, ayi Yave wunkuiza mbieka ntinu wu dikabu diandi. Kibila ngie wusa tumukina ko nsiku Yave kakuveni.”

15 Bosi Samueli wunanguka ku Gilgal ayi wuyenda ku Gibeá yidi ku Benyamini. Sauli wutangisa masodi maba yandi ayi wumona ti wusiala to na 600 di masodi. 16 Sauli na muan′andi Yonatan, kubunda mvandi masodi maba yandi, basiala ku Geba yidi ku Benyamini, vayi masodi ma basi Filistea baba ku Mikmás. 17 Bosi masodi ma basi Filistea bananguka va kibuangu baba mu mangumba matatu. Dingumba ditheti diyenda mu nzila yinanguka ku Ofra, yinkuenda ku Suali. 18 Dingumba dimmuadi diyendila mu nzila yinkuenda ku Bete-Horom. Ayi dingumba dintatu diyendila mu nzila yidi mu zindilu zidi mu ḿbuinga ku Zeboim, nzila yinkuenda ku khonzu thandu.

19 Basi Filistea bakandimina basi Isaeli muingi babika vanganga zimbedi ayi madionga. Diawu ku Isaeli kuisa bue ba ko ne mutu wumvanganga biuma mu kusadila bisengu. 20 Mu kibila akiokio, basi Isaeli boso baba kuendanga kuidi basi Filistea muingi kulengula zitsengo ziawu, bitadi, zimbedi ayi biuma binkaka. 21 Basi Filistea baba dindanga basi Isaeli zimbongo* ziwombo muingi balengudila basi Isaeli zimbedi, bitadi ayi zisengo. Ayi mvandi muingi kukuika nti baba tuadisilanga zingombi. 22 Mu kibila akiokio, mu kilumbu bayenda kue nuana mvita, ne disodi dimueka di basi Isaeli kasa ba ko mbedi voti didionga. Sauli ayi muan′andi Yonatan, bawu to baba na binuanunu.

23 Masodi ma basi Filistea bayenda va kibuangu bansabukilanga kizunga ki Mikmás.

14 Kilumbu kimueka Yonatan muana Sauli wukamba kisadi kiandi no waba natanga mata mandi: “Tuenda ku khonzu yinkaka va kibuangu vadi masodi ma basi Filistea.” Vayi Yonatan kasa zabikisa ko mawu kuidi tat′andi. 2 Sauli wuba va ndeku Gibeá ku tsi nti wumbutanga ziromã widi ku Migrom ayi nandi wuba na 600 di masodi ma basi Isaeli. 3 Vayi bawu basa zaba ko ti Yonatan wuyenda kuba masodi ma basi Filistea (Aías nandi waba natanga éfode, nandi wuba muana wu Aitubi ayi Aitubi wuba khomba wu Ikabodi, Ikabodi wuba muana Fineia ayi Fineia wuba muana wu Eli nganga nzambi yi Yave ku Silo.) 4 Va kibuangu Yonatan kaba viokila muingi kuvitila va kibuangu kiba masodi ma basi Filistea, vaba mamanya muadi manneni. Dimueka ku khonzu lubakala ayi dinkaka ku khonzu lukietu. Dizina di dimanya dinkaka diba Bozez, vayi dimanya dinkaka baba ku ditedilanga Sené. 5 Dimueka diba ku khonzu norte yi divula di Mikmás ayi dinkaka diba ku khonzu sul yi divula di Geba.

6 Yonatan wukamba kisadi kiandi: “Tuendi nate va kibuangu kidi basi Filistea, batu bakhambu sambidilanga Nzambi yikiedika. Ḿba Yave kalenda tusadisa muingi tuba nunga, kibila Yave kalenda vukisa dikabu diandi kuba kuandi mu kusadila batu bawombo voti baluelu.” 7 Kisadi kiandi wunkamba: “Vanga dioso diambu wuntomba ayi minu yinkuiza kulandakana.” 8 Yonatan wunkamba: “Ndoko tufikama va kibuangu bakeli muingi ba tumona. 9 Ba kutukamba: ‘Telamanu vo lukeli kibila befu tuenkuiza koko muingi kulunuanisa.’ Buna befu tunkuiza telama vo tunkuiza ba ayi tuisinkuiza fikama ko vo bakeli. 10 Vayi ba kutukamba: ‘Yizanu ko tukeli.’ Buna befu tunkuiza yenda, kibila Yave wunkuiza tusadisa muingi tuba nunga. Akiokio kinkuiza ba kidimbu.”

11 Yonatan ayi kisadi kiandi bafikama vaba masodi ma basi Filistea muingi ba bamona, ayi basi Filistea batuba: “Talanu, masodi ma basi Isaeli bama basika mu bibuangu babe suamina.” 12 Bosi masodi ma basi Filistea bakamba Yonatan ayi kisadi kiandi: “Boti benu luidi babakala, yizanu akuku.” Muna thangu beni Yonatan wukamba kisadi kiandi: “Ndandakana, kibila Yave wunkuiza sadisa basi Isaeli kununga basi Filistea.” 13 Ayi Yonatan wutombuka va kibuangu kiba masodi ma basi Filistea ayi kisadi kiandi mvandi waba kunlandakana. Bosi Yonatan wutona kunuanisa masodi ma basi Filistea ayi kisadi kiandi waba kuba manisanga. 14 Mu khumbu yitheti Yonatan kanuanisa basi Filistea, nandi ayi kisadi kiandi bavonda 20 di masodi va mua kibuangu.*

15 Mu kibila akiokio, masodi moso ma basi Filistea bayiza ba boma ayi masodi maluta ba bapisuka mvandi baba boma. Ntoto wutona kunyikuka ayi Nzambi wuvanga muingi masodi ma basi Filistea baba beni boma. 16 Ayi minsungi mi Sauli baba ku Gibeá yidi ku kizunga ki Benyamini bamona ti masodi ma basi Filistea baba mu divunzi.

17 Sauli wukamba masodi mandi: “Tanganu masodi moso muingi tuzaba nani wunkambu.” Bo batanga masodi moso, bayiza bakula ti Yonatan ayi kisadi kiandi bawu baba khambu. 18 Bosi Sauli wukamba Aías: “Tuala Kasu yi Luwawanu yi Nzambi yikiedika.” (Kibila mu thangu beni, Kasu yi Luwawanu yi Nzambi yikiedika yiba kuidi basi Isaeli.) 19 Ayi bo Sauli kaba koluka na nganga nzambi, divunza diba va kibuangu kiba masodi ma basi Filistea diaba buelama. Diawu Sauli kakambila nganga nzambi: “Bika kuaku kubue vanga mambu beni.” 20 Mu phila ayoyo, Sauli na masodi moso maba yandi bakutakana ayi bayenda kue nuana. Bo bavitila kuna, bawu bamona ti masodi ma basi Filistea baba kuyivondasana ayi va kibuangu beni vaba beni divunza. 21 Ayi basi Ebeleo bankaka baba ku khonzu basi Filistea muingi kunuanisa basi Isaeli, babue vutuka ku khonzu masodi ma basi Isaeli ko kuba Sauli ayi Yonatan. 22 Ayi bo basi Isaeli bankaka baba basuama ku kibuangu kidi miongo ki mvila wu Efraim bayuwa ti basi Filistea badi mu kutina basi Isaeli, bawu babasika mu bibuangu basuamina muingi kue nuanisa basi Filistea. 23 Masodi ma basi Isaeli banuanisa basi Filistea nate ku Bete-Áven. Mu phila ayoyo, Yave wuvukisa basi Isaeli mu mioko mi zimbeni ziawu.

24 Vayi mu kilumbu beni, masodi ma basi Isaeli baba beni bavonga mu kibila ki nzala, kibila Sauli wuleva phesi mu kutuba: “Woso mutu wundia kioso kiuma ava buisi kukuila ayi ava minu kununga zimbeni ziama, wunkuiza ba mutu wusingu.” Mu kibila akiokio, bawu basa dia ko ni kiuma.

25 Masodi moso ma basi Isaeli bakota mu nsitu ayi mu nsitu beni muba wika* yiwombo. 26 Bo bakota mu nsitu beni, bawu bamona wika yiwombo, vayi ne mutu kasa dia ko. Bawu baba boma mu kibila ki phesi Sauli kaleva. 27 Vayi Yonatan kasa zaba ko ti tat′andi wukandimina masodi moso kudia bo kaleva phesi, diawu nandi kabongila nkawu′andi wubuika wawu vaba wika ayi wudia wika yiba va tsongi nkawu′andi. Bo kamana kudia wika beni, nandi wuyiza baka mangolo. 28 Bosi disodi dimueka wukamba Yonatan: “Tat′aku wutukandimini kudia mu kuleva phesi ayiyi: ‘Woso mutu wunkuiza dia kioso kiuma bubu, wunkuiza ba mutu wusingu.’ Diawu masodi moso badidi bavonga.” 29 Vayi Yonatan wutuba: “Tat′ama diambu dimbi kabe vanga mu kulukandimina kudia. Buabu tala minu phila yima bakila mangolo bo yima dia mua nkadu wika. 30 Boti nandi kasa kandimina ko kudia biuma zimbeni zitu babe bika, khanu tube luta baka mangolo ma kuvonda bawombo mu bawu.

31 Mu kilumbu beni, masodi ma basi Isaeli batatamana kunuanisa masodi ma basi Filistea, kutonina ku Mikmás nate ku Aijalom ayi masodi ma basi Isaeli baba beni bavonga. 32 Bosi masodi ma Isaeli bavondila vatsi zingombi ayi mamemi babaka mu mvita ayi badia bibulu beni na menga. 33 Bosi bazabikisa Sauli mambu amama: “Masodi ma Isaeli badi mu kusumuka va mesu ma Yave, mu kudia bibulu na menga.” Bosi Sauli wutuba: “Benu luisimmonisa ko lukuikumunu mu Nzambi. Buabu tualanu mu thinu dimanya dinneni avava.” 34 Sauli wuba kamba: “Tumisanu masodi moso ayi luba kamba: “Kadika mutu mu benu kafueti tuala ngombi ayi dimemi diandi ayi lufueti vondila biawu va mbata dimanya adidi muingi ludia. Vayi bikanu kusumuka va mesu ma Yave, mu kudia kibulu na menga.” Mu phila ayoyo, kadika mutu mu bawu wutuala kibulu kiandi ayi wuvondila kiawu va mbata dimanya muna builu beni. 35 Bosi Sauli wutungila Yave kikuma va kibuangu beni. Akiokio, kiawu kikuma kitheti Sauli katungila Yave.

36 Bosi Sauli wubue tuba: “Ndoko′anu tutatamana kunuanisa basi Filistea builu boso nate yono ayi kubonga kiuka kiawu. Mvandi tufueti vonda baboso. Masodi mandi bankamba: “Vanga mamoso wuntomba.” Bosi nganga nzambi wutuba: “Ndoko’anu theti tuzaba mayindu ma Nzambi.” 37 Sauli wuyuvula Nzambi: “Tufueti tatamana kunuanisa basi Filistea? Ngie wunkuiza sadisa basi Isaeli kununga?” Vayi Nzambi kasa mvana ko mvutu. 38 Bosi Sauli wutumisa zimfumu ziandi zi masodi ayi wuba kamba: “Fionguninanu muingi lubakula disumu mbi tube vola. 39 Minu yinleva phesi mu dizina di Yave no wuvukisidi dikabu di Isaeli ti, kheti muan′ama Yonatan nandi bevola disumu beni, minu yinkuiza mvonda.” Vayi masodi mandi basa nkamba ko ne diambu. 40 Bosi Sauli wukamba masodi ma Isaeli: Benu lufueti ba ku khonzu yinkaka, ayi minu na muan′ama Yonatan tuemba ku khonzu yinkaka. Masodi ma Sauli bankamba: “Vanga mamoso wutidi.”

41 Sauli wukamba Yave: “A Nzambi yi Isaeli, wutuzabikisa mu kusadila Tumim,* nani wuvodidi disumu beni.” Bosi Nzambi wusola Sauli ayi Yonatan. Vayi masodi basa ba ko fotu. 42 Bosi Sauli wutuba: Ndoko′anu tuta kisavu muingi kuzaba nani widi fotu, minu voti muan′ama Yonatan.” Bosi babakula ti Yonatan nandi wuba fotu. 43 Sauli wukamba Yonatan: “Khamba, nzimbala mbi wuvangizi. Yonatan wumvutudila: “Mua nkadu wika kuandi to yitotizi yibedi va tsongi nkawu, buabu boti we kuphonda, buna vonda kuaku.”

44 Bosi Sauli wutuba: “Bika Nzambi kathuadisa ziphasi minu kukhambu kuvonda.” 45 Vayi masodi bakamba Sauli: “Kibila mbi Yonatan mutu no bevukisa dikabu di Isaeli kafueti fuila? Tunleva phesi mu dizina di Yave ti, tuisinkuiza bika ko nandi kafua, kibila nandi Nzambi kabe sadila muingi kutuvukisa.” Mu phila ayoyo, masodi bavukisa Yonatan ayi basa kumvonda ko.

46 Bosi Sauli wulembu kubue landakana basi Filistea, ayi basi Filistea bavutuka ku kizunga kiawu.

47 Bo luyalu lu Sauli luyiza ba lungolo ku Isaeli, nandi wunuanisa ayi wununga zimbeni azizi zi basi Isaeli: “Basi Moabi, basi Amom, basi Edom, mintinu mi Zobá ayi basi Filistea. 48 Sauli wunuanisa ayi wununga basi Amaleki. Ayi wuvukisa basi Isaeli mu mioko mi batu boso baba kuba tuadisanga ziphasi.

49 Sauli wubuta bana batatu ba babakala: Yonatan, Isvi ayi Malkizua. Mvandi wubuta bana buadi ba bakietu: Wu nkulutu baba kuntedilanga Merabi, ayi wu kilezi baba kuntedilanga Mikal. 50 Dizina di nkazi Sauli diba Ainoa muana wu Aimaás. Ayi mfumu masodi ma Sauli baba kuntedilanga Abner, muana wu Ner titi yi Sauli. 51 Abieli wubuta Kis ayi Ner. Kis wubuta Sauli, ayi Ner wubuta Abner.

52 Bo Sauli kaba monanga mutu wuviba ayi widi kibakala, nandi waba kuntumisanga muingi kaba disodi diandi. Ayi mu bilumbu bioso Sauli kaba wumonyo, nandi wunuanisa beni basi Filistea.

15 Bosi Samueli wukamba Sauli: “Minu Yave kafila muingi yikubieka ntinu wu dikabu di Isaeli. Buabu yuwa mambu Yave kantuba. 2 Buakabu butubidi Yave mfumu yi minkangu: ‘Buabu thangu yima fuana muingi yifundisa basi Amaleki mu mambi moso bavangila basi Isaeli bo babasika ku Ngipiti. 3 Diawu, yenda vonda basi Amaleki boso ayi tulula biuma biawu bioso, kuba kuandi babakala, bakietu, bibabana, zingombi, mamemi, zikamela ayi ziphunda.’” 4 Sauli wutumisa masodi ku Telma ayi wutangisa mawu. Vaba 10.000 di masodi ma mvila wu Yuda ayi 200.000 di masodi ma mimvila minkaka mi Isaeli.

5 Sauli wuyenda ku divula di basi Amaleki ayi nandi wuba suamina va ndeku ḿbuinga. 6 Bosi Sauli wukamba Zikeneu: “Tatukanu basi Amaleki muingi yibika kuluvonda vakimueka na bawu, kibila benu lumonisa mamboti kuidi basi Isaeli bo bawu babasika ku Ngipiti. Mu phila ayoyo, Zikeneu batatuka basi Amaleki. 7 Bosi Sauli wunuanisa basi Amaleki kutonina, ku Havilá nate ku Sur kibuangu kidi ku khonzu Ngipiti. 8 Nandi wuvonda basi Amaleki boso vayi kasa vonda ko Agague ntinu wu basi Amaleki. 9 Sauli wuvonda bibulu bioso bikhambu ba beni bimboti ayi wutulula biuma bioso bikhambu ba beni luvalu, vayi nandi kasa vonda ko ntinu Agague. Mvandi kasa vonda ko zingombi, mamemi biba bimboti ayi binneni ayi kasa tulula ko biuma bioso biba bimboti.

10 Bosi Yave wukamba mambu amama kuidi Samueli: 11 “Yinyonga beni mu kubieka Sauli ntinu, kibila nandi mambanda mbusa ayi kasi bue tumukina ko minsiku miama.” Bo Samueli kayuwa mambu amomo, nandi wuba beni kiunda ayi wusambila kuidi Yave builu bumvimba. 12 Mu kilumbu kilanda va meni, bo Samueli kakotuka muingi kue dengana Sauli, batu bakamba Samueli: “Sauli bekuenda ku Karmelo ayi betelimisa kuna dikunzi dinlongo muingi kuyizitisa, bosi bevutuka ku Gilgal.” 13 Bo Samueli kadengana na Sauli, Sauli wunkamba: “Bika Yave ka kusakumuna. Minu yibe tumukina mambu moso Yave kabe thuma.” 14 Vayi Samueli wunyuvula: “Buabu kuidi kuma fumina mamemi ayi zingombi yidi mu kukuwa?” 15 Sauli wumvutudila: “Masodi mama babe bonga bibulu bioso bilutidi bimboti ayi binneni bi basi Amaleki, muingi kuvana minkhailu kuidi Yave Nzambi′aku, vayi binkaka tube mana kutulula biawu.” 16 Bosi Samueli wukamba Sauli: “Bika kuaku kube tuba ne diambu. Buabu yekuzabikisa mambu Yave kabe khamba va builu.” Sauli wutuba: “Tuba kuaku.”

17 Samueli wutatamana kunkamba: “Bo Yave kakusola muingi wutuadisa mimvila mi Isaeli ayi wuba ntinu wu Isaeli, ngie wumonisa khadulu yi kukikulula. 18 Buabu Yave bekuvana thuadusulu ayiyi: ‘Yenda muingi kunuanisa basi Amaleki badi mavanga mambi ayi fueti vonda baboso.’ 19 Buabu kibila mbi bekhambu tumukina mambu Yave kabe kukamba? Ngie bemonisa mayindu makhambu fuana, mu kubonga biuma ba kukambizi muingi kutulula. Mu phila ayoyo, ngie besumuka va mesu ma Yave.”

20 Vayi Sauli wukamba Samueli: “Minu yibe tumukina mambu moso Yave kabe khamba. Minu yibe kuenda mu mvita Yave kabe thuma, yibe tuala Agague ntinu basi Amaleki ayi yibe vonda basi Amaleki boso bankaka. 21 Vayi masodi mama babe bonga mamemi ayi zingombi zilutidi zimboti ayi zinneni zio babe tukamba muingi tuvonda. Babe tuadila ziawu, muingi kuvana minkhailu kuidi Yave Nzambi′aku ku Gilgal.”

22 Bosi Samueli wunyuvula: “Mbi Yave kanluta vuanga nkinza, kutumukina mambu Yave kantuba, voti kumvana minkhailu miviku? Zaba kuaku ti, kutumukina kulutidi kena kuvana minkhailu, ayi kuteka matu kulutidi kena kuvana mafuta ma mamemi. 23 Kibila kubalukila Nzambi kuidi dedi mueka na disumu di kutesa ayi kuvanga mambu khambulu nsua, kuidi dedi mueka na kuvanga kindoki ayi kubuongimina bitumba. Mu kumona ti ngie bebayisa Yave, zaba kuaku ti nandi mvandi be kubayisa muingi wuba ntinu.”

24 Bosi Sauli wukamba Samueli: “Minu yibe sumuka, kibila yisa tumukina ko mambu Yave kabe khamba ayi yibe bayisa zithuadusulu ziaku kibila yibe mona boma masodi, diawu yibe vangila to mambu mo bawu babe tomba. 25 Diawu ndemvukila mu nzimbala yibe vanga ayi kikinina kukuenda yami muingi yebuongimina Yave. 26 Vayi Samueli wukamba Sauli: “Minu yimengi kukuenda yaku, kibila ngie bebanda mbusa Yave ayi Yave bekumanga muingi wubue ba ntinu wu Isaeli.” 27 Bo Samueli kabaluka muingi kenda kuandi, Sauli wumbuila mu ḿbilu wu dizuela kaba dikhambu mioko ayi dizuela beni dibakuka. 28 Bosi Samueli wukamba Sauli: “Bubu Yave mabotula kintinu ki Isaeli mu mioko miaku. Nandi wunkuiza vana kiawu kuidi mutu wunkaka wulutidi kena ngiewu. 29 Mvandi zaba kuaku ti, Nzambi yi Isaeli wala dukisa mambu moso kamatuba ayi kalasa balula ko mayindu, kibila nandi kasi ko buka mutu muingi kubalula mambu kantuba.”

30 Bosi Sauli wutuba: “Minu yibe sumuka vayi lemvuka nzitisa vantuala bakulutu ba dikabu ayi vantuala dikabu dioso mu kukikinina kukuenda yama muingi yebuongimina Yave Nzambi′aku.” 31 Mu phila ayoyo, Samueli wukikinina kukuenda na Sauli ayi Sauli wubuongimina Yave. 32 Samueli wutuba: “Tualanu Agague ntinu wu basi Amaleki.” Bosi Agague wuyenda vaba Samueli mu lufiatu, kibila waba tuba ku tsi ntima: ‘Basinkuiza bue phonda ko, kibila thangu yi kuphondila yima vioka.’ 33 Samueli wukamba Agague: “Dedi bo bakietu bawombo bantatamananga kudila kibila ngiewu wuvonda bana bawu, bobuawu mvandi mam′aku wunkuiza tatamana kudila mu kibila kiaku, kibila yekuvonda.” Bosi Samueli wuzenga Agague mu bitini vantuala Yave ku Gilgal.

34 Bosi Samueli wuyenda ku Ramá, vayi Sauli wuyenda ku nzo′andi ku Gibeá. 35 Samueli kasa bue dengana ko na Sauli nate kayiza fua, kibila nandi wuba beni mu kiunda mu kibila ki mambu Sauli kavanga. Ayi Yave wunyonga mu kubieka Sauli ntinu wu Isaeli.

16 Buviokila thangu Yave wuyuvula Samueli: “Kibila mbi wididi mu kiunda nate bubu, mu kibila ki Sauli? Minu yimmanga muingi kabue ba ntinu ku Isaeli. Buabu wesa malasi mu kibudika* ayi yenda kuidi Yese musi Betelemi, kibila minu yibe sola muan’andi muingi kaba ntinu.” 2 Vayi Samueli wutuba: “Buidi yilenda vangila mawu? Sauli na kuzaba mawu, wunkuiza phonda.” Yave wuntambudila: “Nata muana ngombi ayi tuba: ‘Yibe kuiza vana nkhailu kuidi Yave.’ 3 Tumisa Yese mu nkhailu beni, bosi minu yinkuiza kukamba mbi fueti vanga. Ngie fueti bieka mutu no minu yinkuiza kumonisa.”

4 Samueli wuvanga mambu moso Yave kankamba, ayi bo kavitila ku Betelemi, bakulutu ba divula bayenda kuendengana, baba titubuka mu boma ayi bankamba: “Mamoso mankuenda kuandi buboti?” 5 Samueli wuba vutudila: “Ngete, mamoso mankuenda kuandi buboti.” Yibe kuizila akuku muingi kuvana nkhailu kuidi Yave. Diawu luyidiodisanu ayi yisanu va kibuangu yimvanina nkhailu.” Bosi nandi mvandi wukamba Yese na bana bandi muingi bayidiodisa, ayi wuba tumisa mu nkhailu beni. 6 Bo bana ba Yese bakota ayi bo Samueli kamona Eliabi, nandi wutuba: ‘Bukiedika, anono nandi Yave kabe sola.’ 7 Vayi Yave wukamba Samueli: “Bika kusikika thalu mu kitoko kiandi kimbata ayi mu ntel’andi, kibila bakana ko nandi yibe sola. Nzambi katadilanga ko mambu dedi bo mutu kantadilanga. Mutu wunsikikanga thalu mu kitoko ki mbata, vayi Yave wunsikikanga thalu mu ntima.” 8 Bosi Yese wutela Abinadabi ayi wunnata vantuala Samueli, vayi Samueli wutuba: “Yave mvandi kasa kunsola ko.” 9 Bosi Yese wutumisa mvandi muan’andi Samá vantuala Samueli, vayi Samueli wutuba: “Anono mvandi basa kunsola ko kuidi Yave.” 10 Mu phila ayoyo, Yese wutumisa sambuadi di bana bandi ayi wuba nata vantuala Samueli, vayi Samueli wukamba Yese: “Yave kasa sola ko ne wumueka mu bawu.”

11 Bosi Samueli wuyuvula Yese: “Abobo bawu to bana wubuta?” Yese wumvutudila: “Ndamba vankhambu muana wutsuka, nandi widi mu kukieba mamemi.” Bosi Samueli wukamba Yese: “Tuma muingi benlanda, kibila tulendi dia ko nate nandi kamvitila.” 12 Yese wutuma muingi benlanda. Muana beni wuba wubenga ayi wuba beni kitoko, bosi Yave wutuba: “Anono nandi ngie fueti bieka.” 13 Bosi Samueli wubonga kibudika* kiba malasi ayi wubieka muana beni vantuala zikhomba ziandi. Kutona mu kilumbu beni, Yave wuvana Davidi mangolo. Bosi Samueli wuvutuka ku Ramá.

14 Ayi Yave wubotula phevi’andi yinlongo kuidi Sauli ayi Yave wubika muingi mayindu mambi matatisa Sauli. 15 Bosi bisadi bi Sauli bakamba mfumu’awu Sauli: “Nzambi widi mu kuvanga muingi mayindu mambi ma kutatisa. 16 Diawu tuma bisadi biaku muingi batomba mutu wupisuka mu kusika harpa, ayi bo mayindu mambi mo Nzambi kadi mu kukutuadisa mantona kukutatisa, mutu beni wunkuiza sikanga harpa muingi ngie wuba buboti.” 17 Mu phila ayoyo, Sauli wukamba bisadi biandi: “Yenda tombanu mutu wupisuka mu kusika harpa ayi ntualanu akuku.”

18 Kisadi kimueka ki Sauli wutuba: “Minu yizebi muana mueka wu Yese musi Betelemi, nandi widi wupisuka mu kusika harpa, widi kibakala, widi mangolo, wunkolukanga buboti, widi beni kitoko ayi Yave wu kunsadisanga.” 19 Bosi Sauli wufila mimvuala kuidi Yese muingi bankamba: “Fila muan’aku Davidi kuidi minu no widi nsungi wu mamemi.” 20 Bosi Yese wutula vambata phunda mapha, kibasa ki vinu ayi mvandi wukubika khombo ayi wufila biawu va kimueka na muan’andi Davidi. 21 Mu phila ayoyo, Davidi wuyenda kuidi Sauli ayi wuyiza ba kisadi kiandi. Sauli wuzola beni Davidi ayi wumvana kiyeku ki kunatanga mata mandi. 22 Bosi Sauli wutuma batu muingi bekamba mambu amama kuidi Yese: “Lemvuka bika Davidi kaba kisadi kiama, kibila minu yibe nzola beni.” 23 Bo Nzambi kaba tuadisanga mayindu mambi maba tatisanga Sauli, Davidi waba sikanga harpa, bosi Sauli waba banga buboti ayi mayindu beni mambi maba mananga.

17 Basi Filistea bakutikisa masodi mawu ku Soko yidi ku Yuda muingi kuenuanisa basi Isaeli. Ayi baye vundila ku Efes-Damim, kibuangu kidi va ndeko Soko ayi Azeka. 2 Sauli ayi masodi ma Isaeli bakutakana ku Elá, ayi batandama muingi kunuanisa basi Filistea. 3 Basi Filistea baba ku mongo wuba ku khonzu yinkaka, ayi basi Isaeli baba ku mongo wuba ku khonzu yinkaka ayi ḿbuinga wuba vakhati.

4 Bosi vakhati masodi ma basi Filistea, vabasika disodi dimueka wuba wupisuka, baba kuntedilanga Ngoliati. Nandi wuba musi Gati ayi wuba nduka 3 di zimetro* mu kukula. 5 Nandi waba vuatanga phu yivangulu mu cobre, ayi waba vuatanga kikhutu ki kisengu kiba mako mavangulu mu cobre. Ayi kikhutu beni kiaba zitanga 5.000 di zisikulu.* 6 Nandi waba vuatanga mua biuma mu malu bivangulu mu cobre. Ayi waba tulanga kumbusa didionga divangulu mu cobre. 7 Nti bakuika mu didionga diandi wuba beni wunneni buka dikunzi ayi didionga diandi divangulu mu kisengu, diaba zitanga 600 di zisikulu.* Mutu waba natanga nkaku′andi, waba banga vantual′andi. 8 Bosi Ngoliati wutelama ayi wukamba masodi ma basi Isaeli: “Kibila mbi lube tandimina muingi kutunuanisa? Minu disodi dilutidi kupisuka mu masodi moso ma basi Filistea ayi benu luidi bisadi bi Sauli. Buabu solanu wumueka mu benu muingi kiza nuana yama. 9 Mutu beni lunsola na kununga kunuana ayi na kuphonda, buna befu tunkuiza ba bisadi binu, vayi minu kumvonda, buna benu lunkuiza ba bisadi bitu.” 10 Ngoliati wubue tuba: “Bubu minu yidi mu kufiesa masodi ma basi Isaeli. Filanu mutu muingi kiza nuana yama.”

11 Bo Sauli ayi masodi mandi bayuwa mambu Ngoliati katuba, bawu baba beni boma ayi baba titubuka.

12 Vaba ditoko dimueka baba tedilanga Davidi muana Yese. Yese waba kalanga ku Efrata yidi ku Betelemi yi Yuda, Yese wubuta 8 di bana. Mu thangu Sauli kaba ntinu ku Isaeli, Yese wuba kiboba. 13 Bana batatu ba bakulutu ba Yese bayenuana mvita na Sauli. Bawu baba: Eliabi muana wutheti, Abinadabi muana wummuadi ayi Samá muana wuntatu. 14 Davidi nandi wuba muana wutsuka wu Yese ayi zikhomba ziandi zitatu zi bakulutu, bayenda na Sauli mu mvita.

15 Davidi waba kuendanga kuidi Sauli, ayi waba vutukanga ku Betelemi muingi kukieba mamemi ma tat′andi. 16 Ayi mu kadika meni ayi kadika masika, Ngoliati wutatamana kufiesa masodi ma Isaeli mu 40 di bilumbu.

17 Kilumbu kimueka, Yese wukamba muan′andi Davidi: “Lemvuka, bonga efa yimueka yi zitheti zikangu ayi kumi di mapha muingi wunata kuidi zikhomba ziaku badi mu mvita. 18 Ayi nata kumi di bitini bi keju muingi wevana mfumu masodi.* Tomba kuzaba boti zikhomba ziaku badi buboti ayi thuadila bivisa bimmonisa ti ngie be kuba mona, ayi ti bawu badi buboti.” 19 Sauli, zikhomba zi Davidi ayi masodi mankaka ma Isaeli, baba ku ḿbuinga wu Elá muingi kunuanisa basi Filistea.

20 Bo Davidi kakotuka va meni, nandi wutomba mutu wunkaka muingi kakieba mamemi. Nandi wukubika biuma tat′andi Yese kankamba, ayi wuyenda. Bo kavitila va kibuangu masodi ma Isaeli baba, nandi wuyuwa masodi kutenduka muingi kuenuana. 21 Masodi ma basi Isaeli ayi masodi ma basi Filistea batandama muingi kunuana mvita. 22 Mu thinu Davidi wubika biuma kanata kuidi mutu waba kiebanga mimfuna, bosi wuduma va kibuangu masodi batandimina. Bo kavitila vana, nandi wuyuvula zikhomba ziandi boti bawu baba buboti.

23 Ayi bo Davidi kaba koluka na zikhomba ziandi, Ngoliati disodi dilutidi kupisuka mu masodi moso ma basi Filistea, waba kalanga ku Gati, wubotuka va kibuangu ki masodi ma basi Filistea, wuvutukila kutuba momawu mambu katuba. Ayi Davidi wuyuwa mawu. 24 Bo masodi ma basi Isaeli bamona Ngoliati, bawu baba boma ayi batina. 25 Masodi ma basi Isaeli baba tuba: “Luidi mu kumona dibakala adiodio? Nandi widi mu kuvueza masodi ma basi Isaeli. Vayi woso mutu wu kumvonda, ntinu wunkuiza mvana busina buwombo, ayi mvandi wunkuiza mvana muan′andi wunkietu muingi kankuela. Ayi dikanda di tat′andi, balasa bue futanga ko phaku.”

26 Bosi Davidi wuyuvula masodi maba va khonzu′andi: “Mbi bankuiza vana mutu wumvonda disodi adiodio musi Filistea, muingi kumanisa zitsoni mu dikabu di Isaeli? Disodi adiodio wukhambu buongiminanga Nzambi yikiedika, nandi kammuena ti widi nani, muingi kufiesa masodi ma Nzambi yikiedika?” 27 Masodi beni banzabikisa biuma bankuiza vana mutu wukumvonda, mu kutuba: ‘Abiobio biawu bankuiza vana mutu wumvonda disodi beni.” 28 Bo Eliabi khomba yi nkulutu yi Davidi kayuwa Davidi kukoluka na masodi, nandi wudasuka ayi wuyuvula Davidi: “Kibila mbi bekuizila akuku? Nani besa bikila mamemi? Minu yizebi mayindu maku mambi. Ngie bekuizila akuku muingi wiza tala mvita.” 29 Davidi wumvutudila: “Diambu mbi dimbi yima vanga? Minu kukuvula kuandi to yima kuvula.” 30 Bosi Davidi wubue yuvula masodi mankaka momawu mambu, ayi bawu bamvana wowawu mvutu.

31 Bo masodi mankaka bayuwa mambu Davidi katuba, baye zabikisa mawu kuidi Sauli, bosi Sauli wutumisa Davidi. 32 Davidi wukamba Sauli: “Bikanu kumona boma disodi adiodio musi Filistea, minu kisadi kiaku yennuana yandi. 33 Vayi Sauli wukamba Davidi: “Ngie wulendi nunga ko kunuana na disodi adiodio musi Filistea, kibila ngie widi ditoko, vayi nandi wutona kunuana mimvita tona mu butoko.” 34 Davidi wukamba Sauli: “A mfumu′ama, minu yidi nsungi wu mamemi ma tat′ama. Kilumbu kimueka bo khosi ayi wulusu banata dimemi, 35 minu yikuka kibulu beni ayi yivukisa dimemi kabuila. Bo kibulu beni kinduanisa, minu yibuila kiawu va dinga ayi yivonda kiawu. 36 Minu kisadi kiaku, yima vonda khosi ayi wulusu. Ayi mawu yemvangila musi Filistea awowo wukhambu buongiminanga Nzambi yikiedika, kibila nandi befiesa masodi ma Nzambi yikiedika.” 37 Davidi wubue tuba: “Yave no wuphukisa bo khosi ayi wulusu banduanisa, nandi mvandi wunkuiza phukisa mu mioko mi disodi adiodio musi Filistea.” Bosi Sauli wukamba Davidi: “Yenda nuana ayi bika Yave kaba yaku.”

38 Bosi Sauli wuvuika bikhutu biandi bimvita kuidi Davidi. Wumvuika phu yi kisengu, ayi kikhutu kiandi ki kisengu. 39 Davidi wuvuakika mbedi mu bikhutu biandi, ayi wumeka kudiata, vayi kabasa nunga ko kibila kasa kolama ko kuvuatanga bikhutu beni. Bosi Davidi wukamba Sauli: “Yisinnunga ko kudiata na bikhutu abibi, kibila yivuatanga ko biawu.” Diawu Davidi kavudila bikhutu beni. 40 Bosi Davidi wubonga nkawu′andi, wusola mamanya matanu va ndeko muila, ayi wutula mawu mu khutu minsungi mi mamemi baba natanga. Bosi wubonga fisga ayi wutona kufikama vaba disodi musi Filistea.

41 Ngoliati waba fikama Davidi, ayi mutu waba natanga nkaku′andi, wuba vantual′andi. 42 Bo Ngoliati kamona ti Davidi wuba ditoko, nandi wutona kumvueza. Davidi wuba wubenga ayi wuba beni kitoko. 43 Ngoliati wukamba Davidi: “Ngie wummuena ti minu yidi mbua muingi wiza nduanisina mu mua nti?” Bosi Ngoliati wusinga Davidi mu kusadila mazina ma zinzambi ziandi. 44 Ngoliati wukamba Davidi: “Yiza nuana yama, minu yekuvonda ayi yemvana nyitu′aku kuidi zinuni ayi bibulu bi nsitu muingi badia.”

45 Davidi wukamba Ngoliati: “Ngie benata mbedi, didionga ayi ḿbasa muingi kunuana yama. Vayi minu yinkuiza nuanina yaku mu dizina di Yave nkua minkangu, Nzambi yi masodi ma Isaeli no ngie befiesa. 46 Bubu Yave wunkuiza tsadisa muingi yikununga. Minu yekuvonda ayi yenzenga ntu′aku, mvandi yinkuiza vana zinyitu zi masodi ma basi Filistea kuidi zinuni ayi bibulu bi nsitu. Mu phila ayoyo, batu boso va ntoto bala zaba ti Nzambi yi basi Isaeli, nandi Nzambi yikiedika. 47 Ayi batu boso badi avava, bankuiza zaba ti muingi Yave kavukisa, vasintombulu ko zimbedi ayi madionga, kibila mvita awuwu widi wu Yave, ayi nandi wunkuiza tusadisa muingi tulununga.”

48 Ngoliati wutatamana kufikama vaba Davidi muingi kunnuanisa, ayi Davidi wuduma vaba Ngoliati muingi kunnuanisa. 49 Bosi Davidi wukosa koko mu past′andi ayi wubonga dimanya, wutula mu fisga ayi wukuba diawu kuidi Ngoliati. Dimanya beni dikota va mbulu Ngoliati, ayi nandi wubua vatsi. 50 Mu phila ayoyo, Davidi wununga Ngoliati mu kusadila fisga ayi dimanya. Kheti Davidi kasa ba ko mbedi, vayi nandi wununga Ngoliati ayi wumvonda. 51 Davidi wuduma nate vaba Ngoliati, wutitika mbedi yi Ngoliati yiba mu lubunda ayi wunzenga ntu. Bo masodi ma basi Filistea bamona ti disodi wulutidi wupisuka mafua, bawu batina.

52 Mu kibila akiokio, masodi ma basi Isaeli batona kutenduka, ayi baba kuka masodi ma basi Filistea, kutonina ku ḿbuinga nate va ndeko mielu mi divula di Ekrom. Ayi mimvumbi mi masodi ma basi Filistea mimana kuwala mu nzila yinnengubuka ku Saraim nate ku Gati ayi ku Ekrom. 53 Masodi ma basi Isaeli batatamana kukuka masodi ma basi Filistea. Bosi masodi ma Isaeli bavutuka, ayi babonga biuma bioso basi Filistea babika.

54 Davidi wubonga ntu wu Ngoliati ayi wunata wawu ku Yelusalemi, vayi wunata mata ma Ngoliati, ku tend′andi.

55 Bo Davidi kaba duma muingi kenuana na Ngoliati, Sauli wuyuvula Abner mfumu masodi mandi: “Abner, ditoko adiodio tat′andi nani?” Abner wumvutudila: “Yinleva phesi mu dizina di ntinu ti yisa zaba ko.” 56 Ntinu wukamba Abner: “Vanga mamoso muingi wubakula tat′andi nani.” 57 Bosi bo Davidi kamana kuvonda Ngoliati, ayi bo kaba vutuka, Abner wunnata vantuala Sauli, ayi Davidi wuba na ntu wu Ngoliati va koko. 58 Bosi Sauli wuyuvula Davidi: “Tat′aku nani?” Davidi wumvutudila: “Minu yidi muana wu kisadi kiaku Yese, musi Betelemi.”

18 Bo Davidi ayi Sauli bamana kukoluka, Yonatan ayi Davidi bayiza ba bukundi. Yonatan waba zolanga beni Davidi dedi bo kaba kuyizodilanga naveka. 2 Kutona mu kilumbu beni, Sauli wunata Davidi ku nzo′andi ayi kabasa bue bikanga Davidi kavutuka ku nzo tat′andi. 3 Yonatan waba zolanga beni Davidi dedi bo kaba kuyizodilanga naveka, ayi baba buadi bavanga luwawanu. 4 Yonatan wuvana kuidi Davidi dizuela diandi dikhambulu mioko, kikhutu kiandi ki kunuanina mvita, mbedi, ḿbasa ayi sintu′andi. 5 Davidi wutona kukuendanga mu mimvita, ayi nandi waba nunganga mu mimvita mioso Sauli kaba kuntumanga. Ayi mambu amomo mayangidika beni dikabu ayi bisadi bi Sauli.

6 Bo Davidi na masodi ma basi Isaeli baba nunganga basi Filistea ayi bo baba vutukanga ku nzo, mu mayangi bakietu ba Isaeli baba kue dengananga ntinu Sauli, baba yolanga, baba kinanga ayi baba sikanga zipandeiro ayi bisiku binkaka. 7 Bakietu beni baba yolanga:

8 Sauli kasa zola ko mambu bakietu beni baba yolanga, nandi wudasuka beni ayi wutuba: “Babe yola ti Davidi wuvondidi mafunda ma biveve na biveve bi batu, vayi minu ba betuba to biveve na beveve bi batu. Buabu ḿba benkuiza mvana luyalu luama.” 9 Kutona mu kilumbu beni, Sauli kabasa bue fiatilanga ko Davidi.

10 Mu kilumbu kilanda bo Nzambi kavanga muingi mayindu mambi matatisa Sauli, Davidi waba sika harpa dedi bo kaba vangilanga, vayi Sauli wusimba didionga, 11 ayi wukuba diawu kuidi Davidi mu kutuba kutsi ntima: “Yembanda Davidi mu kibaka, vayi Davidi wutina khumbu wadi. 12 Yave waba sakumunanga Davidi, vayi wuyekula Sauli. Mu kibila akiokio, Sauli waba monanga boma Davidi. 13 Mu phila ayoyo, Sauli wutatula Davidi vantual′andi ayi wumbieka mfumu yi 1.000 di masodi ayi Davidi nandi waba tuadisanga masodi mu mimvita. 14 Mamoso Davidi kaba vanganga maba kuenda buboti, kibila Yave waba kunsakumunanga. 15 Bo Sauli kamona ti mambu moso Davidi kaba vanganga maba kuenda buboti, nandi wuyiza ba beni boma bu Davidi. 16 Vayi masodi ma basi Yuda ayi ma mimvila minkaka mi Isaeli baba zolanga Davidi, kibila nandi waba kuba tuadisanga mu mimvita.

17 Buviokila thangu, Sauli wukamba Davidi: “Minu yinkuiza kukuedisa muan′ama wunkietu Merabi. Vayi muingi yivanga mawu, ngie fueti tatamana kumonisa kibakala ayi kunuana mvita wu Yave.” Kibila Sauli waba tuba kutsi ntima: ‘Nandi kabika kufuila mu mioko miami, vayi kafuila mu mioko mi basi Filistea.’ 18 Bosi Davidi wukamba Sauli: “Minu yidi nani ayi luvalu mbi dikanda diama didi ku Isaeli, muingi minu yiba kikuekizi ki ntinu?” 19 Vayi bo thangu yifuana muingi Sauli kakuedisa muan′andi Merabi kuidi Davidi, Sauli wunkuedisa kuidi dibakala dinkaka baba tedilanga Adrieli musi Abel-Meolá.

20 Mikal muana wunkaka wu Sauli, waba zolanga beni Davidi ayi bo Sauli kazaba mawu nandi wuyangalala. 21 Diawu Sauli kayindudila: “Muingi yibaka luaku lu kuvondisa Davidi kuidi basi Filistea, minu yeku nkanikisa kunkuedisa muan′ama Mikal.” Bosi Sauli wubue kamba Davidi mu khumbu yimmuadi: “Bubu ngie wunkuiza ba kikuekizi kiama.” 22 Mvandi Sauli wukamba bisadi biandi: “Yolukanu na Davidi ayi nkambanu: ‘Ntinu ayi bisadi biandi bioso ba kuzolanga beni. Diawu kikinina muingi ntinu ka kukuedisa muan′andi.’” 23 Bo bisadi bi Sauli bakamba mambu amomo kuidi Davidi, nandi wuba kamba: “Benu lummuena ti didi diambu diluelu mutu wukhambulu mbakulu ayi wukhambulu luvalu buka minu kuba kikuekizi ki ntinu?” 24 Bosi bisadi bi Sauli bankamba mambu Davidi katuba.

25 Mu phila ayoyo Sauli wukamba bisadi biandi: “Kambanu Davidi: ‘Ntinu betuba ti muingi kuvana thalu bamfutanga muingi kukuela nkietu, ngie fueti vonda 100 di masodi ma basi Filistea ayi fueti kunnatina bivisa* bimmonisa ti ngie bevonda masodi beni, muingi ntinu kavutudila mambi kuidi zimbeni ziandi.” Sauli kavangila mambu amomo, kibila waba tomba muingi basi Filistea bavonda Davidi. 26 Bosi bisadi bi Sauli bazabikisa Davidi mambu Sauli katuba, ayi Davidi wukikinina muingi ntinu kankuedisa muan′andi. Ava thangu basikika yifuana, 27 Davidi ayi masodi mandi bavonda 200 di masodi ma basi Filistea ayi Davidi wuzenga zipheni zi masodi beni ayi wunata ziawu kuidi ntinu. Mu phila ayoyo, Sauli wukuedisa muan′andi Mikal kuidi Davidi. 28 Sauli wuyiza zaba ti Yave nandi waba sakumuna Davidi ayi muan′andi Mikal waba zolanga beni Davidi. 29 Mambu amomo mavanga Sauli kuba boma bu Davidi, ayi Sauli wuyiza ba mbeni yi Davidi nate kafua.

30 Bo basi Filistea baba nuanisanga basi Isaeli, Davidi nandi waba luta vondanga masodi ma basi Filistea kena bisadi bioso bi Sauli. Ayi batu baba kinzikanga beni Davidi.

19 Buviokila thangu, Sauli wukamba muan′andi Yonatan ayi bisadi biandi bioso ti, waba tomba kuvonda Davidi. 2 Yonatan muana Sauli waba zolanga beni Davidi, diawu kakambila mambu amama kuidi Davidi: “Tat′ama Sauli wuntomba ku kuvonda, diawu fueti ba keba keba. Yono va meni fueti tina muingi kue suama. 3 Minu ayi tat′ama tuala kuenda ku thandu va ndeku kibuangu wala suamina. Minu yinkuiza yoluka na tat’ama matedi ngiewu, ayi minu kuzaba dioso diambu yinkuiza kuzabikisa.

4 Bosi Yonatan wutubila buboti Davidi vantuala tat′andi Sauli: “A ntinu bika kuvangila Davidi mambu mambi kibila nandi kasa kuvangila ko ne diambu dimbi, vayi mambu moso kamvanganga ma kutuadisanga to ndandu. 5 Nandi wutula luzingu luandi va kingela muingi kuvonda Ngoliati. Mu phila ayoyo, Yave wuvukisa dikabu dioso di Isaeli, ayi bo ngie wumona mawu, ngie wuyangalala beni. Buabu kibila mbi wuntombila kutengula menga makhambulu kibila mu kuvonda Davidi?” 6 Sauli wukikinina mambu Yonatan kankamba, ayi wutuba: “Yinleva phesi mu dizina di Yave ti, yisinkuiza vonda ko Davidi.” 7 Bosi Yonatan wutumisa Davidi, wunzabikisa mambu moso, ayi Yonatan wunata Davidi kuidi Sauli. Mu phila ayoyo, Davidi wubue vutuka kusadila Sauli dedi bo kaba vangilanga.

8 Buviokila thangu, basi Isaeli babue nuana na basi Filistea, ayi Davidi wuvonda masodi mawombo ma basi Filistea, ayi basi Filistea bankaka batina.

9 Ayi Yave wutuadisa mayindu mambi maba tatisa Sauli, nandi wuba wukala ku nzo na didionga va koko bo Davidi kaba sika harpa. 10 Sauli wukuba Davidi didionga, vayi Davidi kasa nongana ko didionga beni. Diawu dikota mu kibaka, ayi mu builu beni Davidi wutina. 11 Muna builu beni, Sauli wufila mimvuala ku nzo Davidi muingi banlunga ayi va meni babaka bu kumvondila. Vayi Mikal nkazi Davidi wukamba Davidi: “Ngie kukhambu tina builu abubu, yono va meni bankuiza kuvonda.” 12 Mu thinu Mikal wusadisa Davidi kakulukila va nela muingi katina. 13 Mikal wubonga kitumba ki dikanda, wutula kiawu va kika va kibuangu Davidi kaba lala, wutula kikhutu kivangulu mu mika mi zikhombo ku ntu kitumba beni, ayi wufuka kiawu.

14 Sauli wufila mimvuala muingi belanda Davidi, vayi Mikal wuba kamba: “Davidi widi mu kubela.” 15 Vayi Sauli wubue fila mimvuala muingi belanda Davidi ayi wuba kamba: “Yenda nanngunanu vana kika ayi ntualanu akuku, muingi yimvonda.” 16 Bo mimvuala beni bakota ku nzo Davidi, bawu bamona kitumba ki dikanda batula kikhutu kivangulu mu mika mi zikhombo va kibuangu Davidi kaba thetikanga ntu. 17 Mu kibila akiokio, Sauli wuyuvula Mikal: “Kibila mbi ngie bephunina ayi besadisila mbeni′ama kuvuka?” Mikal wumvutudila: “Nandi bekhamba ti minu kukhambu kunsadisa, wunkuiza phonda.”

18 Davidi wutina ayi wuye dengana Samueli ku Ramá. Davidi wunzabikisa mambu moso Sauli kamvangila. Bosi Davidi ayi Samueli bayenda ku Naioti ayi bakala kuna. 19 Buviokila thangu, bakamba Sauli: “Davidi widi ku Naioti kibuangu kidi ku Ramá.” 20 Muna thangu beni, Sauli wufila zimvuala muingi bebuila Davidi. Bo zimvuala beni bamona mimbikudi baba bikula ayi Samueli waba kuba tuadisa, Nzambi wuvanga muingi zimvuala Sauli kafila batona kubikula.

21 Bo Sauli kazaba mawu, nandi wubue fila zimvuala zinkaka, vayi bawu mvawu batona kubikula. Bosi Sauli wubue fila dingumba dintatu di zimvuala, vayi bawu mvawu batona kubikula. 22 Bosi naveka Sauli wuyenda ku Ramá, ayi bo kavitila va ditanga dinneni diba ku Seku, nandi wuyuvula batu baba vana: “Samueli ayi Davidi kuidi badi?” Bawu bamvutudila: “Badi ku Naioti kibuangu kidi ku Ramá. 23 Bo Sauli kananguka ku Seku muingi kukuenda ku Naioti kibuangu kidi ku Ramá, Nzambi wuvanga muingi nandi mvandi kabikula, ayi nandi waba bikula mu nzila yoso nate kavitila ku Naioti kibuangu kidi ku Ramá. 24 Sauli mvandi wuvula bikhutu ayi wutona kubikula vantuala Samueli. Sauli wuba wulala pheni nkua muinya woso ayi builu boso. Diawu bantubilanga mambu amama ku Isaeli: “Sauli mvandi widi ḿbikudi?”

20 Bosi Davidi wunanguka ku Naioti kibuangu kidi ku Ramá, nandi wudengana Yonatan ayi wunyuvula: “Mambu mbi minu yibe vanga? Nzimbala mbi yibe vangila tat′aku muingi nandi kabaka makani ma kuphonda?” 2 Yonatan wumvutudila: “Ngie basinkuiza kuvonda ko. Tat′ama kalendi vanga ko ne diambu mukhambu kunzabikisa. Kibila mbi nandi kalenda kutsuekila mambu ma phila ayoyo? Malendi ba ko. 3 Vayi Davidi wubue kamba Yonatan: “Tat′aku zebi ti ngie wu kunzolanga beni, ayi ḿba diawu kayindudidi: ‘Yisi nzabikisa ko Yonatan makani ma kuvonda Davidi, muingi nandi kabika kuba mu kiunda.’ Vayi yinleva phesi mu dizina di Yave ayi mu dizina diaku ti, tat′aku wembelama kuphonda.”

4 Bosi Yonatan wuyuvula Davidi: “Mambu mbi yifueti vanga?” 5 Davidi wukamba Yonatan: “Yono kilumbu ki nkungi wu ngonda yimona ayi ntinu wunkuiza tomba muingi yidia yawu va kimueka. Vayi lemvuka, yiku dinda wuphana nsua muingi yesuama ku thandu nate kiala ba kilumbu kintatu va builu. 6 Tat′aku na kukhuvula, nkamba: ‘Davidi bendinda muingi yimvana nsua wu kukuenda ku divula diandi ku Betelemi, muingi bevana nkhailu bamvananga mu kadika mvu na dikanda diandi.’ 7 Vayi na kutuba: ‘Vasi ko diambu.’ Buna kasi ko makani ma kuphonda. Vayi na kudasuka, buna fueti zaba ti nandi widi makani ma kuphonda. 8 Mbonisa luzolo lukuikama, kibila befu babuadi tuvanga luwawanu vantuala Yave, vayi boti diambu dimbi yivengi, buna phonda kuaku ngie veka. Vayi bika kukhuekula mu mioko mi tat′aku muingi kaphonda.”

9 Bosi Yonatan wukamba Davidi: “Bika kutuba mambu amomo. Minu kuzaba ti tat′ama wuntomba ku kuvonda, yinkuiza kuzabikisa.” 10 Davidi wukamba Yonatan: “Nani wunkuiza nzabikisa boti tat′aku widi makani ma kuphonda voti ndamba?” 11 Yonatan wukamba Davidi: “Tuenda ku nsitu.” Mu phila ayoyo, baba buadi bayenda ku nsitu. 12 Ayi Yonatan wukamba Davidi: “Yave Nzambi yi Isaeli widi mbangi ti yono voti mu kilumbu kinlanda mu kilokula akiki, minu yinkuiza fiongunina tat′ama, ayi minu kubakula ti kasi ko makani ma ku kuvonda, yinkuiza kuzabikisa. 13 Vayi minu kuzaba ti widi makani ma ku kuvonda, ayi minu kukhambu kuzabikisa ayi minu kukhambu kubika wenda mu ndembama, buna bika Yave kathuadisa ziphasi. Bika Yave ka kusadisa dedi bo kasadisidi tat′ama. 14 Ayi tatamana kumbonisa luzolo lukuikama lu Yave, kuba kuandi bo yidi wumonyo ayi kheti bo yala fua. 15 Tatamana kumonisa luzolo lukuikama kuidi dikanda diama, kheti bo Yave kala mana kuvonda zimbeni ziaku zioso.” 16 Bosi Yonatan wuvanga luwawanu na dikanda di Davidi, mu kutuba: “Yave wala fundisa zimbeni zioso zi Davidi.” 17 Mu phila ayoyo, Yonatan wuvanga Davidi kabue leva phesi muingi kammonisa luzolo lukuikama, kibila Yonatan waba zolanga beni Davidi dedi bo kaba kuyizodilanga naveka.

18 Ayi Yonatan wutuba: “Yono kilumbu ki nkungi wu ngonda yimona, baboso bala zaba ti ngie walasa kuiza ko, kibila ne mutu kalasa kala ko va kibuangu kiaku. 19 Diawu yiza suamina va kibuangu akiki vo ngie wusuamina mu kilumbu kinkaka, ayi kala kumbusa dimanya adidi. 20 Minu yinkuiza kuba madionga matatu va ndeku dimanya beni buka minu yimvonda kiuma kidi va dimanya beni. 21 Bo yala tuma kisadi kiama muingi kuelanda madionga, minu kunkamba: ‘Madionga madi ku khonzu ayiyi, tuala mawu,’ buna ngie wulenda basika kibila yinleva phesi mu dizina di Yave ti mawu mansundula Sauli kasintomba ko ku kuvonda. 22 Vayi minu kukamba kisadi kiama: ‘Madionga mabe kuenda ku kinanu,’ buna ngie fueti tina kibila Yave widi mu ku kuvana luaku muingi wenda. 23 Bika Yave kaba mbangi ti ngie ayi minu tuala tatamana kudukisa mu zithangu zioso luwawanu tuma vanga.

24 Bosi Davidi wuye suamina ku thandu. Ayi bo kilumbu ki nkungi wu ngonda yimona kifuana, Sauli wukala va kibuangu kiandi muingi kudia. 25 Ayi dedi bo baba vangilanga, ntinu wukala va kibuangu kiandi va ndeku kibaka, Yonatan wukala va kibuangu kiandi vantuala ntinu ayi Abner wukala va khonzu Sauli, vayi va kibuangu ki Davidi vasa kala ko ne mutu. 26 Sauli kasa tuba ko ne diambu mu kilumbu beni, kibila nandi wuyindula: ‘Ḿba diambu dibe monikina Davidi dibe mvanga kabika kuba wudiodila.’ 27 Mu kilumbu kimmuadi ki nkungi beni, va kibuangu ki Davidi vatatamana kuba ne mutu. Diawu Sauli kayuvudila muan′andi Yonatan: “Kibila mbi muana Yese kabe khambu kuizila muingi kudia yitu, kutonina kibedi yono nate bubu?” 28 Bosi Yonatan wukamba Sauli: “Davidi bendinda muingi yimvana nsua wu kukuenda ku Betelemi. 29 Davidi bekhamba: ‘Lemvuka, phana nsua muingi yenda ku divula ditu, kibila dikanda diama bankuiza vana nkhailu kuidi Nzambi, ayi khomb′ama bethumisa muingi yenda. Diawu boti ngie wu kunzolanga, buna phana nsua muingi yetala zikhomba ziama.’ Diawu Davidi kabe khambu kuizila muingi kudia na ntinu.” 30 Bosi Sauli wufuemina Yonatan ayi wunkamba: “Ngie widi ntu ngolo, muana wunkietu wuphamba. Minu yizebi buboti ti ngie besola kuba ku khonzu muana Yese kena ku khonzu′ama, mambu amomo mala fuisa zitsoni ngie ayi mam′aku. 31 Zaba kuaku ti befu kukhambu vonda muana Yese, buna kintinu kiaku kisinkuiza ba ko nsika. Diawu fila batu benlanda muingi tumvonda.”

32 Vayi Yonatan wukamba tat′andi Sauli: “Mambu mbi nandi kabe vanga muingi wubaka makani ma kumvonda?” 33 Mu kibila akiokio, Sauli wukuba Yonatan didionga muingi kumvonda, bosi Yonatan wuvisa ti Sauli waba tomba kuvonda Davidi. 34 Yonatan wudasuka ayi muna thangu beni wutelama ayi kasa dia ko ne kiuma mu kilumbu kimmuadi ki nkungi beni, kibila wuba mu kiunda bo tat′andi kamfuisa zitsoni ayi bo kazaba ti tat′andi waba tomba kuvonda Davidi.

35 Mu kilumbu kilanda va meni, Yonatan wuyenda ku thandu muingi kue dengana Davidi ayi kisadi kiandi kiba yandi. 36 Yonatan wukamba kisadi kiandi: “Duma muingi welanda madionga yenkuba.” Kisadi kiandi wutona kuduma ayi Yonatan wukuba didionga ku kinanu. 37 Bo kisadi kavitila va kibuangu Yonatan kakuba didionga, Yonatan wunkamba: “Didionga beni didi vantuala.” 38 Ayi Yonatan wukamba kisadi kiandi: “Yenda mu nsualu bika kukala kisina.” Bosi kisadi kiandi wuyenda ayi wunanguna madionga beni ayi wuvutuka vaba mfumu′andi Yonatan. 39 Kisadi ki Yonatan kasa zaba ko tsundu yi mambu beni, vayi Yonatan na Davidi bawu to bazaba mawu. 40 Bosi Yonatan wuvana ḿbasa ayi madionga kuidi kisadi kiandi, ayi wunkamba: “Nata biawu ku divula.”

41 Bo kisadi ki Yonatan kayenda, Davidi wubasika va kibuangu kasuamina ayi wufukama khumbu zitatu mu kuyinika kizizi vatsi. Bosi Yonatan ayi Davidi bavanasana zibesu ayi badila, vayi Davidi nandi wuluta dila. 42 Yonatan wukamba Davidi: “Yenda mu ndembama, kibila befu ba buadi tuleva phesi mu dizina di Yave, mu kutuba: ‘Bika Yave kaba mbangi va khat′itu ayi va khati bana bitu mu zithangu zioso.’”

Bosi Davidi wuyenda ayi Yonatan wuvutuka ku divula.

21 Buviokila thangu, Davidi wuyenda kuidi Aimeleki ku Nobe. Bo Aimeleki kamona Davidi, nandi waba titubuka mu boma ayi wunyuvula: “Kibila mbi makuizila ngie veka?” 2 Davidi wukamba Aimeleki nganga nzambi: “Ntinu nandi bethuma, ayi bekhamba: ‘Bika kuzabikisa ne mutu mambu yiku tuma wevanga ayi bika kuzabikisa zithuadusulu yikuvana.’ Diawu yibe bininina na babakala bama, muingi tudengana va kibuangu kimueka. 3 Diawu boti ngie widi mapha matanu voti kioso kua kiuma kinkaka, buna phana.” 4 Vayi nganga nzambi wukamba Davidi: “Kuisi ko mapha mankaka, vayi mapha manlongo to ayi babakala badi yaku balenda dia mawu boti basa bundana ko nyitu na bakazi bawu.” 5 Davidi wukamba nganga nzambi: “Ba lufiatu ti babakala badi yama basa bundana ko nyitu na bakazi bawu dedi bo bamvangilanga mu thangu bakue nuana mvita. Boti bawu babundananga ko nyitu mu thangu bakue nuana mvita, buna babe luta vanga mawu mu khumbu ayiyi mu mambu malutidi nkinza ntinu kabe tutuma.” 6 Mu phila ayoyo, nganga nzambi wuba vana mapha manlongo kibila mawu to maba kuna. Ayi mapha beni kaba vana, mawu babotula vantuala Yave bo bavingisa mapha mamona.

7 Mu kilumbu beni, vaba kisadi kimueka ki Sauli bakuika kakala ku nzo yi Yave. Dizina diandi diba Doegue ayi nandi wuba mfumu yi batu baba kiebanga bibulu bi Sauli.

8 Bosi Davidi wuyuvula Aimeleki: “Ngie wisi ko mbedi voti didionga? Minu yisa tuala ko ne mbedi voti kinuanunu kinkaka, kibila thinu thinu tube nanguka.” 9 Nganga nzambi wumvutudila: “Mbedi yi Ngoliati musi Filistea, no ngie wuvonda ku ḿbuinga wu Elá, yawu to yike koko ayi yidi yizingama va nledi ku mbusa éfode. Boti ngie wuntomba kubonga yawu, buna bonga kuaku kibila yawu to yike koko.” Davidi wunkamba: “Tuala yawu, kibila vasi ko mbedi yinkaka yidi yidedakana buka ayoyo.”

12 Bo Davidi kayuwa mambu batuba, nandi wuyiza ba beni boma bu Akis, ntinu Gati. 13 Diawu kavunikisina kuba dilawu vantual′awu, ayi waba komba mielu mu zingongolo, mvandi waba dodisa matha mu mayedu. 14 Bosi Akis wukamba bisadi biandi: “Benu luisimmona ko ti dibakala adiodio widi dilawu, kibila mbi luma ntuadila akuku? 15 Malawu moso madi ku divula masi ko mafuana muingi lubue tuala dilawu dinkaka? Kibila mbi lube bikila dibakala adiodio kakota ku nzo′ama?”

22 Bosi Davidi wunanguka vana ayi wutina ku nsuku wu dimanya wu Adulão. Bo zikhomba ziandi ayi baboso baba kalanga ku nzo tat’andi bazaba mawu, bayenda va kibuangu kaba. 2 Ayi batu boso baba tovuka beni, baba zipholo ayi baba vangilanga mambu makhambulu masonga, bayenda ku khonzu Davidi ayi nandi wuyiza ba mfumu’awu. Vaba nduka 400 di babakala.

3 Buviokila thangu, Davidi wuyenda ku Mispa yidi ku Moabi, ayi wukamba ntinu wu Moabi: “Lemvuka, bika tat’ama ayi mam’ama bakala ku kizunga kiaku mu mua thangu, nate yinkuiza zaba mambu mbi Nzambi kankuiza phangila.” 4 Mu phila ayoyo, nandi wubika matata mandi kuidi ntinu wu Moabi, ayi bawu baba zingila kuna mu thangu yoso Davidi kaba tina.

5 Bo vavioka mua thangu, ḿbikudi Gadi wukamba Davidi: “Bika kutinina ku kibuangu akiki, yenda ku ntoto wu Yuda.” Mu phila ayoyo, Davidi wuyenda ayi wuye kota ku nsitu wu Hereti.

6 Bosi bazabikisa kuidi Sauli kibuangu Davidi ayi babakala bandi basuamina. Mu thangu beni, Sauli wuba wukala va mua mongo ku ndeku Gibeá, ku tsi nti wumbutanga zitamara. Nandi wuba na didionga diandi va koko, ayi bisadi biandi banzungidila. 7 Bosi Sauli wukamba batu boso baba yandi: “Yuwanu benu basi Benyamini: Bukiedika ti muana Yese wala nunga kuvana benu boso zitsola zi minti mi makundi ma vinu? Nandi wunkuiza nunga kulubieka zimfumu zi 1.000 voti 100 di masodi? 8 Benu boso lusiedi ko ku khozuꞌama, kibila ne wumueka mu benu kasa khamba ko bo muanꞌama kavengi luwawanu na muana Yese. Benu lukhinzikanga ko, kibila lusa nzabikisa ko ti muanꞌama wuvukumuni kisadi kiama muingi kambalulkila, dedi bo kadi mu kuvangila bubu.”

9 Bosi Doegue musi Edom, no wuba mfumu yi batu baba kiebanga bibulu bi Sauli, wutuba: “Minu yimueni muana wu Yese bo kayizidi ku Nobi, ayi wudengini na Aimeleki muana wu Aitubi. 10 Aimeleki wutomba kuzaba makani ma Yave matedi Davidi, ayi wumveni bidia. Mvandi wumveni mbedi yi Ngoliati musi Filistea.” 11 Muna thangu beni, ntinu Sauli wutuma belanda nganga nzambi Aimeleki muana wu Aitubi, ayi zinganga nzambi bayizila mu dikanda di tat’andi, baba ku Nobi, ayi baboso bayenda kuidi ntinu.

12 Ntinu Sauli wukamba Aimeleki: “A muana wu Aitubi yuwa.” Aimeleki wumvutudila: “Tuba kuaku a ntinu.” 13 Sauli wunkamba: “Kibila mbi ngiewu ayi muana wu Yese luma mbalukila? Ayi kibila mbi ngie wumvanini mapha, mbedi ayi wutombidi kuzaba makani ma Nzambi matedi Davidi? Nandi bembalukila ayi besuama muingi kanduanisa.” 14 Bosi Aimeleki wukamba Sauli: “Mu bisadi biaku bioso a ntinu, Davidi nandi wunluta monisanga lukuikumunu. Nandi widi kikuekizi kiaku, ayi widi mfumu yi batu banlunganga ntinu, ayi baboso badi ku nzo’aku ba kunkinzikanga. 15 Bukiedika ti ayoyo yawu khumbu yitheti minu yima tomba kuzaba makani ma Nzambi matedi Davidi? Minu yilendi balukila ko mfumu’ama. A ntinu bika kuphana fotu mu mambu amomo, ayi bika kuvana fotu zinganga nzambi bayizila mu dikanda di tat’ama, kibila minu yisa zaba ko mambu amomo.”

16 Vayi ntinu wukamba Aimeleki: “Ngiewu ayi zinganga nzambi bayizila mu dikanda di tat’aku, tueka luvonda.” 17 Bosi ntinu wukamba minsungi miandi baba batelama va khonzu’andi: “Vondanu zinganga nzambi zi Yave, kibila bawu badi ku khonzu yi Davidi. Bawu bamona Davidi kutina, vayi basa khamba ko mawu.” Vayi bisadi bi ntinu bamanga kuvonda zinganga nzambi zi Yave. 18 Bosi ntinu Sauli wukamba Doegue: “Vonda ngiewu zinganga nzambi.” Muna thangu beni, Doegue musi Edom wuvonda zinganga nzambi. Mu kilumbu beni, nandi wuvonda 85 di babakala baba vuatanga éfode yivangulu mu minsinga mi linho. 19 Nandi mvandi wuvonda batu baba kalanga ku Nobi, divula di zinganga nzambi, kuba kuandi babakala, bakietu, bana balezi, zingombi, ziphunda ayi mamemi.

20 Vayi Abiatali muana wu Aimeleki, Aimeleki muana wu Aitubi, wununga kutina ayi wuyenda kuba Davidi. 21 Bo Abiatali kavitila kuba Davidi, nandi wunkamba: “Sauli mavonda zinganga nzambi zi Yave.” 22 Bosi Davidi wukamba Abiatali: “Bo minu yimona Doegue musi Edom ku Nobi, mu kilumbu yiba kuna, minu yizaba ti nandi wunkuiza zabikisa mamoso kuidi Sauli. Ndemvukila, minu yidi fotu mu lufua lu batu boso ba dikanda di tat’aku. 23 Ba ku khonzu’ama, ayi bika kumona boma, kibila mutu wuntomba ku kuvonda, mvandi wuntomba kuphonda, vayi bo weka ku khonzu’ama, basinkuiza bue kuvonda ko.”

23 Bo vavioka mua thangu, bakamba Davidi: “Basi Filistea badi mu kunuanisa divula di Keila ayi badi mu kubonga mbongo balunda.” 2 Bosi Davidi wuyuvula Yave muingi kazaba makani mandi: “Yifueti kue nuanisa basi Filistea?” Yave wukamba Davidi: “Ngete, yenda nuanisa basi Filistea ayi vukisa divula di Keila.” 3 Vayi babakala baba ku khonzu Davidi bankamba: “Befu tuidi mu boma mu kuzingila ku kizunga akiki ki Yuda. Befu kukuenda ku Keila muingi kue nuanisa basi Filistea, buna tunkuiza luta ba boma.” 4 Diawu Davidi kabue tombila kuzaba makani ma Yave, ayi Yave wumvutudila: “Yenda ku Keila, kibila minu yinkuiza kusadisa kununga basi Filistea.” 5 Mu phila ayoyo, Davidi na batu baba yandi bayenda ku Keila, banuanisa basi Filistea ayi bavonda bawombo mu bawu. Bosi banata mamemi ma basi Filistea, ayi bavukisa divula di Keila.

6 Bo Abiatali muana wu Aimeleki katina ayi kayenda ku khonzu Davidi ku Keila, nandi wunata éfode. 7 Bosi bakamba Sauli: “Davidi weka ku Keila.” Mu phila ayoyo, ntinu Sauli wutuba: “Nzambi wunkuiza tsadisa muingi yibuila Davidi, kibila ku divula kama tinina kuidi mielu, ayi nandi kasi ko bu kutinina.” 8 Bosi ntinu Sauli wutumisa masodi mandi moso muingi benda ku Keila benuanisa Davidi na babakala baba yandi. 9 Bo Davidi kazaba ti ntinu Sauli wubaka makani ma kuennuanisa, nandi wukamba Abiatali nganga nzambi: “Tuala éfode.” 10 Ayi Davidi wusambila: “A Yave Nzambi Isaeli, minu yibe kuwa ti ntinu Sauli bebaka makani ma kutulula divula di Keila mu kibila kiama. 11 Bukiedika ti ntinu Sauli widi mu kukuiza dedi bo yibe kuwila? Na kukuiza, bukiedika ti basi Keila bankuiza ndiekula mu mioko miandi? A Yave Nzambi yi Isaeli, lemvuka phana mvutu.” Yave wumvutudila: “Ngete, ntinu Sauli wunkuiza.” 12 Davidi wuyuvula Nzambi: ‘Basi Keila bala kukhuekula ayi bala kuekula mvandi babakala badi yama mu mioko mi ntinu Sauli?” Yave wumvutudila: “Ngete, bala ku lukuekula.”

13 Muna thangu beni, Davidi ayi nduka 600 di babakala baba yandi babotuka ku Keila ayi bayevingananga mu bibuangu biviakana. Bo Sauli kayuwa ti Davidi mabotuka ku Keila, nandi kasa bue kuenda ko kuna. 14 Davidi wuye suamina mu bibuangu bidi phasi mu kuḿbakula, ku kizunga kidi miongo ku thandu yi Zife. Ayi Yave kasa bika ko muingi ntinu Sauli kaḿbakula. 15 Bo Davidi kaba wusuama ku thandu yi Zife yidi ku Horeza, nandi wuyuwa ti ntinu Sauli waba kuiza muingi kumvonda.

16 Bosi Yonatan muana wu Sauli wuye dengana Davidi ku Horeza, ayi wukindisa Davidi kafiatila mu mangolo ma Yave. 17 Yonatan wukamba Davidi: “Bika kumona boma, tat′ama Sauli kalasa kubakula ko. Ngie wunkuiza ba ntinu wu Isaeli ayi minu yinkuiza ba kilandu* kiaku. Tat′ama Sauli mvandi zebi mawu.” 18 Bosi ba babuadi bavanga luwawanu vantuala Yave. Mu phila ayoyo, Yonatan wuvutuka ku nzo vayi Davidi wusiala ku Horeza.

19 Bo vavioka mua thangu, basi Zife bayenda ku Gibeá ayi bakamba ntinu Sauli: “Davidi besuamina ku kizunga kitu mu bibuangu bidi phasi mu kumbakula ku Horeza, mu mua mongo wu Hakilá widi ku khonzu sul yi Jezimom. 20 Ngie kubaka makani ma kukuenda kuna muingi kue ḿbuila, befu tuala kunkuekula mu mioko miaku. 21 Bosi Sauli wuba kamba: “Bika Yave kalusakumuna, kibila benu lube mbonisa mamboti. 22 Diawu lemvukanu, yendanu ayi bakulanu nani be kummona ayi tombanu kuzaba kibuangu kabe suamina, kibila minu yibe kuwa ti nandi diela diwombo kadi.

23 Bakulanu bibuangu bioso kansuaminanga ayi tualanu bivisa. Bosi minu yala kuenda yinu, boti nandi besuamina ku kizunga kinu, buna minu yinkuiza ḿbuila kheti vala tombulu kuḿbila mu bibuangu bioso bi Yuda, nate yala kuḿbakula.”

24 Mu phila ayoyo, bawu batuama kukuenda ku Zife kena ntinu Sauli, bo Davidi na babakala baba yandi baba ku thandu yi Maum yidi ku Arabá ku khonzu sul yi Jezimom. 25 Bosi ntinu Sauli wuyenda na masodi mandi muingi kue tomba Davidi. Bo bazabikisa mawu kuidi Davidi, muna thangu beni Davidi wuyenda nate kunsuku dimanya diba ku thandu yi Maum ayi wutatamana kuna. Bo ntinu Sauli kazaba mawu, nandi wulandakana Davidi ku thandu yi Maum. 26 Bo ntinu Sauli bavitila ku khonzu yinkaka yi mongo, Davidi wuba ku khonzu yinkaka yi mongo. Davidi waba tina Sauli, vayi ntinu Sauli na masodi mandi baba fikama kuba Davidi na babakala baba yandi muingi kuba buila. 27 Vayi muna thangu beni, vavitila mvuala wukamba ntinu Sauli: “Vutuka mu thinu ku divula, kibila basi Filistea babe kuiza tunuanisa.” 28 Mu phila ayoyo, ntinu Sauli wulembu kubue tomba Davidi ayi wuvutuka ku divula muingi kunuanisa basi Filistea. Diawu bavanina kibuangu beni dizina Dimanya di Luvambanu.

29 Bosi Davidi wunanguka va kibuangu beni, ayi wuye suamina mu bibuangu bidi phasi mu kuḿbakula ku En-Gedi.

24 Bo Sauli kafumina mu mvita kanuana na basi Filistea, bankamba: “Davidi widi wusuama ku thandu yi En-Gedi.”

2 Sauli wukutikisa 3.000 di masodi mandi balutidi bapisuka, ayi wuyenda muingi kuetomba Davidi na babakala baba yandi mu bibuangu biba mamanya manneni. 3 Bo Sauli kavitila va kibuangu kiba phaka yi mamemi yivangulu mu mamanya yiba mu nzila vo vaba nsuku wu dimanya, nandi wukota mu nsuku wu dimanya beni muingi kuenena,* vayi Davidi ayi babakala baba yandi, baba basuama muna khati nsuku beni. 4 Babakala baba na Davidi bankamba: “Akiki kiawu kilumbu Yave kama kukuekudila mbeni′aku, mu mioko miaku, ngie wulenda kumvangila moso mambu wuntomba.” Mu phila ayoyo, mu keba keba, Davidi wuyenda vaba Sauli, wuzenga va tsongi dizuela dikhambulu mioko Sauli kavuata. 5 Vayi bo Davidi kazenga va tsongi dizuela di Sauli, kilunzi kiandi kitona kuntatisa. 6 Davidi wukamba babakala baba yandi: “ Mu kibila ki lukinzu yidi mu Yave, minu yilendi vangila ko ni diambu dimbi kuidi mfumu′ama, kibila nandi widi mutu Yave kasola. Minu yilendi kumvonda ko, kibila naveka Yave wunsola.” 7 Mu phila ayoyo, Davidi wuvumbika mabanza ma babakala baba yandi ayi kasa bika ko bavonda Sauli. Bosi Sauli wubasika mu nsuku wu dimanya beni ayi wuyenda kuandi.

8 Bosi Davidi wubasika mu nsuku wu dimanya, ayi wutela Sauli: “A ntinu mfumu′ama.” Bo Sauli katala kumbusa, Davidi wufukama ayi wuyinika kizizi kiandi va tsi. 9 Davidi wukamba Sauli: “Kibila mbi ngie mfumu′ama wunkikininanga mu thangu batu ba kukamba ti minu yintomba ku kuvangila mambu mambi? 10 Bubu ngie bemona phila Yave kama kukuekudila mu mioko miama, bo beba ku nsuku wu dimanya. Vayi bo kisadi kiama kabe khamba muingi yikuvonda, minu yibe kumona kiadi ayi yibenkamba: “Yilendi vonda ko mfumu′ama, kibila nandi widi mutu Yave kasola.” 11 Tala va koko kuama kitini ki dizuela diaku yibe zenga. Bo yibe zenga diawu, minu yisa kuvonda ko, buabu ngie veka wulenda mona ti yisi ko makani ma ku kuvanga bubi, voti ma ku kubalukila. Mvandi yisa kuvangila ko ni diambu dimbi, kheti ngie widi mu kuthomba muingi wuphonda. 12 Bika Yave katufundisa befu babuadi, ayi bika naveka Yave kakusemba mu kibila ki mambu widi mu kuphangila, vayi minu yisinkuiza kuvangila ko ni diambu dimbi. 13 Dedi bo ngana yimueka yintubila: ‘Batu badi mavanga mambi, bawu bantuadisanga mambi.’ Vayi minu yisinkuiza kuvangila ko ni diambu dimbi. 14 Nani ntinu wu Isaeli kadi mu kutomba kuvonda? Nani mfumu kadi mu kukuka? Mutu widi buka mbua yifua, ayi widi buka kiphuluka?* 15 Bika Yave kaba mfundisi, ayi katufundisa befu babuadi. Nandi wala fiongunina mambu amomo mu phila yisonga, wala kukhakidila ayi wala phukisa mu mioko miaku.”

16 Bo Davidi kamana kutuba mambu amomo: “Sauli wunyuvula: “Ngie widi Davidi?” Bosi Sauli wutona kudila beni, 17 ayi wukamba Davidi: “Ngie wunnunga ayi minu yidi fotu, kibila ngie wuku phangilanga to mamboti, vayi minu mambu mambi to yikuvangilanga. 18 Bubu ngie mamonisa ti mambu mamboti to wuku phangilanga, kibila wusa phonda ko kheti Yave bekhuekula mu mioko miaku. 19 Kibila vasi ko mutu wulenda dengana mbeni′andi, ayi kumbika kenda mukhambu kumvangila diambu dimbi. Yave wala kusakumuna mu mamboti bephangila bubu. 20 Buabu yeka lufiatu ti ngie wunkuiza ba ntinu, ayi ti kintinu ki Isaeli kinkuiza tatamana kisikama mu mioko miaku. 21 Leva phesi mu dizina di Yave ti, walasa vonda ko bana bama, ayi ti walasa kubula ko dizina diama mu dikanda di tat′ama.” 22 Mu phila ayoyo, Davidi wuleva phesi, bosi Sauli wuvutuka ku nzo′andi. Vayi Davidi ayi babakala baba yandi, bayenda ku kisuamunu kiawu.

25 Buviokila thangu, Samueli wuyiza fua, ayi dikabu dioso di Isaeli bakutakana muingi kudila lufua luandi, ayi banzika va ndeku nzo′andi yiba ku Ramá. Bosi Davidi wuyenda ku thandu yi Paran.

2 Ku divula di Maum kuba dibakala dimueka waba sadilanga ku Karmelu,* nandi wuba busina buwombo. Wuba 3.000 di mamemi ayi 1.000 di zikhombo, nandi waba botula mika mi mamemi mandi ku Karmelu. 3 Dibakala beni baba kuntedilanga Nabal ayi nkaziꞌandi Abigaili. Nkazi′andi wuba nduenga ayi wuba beni kitoko, vayi nnuni′andi Nabal wuba mavanga mambi, nandi wubutukila mu dikanda di Kalebi. 4 Bo Davidi kaba ku thandu, wuyuwa ti Nabal waba botula mika mi mamemi mandi. 5 Davidi wufila 10 di babakala ayi wuba kamba: “Yendanu ku Karmelu kuidi Nabal, ayi benu kuvitila kuna, nkamb′anu ti minu yibe mfila mboti, 6 mu kutuba: ‘A mfumu bika wuzinga mimvu miwombo ayi bika mambu moso menda buboti kuidi ngiewu, kuidi dikanda diaku ayi kuidi biuma biaku bioso. 7 Minu yiyuwizi ti ngie widi mu kubotula mika mi mamemi maku. Bo batu bankiebanga mamemi maku babedi yitu, befu tusa bavangila ko ne diambu dimbi, ayi vasa zimbala ko ne dimemi dimueka mu thangu yoso babedi yitu ku Karmelu. 8 Yuvula bisadi biaku, ayi bawu bankuiza kukamba mawu. Davidi wukudinda muingi wu tutambula buboti kibila tube kuizila mu thangu yifuana. Diawu lemvuka, wutuvana befu bisadi biaku ayi vana muan′aku Davidi kioso kiuma.’”

9 Mu phila ayoyo, batu Davidi katuma bayenda ayi bakamba Nabal mambu moso Davidi kaba kamba. Bo bamana kutuba, 10 Nabal wukamba batu Davidi katuma: “Davidi muana Yese buna nani? Minu yisanzaba ko. Bubu bisadi biwombo bamana tina zimfumu ziawu. 11 Kibila mbi minu yifueti bongila mapha mami, nlangu′ama ayi zimbizi zi bibulu biami yibe vonda bio yifueti vana kuidi batu bambotula mika mi mamemi mami, muingi kuvana kuidi batu bo yikhambu zaba kuidi babe fumina?”

12 Bosi batu Davidi katuma, bavutuka ayi bakamba Davidi mambu moso Nabal katuba. 13 Mu thangu beni, Davidi wukamba babakala baba yandi: “Kubikanu zimbedi zinu. Bosi baboso bakubika zimbedi ayi Davidi mvandi wukubika mbedi′andi. 400 di babakala bayenda na Davidi, vayi 200 di babakala basiala muingi kulunga mimfuna.

14 Mu thangu beni, kisadi kimueka ki Nabal wukamba Abigaili nkazi wu Nabal: “Davidi befila babakala bandi muingi biza yoluka na mfumu, vayi nandi kasa batambula ko buboti. 15 Babakala abobo, batuvangidi mambu mawombo mamboti ayi basa tuvangila ko ne diambu dimbi, ayi vasa zimbala ko ne kibulu kimueka mu thangu yoso tubedi yawu ku thandu. 16 Mu thangu yoso tubedi ku thandu muingi kukieba bibulu, bawu ba tukiebizi kuba kuandi va muinya voti va builu. 17 Diawu vanga dioso diambu kibila mambu amomo, mankuiza tuadisa ziphasi kuba kuandi kuidi mfumu ayi kuidi batu boso bankalanga ku nzo′andi. Nabal widi beni mavanga mambi ayi nandi kanunganga ko kukoluka na batu mu ndembama.”

18 Muna thangu beni, Abigaili wubonga 200 di mapha, bibasa biodi binneni bi vinyu, mamemi matanu malambu, zi seá* zitanu zi zitheti zikangu, 100 di zibolu zivangulu mu makundi ma vinyu mayuma, 200 di zibolu zivangulu mu zifigu ziyuma ayi wutula biawu va mbata ziphunda. 19 Bosi Abigaili wukamba bisadi biandi: “Tuamanu ayi minu yidi mu kukuiza kumbus′inu.” Vayi nandi kasa kamba ko ne diambu kuidi nnuni′andi Nabal.

20 Abigaili wumaka vambata phund′andi, ayi bo kaba nengubuka mu nzila yidi mongo, nandi wudenga Davidi ayi babakala baba yandi. 21 Davidi waba yindula: “Kisalu kiphamba kuandi tuvengi ku thandu mu kukieba biuma bioso bi dibakala adiodio. Vasa zimbala ko ne kibulu kiandi kimueka, vayi tala ntindu mambu nandi kadi mu ku tuvangila. 22 Minu kukhambu vonda babakala boso badi ku nzo Nabal yono va meni, buna bika naveka Nzambi kavana tsembolo yingolo kuidi zimbeni zioso zi Davidi.”

23 Bo Abigaili kamona Davidi, mu thinu nandi wukuluka mu phunda ayi wufukama vantuala Davidi ayi wuyinika kizizi va tsi. 24 Bo kafukama vantuala Davidi, Abigaili wutuba: “A mfumu′ama minu yidi fotu mu mambu amomo. Phana luaku muingi yituba ayi lemvuka, yuwa mambu kisadi kiaku kentuba. 25 Lemvuka a mfum′ama bika kusikika thalu mu mambu mutu awowo widi mavanga mambi kabe tuba, kibila mavanga mandi madi madedakana na tsundu yi dizina diandi Nabal.* Nandi kasi ko nduenga vayi minu kisadi kiaku yisa mona ko babakala bo ngie betuma. 26 Buabu a mfumu′ama, yinleva phesi mu dizina di Yave ayi mu dizina diaku ti, Yave nandi ma kutula nkaku muingi wubika tengula menga ma batu bakhambulu kibila ayi wubika dedikisila mambu mu phil′aku. Bika zimbeni ziaku ayi batu boso bantomba ku kuvanga bubi, baba buka Nabal. 27 Buabu a mfumu′ama vana kuidi bisadi biaku nkhailu awuwu minu kisadi kiaku yibe kukubikila. 28 Lemvukila nzimbala minu kisadi kiaku yibe vanga. Yave wunkuiza kuvana lusakumunu luala kadidila, kibila ngie mfumu′ama widi mu kunuana mimvita mi Yave ayi ngie wusa vanga ko ne diambu dimbi mu luzingu luaku loso. 29 Bo batu bala kutomba muingi kukuvonda, Yave Nzambi wala sueka luzingu luaku mu bolsu′andi yi luzingu, ayi nandi wala kuba zimbeni ziaku zioso ku kinanu, dedi bo mutu kankubilanga dimanya mu fisga. 30 Bo Yave kala kuvana biuma bioso ka kukanikisa, ayi bo kala kubieka ntuadisi wu Isaeli, 31 ngie walasa ba ko mu kiunda voti kunyonga mu kutengula menga ma batu bakhambulu fotu, voti mu kudedikisila mambu mu phil′aku. Ayi bo Yave kala kuvangila mambu moso mamboti ka kukanikisa, lemvuka thebukila monyo minu kisadi kiaku.”

32 Bosi Davidi wukamba Abigaili: “Bika Yave Nzambi Isaeli no be kutuma muingi wiza ndengana mu kilumbu akiki, kazitusu. 33 Bika Nzambi ka kusakumuna mu nduenga bemonisa mu kuthula nkaku kutengula menga ma batu bakhambulu fotu ayi kuvangila mambu mu phil′ama. 34 Yinleva phesi mu dizina di Yave Nzambi Isaeli no bethula nkaku kuvanga mambu mambi ti, boti ngie wusa kuiza ko mu thinu khanu yono va meni yinkuiza vonda babakala boso bankalanga ku nzo Nabal.” 35 Mu phila ayoyo, Davidi wutambula biuma Abigaili kanata ayi wunkamba: “Yenda mu ndembama ku nzo′aku ayi minu yinkuiza vanga mambu moso matuba.”

36 Bo Abigaili kavutuka ku nzo, nandi wuyebata nnuni′andi Nabal waba vanga nkungi buka nkungi wu mintinu. Nabal wuba wukolu ayi wuba beni mu mayangi, vayi Abigaili kasa nkamba ko ne diambu nate mu kilumbu kilanda. 37 Mu kilumbu kilanda va meni bo malavu mansakuka, nkazi′andi Abigaili wunzabikisa mambu moso. Bo Nabal kayuwa mawu, nandi wuyiza ba buka mutu befua ayi kasa bue nyikuka ko, wuba buka dimanya. 38 Bo vavioka kumi di bilumbu, Yave wuvanga muingi Nabal kafua.

39 Bo Davidi kazaba ti Nabal mafua, nandi wutuba: “Bika Yave no madedikisa mambu mami ayi no mambotula mu zitsoni zio Nabal kaphangidi, ayi no wuthudidi nkaku kuvanga mambu mambi, kazitusu. Naveka Yave mavutudila mambi kuidi Nabal.” Bosi Davidi wufila thumu muingi bekamba Abigaili ti, nandi wuntomba kunkuela. 40 Bo batu Davidi katuma bavitila kuba Abigaili ku Karmelu, bawu bankamba: “Davidi betutuma tuiza kulanda muingi wuba nkazi’andi.” 41 Mu thinu Abigaili wuyinika kizizi va tsi ayi wutuba: “Kisadi kiaku widi wukubama muingi kasukulanga malu ma bisadi bi mfumu′ama.” 42 Bosi Abigaili wukubama wumaka mu phunda ayi wuyenda kuba Davidi muingi kaba nkazi′andi. Nandi wuyenda na bisadi biandi bi tanu bi bakietu va kimueka na babakala Davidi kafila.

43 Davidi mvandi wukuela Ainoa musi Jezreeli. Mu phila ayoyo, Ainoa ayi Abigaili bayiza ba bakietu ba Davidi.

44 Vayi Sauli wukuedisa muan′andi Mikal nkazi wu Davidi kuidi dibakala dinkaka baba tedilanga Palti muana wu Laís, waba kalanga ku Galim.

26 Buviokila thangu, basi Zife bayenda kuidi Sauli ku Gibeá, ayi bankamba: “Davidi widi wusuama ku mongo wu Hakilá widi ku ndeku Jezimom.” 2 Bosi Sauli wuyenda ku thandu yi Zife na 3.000 di masodi malutidi mapisuka ma Isaeli, muingi betomba Davidi. 3 Sauli wuye vundila va ndeku nzila yi mua mongo wu Hakilá, widi ku khonzu Jezimom. Ayi bo Davidi kaba ku thandu, nandi wuzaba ti Sauli waba kuiza muingi kumbuila. 4 Bosi Davidi wufila minlenga mambu muingi befiongunina, ayi bazaba boti Sauli waba kuiza. 5 Bosi Davidi wuyenda va ndeku kibuangu Sauli kavundila, ayi wumona vama Sauli ayi Abner muana Ner, mfumu masodi mandi baba lala. Sauli waba lala ayi masodi mandi banzungidila. 6 Bosi Davidi wuyuvula Aimeleki musi Hitita ayi Abizai khomba yi Joabe, bana ba Zeruia: “Nani wunkuenda yama va kibuangu vadi Sauli?” Abizai wumvutudila: “Minu yinkuenda yaku.” 7 Mu phila ayoyo, va builu Davidi ayi Abizai bayenda va kibuangu Sauli kaba. Ayi bayebata Sauli waba lala, didionga diandi diba disimama* va tsi va ndeku ntu′andi, Abner ayi masodi mankaka banzungidila mvandi baba lala.

8 Bosi Abizai wukamba Davidi: “Bubu Nzambi makuekula mbeni′aku mu mioko miaku. Buabu phana nsua muingi yinsimika didionga, khumbu yimueka kuandi to yinkuiza nsimika, mu phila ayoyo mamoso mankuiza mana.” 9 Vayi Davidi wukamba Abizai: “Bika kumvangila ni diambu dimbi, kibila vasi ko mutu kalenda vonda mutu Yave kasola mukhambu ba fotu.” 10 Davidi wubue tuba: “Yinleva phesi mu dizina di Yave ti, naveka Yave wala kumvonda, voti vala ba kilumbu naveka kala fua, voti wala kuenda mu mvita, ayi bala kumvonda. 11 Mu kibila ki lukinzu yidi mu Yave, minu yilendi vangila ko ni diambu dimbi kuidi mutu Yave kasola. Buabu ndoko tubonga to didionga diandi ayi kibasa ki nlangu bidi va ndeku ntu′andi, muingi tuenda kuitu.” 12 Mu phila ayoyo, Davidi wubonga didionga ayi kibasa ki nlangu biba va ndeku ntu wu Sauli, ayi bayenda kuawu. Ni mutu mu bawu kasa bamona ko ayi basa kotuka ko, kibila Yave wuba vanga babua mu tolo tungolo. 13 Bosi Davidi wuba tatuka ayi wutombuka ku khonzu yinkaka yi mongo, ayi wutelama vana mbata mongo.

14 Bosi Davidi wutendukila masodi ayi Abner muana Ner: “Abner, ngie widi mu kukhuwa?” Abner wumvutudila: “No nani wuntendukila ntinu mu phila ayoyo?” 15 Davidi wukamba Abner: “Ngie wisi ko disodi dipisuka? Ku Isaeli kuisi ko disodi didedakana na ngiewu. Buabu, kibila mbi ngie bekhambu kiebila ntinu? Disodi dimueka dibe kota vadi mfumu′aku ntinu, muingi kamvonda. 16 Mambu ngie bevanga masi ko mamboti. Yinleva phesi mu dizina di Yave ti, benu boso khanu bafueti luvonda, kibila lusa kengidila ko ntinu mutu Yave kasola. Buabu talanu vo luidi, didionga di ntinu ayi kibasa ki nlangu bibedi va ndeku ntu′andi kuawu bikedi?”

17 Bosi ntinu Sauli wuyisa visa ti yiba mbembu yi Davidi diawu kayuvudila: “Ngie widi Davidi?” Davidi wuntambudila: “Ngete a mfumu′ami.” 18 Davidi wubue tuba: “Kibila mbi ngie ntinu wuntomba kuphondila? Mambu mbi ayi nzimbala mbi yivengi? 19 Buabu a mfumu′ama lemvuka yuwa mambu kisadi kiaku kentuba: Boti Yave nandi widi mu kutuadisa muingi wuphonda, buna bika nandi katambula nkhailu′ama wu zitheti. Vayi boti batu badi mu kuvukumuna muingi wuphangila mambi, buna bika baba batu basingu vantuala Yave, kibila bawu basintomba ko yibuongimina Yave ku ntoto ka tuvana ayi babe tuba: ‘Yenda buongimina zinzambi zinkaka.’ 20 Buabu a mfumu, ka wumbika yifuila ku ntoto widi kinanu na kibuangu tumbuongiminanga Yave. Kibila mbi ngie ntinu widi mu kutombila mutu widi buka kiphuluka? Kibila mbi widi mu kuthombila buka mutu wumbuela nuni mu miongo?”

21 Bosi Sauli wutuba: “Minu yibe sumuka. Vutuka ku nzo a muan′ama, yisinkuiza bue kuvangila ko ne diambu dimbi, kibila bubu ngiewu mabe monisa lukinzu mu luzingu luama. Bukiedika, minu yidi fotu ayi nzimbala yinneni yibe vanga.” 22 Davidi wutuba: ‘Didionga di ntinu diakadi, tuma disodi muingi kiza landa didionga beni. 23 Naveka Yave wala sakumuna batu badi basonga ayi bakuikama, kibila bubu Yave bekukuekula mu mioko miama, vayi minu yisa kuvangila ko ne diambu dimbi, kibila ngie widi mutu Yave kasola. 24 Dedi bo minu yibe vuila nkinza luzingu luaku bubu, bika Yave mvandi kavua nkinza luzingu luama ayi kakhula mu ziphasi zioso.” 25 Sauli wuvutudila Davidi: “Bika Nzambi ka kusakumuna muan’ama Davidi, ngie wala vanga mambu mawombo mamboti, ayi mamoso mala kuenda buboti.” Bosi Davidi wuyenda ayi Sauli wuvutuka ku nzo.

27 Davidi wuyindula kutsi ntima: “Minu kukhambu tina, Sauli wunkuiza phonda. Diawu yentinina ku kizunga ki basi Filistea, ayi bo Sauli kala kuwa mawu, nandi wala lembu kubue thomba ku kizunga ki basi Isaeli ayi minu yinkuiza vuka.” 2 Diawu, Davidi na 600 di babakala baba yandi bayenda kuba Akis muana wu Mauki, ntinu wu Gati. 3 Davidi na babakala baba yandi, batona kuzingila ku Gati na makanda mawu. Davidi wunata bakietu bandi babuadi Ainoa musi Jezreeli ayi Abigaili musi Karmelu wuba nkazi wu Nabal. 4 Bo bakamba Sauli ti Davidi wutinina ku divula di Gati, nandi wulembu kubue ntomba.

5 Davidi wukamba Akis ntinu Gati: “Boti yidi lunungu va mesu maku, buna phana kibuangu mu mala muingi yikalanga. Kibila vasintombulu ko minu kukala ku divula dio ngie ntinu wunkalanga.” 6 Mu phila ayoyo, Akis ntinu Gati wuvana Davidi divula di Ziklague muingi kakalanga. Diawu nate bubu Ziklague didi divula di mintinu mi Yuda.

7 Davidi wuzingila mvu wumueka ayi zingonda zinna mu mala ma kizunga ki basi Filistea. 8 Davidi na babakala baba yandi, baba nuanisanga zi Gezurita, Zigirzita ayi basi Amaleki, kibila baba kalanga ku kizunga kiaba tonina ku Telam nate ku Sur ayi kiyenda nate ku Ngipiti. 9 Bo Davidi na babakala baba yandi baba nuanisanga mavula beni, bawu baba vondanga batu boso kuba kuandi babakala ayi bakietu. Bawu baba bonganga mamemi, zingombi, ziphunda, zikamela ayi bikhutu biawu, bosi baba vutukanga ku divula di Gati. 10 Ayi bo ntinu Akis kaba nkuvulanga: “Banani benuanisa bubu?” Davidi waba tubanga: “Mavula ma Yuda madi ku khonzu sul voti kizunga kidi ku khonzu sul ki zi Jeramelita, voti kidi ku khonzu sul ki Zikeneu. 11 Davidi waba vondanga babakala ayi bakietu boso kibila waba yindula: “Bawu balenda kuenda kuidi ntinu ayi kunzabikisa mambu tuidi mu kuvanga.” (Davidi wuvanga mambu amomo mu thangu yoso kazingila mu mala ma basi Filistea.) 12 Mu phila ayoyo, ntinu Akis waba fiatilanga Davidi ayi waba tubanga: ‘Bukiedika, basi Isaeli basi bue zolanga ko Davidi, buabu nandi wunkuiza tatamana kuba kisadi kiama.’

28 Mu bilumbu beni, basi Filistea bakutikisa masodi mawu muingi kunuanisa basi Isaeli. Bosi ntinu Akis wukamba Davidi: “Ngie na babakala badi yaku, luenkuenda yama mu mvita.” 2 Davidi wukamba Akis: “Ngie zebi buboti mambu kisadi kiaku kankuiza vanga.” Akis wukamba Davidi: “Diawu minu yinkuiza kubiekila nsungi′ama.”

3 Samueli wufua ayi dikabu dioso di Isaeli badila lufua luandi ayi banzikila ku Ramá ku divula kabutukila. Ayi Sauli wukukisa ku kizunga ki Isaeli zinganga zi minkisi ayi batu boso baba tesanga.

4 Basi Filistea bakutakana ayi bayevundila ku Suném. Mu kibila akiokio, Sauli wukutikisa masodi moso ma Isaeli ayi bayevundila ku Gilboa. 5 Bo Sauli kamona nkangu wu masodi ma basi Filistea, nandi wuba beni boma ayi wutona kutitubuka. 6 Sauli wutomba kuzaba mayindu ma Yave, vayi Yave kasa kuntambudila ko ne mu zindosi, mu Urim ayi ne mu nzila miḿbikudi. 7 Bosi Sauli wukamba bisadi biandi: “Tombanu nkietu widi nganga nkisi muingi minu yindinda lusadusu.” Bisadi biandi bankamba: “Ku En-Dor kuidi nkietu widi nganga nkisi.”

8 Mu phila ayoyo, Sauli wuvuata bikhutu binkaka muingi babika kumbakula, ayi va builu nandi wuyenda na bisadi biandi biodi muingi kueyoluka na nkietu beni. Sauli wukamba nkietu beni: “Lemvuka, nzabikisa mambu mankuiza monika, ayi thedila mutu no minu yinkuiza kukamba.” 9 Vayi nkietu beni wunkamba: “Ngie zebi buboti mambu Sauli kavanga, nandi wukukisa ku kizunga ki Isaeli zinganga zioso zi minkisi ayi batu boso bantesanga. Buabu, kibila mbi mandekila ntambu awowo muingi baphonda?” 10 Sauli wuleva phesi mu dizina di Yave, mu kutuba: “Yinleva phesi mu dizina di Yave ti wisinkuiza ba ko fotu mu mambu amomo.” 11 Nkietu beni wunyuvula: “Nani ngie wuntomba minu yikutedila?” Nandi wumvutudila: “Thedila Samueli.” 12 Bo nkietu beni kamona mutu wuba buka Samueli, nandi wulosuka ayi wukamba Sauli: “Kibila mbi ngie bephunina? Ngie widi Sauli.” 13 Ntinu Sauli wunkamba: “Bika kumona boma, vayi khamba mbi widi mu kumona?” Nkietu beni wunkamba: “Yidi mu kumona mutu widi buka mbasi widi mu kutombuka.” 14 Muna thangu beni, Sauli wuyuvula nkietu beni: “Mutu beni buidi kadidi?” Nkietu beni wumvutudila: “Nandi widi kiboba ayi bevuata dizuela dikhambulu mioko.” Bo Sauli kavisa ti wuba “Samueli,” nandi wufukama ayi wuyinika kizizi kiandi va tsi.

15 Bosi Samueli wukamba Sauli: “Kibila mbi ngie widi mu kuthatisila ayi kibila mbi bethedila?” Sauli wumvutudila: “Yidi mu kuviokila mu mambu maphasi. Basi Filistea badi mu kukuiza muingi kunduanisa ayi Nzambi bembanda mbusa, nandi kasi bue kuphananga ko mvutu ne mu zindosi voti mu nzila miḿbikudi, diawu yibe kutedila muingi wukhamba mambu mbi yifueti vanga.”

16 Bosi Samueli wunkamba: “Kibila mbi ngie bethedila mu kuzaba ti Yave wu kubendi mbusa ayi weka mbeni′aku? 17 Yave wunkuiza vanga mambu moso kabikula mu nzil′ama: Yave wunkuiza kubotula va luyalu ayi wunkuiza bieka Davidi ntinu va mvingi′aku. 18 Yave kadi mu kuvangila mawu, kibila ngie wusa tumukina ko mambu Yave katuba ayi wusa vonda ko basi Amaleki boso. 19 Yave mvandi wunkuiza vanga muingi masodi ma basi Filistea banunga basi Isaeli, ayi yono ngie ayi bana baku luala ba yama. Yave wunkuiza bika mvandi muingi basi Filistea bavonda masodi ma basi Isaeli.”

20 Muna thangu beni, Sauli wubua va tsi ayi wuba beni boma mu kibila ki mambu “Samueli” katuba. Nandi kasa ba ko mangolo, kibila kasa dia ko ne kiuma mu kilumbu beni kutona va meni nate va builu. 21 Bo nkietu beni kafikama vaba Sauli ayi bo kamona ti nandi waba kuazuka beni, wunkamba: “Minu kisadi kiaku yibe tula luzingu luama va kingela mu kuvanga mambu bethuma. 22 Buabu, yuwa mambu kisadi kiaku ka kukamba. Bika kisadi kiaku ka kukubikila dipha muingi wudia ayi wubaka mangolo ma kukuendila.” 23 Vayi Sauli wumanga mu kutuba: “Yisindia ko ne kiuma.” Vayi bisadi biandi ayi nkietu beni batatamana kunkuika, bosi nandi wukikinina, wutelama ayi wukala va kika. 24 Mu thinu nkietu beni wuvonda muana ngombi yiba ku nzo′andi bosi wubonga falinya ayi wuvanga mapha makhambulu luvi. 25 Bosi nkietu beni wutudila Sauli ayi bisadi biandi bidia, ayi bawu badia. Bosi bo bamana kudia bawu bananguka ayi muna builu beni bawu bayenda ku nzo′awu.

29 Basi Filistea bakutikisa masodi mawu moso ku Afeki, vayi basi Isaeli bayevundila vandeku tho yi nlangu yi Jezreeli. 2 Minyadi mi basi Filistea baba vantuala na mangumba mawu ma 100 ayi 1.000 di masodi, vayi Davidi na babakala baba yandi, baba kumbusa va kimueka na ntinu Akis. 3 Vayi minyadi mi basi Filistea batuba: “Kibila mbi basi Ebeleo abobo badi mu kukuendila yitu mu mvita?” Ntinu Akis wuba vutudila: “Awuwu widi Davidi kisadi ki Sauli ntinu wu Isaeli. Nandi weka yami kuku mvu mueka ayi ndambu, ayi thangu yoso keka yitu akuku, minu yisa mona ko ne diambu dimbi kutona kabotuka ku khonzu yi basi Isaeli.” 4 Vayi minyadi mi basi Filistea banyongina ntinu, ayi bankamba: “Kamba dibakala adiodio kavutuka ku kibuangu wumvana muingi kakalanga. Ka wumbika kenda yitu mu mvita muingi kabika ku tubalukila, kibila phila yilutidi kalenda bakila lunungu lu mfumu′andi yidi kuvonda masodi mitu. 5 Kasi ko nandi Davidi baba yodilanga nkunga, mu kutuba: ‘Sauli wuvonda bivevi na bivevi bi batu,

Vayi Davidi wuvonda mafunda ma bivevi na bivevi bi batu.’”

6 Diawu ntinu Akis wutumisa Davidi ayi wunkamba: “Yinleva phesi mu dizina di Yave ti ngie widi mutu womboti, ayi yidi mu mayangi mu kumona ti ngie bekuiza yitu muingi kue nuana mvita. Tona wuyiza nate bubu, minu yisa mona ko ne diambu dimbi mu ngiewu. Vayi minyadi mi basi Filistea ba kufiatilanga ko. 7 Diawu vutuka mu ndembama ayi bika kuvanga ne diambu dilenda nyongisa minyadi mi basi Filistea.” 8 Vayi Davidi wuyuvula ntinu Akis: “Kibila mbi yifueti vutukila? Mambu mbi mambi yivengi tona yiyiza kuidi ngiewu nate bubu? Kibila mbi lu kuthudila nkaku muingi kunuanisa zimbeni ziaku a ntinu?” 9 Ntinu Akis wumvutudila: Mu minu ngiewu widi mutu wumboti buka mbasi yi Nzambi. Vayi minyadi mi basi Filistea babe tuba: ‘Bika kunnata mu mvita.’ 10 Diawu yono va meni, ngiewu na bisadi bi mfumu′aku babe kuiza yaku, lufueti vutuka.”

11 Bosi mu kilumbu kilanda va meni, Davidi na babakala baba yandi bavutuka ku kizunga ki basi Filistea. Masodi ma basi Filistea batombuka ku Jezreeli.

30 Bo Davidi ayi babakala baba yandi bavitila ku Ziklague mu kilumbu kintatu, basi Amaleki banuanisa kizunga ki Neguebi ayi Ziklague, ayi bavika divula di Ziklague. 2 Basi Amaleki banata bakietu ayi batu boso baba ku divula beni. Vayi basa vonda ko ni mutu mu bawu. 3 Bo Davidi ayi babakala baba yandi bavitila ku divula, bawu bamona ti bavika divula beni, ayi banata bakietu bawu ayi bana bawu va buvika. 4 Davidi ayi babakala baba yandi batona kudila nate zimbembu zimana kusika. 5 Banata mvandi va buvika bakietu babuadi ba Davidi: Ainoa musi Jezreeli, ayi Abigaili musi Karmelu wuba nkazi wu Nabal. 6 Davidi wuba beni mu kiunda, ayi babakala baba yandi baba tomba kunkuba mamanya, kibila bamfuemina bo banata bana bawu va buvika. Vayi Davidi wutomba lusalusu lu Yave Nzambi′andi, ayi nandi wunkindisa.

7 Bosi Davidi wukamba Abiatali nganga nzambi, muana wu Aimeleki: “Lemvuka, tuala éfode akuku.” Ayi Abiatali wunata éfode kuidi Davidi. 8 Davidi wuyuvula Yave: “Yifueti kuka babakala abobo babe tulula divula ditu? Minu yinkuiza babakidila?” Nzambi wumvutudila: “Yenda, kuka bawu kibila ngie wunkuiza babakidila, ayi wunkuiza bonga biuma binu.”

9 Mu thinu, Davidi ayi 600 di babakala baba yandi bananguka, ayi bo bavitila ku ḿbuinga wu Besor, bankaka mu bawu basiala vana. 10 Davidi na 400 di babakala baba yandi, batatamana kukuka batu batulula divula diawu. Vayi 200 di babakala bankaka basiala, kibila baba bavonga ayi basa nunga ko kusabuka ḿbuinga wu Besor.

11 Babakala baba na Davidi, bamona musi Ngipiti, ayi bannata kuidi Davidi, bamvana bidia, nlangu, 12 bolo yivangulu mu zifigu ziyuma, ayi zibolo wadi zivangulu mu makundi ma vinyu mayuma. Dibakala beni wudia ayi wubaka mangolo, kibila wuvanga bilumbu bitatu mukhambu dia ne kiuma, ayi kunua nlangu. 13 Davidi wuyuvula dibakala beni: “Mfumu′aku nani, ayi ngie widi musi nani?” Nandi wumvutudila: “Minu yidi musi Ngipiti ayi yidi kisadi ki musi Amaleki, vayi vama vioka bilumbu bitatu tona kandiekula, bo yibakini kubela. 14 Befu tube nuanisa mavula madi ku khonzu sul ma Zikeretita, mavula ma Yuda, mavula madi ku khonzu sul yi Kalebi ayi tube vika divula di Ziklague.” 15 Davidi wuyuvula dibakala beni: “Ngie wulenda kutunata kuidi batu abobo babe tulula divula ditu?” Nandi wumvutudila: “Ngie kuleva phesi mu dizina di Nzambi ti wisinkuiza phonda ko, ayi ngie kukhambu khuekula mu mioko mi mfumu′ama, buna minu yinkuiza lunata kuidi bawu.”

16 Mu phila ayoyo, dibakala beni wunata Davidi kuba basi Amaleki. Basi Amaleki bamana kutembakana va kizunga kioso baba, bawu baba dia ayi baba nua. Bawu baba vanga nkungi mu kibila ki biuma biwombo babonga ku kizunga ki basi Filistea ayi ki Yuda. 17 Bosi Davidi wuba nuanisa tona va meni nate va masika. Vavuka to 400 di babakala batinina mu zikamela. 18 Davidi wubonga biuma bioso basi Amaleki banata, ayi wukula bakietu bandi babuadi. 19 Davidi wuvukisa biuma bioso basi Amaleki banata ayi vasa siala ko ne mutu. Bawu bakula bana bawu ayi biuma biawu bioso. 20 Davidi wubonga mamemi, zikhombo ayi zingombi zioso zi basi Amaleki. Babakala baba na Davidi banata bibulu beni ayi batuba: “Abibi, bidi biuma Davidi kama baka mu mvita.”

21 Bosi Davidi wuvutuka vaba 200 di babakala bakhambu nunga kusabuka ḿbuinga wu Besor, kibila baba bavonga. Babakala beni baye dengana Davidi na batu baba yandi. Bo bavitila vaba Davidi, nandi wuba yuvula boti baba buboti. 22 Vayi babakala bankaka bayenda na Davidi baba mayindu mambi batuba: “Mu kumona ti bawu basa kuenda ko yitu, tuisi bavana ko ni kiuma, mu biuma tuma tuala mu mvita. Kadika mutu mu bawu, wunkuiza bonga to bana bandi ayi nkazi′andi.” 23 Vayi Davidi wuba kamba: “Bikanu kuba kuimina biuma Yave kama tuvana. Nzambi betusadisa kununga batu abobo batuludizi divula ditu. 24 Nani kalenda kikinina mambu luntuba? Baboso bankuiza tambula dedi mueka, kuba kuandi babe siala muingi kulunga mimfuna, voti babe kuenda mu mvita.” 25 Tona mu kilumbu beni, Davidi wusikika nsiku awowo ayi nate bubu, banlandakananga wawu ku Isaeli.

26 Bo Davidi kavutuka ku Ziklague, nandi wufila mua ndambu di biuma katuala mu mvita kuidi bakulutu ba mvila wu Yuda baba bakundi bandi. Ayi wuba kamba mambu amama: “Awuwu widi nkhailu yikuluvana mu biuma tuma bonga kuidi zimbeni zi Yave.” 27 Nandi wufila nkhailu beni kuidi batu baba ku Beteli, ku Ramoti yi Neguebe, ku Jatir, 28 ku Aroer, ku Sifmoti, ku Estemoa, 29 ku Rakal, mu mavula ma zi Jeramelita, mu mavula ma zikeneu, 30 ku Hormá, ku Borazan, ku Ataki, 31 ku Hebrom ayi mu bibuangu bioso Davidi ayi babakala baba yandi bazingila.

31 Basi Filistea baba nuana na basi Isaeli. Basi Filistea bavonda bawombo mu bawu ku mongo wu Gilboa ayi bankaka mu bawu batina. 2 Basi Filistea bakuka Sauli ayi bana bandi, ayi bawu bavonda Yonatan, Abinadabi ayi Malkizua bana ba Sauli. 3 Mvita wuyiza ba beni wungolo, masodi ma basi Filistea bamona Sauli ayi bankuba madionga ayi nandi wuluala beni. 4 Bosi Sauli wukamba disodi waba natanga mata mandi: “Bonga mbedi ayi phonda, muingi batu abobo bakhambu buongiminanga Nzambi yikiedika, babika kuphangila mambu mambi ayi kuphonda.” Vayi disodi beni wumanga kuvanga mawu, kibila wuba beni boma. Diawu Sauli kabongila mbedi′andi ayi wuyivonda. 5 Bo kisadi ki Sauli kamona ti Sauli mafua, nandi mvandi wubonga mbedi′andi ayi wuyivonda. 6 Mu phila ayoyo, Sauli, bana bandi batatu, kisadi waba natanga mata mandi ayi babakala bankaka, bafua muna kilumbu beni. 7 Bo basi Isaeli baba ku kizunga kidi ḿbuinga ayi ku Yolidani bamona masodi ma Isaeli kutina, ayi ti Sauli ayi bana bandi batatu bafua, bawu babasika mu mavula baba ayi batina. Bosi basi Filistea bavua mavula beni.

8 Mu kilumbu kilanda, bo basi Filistea baba bonga biuma basi Isaeli babika mu mvita, bawu bamona Sauli ayi bana bandi batatu bafua mu mongo Gilboa. 9 Bosi bazenga ntu wu Sauli, babonga mata mandi ayi bafila mimvuala ku kizunga kioso ki basi Filistea, muingi batiamuna tsangu mu zitempelu ziawu ayi kuidi dikabu dioso. 10 Bosi batula mata ma Sauli ku nzo nzambi’awu Astoreti, ayi bazengidika mvumbi′andi mu lupangu lu Bete-Sã. 11 Bo basi Jabes-Gileade bazaba mambu basi Filistea bavangila Sauli, 12 masodi mawu moso bavanga viage builu boso, ayi baye botula nyitu yi Sauli ayi bana bandi mu lupangu lu Bete-Sã. Bosi bavutuka ku Jabes ayi bavikila zimvumbi beni kuna. 13 Bosi babonga mimvesi mi zinyitu beni, ayi bazika miawu kutsi nti wumbutanga zitamar widi ku Jabes, ayi bavanga jejum mu sambuadi di bilumbu.